İçeriğe atla

Yalçın Cerit

Yalçın Cerit, bir TKP eyleminde

Yalçın Cerit (1933 - 14 Şubat 2024, Edremit), Türk devrimci ve komünist siyasetçi. Asıl mesleği öğretmenliktir. 12 Eylül Darbesinden önceki dönemde Türkiye İşçi Partisinde Merkez Yürütme Kurulunda görev almıştır. Sonraki süreçte Gelenek hareketine dahil olarak Sosyalist Türkiye Partisi, Sosyalist İktidar Partisi ve Türkiye Komünist Partisi'nde yeralmış, yöneticilik yapmıştır.

İlk yıllar

Gençlik yıllarında Türkiye İşçi Partisine katılan Yalçın Cerit 1960'lı yıllarda Ankara'nın Altındağ, Mamak, Ayaş gibi emekçi ve yoksul mahallelerinde örgütlenme faaliyetleri gerçekleştirmiştir.[1] 1967 yılında Çankaya İlçe Başkanı,[2] ertesi yıl da partinin yayınlarının basılmasından sorumludur.[3] 29-31 Ekim 1970 tarihlerinde Ankara'da düzenlenen 4. Kongre'de Genel Yönetim Kuruluna ve Merkez Yürütme Kuruluna seçilmiştir.[4] 12 Mart Darbesinin ardından diğer parti yöneticileriyle beraber askerî mahkemede yargılanmıştır.[5] 1 Mayıs 1975 tarihinde yeniden kurulan partinin Kurucu Kurulunda ve sonrasında seçilen Merkez Yönetim Kurulunda yer almıştır. MYK görevi 26-28 Şubat 1977 tarihlerinde İstanbul'da yapılan 1. Kongre'de yenilenmiştir. 1 Mart 1977 tarihli MYK Toplantısında Başkanlık Kuruluna ve Genel Saymanlığa seçilmiştir. Bu görevlere 24-26 Şubat 1979 tarihinde İstanbul'da toplanan 2. Kongre sonrasında devam etmiştir. 12 Eylül Darbesine giden süreçte Türkiye İsçi Partisi yönetiminden parti siyasetini eleştirerek 25 Ağustos 1980 Merkez Yönetim Kurulu toplantısıyla ayrılmıştır.[6]

12 Eylül Darbesinin ardından

Darbenin ardından Avrupa'ya gitmek durumunda kalmıştır. Kasım 1989 tarihinde Batı Almanya'nın Bocholt kentinde düzenlenen sosyalist birlik toplantısına katılmış ve toplantının ardından sonraki süreci örgütlemek için seçilen 10 kişilik koordinasyon komitesinde yer almıştır.[7] Takip eden dönemde yurda dönmüştür.

Komünist parti yasağının delinmesi

Yalçın Cerit, Sosyalist İktidar Partisi üyesiyken partinin aldığı Anayasa'da komünist isimli parti kurma yasağını delme kararı uyarınca Komünist Parti kuruluşunda öncü rol oynamış, daha sonra 2001 yılında Türkiye Komünist Partisi adının alınmasında önemli bir rol oynamıştır.[8][9][10][11] Konuyla ilgili açıklama yapan SİP Genel Merkezi "Komünistliğimizi gizlemiyoruz, komünistliğimizden onur duyuyoruz" başlıklı bir açıklamada yayınlayarak "Siyasi Partiler Yasası'nda el çabukluğuyla 'faşişt, ırkçı, şeriatçı' gibi adlara konan yasağın arasına eklenen 'komünist parti yasağı' ülkemizin nasıl bir mantıkla yönetildiğinin kanıtıdır. Bugün komünist partisine konan yasağın aşılması için bir adım daha atılıyor.Bu mücadelenin öncü partisi Sosyalist İktidar Partisi, Komünist Parti'nin kuruluşuyla girilen yeni evrede gerek siyasi, gerekse hukuki olarak üzerine düşen öncülük görevini hakkıyla yerine getirecektir. Buna duyulan güvenle tüm işçi, emekçi ve aydınları Sosyalist İktidar Partisi'nin örgütlü gücünün parçası olmaya çağırıyoruz." demiştir.

