İçeriğe atla

Yamyamlık

Yamyamlık veya kanibalizm, aynı türden başka bir bireyi yiyecek olarak tüketme eylemidir. Yamyamlık, hayvanlar aleminde yaygın bir ekolojik etkileşimdir ve 1500'den fazla tür içerisinde gözlemlenmiştir.[1] İnsan yamyamlığı hem eski zamanlarda hem de günümüzde son derece iyi belgelenmiş bir davranıştır.[2]

Yamyamlık oranı, besin açısından kısıtlı ortamlarda, bireylerin ek bir besin kaynağı elde etmek için türdeşlerine yönelmesi sebebiyle artmaktadır.[3] Yamyamlık, potansiyel rekabeti azaltarak gıda, barınma ve bölge gibi kaynakların daha kolay erişilebilir hale gelmesini sağlar ve nüfus sayılarını düzenler. Bu durum bireye fayda sağlasa da yamyamlığın varlığının tüm popülasyon genelinde hayatta kalma oranlarını düşürdüğü ve akraba tüketme oranını arttırdığı gözlenmiştir.[3] Diğer olumsuz etkiler, yamyam davranışı gösteren bireyin konakçı ile karşılaşma oranı arttıkça artan patojen bulaşma riskini içerebilir.[4] Bununla beraber, yamyamlık -bir zamanlar düşünülenin aksine- yalnızca aşırı gıda kıtlığı veya yapay koşulların bir sonucu olarak meydana gelmek zorunda değildir. Aynı zamanda çeşitli türlerde doğal koşullar altında da meydana gelebilir.[1][5][6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Polis, G. A. (1981). "The Evolution and Dynamics of Intraspecific Predation". Annual Review of Ecology and Systematics. 12: 225-251. doi:10.1146/annurev.es.12.110181.001301. 
  2. ^ Goldman, Laurence, (Ed.) (1999). The Anthropology of Cannibalism. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-89789-596-5. 
  3. ^ a b Elgar, M.A. & Crespi, B.J. (1992) Cannibalism: ecology and evolution among diverse taxa, Oxford University Press, Oxford [England]; New York.
  4. ^ Rudolf, V. H.; Antonovics, J. (2007). "Disease transmission by cannibalism: Rare event or common occurrence?". Proceedings. Biological Sciences. 274 (1614): 1205-10. doi:10.1098/rspb.2006.0449. PMC 2189571 $2. PMID 17327205. 
  5. ^ Fox, L. R. (1975). "Cannibalism in Natural Populations". Annual Review of Ecology and Systematics. 6: 87-106. doi:10.1146/annurev.es.06.110175.000511. 
  6. ^ Elgar, M. A. and Crespi, B. J. (eds) (1992) Cannibalism: Ecology and evolution among diverse taxa. Oxford University Press, New York.

Konuyla ilgili yayınlar

  • M. A. Elgar and Bernard J. Crespi (eds.). 1992. Cannibalism: Ecology and Evolution of Cannibalism among Diverse Taxa Oxford University Press, New York. 0-19-854650-5

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ranunculaceae</span>

Ranunculaceae Ranunculales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Araucariaceae</span> kozalaklı ağaçların bilinen en eski familyalarından bitki cinsi

Araucariaceae, Pinales takımına bağlı ağaçların bilinen en eski familyalarındandır.

Mutualizm, farklı türlerden iki canlının karşılıklı yardımlaşarak her iki tarafa da yarar sağlamasına dayalı olan bir ortak yaşam biçimidir. Kendi başlarına da hayatlarını devam ettirme becerisine sahip olan iki canlı bir araya gelerek daha kolay besin bulmasına dayanan bir simbiyotik yaşam biçimidir. Mantarlar ve alglerin oluşturdukları liken birlikleri bunun en bilinen örneğidir. Mantarlar ve algler bir arada bulunurlar ve mantarın gereksinim duyduğu glikoz sağlanırken, algin glikoz sentezlemede ihtiyaç duyduğu karbondioksit sağlamış olur. Termitler odunla beslendikleri halde kendi başlarına bunu hazmedemezler, ancak bağırsaklarında yaşayan kamçılılar salgıladıkları enzimlerle odunu parçalayarak hem kendilerinin hem de termitlerin beslenmesini sağlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Papaveraceae</span> çiçek açan bitkiler ailesi

Papaveraceae Ranunculales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Douglas Futuyma</span> Amerikalı biyolog

Douglas Joel Futuyma, Amerikalı biyolog.

