İçeriğe atla

Yanıkkale

Yanıkkale, Macaristan'ın Györ şehrinde kurulu müstahkem mevkiye Osmanlılar tarafından verilen ad.

Osmanlı Ordusu'nun 1526'da Mohaç Muharebesi sonucunda Macar ordusunu imha etmesiyle Macaristan Krallığı tarih sahnesinden silinmiş, oluşan boşluğu doldurmaya Osmanlı Devleti ve Avusturya aday olmuştu. 1529 yılındaki I. Viyana Kuşatması ve 1532 yılındaki Alman Seferi ile Avusturya topraklarını tahrip eden, ancak bu ülkenin direncini kıramayan Osmanlı Devleti 1533 yılında İstanbul Antlaşması ile Macaristan'ın bölüşülmesini kabul etti. Bu antlaşma sonunda Györ ve çevresi Habsburg İmparatorluğunda kaldı.

Osmanlı Ordusu 1541 yılında Budin'i kesin olarak fethetti ve 1543'te Szekesfehervar (İstolni-Belgrad) ve Estergon'un alınmasıyla da Avusturyalılar, Viyana yolundaki kaleleri berkitme faaliyetlerini hızlandırdı. Tahkim edilen kalelerden en mühimi Macarların "Györ", Avusturyalıların "Raab", Osmanlıların ise "Yanık" diye adlandırdığı kaleydi. Osmanlıların şehre ilk gelişinde Györ komutanı Kristóf Lamberg tarafından Osmanlılara karşı konulmak istenilmişse de başarılamayacağı anlaşılmış ve Györ şehri bu komutanın emriyle tamamen yakılmıştır. Şehre ulaşan Osmanlılar bir ganimet elde edememiş ve şehrin durumundan dolayı "Yanık" ismi vermişlerdir. Şehre yapılan kale de şehrin ismiyle anılarak "Yanıkkale" adını almıştır.[1]

1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nın ilk yıllarında hücum inisiyatifini elinde bulunduran Osmanlı Ordusu 1594 yılında kaleyi civardaki Csorna, Kapuvár ve Devecser gibi kentlerle birlikte fethederek Osmanlı topraklarına kattıysa da, 1596 yılında kazanılan Haçova Savaşı sonrasındaki elverişli ortamı değerlendiremeyen ve 1595 yılından beri de Rumen prensliklerinin (Eflak, Boğdan ve Erdel) isyanıyla uğraşan Osmanlı yönetimi cephedeki taarruz kabiliyetini yitirdi ve Yanıkkale de Avusturya ordusunun saldırılarına dayanamayarak 1598'de düştü. 1606 yılında imzalanan Zitvatorok Antlaşması ile fiili turum tasdik edildi ve Yanıkkale Avusturya'ya bırakıldı.

Osmanlı Ordusu'nun Yanıkkale çevresindeki son savaşları İkinci Viyana Kuşatması sırasında 1683 yılında oldu. O döneme dek toplanmış olan en geniş Osmanlı Ordusu ilk olarak Viyana yolundaki Yanıkkale'yi kuşatmayı hedefliyordu. Osmanlı Ordusu'nun elindeki Uyvar'ı almak için taarruz eden ancak yenilgiye uğrayarak Komarom'a çekilen Alman Komutan Karls Von Lothringen ise bulunduğu yerden Osmanlı Ordusu'nun Yanıkkale'ye yöneldiğini gözetleyebiliyordu. Alman komutan harekete geçerek emrindeki 12.500 piyade ve 9.500 süvari ile 22 Haziran'da Yanıkkale'ye vardı ve Osmanlı Ordusu'nu karşılamaya hazırlandı. Avusturya ordusu kaleyi müstahkem hale getirdiği gibi, kale çevresinde de Osmanlı Ordusu'nun işine yarayabilecek her şeyi yakıp yıktı.

Osmanlı Ordusu şehrin önüne 1 Temmuz'da ulaştı. Mühendisler önce de Raab Irmağının derinliğini ve debisini hesapladılar, öğleden sonra da kuşatma toplarının yerleştirileceği mevkileri saptadılar. 2 Temmuz günü ise topçu birlikleri savaşı başlattı. Topçu ateşi ile büyük kayıp veren ve kaleyi savunamayacağını anlayan Karls Von Lothringen geri çekildi ve kaleyi kaderine terk etti. Yanıkkale'yi alan Osmanlı Ordusu 9 Temmuz'da Raab Irmağını aşarak Viyana üzerine yürüyüşünü sürdürdü.[2]

Ancak II. Viyana Kuşatması'nın bozgunla sonuçlanması ordunun geri çekilmesine neden oldu. 12 Eylül 1683 tarihindeki Almandağı Muharebesi'nden sonra Kahlenberg'den çekilen Osmanlı Ordusu 14 Eylül'de Yanıkkale'de toplandı, ancak burada da kendini emniyette görmeyerek 22 Eylül'de Budin'e çekildi. Garnizonsuz kalan Yanıkkale Avusturya ordusunca zahmetsizce ele geçirildi.

