İçeriğe atla

Yakut mutfağı

Yakut veya Saha mutfağı (Yakutça: Саха аһа), Yakutların geleneksel yemek pişirme tekniklerini ve mutfak sanatlarını kapsar. Mutfak, bölgenin kuzey iklimi ve Yakut halkının geleneksel pastoral yaşam tarzının yanı sıra Rus mutfağından da etkilenmiştir. Yakut mutfağı genellikle büyük ölçüde süt, et, balık ve toplayıcılık ürünlerine dayanır.

Et ve süt yemekleri

Stroganina, popüler bir yakut yemeğidir.

En tanınmış Yakut yemeklerinden biri ince, çiğ ve dondurulmuş balık dilimlerinden yapılan stroganinadır. Ancak, stroganina tay eti ve karaciğer kullanılarak da yapılır.[1] Bu yemek, şişeden konulan bir baharatla baharatlanarak yenilir. Bir başka sevilen balık yemeği, soğan, tuz, biber vb ile terbiyelenmiş dondurulmuş balık küplerinden oluşan indigirka olmaktadırdır.[2]

Haşlanmış ve tuzsuz olarak hazırlanan et lükstü ve genellikle ziyafetlere ayrılırdı. Sadece hasta hayvanlar kesilir ve genellikle törensel olarak tüketilirdi. Sevilen yemek, khaan ise at veya sığır kanı ve bağırsaklardan yapılan bir tür kan sosisi yemeğidir.[3]

İnekler sadece yaz başında sağılabilse de, süt ürünleri tarihsel olarak Yakutların tükettiği gıdaların en önemli bölümünü oluşturuyordu. Yakutlar, sütü içmenin yanında, tereyağı, lor, kımız ve suorat adlı kalın bir yoğurt yapmak için de kullanırdı.[4]

İçecekler

Yakutlarda kımız ve vodka yaygın olarak içilir.

Tatlılar

Kierchekh sevilen bir yakut tatlısıdır.

En sevilen tatlılardan birisi, sütün de eklenebileceği krem, çilek ve şekerden yapılan tatlı bir yemek olan kierchekh'dir.

Toplayıcılık

Yakutlar toplayıcılık yaparak elde ettikleri yiyeceklere de bağımlı yaşamıştır. Halk, geleneksel olarak, öğütülmüş çam tahtasının süt ile karıştırılmasıyla oluşan bir tür un tüketmiştir. Kadınlar yabani soğan, çilek, yabani sarımsak, zambak ve çeşitli kökleri toplardı.[5]

Rus sömürgeciliği beraberinde ekmek, şeker, çay, votka ve tarımı yapılan tahıllar da Yakut mutfağına girdi.[6] Mantarlar, daha önce sadece halüsinojenik amaçlar için kullanılmış olmakla birlikte, Rusların gelmesinden sonra yiyecek olarak tüketilmeye başlanmıştır.[7]

Kaynakça

  1. ^ "Traditional Yakut dishes: From tongue to tail". 27 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2020. 
  2. ^ "INDIGIRKA SALAD". Russia Travel. 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2020. 
  3. ^ "Traditional Yakut dishes: From tongue to tail". 27 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2020. 
  4. ^ Jordan, Bella Bychkova; Jordan-Bychkov, Terry G. (2000). Siberian Village: Land and Life in the Sakha Republic. University Of Minnesota Press. s. 48. ISBN 978-0816635696. 
  5. ^ Jordan, Bella Bychkova; Jordan-Bychkov, Terry G. (2000). Siberian Village: Land and Life in the Sakha Republic. University Of Minnesota Press. s. 54-55. ISBN 978-0816635696. 
  6. ^ Jordan, Bella Bychkova; Jordan-Bychkov, Terry G. (2000). Siberian Village: Land and Life in the Sakha Republic. University Of Minnesota Press. s. 39. ISBN 978-0816635696. 
  7. ^ Jordan, Bella Bychkova; Jordan-Bychkov, Terry G. (2000). Siberian Village: Land and Life in the Sakha Republic. University Of Minnesota Press. s. 35. ISBN 978-0816635696. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rezene</span>

Rezene, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından; iki metreye kadar boylanan, iki yıllık, kokulu, otsu bitki türüdür. Anavatanı, Akdeniz havzası ve Yakın Doğu'dur.

<span class="mw-page-title-main">New England</span> ABDde tarihi bölge

New England veya diğer kullanımıyla Yeni İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğu köşesine verilen isimdir. Bölgeyi oluşturan 6 eyâlet Connecticut, Maine, Massachusetts, New Hampshire, Rhode Island ve Vermont'dur.

<span class="mw-page-title-main">Aşçılık</span> yemek yapma

Aşçılık, besinlerin çeşitli yöntemlerle yemeye hazır duruma getirilmesine denir. Ahçılık olarak da bilinir. Ev ekonomisi'nin temel bileşenlerinden biridir. Şef, aşçı, yardımcı şef, pasta şefi, mutfak şefi, fırıncı, gastronomcu, çikolatacı gibi mesleklerle sıkı ilgilidir. Birçok ülkelerde aşçılık mesleği öğrenmek için aşçılık okulu, aşçılık fakültesi, aşçılık akademileri bulunmaktadır. Aşçılığın en temel yöntemi pişirmedir. Ama "aşçılık" terimi, pişirmenin yanı sıra kurutma, isleme, dondurma ya da salamura gibi başka yöntemleri de kapsar. Besinler birkaç nedenden dolayı pişirilir. Bazı besinleri çiğ yeme düşüncesinden hoşlanmayız. Belirli besinleri pişirerek yemeye alışık olduğumuzdan, pişirmenin besinlere iyi bir tat kazandırdığına inanırız. Öte yandan pişirildiklerinde besinlerde değişiklikler oluşur ve bu da bazı besinlerin yenmesini ve sindirilmesini kolaylaştırır. Moleküler gastronomi, fizik ve kimya perspektifinden beslenmenin bilimsel yaklaşımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Uygurlar</span> Doğu Türkistanda yaşayan Türk soylu halk ve bu halktan olan kimse

