İçeriğe atla

Yapay zeka etkisi

Gelecekte, pek çok alanda insanüstü işlevlere ulaşması bekleniyor.

Yapay zeka etkisi (artificial intelligence; AI); izleyiciler bir yapay zeka programının davranışını gerçek zeka olmadığını savunmaya çalıştığında ortaya çıkmaktadır.[1]

Yazar Pamela McCorduck şöyle yazmaktadır: "Yapay zeka alanının tarihinin bir parçasında, ne zaman biri bir bilgisayarın bir şeyi nasıl yapacağını anladığında - iyi dama oyna, basit ama nispeten gayri resmi problemleri çöz - 'bu düşünmek değil' diyen bir eleştirmenler korosu vardı'."[2] Araştırmacı Rodney Brooks şöyle yakınmaktadır: "Ne zaman bir parçasını çözsek, sihirli olmayı bırakıyor; 'Oh, bu sadece bir hesaplama' diyoruz."[3]

"AI etkisi", AI'yı şu anlama gelecek şekilde yeniden tanımlamaya çalışır: AI henüz yapılmamış herhangi bir şeydir

AI etkisini yaymaya çalışan bazı kişiler tarafından alınan bir görüş şudur: AI bir sorunu başarıyla çözer çözmez, sorun artık AI'nın bir parçası değildir.

Pamela McCorduck, "Pratik yapay zeka başarılarının, gerçekten akıllı davranışlara ulaşan hesaplama programlarının, yararlı olduğu tespit edilen herhangi bir uygulama alanına kısa sürede asimile edildiğini" tuhaf bir paradoks olarak adlandırmaktadır. Ayrıca diğer problem çözme yaklaşımlarının yanında sessiz ortaklar haline gelmektedir. Bu durum da AI araştırmacılarını yalnızca 'başarısızlıklar', henüz kırılamayacak olan sert fındıklarla uğraşmak zorunda bırakmıştır.[2]

IBM'in satranç oynayan bilgisayarı Deep Blue 1997'de Garry Kasparov'u yenmeyi başardığında, insanlar onun sadece "kaba kuvvet yöntemleri" kullandığından ve bunun gerçek zeka olmadığından şikayet ettiler.[4] Fred Reed şöyle yazıyor:

"Yapay zeka savunucularının düzenli olarak karşılaştığı bir sorun şudur: Bir makinenin nasıl 'akıllı' bir şey yaptığını bildiğimizde, o makine akıllı olarak kabul edilmez. Dünya satranç şampiyonunu yenersem, çok parlak biri olarak görülürdüm."[5]

Douglas Hofstadter, Larry Tesler Teoreminden alıntı yaparak AI etkisini kısaca ifade etmektedir:

"AI, henüz yapılmamış olan şeydir."[6]

Problemler henüz resmileştirilmemiş olsalar bile, insan hesaplamasını içeren bir hesaplama modeli ile karakterize edilebilirler. Bir problemin hesaplama yükü, bir bilgisayar ve bir insan arasında bölünür: Bir kısmı bilgisayar tarafından, diğer kısmı ise bir insan tarafından çözülür. Bu biçimselleştirmeye insan destekli Turing makinesi denir.[7]

AI uygulamaları ana akım haline geliyor

AI araştırmacıları tarafından geliştirilen yazılım ve algoritmalar, artık gerçekten AI olarak adlandırılmadan dünya çapında birçok uygulamaya entegre edilmiştir.

Michael Swaine, "AI ilerlemeleri bugünlerde yapay zeka olarak çok fazla lanse edilmemektedir, ancak genellikle başka bir alanda ilerlemeler olarak görülmektedir" diye bildirmiştir. Patrick Winston, "Yapay zeka daha az göze çarptığı için daha önemli hale geldi" demiştir. "Bu günlerde, kısmen AI dünyasında geliştirilen veya olgunlaşan fikirler nedeniyle çalışmayan büyük bir sistem bulmak zor."[8]

Stottler Henke'ye göre, "AI uygulamalarının büyük pratik faydaları ve hatta birçok yazılım ürününde AI'nın varlığı, AI tekniklerinin yazılımda zaten yaygın olarak kullanılmasına rağmen çoğu kişi tarafından büyük ölçüde fark edilmemektedir. Bu AI etkisidir. Birçok pazarlamacı, şirketlerinin ürünleri bazı yapay zeka tekniklerine dayansa bile 'yapay zeka' terimini kullanmaz. Neden olmasın?"[9]

