İçeriğe atla

Yapay retina

Yapay retina, Amerikalı bilim insanları tarafından görme engelliler için geliştirilen protez bir biyonik gözdür. İnsanlarda özellikle yaşlılıkta ortaya çıkan "sarı benek" hastalığı yüzünden kaybedilen görme yetisi yapay retina ile tekrar kazandırılıyor. Yapay retinanın ilk modeli olan 16 piksellik görme imkânı sağlayan biyonik göz, 2002’den beri 6 görme engelli hastada denenerek ve başarıyla uygulandı.

Güney California Üniversitesi’nden Prof. Mark Humayun, bu teknolojinin "sarı nokta" hastalığı (Retinit pigmentosa) nedeniyle görme yetisini kaybedenlere yardımcı olacağını kaydetti. 16 elektrotlu yapay retinanın ilk modelini 2002’den beri 6 hastada denediklerini ifade eden Prof. Humayun, "Protez beklenenden daha iyi sonuç verdi. Yıllardır kör olan kişiler, artık bardak, tabak ve bıçak gibi nesneleri ayırt edebiliyor" diye konuştu.

Çalışma Biçimi

Yapay retina olarak da adlandırılan protezin hastalık ya da yaralanmalar sonucu kaybedilmiş görme fonksiyonlarını düzeltmek için, beyin ile sinir sistemi arasında bağlantı kurma işlevini yapmaktadır. Yapay retina, beyinde ışığı algılama ve işleme görevi üstlenen ışığa duyarlı alıcı sinir hücrelerinin yerini almak amacıyla tasarımlanmaktadır.

Prof. Humayun ve arkadaşlarının yaptığı yeni modelde ise elektrot sayısı 60’a çıkarıldı, büyüklüğü de ilkinin dörtte birine indirilerek, 3 milimetreye kadar düşürüldü. Proteze bilgileri ileten bir çift cama monte edilen küçük bir kameradan oluşan yeni model protez, göz bebeğinin dışına yerleştiriliyor ve göz bebeğinin arkasındaki retinaya bir kablo ile bağlanıyor. Hastalar bellerine bağlanan vericiyle de protezi yönlendiriyor.

Prof. Humayun, görüntülerin beyne ulaşması için yeni rota yaratma çalışmalarıyla tasarlanan yapay retinanın klinik çalışmaların başarıyla tamamlanmasından sonra, 2 yıl içinde piyasaya sunulabileceğini söyledi.

Yaşlılarda çok sık rastlanan sarı nokta hastalığına yakalananların sayısının 30 milyon kadar olduğu tahmin ediliyor.

ABR’de geliştirilen yeni biyonik göz, milyonlarca hastaya kısmi görme olanağı sağlayabilecek.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Işık</span> elektromanyetik spektrumun insan gözü tarafından algılanabilen kısmı içindeki elektromanyetik radyasyon

Işık veya görünür ışık, elektromanyetik spektrumun insan gözü tarafından algılanabilen kısmı içindeki elektromanyetik radyasyon. Görünür ışık genellikle 400-700 nanometre (nm) aralığında ya da kızılötesi ve morötesi arasında 4.00 × 10−7 ile 7.00 × 10−7 m dalga boyları olarak tanımlanır. Bu dalga boyu yaklaşık 430-750 terahertz (THz) frekans aralığı anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Makula dejenerasyonu</span>

Makula dejenerasyonu ya da sarı nokta hastalığı kelime anlamı itibarı ile, makulada meydana gelen herhangi dejeneratif bir süreci tanımlasa da, bu makalede yaşa bağlı makula dejenerasyonu (YBMD) anlatılmaktadır.

Retina (latince:rete) ya da ağkatman çoğu omurgalı ve bazı yumuşakçaların gözünün en içindeki görmeyi sağlayan ışığa ve renge duyarlı hücrelerin bulunduğu göz doku tabakasıdır. Gözün optiği, retinadaki görsel dünyanın odaklanmış iki boyutlu bir görüntü oluşturur ve bu görüntüyü beyne elektriksel sinir uyarılarına çevirerek görsel algı oluşturur. Retina, bir kameradaki film veya görüntü sensörü 'ne benzer bir iş yapar.

