İçeriğe atla

Yamuk küme

Koordinat:Sky map 05sa 35d 16,5s; -05º 23' 14″
Yamuk Küme (Trapezium)
Yamuk küme'nin Hubble tarafından elde edilen optik (solda) ve kızılötesi (sağda) fotoğrafları.
Kaynak: NASA
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızAvcı
Sağ açıklık (α)05sa 35d 16,5s[1]
Dik açıklık (δ)-05° 23′ 14″[1]
Tür?
Açısal boyut ()47 yay-saniye
Görünür büyüklük (V)4,0
Özellikler
Kırmızıya kayma (z)0,000097[1]
Dikey hız ()28,94 km/sn[1]
Uzaklık1.600 Iy (490 pc)
Yarıçap (r)10 Iy
Yaş3 × 105 yıl
Keşif
Galileo Galilei (1617)
Katalog belirtmeleri
ORI Id • TRAPEZIUM • TRAPEZIUM CLUSTER • ORI TRAPEZIUM
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam
Ayrıca bakınız: Açık yıldız kümesi, Liste

Yamuk Küme veya Trapezium, Avcı takımyıldızı yönünde Orion Bulutsusu'nun kalbinde bulunan sıkı bir açık yıldız kümesidir. Galileo Galilei tarafından keşfedilmiştir. Galile, 4 Şubat 1617'de üç yıldızın (A, C, D) çizimini yaptı fakat çevresindeki bulutsuyu gözden kaçırdı.[2][3][4] Dördüncü bileşen (B) 1673 yılında çok sayıda gözlemci tarafından tanımlandı. 1888 yılına gelindiğinde toplam sekiz bileşen keşfedilmişti. Sonradan pek çok yıldız ikili olarak belirlenmiştir. Amatör gök bilimciler yaklaşık 5 inçlik bir teleskopla iyi gözlem koşullarında altı yıldızı gözlemleyebilirler.[5]

Küme, görece olarak genç bir kümedir. Yıldızların beş tanesi 15-30 güneş kütlesi boyutlarındadır. Yıldızlar 1,5 ışık yılı çapında bir alanda yer alırlar ve çevrelerindeki bulutsunun aydınlatılmasında çok etkilidirler. Trapezium, 20 ışık yılı çapında ve yaklaşık 2.000 yıldızın oluşturduğu bir grup olan, büyük Orion Bulutsu Kompleksi'nin bir alt bileşenidir.

Tanımlama

Görece olarak parlak dört yıldızın oluşturmuş olduğu yıldız deseni çok kolay tanımlanabilir. Bu dört yıldız, genellikle artan Sağ açıklıkna göre A, B, C ve D olarak tanımlanır. Dört yıldızın en parlak olanı 5,13 kadir büyüklüğüyle C bileşeni yani Teta1 Orionis C'dir. A ve B bileşenlerinin her ikisi de örten ikili olarak tanımlanmıştır.

Yıldız Tayf sınıfıGörünen parlaklıkNotlar
θ1 Orionis A (V 1016 Ori) B1 6,7 Örten ikili
θ1 Orionis B (BM Ori) B0 8,0 Dörtlü yıldız
θ1 Orionis CO6 5,1 Çift yıldız, Trapez'in en parlak yıldızı
θ1 Orionis DB0,5 6,7 Çift yıldız

Kaynakça

  1. ^ a b c d "SIMBAD Astronomical Database". NAME ORI Id -- Association of Stars -- Open (galactic) Cluster. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2013. 
  2. ^ Galileo Galilei: Siderius Nuncius, Venice, 1610. English Translation published at Bard College, Hudson NY" October 9, 2003 English Translation [1] 7 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Original Latin version [2] 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ "Tom Pope and Jim Mosher: Galilean telescope homepage" March 17, 2006". 30 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2013. 
  4. ^ Tom Pope and Jim Mosher: Page on Galileo's February 4, 1617 notebook drawing of the Trapezium region, May 2, 2006 "Perhaps significantly, Galileo makes no mention of having noticed the now well-known gas cloud, M42, surrounding the Trapezium stars."[3] 11 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ Lodriguss, Jerry. "The Trapezium, Theta Orionis". 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2009. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Yamuk küme ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rigel (yıldız)</span> Yıldız