Marvin Minsky şöyle yazıyor: "Bu paradoks, bir yapay zeka araştırma projesi ne zaman yararlı yeni bir keşif yapsa, bu ürünün genellikle hızla kendi kendine özgü adıyla yeni bir bilimsel veya ticari uzmanlık oluşturmak üzere dönmesinden kaynaklandı. İsimdeki bu değişiklikler dışarıdan gelenlerin “Yapay zekanın merkezi alanında neden bu kadar az ilerleme görüyoruz?” diye sormalarına neden oldu.[10]

Nick Bostrom, "Birçok son teknoloji AI, genel uygulamalara filtrelendi, genellikle AI olarak adlandırılmadan, çünkü bir şey yeterince yararlı ve yeterince yaygın hale geldiğinde artık AI olarak etiketlenmez."[11]

AI kışının mirası

Ana madde: Yapay zeka kışı

Pek çok AI araştırmacısı, lekelenmiş "yapay zeka" adından kaçınırlarsa ve bunun yerine çalışmalarının zeka ile hiçbir ilgisi yokmuş gibi davranırlarsa daha fazla finansman sağlayabileceklerini ve daha fazla yazılım satabileceklerini keşfettiler. Bu, özellikle 1990'ların başında, ikinci "AI kışı" sırasında doğruydu.

Patty Tascarella, "Bazıları, 'robotik' kelimesinin aslında bir şirketin finansman şansını zedeleyen bir damga taşıdığına inanıyor" diye yazmıştır.[12]

Varlık zincirinin en tepesinde insanlığa yer açmak

Michael Kearns, "İnsanların bilinçaltında evrendeki bazı özel rolleri kendileri için korumaya çalıştıklarını" öne sürmektedir.[13] Yapay zekayı azaltarak insanlar kendilerini benzersiz ve özel hissetmeye devam edebilirler. Kearns, yapay zeka etkisi olarak bilinen algıdaki değişimin, sistemden çıkarılan gizeme kadar izlenebileceğini savunuyor. Olayların nedenini takip edebilmek, bunun zekadan ziyade bir otomasyon biçimi olduğu anlamına gelmektedir.

Hayvan bilişi tarihinde ve hayvanlarda daha önce benzersiz olarak insan olarak düşünülen bir kapasitenin her keşfedildiği zaman, bu kapasitenin genel öneminin reddedildiği bilinç çalışmalarında bununla ilgili bir etki kaydedilmiştir.

Herbert A. Simon, o sırada AI'nın basında yer almadığı sorulduğunda, şunları söyledi: "AI'yı farklı kılan şey, onun fikrinin bile bazı insan göğüslerinde gerçek bir korku ve düşmanlık uyandırmasıydı. Dolayısıyla çok güçlü duygusal tepkiler alıyorsunuz. Ama sorun değil. Bununla yaşayacağız."[14]

Ayrıca bakınız

  • Çin odası
  • ELİZA etkisi
  • İşlevselcilik (zihin felsefesi)
  • Yapay zekanın tarihi
  • Moravec paradoksu
  • Kale direklerini hareket ettirmek

