İçeriğe atla

Yapay dil

Yapay dil (İngilizce: Constructed language veya kısaca Conlang), diğer pek çok dilin aksine kaynağı belli olan, yani o dili oluşturan kişi ya da komisyonun adı bilinen, grameri tarihin akışı içerisinde insanların günlük kabulleri ya da yönelimleriyle evrilmemiş, tamamen insan eliyle yapılandırılmış olan dillerdir.[1]

CONLANG posta listesine abone olanlar tarafından oluşturulan bir dil inşası sembolü olan Conlang Bayrağı, yükselen bir güneşe karşı Babil Kulesi'ni temsil eder.

Bilinen en erken yapay diller 12. yüzyılda Bingenli Hildegard tarafından yapılan Lingua Ignota ve 1580'de Muhyî-i Gülşenî tarafından yapılan Bâleybelen'dir.[2] En yaygın yapay dil ise Esperanto'dur.

2003 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Belçika'yı temsil eden Urban Trad grubu Sanomi adlı parçasıyla Eurovision tarihinin ilk uydurma dil şarkısını seslendirerek 165 puanla 2. olmuştur.

Önsel (priori) ve Sondan Gelen (postteriori) Diller

A priori (Latince a priori, "önceki" kelimesinden) oluşturulmuş dil, özellikleri (kelime dağarcığı, dil bilgisi vb. dahil) mevcut bir dile dayanmayan bir dildir ve a posteriori dil ise tam tersidir.[3] Ancak bu kategorizasyon mutlak değildir, çünkü bazı dilsel faktörler göz önünde bulundurulduğunda birçok oluşturulmuş dil a priori, diğer faktörler göz önünde bulundurulduğunda ise a posteriori olarak adlandırılabilir.

Önsel (priori) uluslararası yardımcı diller

  • Baleybelen: Fazlallah Astarabadi veya Muhyi Gulshani (14 yy)
  • Solresol: François Sudre (1827)
  • Ro: Edward Foster (1906)
  • Sona: Kenneth Searight (1935)
  • Babm: Rikichi Okamoto (1962)
  • aUI: W. John Weilgart (1962)
  • Mirad (aka Unilingua): Noubar Agopoff (1966)
  • Kotava: Staren Fetcey (1978)

Kaynakça

  1. ^ İmer, Kâmile; Kocaman, Ahmet; Özsoy, Sumru (2011). Dilbilim sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. ss. 263-264. ISBN 978-605-4238-53-8. 
  2. ^ "Fantastik Dünyaların Fantastik Dilleri". Kayıp Rıhtım. 7 Ocak 2019. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  3. ^ Peterson, David (2015). The Art of Language Invention (1st ed.). Penguin Books. pp. 21–22. ISBN 978-0143126461.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbranice</span> Afro-Asyatik dil ailesinin Kenan koluna bağlı bir dil

İbranice (עִבְרִית‎,

<span class="mw-page-title-main">Peştuca</span> dil

Peştuca ya da Afganca, Afganistan’da ve Pakistan’ın batı kesiminde yaşayan Peştunların konuştuğu dil. Hint-Avrupa dillerinin Hint-İran dilleri öbeğine bağlıdır. Kırk beş harfli bir alfabesi vardır. Bazı sesler Sanskritçede de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">1962 Eurovision Şarkı Yarışması</span>

1962 Eurovision Şarkı Yarışması, 7. Eurovision Şarkı Yarışması'dır. Yarışma 1961 yarışması'nı kazanmasından dolayı 18 Mart 1962 tarihinde Lüksemburg'un başkenti Lüksemburg'da bulunan Villa Louvigny'de yapılmıştır. Yarışmanın kazananı Fransa'yı temsil eden "Un premier amour" adlı şarkısıyla Isabelle Aubret olmuştur. Fransa yarışmayı üçüncü defa kazanarak ilk defa bir ülke üçüncü kez kazanmış oldu. Avusturya, Belçika, Hollanda ve İspanya ilk defa sıfır puan almışladır.

<span class="mw-page-title-main">1972 Eurovision Şarkı Yarışması</span>

1972 Eurovision Şarkı Yarışması, 17. Eurovision Şarkı Yarışması'dır. Yarışma 1971 yarışması'nı kazanmasından dolayı Monako'da yapılması gerekmesine rağmen Prenslik bu etkinliğin taleplerini karşılayamamıştır. 31 Ocak 1972 tarihinde Avrupa Yayın Birliği'nden Monako prensi III. Rainier'e Monako'da yapılması için mektup götürmüş, fakat Prens bu teklifi geri çevirmiştir. Böylece Avrupa Yayın Birliği, Yarışmanın Birleşik Krallık'ın kentlerinden Edinburg'da bulunan Usher Hall'de yapılmasına kararlaştırmıştır. Yarışma 25 Mart 1972 tarihinde yapılmıştır. Yarışmanın sunuculuğunu Moira Shearer üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1966 Eurovision Şarkı Yarışması</span>

1966 Eurovision Şarkı Yarışması, 11. Eurovision Şarkı Yarışması'dır. Yarışma 1965 yarışması'nı kazanmasından dolayı 5 Mart 1966 tarihinde Lüksemburg'un başkenti Lüksemburg'da bulunan Villa Louvigny'de yapılmıştır. Yarışmanın sunuculuğunu ise Josiane Chen yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1973 Eurovision Şarkı Yarışması</span>

1973 Eurovision Şarkı Yarışması, 18. Eurovision Şarkı Yarışması'dır. Yarışma 1972 yarışması'nı kazanmasından dolayı 7 Nisan 1973 tarihinde Lüksemburg'un başkenti Lüksemburg'da bulunan Grand Théâtre'de yapılmıştır. Yarışmanın sunuculuğunu Helga Guitton yapmıştır.

