Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.
Çağ-çağ deresi Siyahsu ve Beyazsudan beslenen Nusaybin barajından başlar ve Nusaybin ve Kamışlı'dan geçer ve en sonunda Fırat Nehrine karışır.
Kültür balıkçılığı, okyanus ve deniz sularında gıda veya diğer amaçlar için sucul canlıların yetiştirilmesi, okyanusların kapalı bölümlerinde, deniz suyunun doldurulduğu tanklar ve göletlerde yapılan özel yetiştiriciliktir. Tuzlu su havuzlarında balık ve karides gibi kabuklu su ürünleri, istiridye, deniz yosunu yetiştirme işi de kültür balıkçılığının bir türüdür.
Melyat Deresi veya Venek Deresi, Rize ilinin Pazar ve Çayeli ilçelerini ayıran ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin uzunluğu 20.3 kilometredir. Rize il merkezine 28 km mesafededir. Pazar doğu, Çayeli ise batı tarafında kalır. Derenin batı tarafında çoğunlukla Türkler ve az da olsa Hemşinliler yaşar. Lazların yaşadığı bölge, bu nehrin doğusunda kalır. Kaynağı Hemşin ilçesindeki Ceğalver Dağı olan nehrin; Zafer, Yavuzlar, Erenler, Çınartepe, Kaçkar, Kestanelik, Tektaş, Güneyköy, Şendere, Kuzayca, Örnek, Merdivenli, Leventköy ve Balıkçı köylerine sınırı vardır.
Çağlayan Deresi, Abunoğa Irmağı veya Fındıklı Deresi, Rize ilinin Fındıklı ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 2600 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 34.7 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %75'tir. Nehir, Karadeniz alasının en önemli yumurtlama alanlarından biri olarak kabul edilir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir. Doğu Karadeniz bölgesindeki ilk kültür balıkçılığı girişimi, Çağlayan Alabalık Çiftliği adıyla 1974 yılında Çağlayan Deresi'nde gerçekleşti.
Sabuncular Deresi, Senoz Deresi, Çayeli Deresi veya Büyükdere Deresi, Rize ilinin Çayeli ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Kuzeye doğru akan nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 3000 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 46 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %65'tir ve kaynağı Tekfur Tepesidir. Çayeli'nin batısından Karadeniz'e akmaktadır. Denizden 30 kilometre uzaklıkta Ligovi Deresi ve İncesu Deresi'ne ayrılır. Batıdaki kolu Ligovi Deresi, doğudaki kolu ise İncesu Deresidir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.
İyidere Deresi veya İkizdere Çayı, Rize ilinin İyidere, Kalkandere ve İkizdere ilçeleri ile Trabzon ilinin Of ve Hayrat ilçelerinin arasından geçen ve Karadeniz'e akan bir nehirdir. Rize ilindeki en uzun akarsudur. Ortalama debisi 28,35 m³/s'dir. Kaynağı İkizdere ilçesinin dağlık bölgeleri olan nehir, baskın olarak kuzey-kuzeybatı yönünde akmaktadır. Nehrin kaynağının denizden yüksekliği yaklaşık 3000 metredir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 78,4 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %38'dir. İspir'den Karadeniz'e giden D 925 kara yolu nehrin yanından geçer. Nehrin havza alanı 1047,4 kilometrekaredir. Kalkandere'nin merkezinden geçmekte olan "Karadere" adlı bir uzantısı vardır. Cimil ve Anzer derelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.
Taşlıdere, Askoroz Deresi veya Engindere, Rize ilinin merkez ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. Rize il merkezinin 5 kilometre doğusunda kalmaktadır.
Salmo coruhensis veya bilinen adıyla Çoruh alabalığı, tatlı suda yaşayan alabalıkgillerden bir kırmızı benekli alabalık türüdür. Karadeniz'e akan Türkiye'deki ve muhtemelen Gürcistan'daki akarsularda yaşamaktadır. 2010 yılında tanımlanmıştır. İsmini Çoruh Nehri'nden almıştır.
