Yaman Dede - Turkipedia

Yaman Dede
Doğum	1887 Talas, Kayseri, Türkiye
Ölüm	3 Mayıs 1962 İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul
Meslek	Öğretmen

Yaman Dede, Yamandi Molla veya Molla Bey (1887, Talas - 3 Mayıs 1962, İstanbul), Mevlevî şair. Müslüman olduktan sonra Mehmet Abdülkadir Keçeoğlu adını almıştır.

Hayatı

Gerçek adı Diamandi olan Yaman Dede Kayseri'nin Talas ilçesinde 1887 yılında doğdu. Babası Yuvan Efendi, annesi Afurani Hanım'dır. Küçük yaşta ailesiyle beraber Kastamonu'ya geldikten sonra Rum Ortodoks Mektebi'nde öğrenim hayatına başladı. Ardından Kastamonu İdâdisi'nde eğitimine devam etti. Gayrimüslim öğrencilerin din derslerine katılma zorunluluğu olmamasına rağmen din derslerine katıldı. Nasrullah Medresesi'ne iki yıl devam ederek Arapça ve Farsçasını ileri bir seviyeye taşıdı. Arapçasının iyi olmasından dolayı Diamandi Molla olarak anılmaya başlandı. 1909'da girdiği İstanbul Dârülfünunu Hukuk Mektebi'ni 1913'te bitirdi. Mezun olduktan sonra 1932 yılına kadar Beyoğlu'ndaki Hukuk Mahkemesi'nde zabıt kâtipliği görevini sürdürdü. Ardından avukatlık yapmaya başladı.

Galata Mevlevihanesi'nde Mesnevî derslerine katıldı. Derslerine katıldığı Ahmed Remzi Dede tarafından kendisine "Yaman Dede" adı verildi. Mason locasına girerek on üçüncü dereceye kadar yükselmiş ancak bir süre locadan İslam'a duyduğu yakınlık dolayısıyla atılmıştır.^[1] Gençliğinden itibaren kırk yıl boyunca gizlice İslam'ı benimseyip ibadetlerini sürdürdü. 13 yaşında iken Farsça dersinde hocasının tahtaya yazdığı Mesnevî'nin ilk beyitlerinin yüreğini yakıp tutuşturduğunu söylemiştir.^[2] Mektuplarında bazen iftar etmeden bazen sahura kalkmadan oruç tuttuğunu, ailesiyle kiliseye gidince dua etmeden çıktığını söylemektedir. 1942 yılında Şeyh Ahmed Hilmi Efendi'nin teşvik etmesiyle Müslüman olduğunu ilan etti. Müslüman olduktan sonra kızı ve eşinden ayrılmak zorunda kalmıştır. Daha sonra Hatice Hanım ile evlenmiştir. Avukatlığın ardından çeşitli yabancı ve Türk okullarında Arapça, Türkçe, Farsça ve edebiyat derslerine girmiştir. 3 Mayıs 1962'de vefat etti.

Bibliyografya

Mustafa Özdamar, Yaman Dede, Kırk kandil

Kaynakça

^ Haşim Şahin, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 43, sayfa: 312
^ "Diyamandi'yi Yaman Dede yapan aşkı anlattı". dunyabizim.com. 12 Mart 2014. 12 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2017.

İlgili Araştırma Makaleleri

Ahmedî divan şairi ve hekim.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Hamdi Yazır</span> Türk din adamı, tercüman ve hattat

Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Türk din alimi, tercüman ve hattattır. Osmanlı Devleti'nin son zamanlarında ve Cumhuriyet Dönemi'nde yaşamış olup, Kur'an'ın Türkçe tefsirlerinden birini telif etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Muhammed Şirazi</span> Bâbîliğin kurucu peygamberi (1819–1850)

Ali Muhammed Şirazi ya da bilinen adıyla Bab, Babi inancının kurucusudur. Lakabı olan Bab, Arapçada kapı demektir.

Zekaizade Ahmet Irsoy,. Klasik Türk müziği bestekârı. Hafız Mehmed Zekai Dede ile eşi Fatma Hanım'ın iki çocuğundan ikincisi.