<i>Eurovision Şarkı Yarışması</i>

Eurovision Şarkı Yarışması, kısaca ESC veya Eurovision, Avrupa Yayın Birliği (EBU) tarafından her yıl düzenlenen ve çoğunlukla Avrupalı ülkelerinden katılımıyla gerçekleşen uluslararası şarkı yarışmasıdır. Katılımcı ülkelerin her biri televizyon ve radyo aracılığıyla canlı yayınlanacak bir şarkı seçer, yarışma EBU'ya bağlı yayıncılar tarafından canlı yayınlanır ve katılımcı ülkeler kendi dışında kalan ülkelerin şarkılarını puanlayarak kazananı belirler.

Novial, doğal dillerin yerini almadan uluslararası ilişkileri kolaylaştırmak amaçlı oluşturulmuş bir yapay dildir.

Eurovision Şarkı Yarışması'nın uzun, teknik kuralları vardır ve her geçen gün değişmektedir. Kuralların çoğu kendi televizyon yayınını kapsamaktadır. Ancak daha önemli, yarışmanın sonuçlarını etkileyen kurallar vardır.

Sigríður Beinteinsdóttir, bilinen adıyla Sigga, İzlandalı şarkıcı'dır. Eurovision Şarkı Yarışması'nda İzlanda'yı üç kez temsil etmiştir. Sigga 24 Temmuz 1962 tarihinde Reykjavík şehrinde doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gitte Hænning</span> Danimarkalı sanatçı

Gitte Hænning, Danimarkalı şarkıcı ve 1950'lerin çocuk yıldızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Marion Rung</span>

Marion Rung, Fin şarkıcıdır. 1962 ve 1973 yıllarında Eurovision Şarkı Yarışması'na katılmasıyla bilinir.

Belçika, 2019 Eurovision Şarkı Yarışması 'na katılmıştır. Belçikalı Fransız dilinde yayın yapan yayıncı Radio-Télévision belge de la Fédération Wallonie-Bruxelles (RTBF) tarafından İsrail'in başkenti Tel Aviv'de yapılan 2019 yarışması'nda Belçika'yı temsil eden katılımcı Görevlendirme yöntemi doğrultusunda "Wake Up" adlı şarkısıyla Eliot olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Doğal dil</span> "biçimsel" veya "yerleşik" dillerin aksine, insanlar tarafından doğal olarak konuşulan dil

Dil bilimi, dil felsefesi ve nöropsikolojide, doğal dil veya tabii dil, kullanıcılar tarafından bilinçli bir plânlama olmaksızın tekrar edilerek evrilmiş dildir. Doğal dil, konuşma ve şarkı biçiminde ortaya çıkabilir. İnsanlar tarafından bilinçli olarak geliştirilen yapay ve biçimsel dillerden ayrılır.

Hollanda, 2020 Eurovision Şarkı Yarışması 'na katılacaktır. Yarışmaya katılımın dışında 2019 yılında "Arcade" adlı şarkısıyla Duncan Laurence'ın kazanmasından dolayı 12, 14 ve 16 Mayıs 2020 tarihlerinde Rotterdam'da bulunan Rotterdam Ahoy'da yapılacaktır. Yarışmaya Hollandalı yayıncılar AVROTROS, Nederlandse Omroep Stichting (NOS) ve Nederlandse Publieke Omroep (NPO) ev sahipliği yapacaktır.

İspanya, 2020 Eurovision Şarkı Yarışması 'na katılacaktır. İspanyol yayıncı Televisión Española (TVE) tarafından Hollanda'nın kenti Rotterdam'da yapılacak 2020 yarışması'nda İspanya'yı temsil edecek katılımcı Görevlendirme yöntemi doğrultusunda belirlenecektir.

Lingua Ignota 12. yüzyılda Rupertsberg başrahibesi Bingenli Hildegard tarafından, mistik amaçlarla kullanılmak üzere yaratılan yapay dil. Dünyanın ilk yapay dili olduğu düşünülmektedir. Hildegard, bu dili yazmak için kendi oluşturduğu 23 harflik litterae ignotae alfabesini kullanmıştır.

A priori ve a posteriori, felsefede bilgi, gerekçelendirme veya argüman türlerini ampirik kanıt veya deneyime güvenerek ayırt etmek için kullanılan Latince ifadelerdir. A priori bilgi, deneyimden bağımsız olandır. Örnek olarak matematik, totoloji ve saf akıldan çıkarımı içerir. A posteriori bilgi, deneysel kanıta dayalı olandır. Örnekler çoğu bilim alanını ve kişisel bilginin yönlerini içerir.

Mordvin dilleri, Ural dillerinin bir koludur. Birbiriyle yakın bağları olan ve ikisi de Mordovya bölgesinde konuşulan Erzyan ile Mokşan dillerinden oluşur. Bu grubun eskiden tek bir "Mordvin dili"ni teşkil ettiği düşünülürdü, ancak mevcut durumda küçük bir dil grubu olarak görülür. Sesbilim, sözcük ve dilbilgisi farklılıkları nedeniyle Erzyanca ile Mokşanca birbiriyle karşılıklı anlaşılabilirlik göstermemektedir; hatta gruplar arası temaslarda sık sık Rus dili kullanılır.

ISO 639-3:2007 dil adlarının kapsamlı gösterimi için Alfa-3 kodudur. ISO 639 serisindeki dil kodları için uluslararası bir standarttır. Dilleri tanımlamak için üç harfli kodlar tanımlar. Standart, 1 Şubat 2007'de Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO) tarafından yayınlanmıştır. ISO 639-3, bilinen tüm doğal dilleri kapsamak amacıyla 639-2 alfa-3 kodlarını genişletir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.