Sonraki dönem

Partinin Türkiye Komünist Partisi adının alınmasıyla beraber partinin Merkez Komitesinde yer almış ve 2002 Genel Seçimlerinde Sinop 1. sıra milletvekili adayı olmuştur.[12][13] Kaz Dağlarının yağmalanmasına karşı yapılan geniş çaplı eylemlere katılmış, önderlik etmiştir.[14]

Ailesi

Kardeşleri Mehcure Selma Kuzulugil ve Münir Cerit de sosyalist hareket içinde yer almış, Türkiye Komünist Partisi üyesi olmuşlardı. Bir dönem Merkez Komite üyeliği yapmış olan Türkiye Komünist Partisi Parti Meclisi üyesi Mehmet Kuzulugil'in dayısı, milletvekilliği tartışmalı şekilde geçersiz sayılan Türkiye İşçi Partili Can Atalay'ın amcasıydı.[15][16]

Kaynakça

  1. ^ Gelenek Dergisi sayı 55 (Ağustos 1997) içinde 15 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ 13 Şubat 2018 tarihli Aydınlık haberi 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ 17 Eylül 2018 tarihli Yeşil Gazete haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  4. ^ TİP arşivi 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  5. ^ 13 Temmuz 2011 tarihli 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Oral Çalışlar makalesi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  6. ^ Tarihi TİP arşivi 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  7. ^ Ürün Dergisi arşivi 29 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  8. ^ 20 Temmuz 2000 tarihli 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Milliyet haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  9. ^ 21 Temmuz 2000 tarihli Milliyet haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  10. ^ 19 Temmuz 2000 tarihli 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NTV haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  11. ^ 11 Temmuz 2009 tarihli 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. OdaTV haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  12. ^ Seçim sonuçlarına dair 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC Türkçe haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  13. ^ 14 Kasım 2001 tarihli Bianet haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  14. ^ 28 Mart 2014 tarihli haber 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  15. ^ 15 Şubat 2024 tarihli soL haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
  16. ^ 9 Mart 2024 tarihli 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tele1 haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist İktidar Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1993–2001)

Sosyalist İktidar Partisi (SİP), Türkiye'de faaliyet yürüten siyasi parti. İsim değiştirerek Türkiye Komünist Partisi adını aldı.

Sosyalist Türkiye Partisi, Türkiye'de faaliyet gösteren eski siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Partisi (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1992–2015)

İşçi Partisi, 10 Temmuz 1992 tarihinde kapatılan Sosyalist Parti'nin yerine Doğu Perinçek tarafından 11 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuş olan Türk siyasî parti. Rus milliyetçisi Aleksandr Dugin'in Neo-Avrasyacılık düşüncesini desteklemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci Sosyalist İşçi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Devrimci Sosyalist İşçi Partisi, 1997 yılında Türkiye'de kurulmuş devrimci Troçkist siyasi partidir. Şu ana kadar hiçbir seçime katılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (2001)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Partisi, 11 Kasım 2001 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TKP" şeklindedir. Simgesi çarkla çevrelenmiş çekiç ve üstünde bulunan yıldızdır. Genel Sekreteri Kemal Okuyan'dır. Ancak kolektif liderlik ilkesi gereği en yetkili karar organı parti kongresinde seçilen Merkezi Komite'dir.

<i>Gelenek</i> (dergi)

Gelenek, Türkiye Komünist Partisi'nin teorik yayın organı olan, aylık periyotla yayınlanan Marksist siyasi dergi.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Okuyan</span> Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi

Kemal İbrahim Okuyan, Türk siyasetçi ve yazar. Türkiye Komünist Partisi Merkez Komite üyesi, genel sekreteri ve genel başkanıdır.