Not

  1. ^ "İngilizce vikipedi/Győr maddesi". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. 
  2. ^ Millar, Simon; "Vienna 1683", Osprey, Londra, Şubat 2008, s.37-40

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Viyana Kuşatması</span> Osmanlı İmparatorluğunun, I. Süleyman komutasında Roma Cermen İmparatorluğu hakimiyetinde bulunan Viyana’ya düzenlediği sefer

I. Viyana Kuşatması veya 1529 Viyana Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olan Avusturya Arşidüklüğü'ndeki Viyana şehrini ele geçirmek için yaptığı ilk girişimdi. Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman, 100.000'den fazla askeriyle şehre saldırırken, Niklas Graf Salm liderliğindeki savunmacıların sayısı 21.000'i geçmiyordu. Buna rağmen Viyana, 27 Eylül 1529 ile 15 Ekim 1529 tarihleri arasında, iki haftadan biraz fazla süren kuşatmadan sağ çıkmayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">II. Viyana Kuşatması</span> Osmanlı ordusunun Viyanayı başarısız olarak ikinci kez kuşatması ve 60. günün sonunda bozguna uğradığı kuşatma

II. Viyana Kuşatması, 1683 Viyana Kuşatması veya Viyana Bozgunu, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olan Avusturya Arşidüklüğü'ndeki Viyana şehrini ele geçirmek için yaptığı ikinci girişimdi. Viyana Savaşı, şehrin iki ay boyunca Osmanlı İmparatorluğu tarafından kuşatılmasının ardından 12 Eylül 1683 tarihinde Viyana yakınlarındaki Kahlenberg Dağı'nda gerçekleşti. Savaş, Habsburg monarşisi liderliğindeki Kutsal Roma İmparatorluğu ve Polonya-Litvanya Birliği tarafından, her ikisi de Kral III. Jan Sobieski komutasında, Osmanlılara ve onların vasal ve haraç devletlerine karşı yapıldı. Bu savaş, İngiliz Milletler Topluluğu ve Kutsal Roma İmparatorluğu'nun Osmanlılara karşı ilk kez askerî işbirliği yaptığı savaş oldu. Osmanlıların yenilgisi, Avrupa'ya yayılmasında bir dönüm noktası oldu ve bundan sonra Osmanlılar daha fazla ilerleme kaydedemedi. Bunu takip eden ve 1699 yılına kadar süren savaşta Osmanlılar, Osmanlı Macaristanı'nın büyük bir kısmını Kutsal Roma İmparatoru I. Leopold'a bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Avusturya savaşları</span>

Osmanlı-Avusturya Savaşları, 16. yüzyıl - 18. yüzyıl arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Habsburg Hanedanı tarafından yönetilen Kutsal Roma Germen İmparatorluğu'na bağlı Avusturya Arşidüklüğü arasında yapılmış olan savaşlardır.

Sokolluzade Lala Mehmed Paşa I. Ahmed saltanatı döneminde 26 Temmuz 1604 - 21 Haziran 1606 tarihleri arasında bir yıl on ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış ve devletin çeşitli kademelerinde hizmet vermiş bir Osmanlı devlet adamıdır. 1595 yılında dokuz gün sadrazamlık yapmış Tekeli Lala Mehmed Paşa ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Kutsal İttifak savaşları</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal İttifak (Habsburg İmparatorluğu, Polonya-Litvanya, Venedik, Rusya) arasında yapılan ve ittifakın zaferiyle sona eren bir dizi savaş (1683-1699)

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları (1683-1699), Osmanlıların II. Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından cesaret alan bir grup Avrupa ülkesinin Kutsal İttifak adı altında birleşip Osmanlılara karşı giriştikleri ve bu ülkelerin Macaristan, Ukrayna ve Dalmaçya'da hâkimiyet kurup Balkanlar'daki Osmanlı hâkimiyetine büyük darbe vurmaları ile sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Osmanlı tarihinde Felaket Seneleri veya Küçük Kıyamet olarak da geçer. Avrupa tarihinde ise genelde Büyük Türk Savaşı olarak bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Budin Kuşatması (1686)</span> Savaş

Budin Kuşatması, 1686 yılında Lorrain Dükü V. Karl komutasındaki Kutsal ittifak kuvvetlerinin Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetindeki Budin'i kuşatıp ele geçirmesiyle sonuçlanan kuşatmadır.

