İçeriğe atla

Yapay zekâ kışı

Yapay zeka kışı, yapay zeka araştırmalarına yönelik fonların ve ilginin azaldığı bir dönemdir. Bu terim, nükleer kış fikrine benzetilerek ortaya atılmıştır. Bu alanda birkaç hype döngüsü yaşanmış, ardından hayal kırıklığı ve eleştiriler gelmiştir. Tarihsel olarak, YZ kışları, satıcı vaatlerinin yetersiz kalması ve YZ girişimlerinin gerçekleştirilmesinin beklenenden daha karmaşık olması nedeniyle meydana gelmiştir.

YZ'nin yörüngesi, 1955'teki başlangıcından bu yana birkaç kış ile işaretlenmiştir. 1956 ve 1974 yılları arasında ABD Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA), YZ araştırmalarını birkaç kesinti ile finanse etmiştir. Bununla birlikte, 1974'ten 1980'e kadar, YZ araştırmaları için finansmanda önemli bir azalma oldu - bu dönem ilk YZ kışı olarak bilinir. İkinci YZ kışı, uzman sistemlerin vaatlerini yerine getiremediği 1980'lerin sonunda meydana geldi.[1]

YZ kışları, yapay zeka alanına yönelik fonların ve kamu ilgisinin önemli ölçüde azaldığı zamanlardır. Yapay zeka gelişmelerinin vaatleri ve potansiyeli yetersiz kaldığında veya yatırımın geri dönüşünü sağlayamadığında ortaya çıkarlar ve sektördeki ilgi ve heyecanın azalmasına neden olurlar. Bununla birlikte, mevcut "yapay zeka baharı", finansman, geliştirme, dağıtım ve ticari kullanımdaki artışın yapay zeka kışının çoktan sona erdiği fikrine yol açtığını göstermektedir.[2]

Genel Bakış

1974-1980 ve 1987-1993 yıllarında iki büyük kış yaşanmıştır[3] ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç küçük bölüm:

  • 1966: makine çevirisinin başarısızlığı
  • 1970: bağlantıcılığın terk edilmesi
  • Örtüşen eğilimler dönemi:
    • 1971-75: DARPA'nın Carnegie Mellon University'deki Speech Understanding Research programından duyduğu hayal kırıklığı
    • 1973: Lighthill raporu'na yanıt olarak Birleşik Krallık'ta yapay zeka araştırmalarında büyük düşüş
    • 1973-74: DARPA'nın genel olarak akademik yapay zeka araştırmalarında kesintiye gitmesi
  • 1987: LISP makinesi pazarının çöküşü
  • 1988: Stratejik Bilgi İşlem Girişimi tarafından yapay zeka için yapılan yeni harcamaların iptali
  • 1993: yeni uzman sistemler dağıtımına ve bakımına direnç
  • 1990'lar: Beşinci Nesil bilgisayar projesinin orijinal hedeflerinin sonu

Kaynakça

  1. ^ Thorwirth, Zacharie (1 Eylül 2021). "AI Winter: The Highs and Lows of Artificial Intelligence". History of Data Science (İngilizce). 28 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023. 
  2. ^ "What is AI Winter? Definition, History and Timeline". Enterprise AI (İngilizce). 28 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023. 
  3. ^ Farklı kaynaklar AI kışı için farklı tarihler kullanmaktadır. Düşünün: (1) Howe 1994: "Lighthill'in [1973] raporu Birleşik Krallık'taki (ve daha az ölçüde ABD'deki) akademik kurumlarda YZ'ye karşı büyük bir güven kaybına yol açtı. Bu durum on yıl boyunca devam etti - sözde 'YZ Kışı'", (2) Russell & Norvig 2003, s. 24: "Genel olarak, YZ endüstrisi 1980'de birkaç milyon dolardan 1988'de milyarlarca dolara yükseldi. Bundan kısa bir süre sonra 'YZ Kışı' olarak adlandırılan bir dönem geldi".