Kaynakça

  1. ^ Haenlein, Michael; Kaplan, Andreas (2019). "A Brief History of Artificial Intelligence: On the Past, Present, and Future of Artificial Intelligence". California Management Review. 61 (4): 5–14. doi:10.1177/0008125619864925.
  2. ^ a b McCorduck, Pamela; Cfe, Cli (17 Mart 2004). "Machines Who Think". doi:10.1201/9780429258985. 
  3. ^ Kahn, Jennifer (March 2002). "It's Alive". Wired. 10 (30). Retrieved 24 Aug 2008.
  4. ^ McCorduck, p. 433
  5. ^ Fred Reed (2006-04-14). "Promise of AI not so bright". The Washington Times.
  6. ^ As quoted by Hofstadter (1980, p. 601). Larry Tesler actually feels he was misquoted: see his note in the "Adages" section of [1].
  7. ^ Davis, Ernest (25 Ağustos 2017). "Logical Formalizations of Commonsense Reasoning: A Survey". Journal of Artificial Intelligence Research. 59: 651-723. doi:10.1613/jair.5339. ISSN 1076-9757. 
  8. ^ Cruz, Lito Perez; Treisman, David (2018). "Making AI Great Again: Keeping the AI Spring". Proceedings of the 10th International Joint Conference on Computational Intelligence. SCITEPRESS - Science and Technology Publications. doi:10.5220/0006896001440151. ISBN 978-989-758-327-8. 
  9. ^ Stottler, R.H.; Henke, A.L. "Automatic translation from an expert system to a neural network representation". [Proceedings 1992] IJCNN International Joint Conference on Neural Networks. IEEE. doi:10.1109/ijcnn.1992.287197. ISBN 0-7803-0559-0. 
  10. ^ Marvin Minsky. "The Age of Intelligent Machines: Thoughts About Artificial Intelligence". Archived from the original on 2009-06-28.
  11. ^ Stoica, Adrian (2012-09). "MultiMind: Multi-Brain Signal Fusion to Exceed the Power of a Single Brain". 2012 Third International Conference on Emerging Security Technologies. IEEE. doi:10.1109/est.2012.47. ISBN 978-0-7695-4791-6.
  12. ^ Walske, Jennifer; Zacharakis, Andrew (20 Nisan 2012). "Keys to Fundraising Success in Nascent Venture Capital Firms". Oxford Handbooks Online. doi:10.1093/oxfordhb/9780195391596.013.0005. 
  13. ^ Faye Flam (January 15, 2004). "A new robot makes a leap in brainpower". Philadelphia Inquirer. available from Philly.com
  14. ^ Reuben L. Hann. (1998). "A Conversation with Herbert Simon". IX (2). Gateway: 12–13. (Gateway is published by the Crew System Ergonomics Information Analysis Center, Wright-Patterson AFB)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">John McCarthy (bilgisayar bilimci)</span> Amerikalı bilgisayar bilimci ve bilişsel bilimci

John McCarthy, Amerikalı bilgisayar bilimci ve bilişsel bilimci. Yapay zekâ terimini ve Lisp programalama dilini icat edenlerden biri. Lisp programlama dilini geliştirdi. ALGOL dil yapısını önemli ölçüde etkiledi. Zaman paylaşımı yöntemini yaygınlaştırdı. Çöp toplama metodunu icat etti ve ilk yapay zekanın geliştirilmesinde büyük bir etkisi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zekâ</span> insani zekaya sahip makine ve yazılım geliştiren bilgisayar bilimleri dalı

Yapay zekâ ya da kısaca YZ,, insanlar da dahil olmak üzere hayvanlar tarafından, doğal zekânın aksine makineler tarafından görüntülenen zekâ çeşididir. İlk ve ikinci kategoriler arasındaki ayrım genellikle seçilen kısaltmayla ortaya çıkar. Güçlü yapay zeka genellikle Yapay genel zekâ olarak etiketlenirken, doğal zekayı taklit etme girişimleri yapay biyolojik zekâ olarak adlandırılır. Önde gelen yapay zeka ders kitapları, alanı zeki etmenlerin çalışması olarak tanımlar: Çevresini algılayan ve hedeflerine başarıyla ulaşma şansını en üst düzeye çıkaran eylemleri gerçekleştiren herhangi bir cihaz. Halk arasında, yapay zekâ kavramı genellikle insanların insan zihni ile ilişkilendirdiği öğrenme ve problem çözme gibi bilişsel eylemleri taklit eden makineleri tanımlamak için kullanılır.

Turing testinde, A odasında (dışarıda) oturan sorgulayıcı, B ve C odalarına çeşitli sorular yöneltir. B odasında bilgisayar C odasında ise insan bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Turing testi</span> Alan Turingin Computing Machinery and Intelligence başlıklı makalesinde geçen kavram

Turing testi, ilk olarak 1950 yılında Mind adlı felsefe dergisinde ünlü İngiliz matematikçi ve bilgisayar bilimcisi Alan Turing'in Computing Machinery and Intelligence başlıklı ünlü makalesinde sözü edilen kavram.

<span class="mw-page-title-main">Makine öğrenimi</span> algoritmaların ve istatistiksel modellerin kullanımıyla bilgisayarların yapacakları işleri kendileri çözebilmeleri

Makine öğrenimi (ML), veriden öğrenebilen ve görünmeyen verilere genelleştirebilen ve dolayısıyla açık talimatlar olmadan görevleri yerine getirebilen istatistiksel algoritmaların geliştirilmesi ve incelenmesiyle ilgilenen, yapay zekâda akademik bir disiplindir. Makine öğrenimi, bilgisayarların deneyimlerinden öğrenerek karmaşık görevleri otomatikleştirmeyi sağlayan bir yapay zeka alanıdır. Bu, veri analizi yaparak örüntüler tespit etme ve tahminlerde bulunma yeteneğine dayanır. Son zamanlarda yapay sinir ağları, performans açısından önceki birçok yaklaşımı geride bırakmayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">Marvin Minsky</span>