<span class="mw-page-title-main">Roger Wolcott Sperry</span>

Roger Wolcott Sperry, bölünmüş beyin çalışmalarıyla ünlü bir nöropsikologtur. Bu çalışmalar sayesinde David Hunter Hubel ve Torsten Nils Wiesel ile birlikte 1981 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Göz</span> görme organı

Göz, göz çukurunda bulunan, iri bir bilye büyüklüğünde, görmeyi sağlayan küremsi bir organdır.

<span class="mw-page-title-main">Körlük</span>

Körlük, tamamen veya neredeyse tamamen görme yetersizliği yaşama durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Gece körlüğü</span> göz hastalığı

Retinitis pigmentosa (RP), halk arasında tavuk karası ve gece körlüğü adlarıyla bilinen ve görme kaybına neden olan genetik bir göz hastalığıdır. Her 4.000 kişide 1'i etkilediği tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Optik sinir</span>

Nervus opticus, nervi craniales (encephalici) olarak bilinen 12 kafa çiftinin ikincisidir ve retinadan beyne görme bilgisini taşır. Diensefalonda yer alan bir divertikül olan embriyonik retinal gangliyon hücrelerinden köken aldığı için kesildikten sonra rejenere olamaz.

<span class="mw-page-title-main">Amyotrofik lateral skleroz</span> Nöron Hastalığı

Amyotrofik lateral skleroz (ALS), aynı zamanda motor nöron hastalığı olarak da anılan, merkezî sinir sisteminde, omurilik ve beyin sapı adı verilen bölgede motor sinir hücrelerinin kaybından ileri gelen bir hastalıktır. Bu hücrelerin kaybı kaslarda güçsüzlük ve erimeye (atrofi) yol açar. Ayrıca erken ya da geç hareketin birinci nöronu da hastalanır. Zihinsel fonksiyonlar ve bellek ise bozulmaz.

<span class="mw-page-title-main">Hidrosefali</span> beyin ventriküllerinde ve boşluklarında normalin üzerinde BOS birikmesi

Hidrosefali, "beyinde su toplanması" olarak da bilinen, beyin ventriküllerinde ve boşluklarında normalin üzerinde BOS birikmesi durumudur. Bu durum kafatasının içindeki kafa boşluğunda basıncın artmasına ve kafanın artan ölçüde büyümesine, kasılmalara ve zihinsel engelli olma sonuçlarına yol açabilir. Bu terim hidro (su) ve sefali (kafa) terimlerinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nörofibromatoz</span>

Nörofibromatoz, deri ve sinirlerde görülen doku bozuluklarının bulunduğu belirgilerin bir yelpazesidir. Nörofibromatoz Latince'de sinir lifliliği ya da sinir lifli olma durumu anlamına gelmektedir. Tıp dünyasında şimdiye dek bu belirgilerin en az sekiz türüne rastlanılmış olsa da, yalnızca ikisi belirgin bir biçimde ayırt edilebilmiştir. Bunlar Nörofibromatoz tip 1 ve Nörofibromatoz tip 2 (NF2) olarak adlandırılırlar. Nörofibromatoz 1'in sıklığı 3,000 doğumda 1'dir. Nörofibromatoz 2'ye ise her 50,000 doğumda 1 rastlanır. Nörofibromatoz tip 3 (NF3) ve Nörofibromatoz tip 4 (NF4) ender görülür.

Görsel algı çevredeki objelerin görülebilir spektruma yansıttığı ışığı kullanarak çevreyi yorumlayabilme yeteneğidir. Bu, etrafı ne kadar net görmeyi ifade eden görsel keskinlikten farklıdır. Bir kişi 20/20 vizyonu olsa bile görsel algısal işleme ile ilgili problemler yaşayabilir.