Türklerin İslam'a geçişi, Türklerin İslam dininden önce mensup oldukları Tengricilik inancından vazgeçip dinlerini değiştirmeleridir. Yaklaşık 10. yüzyıla kadar Tengricilik dini Türkler arasında en yaygın din olmuştur. Türklerin İslam diniyle ilk teması Şii ve Alevilerin dördüncü İmam olarak kabul ettikleri İmam Zeynel Abidin'in Türkler tarafından Kerbela'da koruma amaçlı Horasan'a götürmeleriydi. İslamiyet öncesi Türkler ile Müslüman Arapların ilk karşılaşması 7. yüzyıl döneminde Hilafet-İmamet çekişmeleriyle gerçekleşmiştir.

Ömer Ferit Kam, yazar, şâir, mütefekkir.

Molla (Farsça:ملا), İslami ilahiyat ve dini yasa (fıkıh) üzerine eğitim almış din bilginidir.

<span class="mw-page-title-main">Veled Çelebi İzbudak</span> Türk dil ve edebiyat bilgini, şair, milletvekili (1869 - 1950)

Veled Çelebi İzbudak, Mehmet Bahâeddin Veled ya da mahlasıyla Bâhâi, Türk dil ve edebiyat bilgini, şair, milletvekili.

Kemalpaşazâde veya İbn-i Kemal, Osmanlı devleti şeyhülislamı ve tarihçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Remzi Akyürek</span>

Ahmet Remzi Akyürek, Türk mutasavvıf ve şair.

Tâhirü'l-Mevlevî, şair, yazar, Mevlevî Dedesi, mutasavvıf, gazeteci, müderris, mesnevîhân ve edebiyat tarihçisi.

Osmanlı İmparatorluğu'nda din, çeşitlilik gösteren bir unsurdu. İslam baskın din olmakla birlikte, İslam inancında "semavi dinler" olarak kabul edilen Yahudilik ve Hristiyanlık dinlerinin mensupları, millet sistemi içinde yaşamayı sürdürdüler. Osmanlı İmparatorluğu'nda inançlara mensup kişiler, kendi dini kurallarına göre yargılanırdı. Buna karşılık millet sistemine dahil olmayan dinlerin, devlet içinde meşru bir varlığı bulunmuyordu.

Mehmed Esad Efendi, Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris, Lehcetü'l-Lügat adlı sözlüğün yazarı.

Dâvet ya da dâvah Müslüman olmayan birisine İslam'ın öğretilmesi demektir. Dâvet yapan Müslüman ise ya bir din görevlisi ya da gönüllü olarak çaba sarf eden bir dâ‘î olur. Dâ‘î'nin çoğulu ise Du‘ât olarak tanımlanmaktadır.

Osmanlı İmparatorluğu'nda eğitim. İslam eğitim sisteminin temel kurumu olan medrese, Osmanlılar dönemininde de eğitimin temeli olmuş, Osmanlı İmparatorluğu'na uygun biçimsel gelişmeler göstermiştir. Medrese sıbyan mektebinden sonra orta, lise, yüksek okul ve üniversite eğitimi veren, İslami kimliği nedeniyle yalnızca Müslümanların devam ettiği bir eğitim kurumu özelliğindedir. İmparatorluk sınırlarındaki Müslümanların eğitimi ulema adı verilen dindar topluluk tarafından İslam dininin hükümlerine göre denetlenmekteydi. II. Mahmut dönemine kadar İslami örgütlenme yürütülmüştür. Bu dönemde batı biçimi kurumlar oluşturulmadan önce, memur yetiştirmek amacıyla Acemi Oğlanlar Ocağı ve Enderûn Mektebi; sivil halkın eğitimi amacıyla Sıbyan Mektepleri ve Medreseler kurulmuş idi. İlk medrese 1331'de kurulan İznik Orhaniyesi'dir.

Hocazade Esad Efendi, Osmanlı şeyhülislamı, II. Osman'ın kayınpederi, Akile Hanım'ın babası.

Cemaleddin Efganî, 19. yüzyıl fikir ve siyaset insanlarından biri olan Müslüman aktivist ve düşünür. İslami modernizmin kurucularından ve ümmet birliğinin savunucularındandır.

Şehabeddin Mercani, Tatar din adamı, tarihçi ve eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Džemaludin Čaušević</span> 4 reîsül-uleması

Mehmed Džemaludin Efendi Čaušević ;, Bosnalı bir din adamı, 4. Bosna Hersek İslam Birliği Reisu-l-uleması.

Ahmed Haznevi (Arapça: أحمد الخزنوي ;, Şeyh Ahmed Haznevi ve Şah-ı Hazne lakapları ile anılır. Haznevi ailesi ve Haznevi Cemaati'nin kurucusu, lideri ve şeyhi, Müslüman din adamı, mutasavvıf.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.