Marvin Lee Minsky, yapay zekâ alanında yaptığı çalışmalarla bilinen Amerikalı bilim insanıdır. 1927'de ABD'nin New York kentinde dünyaya gelen Marvin Minsky, Massachusetts'teki Phillips Academy'deki eğitiminin ardından 2. Dünya Savaşı'nın sürdüğü yıllarda ABD Donanması'na yazıldı ve 1944-1945 yılları arasında burada hizmet verdi. Marvin Minsky, 1968 yılında kurucusu olduğu MIT'nin yapay zekâ laboratuvarında çalışmalar yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Yapay genel zekâ</span>

Yapay genel zeka (YGZ), bir insanın yapabileceği herhangi bir zihinsel görevi başarıyla gerçekleştirebilecek bir makinenin zekasıdır. Günümüzdeki bazı yapay zeka araştırmalarının temel amacıdır ve bilimkurgu ve fütüroloji'de de ortak bir konudur. Bazı araştırmacılar Yapay genel zekâyı "güçlü yapay zekâ", "tam yapay zekâ" veya bir makinenin "genel akıllı eylem" gerçekleştirme kabiliyeti olarak adlandırmaktadır; diğerleri ise sadece bilinci deneyimleyen makineler için "güçlü yapay zekâ" tabirini kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zekâ etiği</span>

Yapay zekâ etiği, robotlara ve diğer yapay zekalı varlıklara özgü teknoloji etiğinin bir parçasıdır. Yapay zekalı varlıkları tasarlarken, inşa ederken, kullanırken ve onlara karşı davranırken insanların etik davranışları ile ilgili bir roboetiğe ve yapay ahlaki etkenlerin ahlaki davranışlarıyla ilgilenen makine etiği şeklinde ikiye ayrılabilir. Yapay genel zekâlara (YGZ) ilişkin olarak, tam etik aracı olan YGZ'lerin mevcut yasal ve sosyal çerçevelerle bütünleştirilmesine yönelik yaklaşımlar üzerinde ön çalışmalar yapılmıştır. Bu yaklaşımlar yasal konumlarının ve haklarının iki yönlü olarak ele alınmasına odaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dartmouth Konferansı</span>

Dartmouth Yapay Zeka Yaz Araştırma Projesi, bir alan olarak yapay zekanın kurucu olayı olarak kabul edilen 1956 yaz çalıştayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rolf Pfeifer</span> İsviçreli yapay zeka araştırmacısı

Rolf Pfeifer Bilişim Bölümü'nde Zürih Üniversitesi bilgisayar bilimi profesörü ve 2014 yılında emekli olduğu Yapay Zeka Laboratuvarının yöneticisiydi. Halen Osaka Üniversitesi 'nde özel atanmış profesör ve Shanghai Jiao Tong Üniversitesi ‘nde misafir profesördür.

<span class="mw-page-title-main">Sağlık hizmetlerinde yapay zekâ</span>

Sağlık hizmetlerinde yapay zekâ, karmaşık tıbbî ve sağlık hizmetleri verilerinin analizinde, insan bilişini taklit etmek için makine öğrenimi algoritmalarını, yazılımlarını veya yapay zekâyı (AI) tanımlamak için kullanılan kapsamlı bir terimdir. Özellikle, AI, bilgisayar algoritmalarının sonuçları yalnızca giriş verilerine göre yaklaşık olarak tahmin etme yeteneğidir.

Yapay zeka araştırmalarında sorunların, mantığın ve araştırmanın ileri düzey "sembolik" temsillerine dayanan tüm yöntemlerin toplanması için kullanılan terimdir. Sembolik YZ, 1950'lerin ortalarından 1980'lerin sonuna kadar YZ araştırmalarının baskın paradigmasıydı. 23 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 23 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

<span class="mw-page-title-main">Genel oyun oynama</span>

Genel oyun oynama, birden fazla oyunu başarıyla oynayabilmek için yapay zeka programlarının yaptığı bir tasarımdır. Satranç gibi birçok oyun için bilgisayarlar, başka bir bağlama aktarılamayan özel olarak tasarlanmış bir algoritma kullanarak bu oyunları oynayacak şekilde programlanmıştır. Örneğin, satranç oynayan bir bilgisayar programı dama oynayamaz. Genel oyun oynama, Yapay Genel Zeka yolunda gerekli bir kilometre taşı olarak kabul edilmektedir.