Optik nörit ya da optik sinir inflamasyonu, tam veya kısmi görme kaybına neden olan bir göz hastalığıdır.

Beyin-bilgisayar arayüzü veya zihin-makine arayüzü veya beyin-makine arayüzü, beyin ile dış bir cihaz arasındaki doğrudan iletişim yoludur. Beyin-bilgisayar arayüzü genellikle insanoğlunun bilişsel veya duyusal motor fonksiyonlarına yardımcı olmak veya onları tamir etmek için kullanılır.

Yapay organ işlevini yitirmiş veya yitirmekte olan ve genellikle hayati önem taşıyan organların yerine bu organların işlevlerinin bir kısmını ya da tamamını geri kazandırmak amacıyla tasarlanan mekanik malzemelerden veya doku mühendisliği yoluyla üretilen organdır. Hayati organlardan herhangi birinin yetmezliği bu organının işlevlerinin restore edilmediği durumlarda hastanın ölümüne yol açar. Organ nakli ya başka bir insandan ya da insan yapımı yapay organla sağlanır. Hayati organlar oldukça karmaşık yapıya sahiptirler ve işlevlerinin yapay malzemeler tarafından taklit edilmesi zordur. Bu yüzden bütün yapay organlar işlevsellik bakkımından çeşitli ödünler verilerek tasarlanırlar. Diğer organların da, duyu organları vs., onarımı ya da yapay organ vasıtasıyla nakli yapılmaktadır. Son 30 yıldır yapay organlar insan vücudunun yaklaşık 40 farklı kısmına rutin olarak nakil edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Göz bebeği</span>

Göz bebeği, gözün iris kısmının ortasında bulunan boşluktur ve ışığın retina üzerine düşmesini sağlar. Göz bebeğinden geçen ışık ışınları gözün içindeki dokular tarafından doğrudan soğurulduğu ya da gözün içinde yansıyan ışın saçılmalarının dar göz bebeğinden geri çıkmaması nedeniyle siyah renkli olarak görünür.

<span class="mw-page-title-main">Yüzer noktalar</span>

Yüzer noktalar veya muşvolan, gözün normalde saydam olan vitröz sıvısı içinde bulunan bazen görünür ve hareket edebilen parçacıklardır. Her uçan cismin kendine özgü boyutu, şekli, koyuluğu, kırılma indisi ve hareket edebilme özelliği vardır. Bu cisimler aynı zamanda "muscae volitantes" olarak adlandırılır. Vitre doğuştan tamamen saydamken, yaşlanmayla birlikte giderek kusurlar ortaya çıkabilir. Çoğu insanın gözünde bulunan, en yaygın yüzen nokta türü, vitredeki dejeneratif değişiklikler sonucu oluşur. Bazı insanlar için rahatsız edici olabilen uçuşan cisimlerin algılanması miyodizopsi olarak adlandırılır. Ciddi vakalar dışında, sıklıkla tedavi edilmez. Günümüzde vitrektomi, lazer ve ilaç tedavisi gibi tedavi yöntemleri bulunmaktadır. vitröz ipliksi parçacıklar piyasaya çıktıgı günden itibaren her geçen aylar artmaya başlar bunun yok edici çözümü göz damlası veya göz vitaminleri hiçbir işe yaramaz ancak parçalayarak daha da çok lifleri yogunlaştırır hemen bir özel göz hastanesine başvurulması gerektigi bunun sonucunda 15 dakikalık lazer seansıyla eskisinden daha da çok azaltılabilir böylelikle hastanın görüş konforu düzelmiş olur eger tadavi yapılmazsa % 50 lik bir oranla kolejenlerin daha da sıklaşması retina duvarının önünde yüzen bu parçacıklar göze farklı bir hasarlar oluştarabilir göz zamanla görüş yetisini kaybedip eskiyi aratır olur bu nedenle tedavi edilirse erken önlem alınmış olur..........* Yüzen noktalar, retina üzerine düşen gölgelerinden ya da içlerinden geçen ışığın kırılmasından dolayı görünürler. Bu noktalar tek başlarına veya diğerleriyle birlikte bir yığın olarak kişinin görme alanında görünebilirler. Kişinin görme alanında yavaşça süzülen ve özellikle gözlerin hareket ettiği yönde hareket eden noktalar, iplikler veya "örümcek ağları" gibi şekillerde görünebilirler. Bu cisimler gözün içinde fiziksel olarak var olduklarından, optik yanılsamalar veya entoptik fenomen değillerdir. Yüzen noktalar, ışık çakmaları ve ışık izleri (palinopsia) gibi göz rahatsızlıkları ile bir arada görülebilir ve bu yönden görsel karıncalanma ile birbirine karıştırılmamalıdır.