Rigel Orion burcundaki bir yıldız. Bu burcun en parlak yıldızıdır ve kuzey göğünde kışın Sirius yıldızından sonraki en parlak yıldızdır. Normal olarak Rigel'in olarak adlandırması gerekirdi. Bir görüşe gore ayni burçtaki değişken dev Betelgeuse 19. yüzyılda bugünkünden daha parlak olduğu için Rigel bu şekilde adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sh2-279</span> yansı bulutsusu

Sh2-279, Avcı takımyıldızında bulunan bir HII bölgesi ve parlak bulutsuları içeren bir yansı bulutsusudur. Avcı'nın Kılıcı olarak bilinen asterizmin en kuzey ucunda, Avcı Bulutsusu'nun 0,6 derece kuzeyinde yer alır. Sh2-279 içerisinde gömülü bulunan yansı bulutsusu popüler bilimde Koşan Adam Bulutsusu olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1980</span>

NGC 1980, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesi ve salma bulutsusudur. Gökyüzünde Avcı takımyıldızı yönünde bulunur. İngiliz astronom William Herschel tarafından 1786 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">32 Orionis</span>

32 Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 301 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve ana bileşeni B-tipi mavi anakol yıldızı olan ikili yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">25 Orionis</span>

25 Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1.145 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve çoklu bir yıldız sisteminin birincil bileşeni olan B-tipi mavi anakol yıldızıdır. 25 Orionis, Gökada içinde Güneş'e göre 9,6 km/sn'lik bir hızla hareket eder. Gökada merkezinden uzaklığı, 25.000 ile 34.100 ışık yılı aralığında tahmin edilmektedir. Yaklaşık 200 düşük kütleli ön-anakol yıldızının oluşturduğu yoğun bir küme olan ve 25 Orionis grubu olarak da bilinen Orion OB1a altbirliğinin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sigma Orionis</span> Avcı takımyıldızı yönünde, yaklaşık 950 ışık yılı uzaklıkta bulunan beşli yıldız sistemi

Sigma Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 950 ışık yılı uzaklıkta bulunan beşli yıldız sistemidir. Sigma Orionis, Gökada içinde Güneş'e göre 30,6 km/sn'lik bir hızla hareket eder. Gökada merkezinden uzaklığı, 24.300 ile 26.400 ışık yılı aralığında değişmektedir.

Pi<sup>5</sup> Orionis

Pi5 Orionis (π5 Ori, π5 Orionis), Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1.301 ışık yılı uzaklıkta bulunan ikili yıldız sistemidir. Büyüklüğü 3,72 kadirdir ve tek bir nesne gibi görünür, ayrıca 5 Orionis ile görsel bir çift oluştururlar.

Pi<sup>4</sup> Orionis

Pi4 Orionis (π4 Ori, π4 Orionis), Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1.047 ışık yılı uzaklıkta bulunan spektroskopik ikili yıldızdır. Sistemin birincil bileşeni B-tipi mavi bir dev yıldız, ikincil bileşen ise bir altdev yıldızdır ve yörüngesini 9,519 günde tamamlar. Toplam aydınlatma gücü ile bilinen en aydınlık yıldızlardan biridir. Orion OB1 Birliği'nin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mu Orionis</span>

Mu Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 155 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve iki bileşenden meydana gelen dörtlü yıldız sistemidir. Gökada içinde Güneş'e göre 8,1 km/sn'lik bir hızla hareket eder. Gökada merkezinden uzaklığı, 23.400 ile 29.400 ışık yılı aralığında değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kappa Orionis</span>

Kappa Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 645 ışık yılı uzaklıkta bulunan B-tipi mavi bir süperdev yıldızdır. Takımyıldızın en parlak altıncı yıldızıdır ve Avcı'nın ana dörtgenini oluşturan yıldızların güneydoğu köşesinde yer alır. Geleneksel adı Saif, Arapça سیف الجبّار saif el jabbardan gelir ve Dev'in kılıcı anlamındadır. Bu isim aslında Eta Orionis için söylenmiştir.

Teta<sup>1</sup> Orionis D

Teta1 Orionis D, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 2.027 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve ikili yıldız sisteminin birincil bileşeni olan B-tipi mavi bir anakol yıldızıdır. Orion Bulutsusu'nun kalbinde bulunan Trapezium açık yıldız kümesinin bir üyesidir.