Salmo rizeensis veya bilinen adıyla Rize alabalığı, tatlı suda yaşayan alabalıkgillerden bir kırmızı benekli alabalık türüdür. Karadeniz'e akan Türkiye'deki akarsuların yukarı kısımlarında yaşamaktadır. 2010 yılında tanımlanmıştır. İsmini Rize şehrinden almıştır.
Rize ilinde irili ufaklı pek çok akarsu vardır. Bu bölgedeki akarsular oldukça kısadır; yüksek yerlerden doğar ve hızlı bir akışa sahiptir. Çoğu ana bir akarsuda toplandıktan sonra Karadeniz'e dökülür. Bu akarsular arasında en uzun olanı, 78.4 kilometre uzunluğuyla İyidere Deresi, beslenme alanı en geniş olan ise Fırtına Deresi'dir.
Kapisre Deresi, Arhavi Deresi veya Orçi Çayı, Artvin ilinin Arhavi ilçesinde bulunan ve Karadenize akan bir nehirdir. İlçedeki tek akarsu olan Kapisre'de rafting müsabakaları yapılmaktadır. Tarihi Arhavi kenti bu derenin batı yamacına kurulmuştur. Arhavi Köprüsü derenin üzerinde konumlanmıştır. Arhavi'nin kurulduğu derenin girişindeki düzlük, 3-4 kilometre içeri uzanmaktadır. 35 kilometre uzunluğundaki nehrin kaynağının rakımı yaklaşık 3000 metredir. Nehrin yıllık su potansiyeli 329 hektometreküptür. 5 Mart 1915'te Kapisre Deresi'nin doğusunda kalan kısımlar Rus kuvvetleri tarafından ele geçirilmişti. 5 Şubat 1916'da ise Kapisre Deresi geçilmiş ve Arhavi tamamen Rus kontrolüne geçmişti. Derenin kollarından bir tanesi Lazcada Bagudit olarak geçen Sidere Deresi'dir.
Solaklı Deresi, Solaklı Çayı veya Çataklı Çayı, Trabzon ilinin Çaykara, Dernekpazarı ve Of ilçelerinde bulunan, Karadenize akan bir nehirdir. Nehirde bulunan 4 hidroelektrik santral toplamda 99 MW'lik enerji üretmektedir. Nehrin kaynağı denizden yaklaşık 2800 metre yüksekliktedir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 65 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %43'tür. Doğu Karadeniz Dağlarından doğan nehir kuzey yönünde akar. D 915 yolu nehrin yanından geçmektedir. Uzungöl, nehrin kaynağının yakınlarında yer almaktadır. Nehrin adı, buraya yerleştirilen Solaklı bölüklerinden gelmektedir. Derenin yıllık ortalama debisi 605 hm³'tür.
Manahoz Deresi, Manahoz Çayı, Manahos Deresi veya Manahos Çayı, Trabzon ilinin Sürmene ve Köprübaşı ilçelerinde bulunan, Karadeniz'e akan bir nehirdir. Nehirde bulunan 7 hidroelektrik santral toplamda 66 MW'lik enerji üretmektedir. Nehrin kaynağı denizden yaklaşık 2300 metre yüksekliktedir ve nehrin uzunluğu yaklaşık 40 kilometredir. Nehrin yatak eğimi %58'dir. Doğu Karadeniz Dağlarından doğan nehir kuzey yönünde akar. Nehir, Ksenofon ve komutasındaki 10.000 paralı askerin devetabanı yedikten sonra hastalandığı yer olarak bilinmektedir. Derenin yıllık ortalama debisi 230 hm³'tür. Derenin ana kolu Madur Tepesi'nden doğar. Dere, Hazmaağa Yaylası'ndan doğan ikinci kolla Arpalı köyünde birleşir ve kuzeye akmayı sürdürür. Doğudan Vartan Deresi, batıdan Vizara Deresi, Egşeho Deresi, Çifteköprü Deresi ve Ormanseven Deresi akarsuya katılır.