Fiziksel bir sembol sistemi, fiziksel kalıpları kullanır, bu yapılarda birleştirir ve yeni ifadeler üretmek için onları manipüle etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zeka felsefesi</span> Overview of the philosophy of artificial intelligence

Yapay zeka felsefesi, yapay zekayı ve yapay zekanın, etik, bilinç, epistemoloji ve özgür irade bilgi ve anlayışı üzerindeki etkilerini araştıran teknoloji felsefesinin bir dalıdır. Ayrıca teknoloji, yapay hayvanların veya yapay insanların yaratılmasıyla ilgilidir, bu nedenle disiplin, filozoflar için oldukça ilgi çekicidir. Bu faktörler yapay zeka felsefesinin ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştur. Bazı akademisyenler, AI topluluğunun felsefeyi reddetmesinin zararlı olduğunu savunur.

Michael Kearns, Amerikalı bilgisayar bilimcisi, profesör ve Pensilvanya Üniversitesinde Ulusal Merkez Başkanı, üniversitenin Ağ ve Sosyal Sistemler Mühendisliği Programı'nın (NETS) kurucu direktörü, Warren Ağ ve Veri Bilimleri Merkezi'nin kurucu direktörüdür. Ayrıca üniversitenin Wharton Okulu'nda ve Ekonomi bölümünde ikincil görevleri mevcuttur. Hesaplamalı öğrenme teorisi ve algoritmik oyun teorisinde önde gelen bir araştırmacıdır. Makine öğrenimi, yapay zekâ, hesaplamalı finans, algoritmik ticaret, hesaplamalı sosyal bilimler ve sosyal ağlar ile ilgilenmektedir. Daha önce Morgan Stanley'nin Yapay Zeka Mükemmeliyet Merkezi ekibinde Danışmanlık ve Araştırma işlevini yönetmiştir. Şu anda Amazon Web Services bünyesinde bir Amazon Uzmanıdır.

Semantic Scholar, Allen Yapay Zeka Enstitüsü'nde geliştirilen ve Kasım 2015'te halka açık olarak yayınlanan bilimsel literatür için yapay zekâ destekli bir araştırma aracıdır. Bilimsel makaleler için özetler sağlamak üzere doğal dil işlemedeki gelişmeleri kullanır. Semantic Scholar ekibi, yapay zekanın doğal dil işleme, makine öğrenimi, İnsan-bilgisayar etkileşimi ve bilgi çekme alanlarında kullanımını aktif olarak araştırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zekânın kontrolü devralması</span>

Yapay zekanın kontrolü devralması, bilgisayar programlarının veya robotların gezegenin kontrolünü etkili bir şekilde insan türünün elinden alması sonucunda yapay zekanın (AI) Dünya'nın baskın zeka biçimi haline geldiği varsayımsal bir senaryodur. Olası senaryolar arasında tüm insan iş gücünün değiştirilerek tam otomasyon sağlanması, süper akıllı bir yapay zekanın kontrolü devralması ve popüler bir robot isyanı fikri yer almaktadır. Yapay zekanın ele geçirilmesiyle ilgili bilimkurgu hikâyeleri popülerliğini korumaktadır, aynı zamanda son gelişmeler de bu tehdidi daha gerçekçi hale getirmiştir. Stephen Hawking ve Elon Musk gibi bazı ünlü kişiler, gelecekte süper zeki cihazların insan denetimi altında kalmalarını temin etmek için tedbir araştırmaları yürütülmesini savunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zekâ güvenliği</span>

Yapay zekâ güvenliği, yapay zekâ sistemlerinden kaynaklanabilecek kazaları, kötüye kullanımı veya diğer zararlı sonuçları önlemekle ilgilenen disiplinler arası bir alandır. Yapay zekâ sistemlerini ahlaki ve faydalı hale getirmeyi amaçlayan makine etiği ile yapay zekâ uyumunu kapsar ve yapay zekâ güvenliği, riskler için sistemleri izlemek ve onları son derece güvenilir hale getirmek gibi teknik sorunları kapsar. Yapay zekâ araştırmalarının ötesinde, güvenliği teşvik eden normlar ve politikalar geliştirmeyi içerir.

<span class="mw-page-title-main">Yapay genel zekâdan kaynaklanan varoluşsal risk</span>

Yapay genel zekadan kaynaklanan varoluşsal risk, yapay genel zekadaki önemli ilerlemenin insan neslinin tükenmesine veya geri dönüşü olmayan küresel felakete yol açabileceği fikridir.