Teta<sup>1</sup> Orionis C

Teta1 Orionis C, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1.500 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve çoklu yıldız sisteminin birincil bileşeni olan mavi bir O-tipi ana kol yıldızıdır. Orion Bulutsusu'nun kalbinde bulunan Trapezium açık yıldız kümesinin bir üyesidir ve kümenin kalbindeki dört parlak yıldızın en büyüğüdür. Çıplak gözle görülebilen yıldızlar içinde en yüksek yüzey sıcaklığına sahip olan yıldız, görünür dalga boyunda tahmini -3,2 mutlak parlaklığı ile birlikte bilinen en aydınlık yıldızlardan birisidir.

Teta<sup>1</sup> Orionis B

Teta1 Orionis B, Avcı takımyıldızı yönünde bulunan ve çoklu yıldız sisteminin birincil bileşeni olan B-tipi mavi bir anakol yıldızıdır. Orion Bulutsusu'nun kalbinde bulunan Trapezium açık yıldız kümesinin üyesidir ve bir Algol türü örten ikilidir.

Teta<sup>1</sup> Orionis A

Teta1 Orionis A, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 2.027 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve çoklu yıldız sisteminin birincil bileşeni olan B-tipi mavi bir anakol yıldızıdır. Orion Bulutsusu'nun kalbinde bulunan Trapezium açık yıldız kümesinin üyesidir ve bir Algol türü örten ikili değişenidir.

<span class="mw-page-title-main">Mintaka</span>

Mintaka, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1.070 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldız sistemidir. Arapça adı منطقة Mıntaka, "kuşak" anlamına gelmektedir. Alnitak ve Alnilam ile birlikte bu üç yıldız, eski kültürler arasında pek çok isimle de bilinen Avcı'nın Kuşağı'nı oluştururlar. Avcı (Orion) meridyene yaklaştığında güney yönüne bakan kuzey yarıküredeki bir gözlemci, Mintaka'yı kuşağın en sağında görebilir.

Orion değişeni, düzensiz ve patlayan varyasyonlar sergileyen ve genellikle dağınık bir bulutsu ile ilişkilendirilen bir tür değişen yıldızdır. Bu genç yıldızların daha sonra düzenli ve değişken olmayan sıfır-yaş anakol yıldızı olacağı düşünülmektedir. Parlaklık dalgalanmaları çok çeşitli büyüklüklerde olabilir.

<span class="mw-page-title-main">IC 2944</span>

IC 2944, Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 6.500 ışık yılı (2.000 pc) uzaklıkta bulunan bir açık yıldız kümesi ve ilişkili bir salma bulutsusudur. 7 Mayıs 1904 tarihinde Royal Harwood Frost tarafından keşfedildi. Bulutsu, λ Centauri yıldızına yakın bir konumda bulunur ve yanlış bir şekilde Lambda Centauri Bulutsusu olarak da belirtilir. Genellikle aktif yıldız oluşum bölgesi olarak bilinen Bart damlacıkları içerir.

Teta<sup>1</sup> Orionis E

Teta1 Orionis E, Avcı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 1.280 ışık yılı uzaklıkta bulunan spektroskopik ikili yıldızdır. Orion Bulutsusu'nun kalbinde bulunan Trapezium açık yıldız kümesi'nin bir üyesidir ve θ1 Orionis A'nın 4' kuzeyinde yer alır. Her iki bileşen de çok benzer anakol öncesi yıldızlardır. Birkaç onda bir büyüklüğünde zayıf tutulmalar gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Orion Bulutsusu</span> Avcı takımyıldızı bölgesinde, Avcı Kuşağının güneyinde yer alan dağınık bir bulutsu

Orion Bulutsusu, Samanyolu içerisinde Avcı takımyıldızı bölgesinde, Avcı Kuşağı'nın güneyinde yer alan dağınık bir bulutsudur. En parlak bulutsulardan olan Orion yaklaşık 24 ışık yılı çapındadır ve gece çıplak gözle görülebilir. Dünya'ya en yakın yıldız oluşum bölgesidir ve yaklaşık olarak 1.270 ışık yılı uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">O-tipi ana kol yıldızı</span>

O-tipi ana kol yıldızı, tayf tipi O ve aydınlatma sınıfı V olan ana kol (hidrojen-yakan) yıldızıdır. Bu tip yıldızlar Güneş'in kütlesinin 15 ila 90 katı kütleye ve 30.000 ila 50.000 K arasında yüzey sıcaklığına sahiptir. Güneş'ten 40.000 ila 1.000.000 kat daha parlaktırlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.