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bilişsel bilim</span> zihin ve süreçleri hakkında disiplinlerarası bilimsel çalışma

Bilişsel bilim, zihin ve zekânın işleyişini ele alan, zeki sistemlerin dinamiklerini ve yapılarını araştıran disiplinler arası bir yaklaşımdır. Çok geniş bir alanı kapsamasından ötürü bilişsel bilim alanında çalışan araştırmacıların bilişsel psikoloji, dil bilimi, sinir bilimi, yapay zekâ, antropoloji ve felsefe gibi alanlarda temel bilgilere sahip olması beklenir.

<span class="mw-page-title-main">John McCarthy (bilgisayar bilimci)</span> Amerikalı bilgisayar bilimci ve bilişsel bilimci

John McCarthy, Amerikalı bilgisayar bilimci ve bilişsel bilimci. Yapay zekâ terimini ve Lisp programalama dilini icat edenlerden biri. Lisp programlama dilini geliştirdi. ALGOL dil yapısını önemli ölçüde etkiledi. Zaman paylaşımı yöntemini yaygınlaştırdı. Çöp toplama metodunu icat etti ve ilk yapay zekanın geliştirilmesinde büyük bir etkisi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zekâ</span> insani zekaya sahip makine ve yazılım geliştiren bilgisayar bilimleri dalı

Yapay zekâ ya da kısaca YZ,, insanlar da dahil olmak üzere hayvanlar tarafından, doğal zekânın aksine makineler tarafından görüntülenen zekâ çeşididir. İlk ve ikinci kategoriler arasındaki ayrım genellikle seçilen kısaltmayla ortaya çıkar. Güçlü yapay zeka genellikle Yapay genel zekâ olarak etiketlenirken, doğal zekayı taklit etme girişimleri yapay biyolojik zekâ olarak adlandırılır. Önde gelen yapay zeka ders kitapları, alanı zeki etmenlerin çalışması olarak tanımlar: Çevresini algılayan ve hedeflerine başarıyla ulaşma şansını en üst düzeye çıkaran eylemleri gerçekleştiren herhangi bir cihaz. Halk arasında, yapay zekâ kavramı genellikle insanların insan zihni ile ilişkilendirdiği öğrenme ve problem çözme gibi bilişsel eylemleri taklit eden makineleri tanımlamak için kullanılır.

Din psikolojisi, insana özgü olan dinsel yaşamın psikolojik açıdan çeşitli yönlerini inceleyen bilim dalı. Diğer bir ifade ile din psikolojisi, dinin insan ruhundaki temel karakteristiklerini, davranışlara yansıyan etki durumlarını ele alır. Psikoloji duygu, düşünce ve davranışların bilimsel olarak araştırılmasını konu edinirken; din psikolojisi dinî duygu, düşünce ve davranışların araştırılmasını konu edinmiştir.

Gülşen Bubikoğlu, Türk sinema oyuncusudur.

1973 Petrol Krizi, 15 Ekim 1973 tarihinde Petrol İhraç Eden Arap Ülkeleri Birliği'nin (OAPEC) Yom Kippur Savaşında ABD'nin İsrail Ordusuna destek vermesine karşılık olarak ilan ettiği petrol ambargosudur. OAPEC, ABD ve savaşta İsrail'den yana tavır sergileyen ülkelere artık petrol ihraç etmeyeceğini bildirir. Bununla beraber OPEC üyesi ülkeler dünya petrol fiyatlarını yükselterek ülkelerine giren kaynakları artırmaya karar verirler. Gelişmiş ülke sanayileri petrole bağımlı durumda olduğu için OPEC ülkelerinin önde gelen müşterileri durumundadır. 1973 yılında petrol fiyatlarındaki şaşkınlık verici artış ve 1973-4 dönemindeki borsanın çöküşü olan 1929 Wall Street iflası'ndan beri yaşanan küresel bir ekonomik krizdi ve sadece fiyat artışlarıyla açıklanamayacak mekanizmalara ve uzun dönem etkilerine sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Makine öğrenimi</span> algoritmaların ve istatistiksel modellerin kullanımıyla bilgisayarların yapacakları işleri kendileri çözebilmeleri