Biçim algısı, nesnelerin görsel öğelerinin, özellikle şekiller, desenler ve önceden tanımlanmış önemli özelliklerle ilgili olanların tanınmasıdır. Bir nesne retina tarafından iki boyutlu bir görüntü olarak algılanır, ancak görüntü aynı nesne için görüntülendiği bağlam, nesnenin görünen boyutu, bulunduğu açı açısından farklılık gösterebilir. Görüntülendiğinde ne kadar aydınlandığını ve görüş alanının neresinde bulunduğunu gösterir. Bir nesneyi gözlemlemenin her örneğinin benzersiz bir retina tepki modeline yol açmasına rağmen, beyindeki görsel işleme, bu deneyimleri benzer olarak tanıyabilir ve değişmez nesne tanımaya izin verir. Görsel işleme, en düşük seviyelerin çizgileri ve konturları tanıdığı ve biraz daha yüksek seviyelerin sınırları tamamlama ve kontur kombinasyonlarını tanıma gibi görevleri yerine getirdiği bir hiyerarşide gerçekleşir. En yüksek seviyeler, tüm bir nesneyi tanımak için algılanan bilgiyi bütünleştirir. Esasen nesne tanıma, onları kategorize etmek ve tanımlamak için nesnelere etiketler atama, böylece bir nesneyi diğerinden ayırt etme yeteneğidir. Görsel işleme sırasında bilgi oluşturulmaz, bunun yerine uyarıcının en ayrıntılı bilgisini ortaya çıkaracak şekilde yeniden biçimlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Pitozis</span>

Pitozis veya blefaropitozis, sarkan veya aşağı inmiş olan üst göz kapağı durumudur. Bireyin kasları yorulduğunda, uzun süre uyanık kaldıktan sonra bu durum daha net gözlenebilir. Bu duruma bazen "Whitaker gözü"de denir, ancak bu terim normalde ambliyopi durumunu ifade eder. Yeterince şiddetliyse ve tedavi edilmezse, sarkık göz kapağı ambliyopi veya astigmatizma gibi başka durumlara neden olabilir. Bu nedenle, bu bozukluğun çocuklarda görme gelişimini engellemeden önce küçük yaşta tedavi edilmesi özellikle önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Retina implantı</span>

Retina implantı, Retina dejenerasyonu nedeniyle kör olan hastalara görme restorasyonu için retina protezleri, dünya çapında bir dizi özel şirket ve araştırma kurumu tarafından geliştirilmektedir. Sistem, retinitis pigmentosa (RP) veya yaşa bağlı maküler dejenerasyon (AMD) gibi retina hastalıkları nedeniyle fotoreseptörlerini kaybeden kişilere faydalı görüşü kısmen geri kazandırmak içindir. Şu anda klinik deneylerde üç tip retina implantı bulunmaktadır: epiretinal, subretinal ve suprakoroidal. Retina implantları, hayatta kalan retina nöronlarını elektriksel olarak uyararak retinaya görsel bilgi sağlar. Şimdiye kadar, ortaya çıkarılan algılar oldukça düşük çözünürlüğe sahipti ve ışığın algılanması ve basit nesnelerin tanınması için uygun olabilir.