<span class="mw-page-title-main">Ernst Mayr</span>

Ernst Walter Mayr ,,20. yüzyılın önemli evrimsel biyologlarından biridir. Ayrıca taksonomist, kâşif, ornitolojist, bilim tarihçisi, natüralist olarak da ünlüydü. Çalışmaları Mendel genetiği ve Darwinci evrimden modern evrimsel senteze geçişi amaçlıyordu.

Makro evrim, ayrılmış gen havuzunun bölümlerindeki evrimdir. Makro evrim çalışmaları; mikro evrimin girdisiyle sadece tek bir tür içinde olmayan canlılar sınıflandırılmasında tür seviyesinin üzerindeki grup ve kategorilerde görülen tüm evrimsel değişimlerdir.

Seçilim birimi, doğal seçilimin etki ettiği biyolojik yapı veya düzenler hiyerarşisi içinde yer alan her biyolojik birime veya varoluş şekline verilen isim. Birkaç on yıl boyunca, bu farklı seviyelerde hareket eden seçici baskılar aracılığıyla evrimin şekillendirdiği boyutlar hakkında evrimsel biyologlar arasında yoğun tartışmalar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Peyzaj</span>

Peyzaj, insanlar tarafından algılandığı şekliyle, doğal veya insani unsurların eyleminin ve etkileşiminin sonucu olan bir alanı ifade eder. Bu tanım Avrupa Peyzaj Sözleşmesine göre belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Psödokopulasyon</span> Canlı Davranışı

Psödokopulasyon katılımcıların biri ya da ikisi için bir çoğalma işlevine hizmet eden çiftleşme davranışlarında benzerlik gösteren ancak bireyler arasında gerçekten bir cinsel birleşme içermeyen davranışlar için kullanılan bir terimdir. Genellikle çiçek ile çiftleşme davranışı gösteren polinatörler için kullanılır. Bazı çiçekler potansiyel bir dişiyi görsel olarak taklit ederler ancak anahtar dürtüler kimyasal ve dokunmadır. Bitkilerde görülen bu çeşit mimikriye Pouyanne mimikrisi denir.

<span class="mw-page-title-main">Tür kompleksi</span> resmî olmayan takson gruplandırması

Tür kompleksi biyolojide görünüş olarak birbirine çok benzeyen ve aralarında ayrım yapılmasının oldukça güç olduğu ve bu ayrımların tam olarak ne olduğu belirli olmayan birbirleriyle yakın akraba türlerden oluşan bir grubu anlatmak için kullanılan terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Ecdysozoa</span>

Ecdysozoa, bir protostom hayvan grubu olup Arthropoda'nın da içinde bulunduğu, Nematoda ile birkaç küçük şubeyi içerir. İlk olarak Aguinaldo ve ark. 1997'de, esas olarak 18S ribozomal RNA genleri kullanılarak inşa edilen filogenetik ağaçlara dayanıyordu. Dunn ve ark. tarafından 2008'de yapılan büyük bir çalışma, Ecdysozoa'yı bir klad, yani ortak bir atadan ve onun tüm soyundan gelen bir grup olarak güçlü bir şekilde destekledi.

<span class="mw-page-title-main">Eucynodontia</span>

Eucynodontia, memeliler ve çoğu memeli olmayan cynodonts dahil olmak üzere cynodont therapsidlerin bir koludur. En eski ökinodontlar Erken Triyas ve muhtemelen Geç Permiyen'den bilinmektedir. Eucynodontia, Cynognathia ve Probainognathia olmak üzere iki ana alt grup içerir.