Makine öğrenimi (ML), veriden öğrenebilen ve görünmeyen verilere genelleştirebilen ve dolayısıyla açık talimatlar olmadan görevleri yerine getirebilen istatistiksel algoritmaların geliştirilmesi ve incelenmesiyle ilgilenen, yapay zekâda akademik bir disiplindir. Makine öğrenimi, bilgisayarların deneyimlerinden öğrenerek karmaşık görevleri otomatikleştirmeyi sağlayan bir yapay zeka alanıdır. Bu, veri analizi yaparak örüntüler tespit etme ve tahminlerde bulunma yeteneğine dayanır. Son zamanlarda yapay sinir ağları, performans açısından önceki birçok yaklaşımı geride bırakmayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">OpenAI</span> yapay zekâ araştırma şirketi

OpenAI, ABD merkezli yapay zekâ araştırma şirketi. Şirketin genel amacı insanlığa fayda sağlayabilecek yapay zekâ hakkında araştırma yapmaktır. 2015 yılının sonlarında San Francisco'da kurulan şirket, patentlerini ve araştırmalarını halka açık hale getirerek diğer kurum ve araştırmacılarla “serbest iş birliği yapmayı” amaçlamaktadır. Elon Musk ve Sam Altman, yapay genel zekâdan kaynaklanan varoluşsal risk endişelerinden dolayı bu şirketi kurduklarını açıklamıştır. Organizasyon 2015 yılında Sam Altman, Reid Hoffman, Jessica Livingston, Elon Musk, Ilya Sutskever, Peter Thiel ve diğerleri tarafından San Francisco’da kurulmuş ve toplamda 1 milyar dolar bağışta bulunulmuşlardır. Musk 2018 yılında yönetim kurulundan istifa etmiş ancak bağışçı olarak kalmıştır. Microsoft 2019 yılında OpenAI LP’ye 1 milyar dolarlık bir yatırım sağlamış ve Ocak 2023’te ikinci birçok yıllık yatırım sağlamıştır; bu ikinci yatırımın 10 milyar dolar olduğu bildirilmektedir. ChatGPT yazılı cevap veren botun yapımı da OpenAI’a aittir.

Chatbot, kullanıcı ile genellikle metin, bazı durumlarda ise konuşma yoluyla diyalog kurarak bilgi veren veya bir işlemi gerçekleştiren bir yazılımdır.

Nejat Okçugil, Türk kameraman, görüntü yönetmeni ve film yönetmenidir. Film yönetmeni Cevat Okçugil'in abisi ve sinema oyuncusu Nevzat Okçugil'in kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Çince odası</span> Bilgisayarın anlama kabiliyetini gösteremeyeceğini sorgulayan bir düşünce deneyi

Çince Odası Argümanı, dijital bir bilgisayarın –ne kadar zeki ya da insansı davranışlar sergilerse sergilesin– bir “zihne”, “anlayışa” ya da “bilince” sahip olamayacağını savunur. Filozof John Searle tarafından “Minds, Brains, and Programs” adlı makalesinde öne sürülen bu argüman ilk kez 1980 yılında Behavioral and Brain Sciences dergisinde yayınlanmıştır. Çince Odası olarak bilinen düşünce deneyinin merkezini oluşturduğu argüman, yayınlandığı günden itibaren oldukça tartışılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dartmouth Konferansı</span>

Dartmouth Yapay Zeka Yaz Araştırma Projesi, bir alan olarak yapay zekanın kurucu olayı olarak kabul edilen 1956 yaz çalıştayıdır.