Metin Çulhaoğlu, Türk Marksist yazar, siyasetçi ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Küba Komünist Partisi</span>

Küba Komünist Partisi, Küba'da işçi sınıfının öncüsü Marksist-Leninist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">İspanya'da demokrasiye geçiş süreci</span> İspanya’nın Francisco Franco diktatörlüğünden liberal demokratik yönetime geçişi

İspanya’da demokrasiye geçiş süreci, İspanya’nın Francisco Franco diktatörlüğünden liberal demokratik yönetime geçişini kapsar. Geçiş süreci Franco’nun 20 Kasım 1975 günü ölmesiyle başlar, sürecin tamamlanması ise 1978 yılında kabul edilen Anayasa ile tamamlayan tarihçiler olmakla beraber, 23 Şubat 1981 günü Antonio Tejero’nun başarısız darbe girişimini veya 28 Ekim 1982 günü İspanyol Sosyalist İşçi Partisi PSOE’nin seçim zaferini sürecin tamamlandığı olay olarak kabul eden tarihçiler de bulunmaktadır.

Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Türkiye Komünist Partisinin (TKP) birleşmesiyle kurulmuş bir siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İşçi Köylü Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1978–1981)

Türkiye İşçi Köylü Partisi, 29 Ocak 1978’de Ankara’da kurulan Türk siyasal partisi.

<i>El País</i>

El País, İspanyolca yayın yapan İspanyol günlük gazete. 391.816 tirajla İspanya'daki günlük spor gazetelerinden sonra en çok tiraja sahip olan gazetedir. Gazetenin genel merkezi Madrid'dedir. Bunun yanında Barselona, Sevilla, Valensiya, Bilbao ve Santiago de Compostela'da merkezleri bulunmakta ve buralarda yerel baskılar yayınlanmaktadır. Ayrıca Latin Amerika için ayrı bir baskı da yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Komünist Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Komünist Parti, Türkiye'de 17 Temmuz 2014'te Arif Hikmet Basa tarafından kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Partinin genel merkezi Çankaya, Ankara'da bulunmaktadır. Marksizm-Leninizmi benimsemiş olan ve komünizmi hedefleyen bir komünist partidir.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Türkiye Komünist Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2014-2017)

Halkın Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Partisi'nde 2014 yılı Nisan ayında başlayan ayrışmanın ardından 12. Kongre etrafında toplanan Erkan Baş, Metin Çulhaoğlu, Kurtuluş Kılçer, Erkan Kılıç, Can Soyer ve Doğan Ergün'ün de dahil olduğu partililerin kurduğu Marksist-Leninist siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">MKE Ankaragücü (futbol takımı)</span> Ankaragücü spor kulübü futbol takımı

MKE Ankaragücü, Ankara'nın 1.Lig'de mücadele eden futbol takımı. 1910 yılında kurulan MKE Ankaragücü'nün, 1911'de kurulan tam anlamıyla 1922'de faaliyete geçen futbol şubesidir. Maçlarını 20.672 kapasiteli Eryaman Stadyumu'nda oynamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Hareketi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Hareketi, 18 Ağustos 2015 tarihinde yayınladığı "Yolumuza Devam Ediyoruz" bildirisiyle kuruluşunu ilan eden siyasi parti. Resmi kısaltması ''TKH'' olmakla beraber resmi logosu kırmızı arka plan üzerine sarı renkte orak-çekiç ve yıldızdır. Parti Merkez Komite tarafından Kolektif Önderlik ile yönetilir ancak yasal gereklilik sebebi ile Genel Başkan Aysel Tekerek olarak seçilmiştir. TKH, 1 Temmuz 2021 itibarıyla seçimlere katılmak için gerekli şartları ve örgütlenme yeterliliğini tamamlamıştır. Türkiye Komünist Hareketi, 1920’de temelleri atılan Türkiye Komünist Partisi’nden bugüne kadar yürütülen mücadelenin ana hattı içerisinde kendini tanımlayan geleneksel sol bir parti kimliği taşıdığını iddia etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Komünist Partisi</span> Polonyada siyasi parti

Polonya Komünist Partisi, 1918 yılında Polonya Sosyalist Partisi - Sol ve Polonya Krallığı ve Litvanya Sosyal Demokrasisi'nin birleşmesiyle Polonya'da kurulan komünist parti. Troçkist görüşlere kayması sebebiyle Büyük Temizlik sonrası 16 Ağustos 1938 tarihinde kapatıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.