Fol Deresi veya Kumandere(Eski adı: Viopoli), Gümüşhane'nin Kürtün ilçesinden doğan, Trabzon'un Tonya ve Vakfıkebir ilçelerinden geçerek Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin içinden geçtiği ilçelerden Vakfıkebir'in eski adı Foldur. Bu ad nehirden türemiştir. Coğrafyacı Heinrich Kiepert, bu nehirden Kerasun Dere olarak bahsetmektedir. Fol Deresi çevresinin antik Liviopolis olduğu iddia edilmiştir ama bu iddianın doğruluğu belirsizdir. Nehrin uzunluğu 45 kilometredir. Derenin yıllık ortalama debisi 130 hm³'tür.
Baltacı Deresi, Baltacı Çayı veya Yeniköy Deresi, Trabzon'un Hayrat ilçesinde doğan, Trabzon'un Of ilçesinden geçerek Karadenize akan bir nehirdir. Nehirde bulunan 3 hidroelektrik santral toplamda 44 MW'lik enerji üretmektedir. Nehir, I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı ve Rusların kaşılaştığı yerlerden biriydi. 7 Mart ve 28 Mart 1916 tarihleri arasında, nehrin batısına çekilmiş Osmanlı birlikleri, Rus birliklerine karşı savaşmış, ancak 28 Mart 1916 tarihinde Rus İmparatorluğu Of'u ele geçirmiştir. Nehrin adı, buraya yerleştirilen Baltacı bölüklerinden gelmektedir. Nehrin havza alanı 200 km²'dir. Derenin yıllık ortalama debisi 352 hm³'tür.
Küçükdere veya Gorgor Deresi, Trabzon-Gümüşhane sınırına yakın bir yerde doğan, Trabzon'un Sürmene ilçesinden Karadenize akan bir nehirdir. Akarsuyun denize döküldüğü yerde, Kuaterner dönemden kalma küçük alüvyol depolar mevcuttur. Araklı-Kavaklıdere köprüsü derenin yanından geçmektedir. Derenin yıllık ortalama debisi 116 hm³'tür.
Söğütlü Deresi, Kalanima Deresi veya Kalenüma Deresi, Trabzon'un Balahor Yaylası'ndan geçerek Akçaabat ilçesinin doğusundan Karadenize akan bir nehirdir. 25 km uzunluğundaki nehrin kaynağının rakımı 1250 metredir. Kaynağı Kumanandoz Yaylası olan derenin, Çal Deresi ve Visera Suyu adlı iki kolu vardır. Dere, 18. yüzyıla ait bir bilgi arşivine göre, Akçaabatı iç kesimlere bağlıyordu. Arşivde, 1727 yılında derenin bitişiğinde bir gümrük merkezinin olduğu yazar. Gayrimüslimler gümrük vergilerini burada öder, sonrasında dereyi takip ederek güneye giderdi. Derenin yıllık ortalama debisi 112 hm³'tür.
Lome Deresi veya Yolgeçen Deresi, Artvin ilinin Arhavi ilçesinde bulunan ve Yakovit köyünde Kapisre Deresi'ne karışan bir akarsudur. Lome Deresi, Oçambre Şelalesi'ne ev sahipliği yapmaktadır. Oçambre Şelalesi'nin yanındaki kaya havuzlar yüzmek için idealdir. Şelalenin üst kısımlarında kırmızı benekli alabalık görülmektedir. Uzunhasanoğlu ve Deniz 1962'de yaptığı araştırmaya göre, derede yetişen alabalıkların yenilenebilirlik oranı %70.66'dır. Deredeki İçme Suyu ve Paket Arıtma Tesisi, Arhavi ilçesinin içme suyu ihtiyacını karşılamaktadır. Nehirdeki hidroelektrik santralinden yıllık 7.270 GWh enerji elde edilmektedir.
Yomra Deresi veya Durana Deresi, Maçka'nın dağlık bölgelerinde doğan ve Yomra ilçe merkezinde Karadenizle buluşan bir nehirdir. Yomra'nın köyleri çoğunlukla Yomra Deresi vadisinde kuruludur. Şana Deresi ile birlikte ilçedeki en önemli iki su kaynağından biridir. Nehrin üzerine kurulan hidroelektrik santralinde yıllık ortalama 11,24 GWh enerji üretilmektedir. Derenin yıllık ortalama debisi 69.60 hm³'tür.