Yapay zeka araştırmalarında sorunların, mantığın ve araştırmanın ileri düzey "sembolik" temsillerine dayanan tüm yöntemlerin toplanması için kullanılan terimdir. Sembolik YZ, 1950'lerin ortalarından 1980'lerin sonuna kadar YZ araştırmalarının baskın paradigmasıydı. 23 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 23 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zeka etkisi</span>

Yapay zeka etkisi ; izleyiciler bir yapay zeka programının davranışını gerçek zeka olmadığını savunmaya çalıştığında ortaya çıkmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zeka felsefesi</span> Overview of the philosophy of artificial intelligence

Yapay zeka felsefesi, yapay zekayı ve yapay zekanın, etik, bilinç, epistemoloji ve özgür irade bilgi ve anlayışı üzerindeki etkilerini araştıran teknoloji felsefesinin bir dalıdır. Ayrıca teknoloji, yapay hayvanların veya yapay insanların yaratılmasıyla ilgilidir, bu nedenle disiplin, filozoflar için oldukça ilgi çekicidir. Bu faktörler yapay zeka felsefesinin ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştur. Bazı akademisyenler, AI topluluğunun felsefeyi reddetmesinin zararlı olduğunu savunur.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Süleyman</span> Britanyalı girişimci ve aktivist

Mustafa Süleyman CBE, Google tarafından satın alınan ve şu anda Alphabet'in sahibi olduğu bir yapay zeka şirketi olan DeepMind'ın kurucu ortağı ve eski uygulamalı yapay zeka başkanıdır. Şu anki girişimi Inflection AI'dir.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zekânın kontrolü devralması</span>

Yapay zekanın kontrolü devralması, bilgisayar programlarının veya robotların gezegenin kontrolünü etkili bir şekilde insan türünün elinden alması sonucunda yapay zekanın (AI) Dünya'nın baskın zeka biçimi haline geldiği varsayımsal bir senaryodur. Olası senaryolar arasında tüm insan iş gücünün değiştirilerek tam otomasyon sağlanması, süper akıllı bir yapay zekanın kontrolü devralması ve popüler bir robot isyanı fikri yer almaktadır. Yapay zekanın ele geçirilmesiyle ilgili bilimkurgu hikâyeleri popülerliğini korumaktadır, aynı zamanda son gelişmeler de bu tehdidi daha gerçekçi hale getirmiştir. Stephen Hawking ve Elon Musk gibi bazı ünlü kişiler, gelecekte süper zeki cihazların insan denetimi altında kalmalarını temin etmek için tedbir araştırmaları yürütülmesini savunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zeka patlaması</span>

Yapay Zeka Patlaması, veya Yapay Zeka Baharı, yapay zeka alanında çok hızlı bir şekilde devam eden ilerleme dönemidir. Öne çıkan örnekler arasında Google DeepMind ve OpenAI gibi laboratuvarlar tarafından yürütülen üretken yapay zekalar yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zekâ güvenliği</span>

Yapay zekâ güvenliği, yapay zekâ sistemlerinden kaynaklanabilecek kazaları, kötüye kullanımı veya diğer zararlı sonuçları önlemekle ilgilenen disiplinler arası bir alandır. Yapay zekâ sistemlerini ahlaki ve faydalı hale getirmeyi amaçlayan makine etiği ile yapay zekâ uyumunu kapsar ve yapay zekâ güvenliği, riskler için sistemleri izlemek ve onları son derece güvenilir hale getirmek gibi teknik sorunları kapsar. Yapay zekâ araştırmalarının ötesinde, güvenliği teşvik eden normlar ve politikalar geliştirmeyi içerir.

<span class="mw-page-title-main">Yapay hayal gücü</span>

Yapay hayal gücü, tahminler, icatlar veya bilinçli deneyimler yaratmak için gerçek veya olası kurgu modelleri üreten, simüle eden ve kolaylatıran yapay genel zekâ'nın bir alt bileşenidir.