<span class="mw-page-title-main">Győr</span>

Győr, Macaristan' ın kuzeybatısında, Győr-Moson-Sopron İdarî Bölgesinin baş şehri olan bir kenttir. Tuna Nehri kollarından Mosoni Duna, Rába ve Rábca nehirlerinin buluştuğu yerde bulunan şehir, Budapeşte ve Viyana şehirlerinin ortasında önemli bir ulaşım noktasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı</span> 1593-1606 yıllarında Osmanlı Devleti ile Kutsal Roma Imparatorluğu arasında yaşanan savaş

1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı ya da genel tarih kaynaklarındaki kullanımlarda Long Turkish War, Osmanlı Devleti ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasında sınır çatışmalarının artması ve Bosna Beylerbeyi Telli Hasan Paşa'nın 1593 yılında Kulpa'da ağır yenilgiye uğraması sonucunda başlayan savaş.

<span class="mw-page-title-main">1663-1664 Osmanlı-Avusturya Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya Arşidüklüğü arasında 1663-64 yılları arasında yapılmış savaş

1663-1664 Osmanlı-Avusturya Savaşı; Erdel, Eflak ve Boğdan Beyliklerinin Avusturya'nın desteğiyle Osmanlı Devleti'ne karşı isyan etmeleri sonucu çıktı. Savaş, 1664 yılında yapılan Vasvar Antlaşmasıyla son bulmuştur.

Uzun İbrahim Paşa, Osmanlı ordusunun komutanlarından ve vezirlerinden biridir. Arnavut asıllıdır ve yeniçerilikten yükselmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mohaç Muharebesi (1526)</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan Krallığı arasında 1526 yılında yapılan savaş

Mohaç Muharebesi veya Mohaç Meydan Muharebesi, 29 Ağustos 1526'da, Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı orduları arasında meydana gelen ve Macaristan'ın büyük bölümünün Osmanlı hakimiyetine girmesiyle sonuçlanan muharebedir. Muharebe, sayıca üstün Osmanlı ordusunun hafif süvari birlikleri ve o zamana kadar Avrupalıların karşılaşmadıkları 300 seyyar top ve etkin tüfek kullanımı sayesinde, Macar ordusunun esas gücü olan ağır süvarilerini kısa sürede kaybetmesini takiben ağır bir Macar yenilgisi ile sonuçlanmış ve Osmanlı Ordusu, Macar Ordusu'nu hezimete uğratmıştır. Saat 13:00 ile 14:00 arasında başlayan savaşın bitiş noktasıyla ilgili birkaç güvenilir kaynak, Macar Kralı II. Lajos'un alacakaranlıkta alanı terk ettiğini ve karanlığın örtüsü altında kaçtığını söyler. Güneş 29 Ağustos 1526'da saat 18:27'ye kadar batmayacağından, savaşın iki ila üç saatten daha uzun sürdüğünü gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Kahlenberg Muharebesi</span>

Kahlenberg Muharebesi ya da Osmanlıların verdiği isimle Almandağı Muharebesi, 12 Eylül 1683'te Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal Roma İmparatorluğu orduları arasında yapılan meydan muharebesidir. Muharebeyi Osmanlılar kaybetmiştir. Muharebe, II. Viyana Kuşatması'nı bitirmiştir ve Osmanlı-Habsburg Savaşlarının kesin bir dönüm noktasıdır. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın yeniçerileri ve sipahileri metrislerden çıkarmayıp kuşatmaya devam ettirmesi muharebenin seyrini değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Budin Kuşatması (1529)</span>

1529 Budin Kuşatması, Kanuni Sultan Süleyman yönetimindeki Osmanlı ordusunun, Avusturya Arşidüklüğü'nün kontrol altında tuttuğu şehri yeniden ele geçirmek istemesiyle gerçekleşen kuşatmadır. Osmanlı ordusunun zaferiyle sonuçlandı.

İstolni Belgrad Muharebesi, 4 Kasım 1593'te Yanıkkale Komutanı Albay Hardegg komutasındaki Kutsal Roma İmparatorluğu ordusunun Budin Valisi Hasan Paşa komutasındaki Osmanlı birliğini yendiği askerî çarpışma, 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nda bir evre.

Peçuy kuşatması, 14-22 Ekim 1686 tarihleri arasında Macaristan'ın güneybatısındaki Peçuy (Pécs) şehrinde, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma İmparatorluğu orduları arasında yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Estergon Kuşatması (1605)</span>

Estergon Kuşatması, 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Budin Kuşatması (1598)</span>

Budin Kuşatması, 1593-1606 Osmanlı-Kutsal Roma İmpratorluğu Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Yanıkkale Kuşatması (1594)</span>

Yanıkkale Kuşatması ya da Györ Kuşatması, 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Yanıkkale Muharebesi</span>

Yanıkkale Muharebesi, 1593-1606 Osmanlı-Kutsal Roma İmparatorluğu Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.