<span class="mw-page-title-main">Eutheriodontia</span>

Eutheriodontia, therocephalianları ve sinodontları içeren bir terapsit kladı.

<span class="mw-page-title-main">Homoplasi</span>

Homoplasi, biyoloji ve filogenetikte, evrim boyunca farklı soylarda birbirinden bağımsız olarak kazanılan ya da kaybedilen karakterleri tanımlamak için kullanılan terimdir. Ortak atadan kalma oldukları yakınlık analizi ile açıklanabilen homolojiden farklıdır. Homoplasi hem uyum sağlayan türlerde etkin olan benzer seçilim baskıları hem de genetik sürüklenme etkileri ile ortaya çıkabilir.

<i>Ifrita kowaldi</i> kuş türü

Ifrita kowaldi, Passeriformes takımında sınıflandırılan monotipik Ifritidae familyasının Ifrita monotipik cinsinde yer alan tek kuş türüdür. Daha önceden Cinclosomatidae ya da Monarchidae gibi çeşitli familyalar içinde sınıflandırıldı. Yeni Gine'ye endemik bu kuş türü bir relikt tür olarak kabul edilir. Oligosen dönemine dayanan bu kuş minimal bilinen evrimsel farklılıklar geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pinnipedimorpha</span>

Pinnipedimorpha, Phoca ve Enaliarctos'un son ortak atasını ve bu atasal taksonun tüm torunlarını içerecek şekilde tanımlanan arctoid etçillerin bir kök kladıdır. Bilim insanları, ya ayılarla ya da musteloidlerle daha yakından ilişkili olduklarından, hangi arktoid etobur soyunun pinnipedimorflara en yakın akraba olduğu konusunda hala tartışıyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Roger Stanier</span>

Roger Yate Stanier, modern mikrobiyolojinin gelişiminde etkili olan Kanadalı mikrobiyolog. Delft Okulu'nun bir üyesi ve C.B. van Niel'in eski öğrencisi olarak, mavi-yeşil alglerin siyanobakteriler olarak sınıflandırılması da dahil olmak üzere bakteri taksonomisine önemli katkılarda bulunmuştur. 1957'de arkadaşları ile birlikte otuz yılda beş baskıda yayınlanan önemli bir mikrobiyoloji ders kitabı olan The Microbial World'ü yazdı. Berkeley'deki California Üniversitesi'nde 24 yıl çalıştı, burada profesör ünvanını aldı ve Bakteriyoloji Bölümü başkanı olarak görev yaptı. 1971'de Pasteur Enstitüsü'ne geçti. Kariyeri boyunca Leeuwenhoek Madalyası da dahil olmak üzere birçok ödül aldı. Kraliyet Derneği Üyesi, Ulusal Bilimler Akademisi Yabancı Üyesi ve Légion d'Honneur sahibidir.

Kültürel evrim, sosyal değişimin evrimsel bir teorisidir. Kültürün ne olduğu, tanımından, "bireylerin davranışlarını etkileme yeteneğine sahip olan ve türlerinin diğer üyelerinden öğrenim, taklit ve diğer sosyal aktarım biçimleri yoluyla edindikleri bilgi" olarak anlaşılmaktadır. Kültürel evrim, bu bilgilerin zaman içindeki değişimidir.

<span class="mw-page-title-main">Yırtıcılık</span> bir yırtıcı hayvanın bir av organizmasından beslendiği biyolojik etkileşim

Yırtıcılık, canlıların yaşamını devam ettirmek için gereken beslenme adımında bir canlının (avcı) bir diğer canlıyı (avını) beslenme amacıyla öldürüp yemesi durumundaki biyolojik etkileşimdir. Yırtıcılık her ne kadar geniş bir anlamı kapsıyor olsa da bazı durumlarda avın ölmesine rağmen konusuna veya beslenme yöntemine göre etkileşim şeklinden dolayı yırtıcılık sayılmayabilir.