Uygurlar veya Uygur Türkleri, Orta ile Doğu Asya'dan kaynaklanan ve kültürel olarak bu bölgelerle bağlı bir Türk azınlık etnik grubudur. Uygurlar Çin'in resmî olarak tanıdığı 55 etnik azınlıktan biridir. Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Uygurların memleketi olarak tanınır. Bununla birlikte, Çin Hükûmeti, Uygurları yalnızca çok kültürlü bir ulusa ait olan bölgesel bir azınlık olarak tanır ve Uygurların yerli bir halk olduğu yönündeki kavramı reddetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yakutlar</span>

Yakutlar ya da Sahalar, Rusya içindeki Saha Cumhuriyeti'nde yaşayan Türk halkı.

<span class="mw-page-title-main">Haçapuri</span>

Haçapuri, içi peynirle doldurulmuş ekmekten oluşan geleneksel bir Gürcü yemeğidir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Ulusal Mutfağı</span> Azerbaycanın ulusal mutfağı

Azerbaycan mutfağı Azerbaycan'ın ulusal mutfağıdır. Avrupa ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Azerbaycan mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Alman mutfağı</span> Alman ulusunun yemek tarzı

Alman mutfağı, Alman ulusunun yemek tarzından ileri gelmektedir. Yüzyıllar boyunca bölgeden bölgeye gerçekleşen sosyal ve politik değişiklikler etkisiyle mutfak gelişimini sürdürmüştür. Almanya'nın güney bölgeleri olan Bavyera ve Svabya, birçok ortak yemek kültürünü paylaşmaktadır. Malzeme ve yemekler eyaletlere göre değişmektedir. Hem ulusal, hem bölgesel nitelikte birçok önemli yöresel yemek bulunmaktadır. İlk zamanlar yöresel haldeki birçok yemek, günümüzde değişiklikler geçirerek ülke çapına yayılmışlardır. Alman mutfağı heterojen toplum yapısı ve karışık kültürü ile çeşitlilik göstermektedir.

Samosa, baharatlı patates, soğan, bezelye, tavuk ve diğer etler veya mercimek gibi lezzetli bir dolgu ile Güney Asya'nın kızartılmış veya fırınlanmış bir hamur işidir. Bölgeye göre üçgen, koni veya yarım ay gibi farklı şekillerde olabilir. Samosalara çoğu zaman Hint turşusu(chutney) eşlik eder ve Orta Çağ veya daha öncelerine kökenleri vardır. Samosalar, Güney Asya, Batı Asya, Güneydoğu Asya, Akdeniz ve Afrika'nın yerel mutfaklarında popüler bir başlangıç, meze veya atıştırmalıktır. Bu bölgelerden gelen göç ve kültürel yayılma nedeniyle, günümüzde samosalar çoğu zaman diğer bölgelerde hazırlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya mutfakları</span>

Dünya mutfağı kavramı, Yerel Mutfak kavramı ile karıştırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tayland mutfağı</span>

Tayland mutfağı Tayland'ın milli mutfağıdır. Birden fazla Güneydoğu Asya geleneğini harmanlamıştır ve hafif hazırlanmış, güçlü aromatik unsurlar ihtiva eden yemekleriyle tanınır. Tayland mutfağında baharatlar çok yaygın kullanılmaktadır. Diğer Asya mutfaklarında olduğu gibi Taylandlı şefler de yemeklerde denge, detay ve çeşitliliğe çok önem verirler. Tayland yemeklerinde, her bir yemekte ya da tüm sofrada, ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak üzere dört ana lezzetin dengesi gözetilir.

Arnavutluk tarih boyunca birçok devletin yönetimi altına girmiş, bu süreçte yalnızca siyasi veya askeri olarak değil, aynı zamanda kültürel açıdan da etkilenmiştir. Bu sebepten dolayı Arnavut mutfağı başta Türk, İtalyan ve Yunan mutfakları olmak üzere genel itibarıyla Akdeniz mutfağından izler taşımaktadır. Bugün Arnavut halkı tarafından sıkça tüketilen ve yapılan baklava, aşure, kadayıf gibi tatlılar; dolma, yaprak sarma, tarator gibi aperitifler ve ayran, siyah çay, Türk kahvesi gibi içecekler Osmanlı zamanından başlayarak Türk mutfağından Arnavut kültürüne geçen yiyecek ve içeceklerden bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mutfağı</span> Tatarlara özgü yemek kültürü

Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.

<span class="mw-page-title-main">Stroganina</span>

'Stroganina' ve yerli halk yemeğidir. Kuzey kutup Sibirya'nın çiğ, ince, uzun dilimlenmiş ve dondurulmuş balığından yapılır. Baykal Gölü civarında yemeğe raskolotka denir. Geleneksel stroganina tatlı su alabalığı ile yapılır Bu Alabalık nelma, muksun, chir ve omul gibi Sibirya kutup sularında bulunur. Nadiren, mersin balığı ile yapılır. Bu yemek yerli Sibiryalılar arasında sevilir ve Yakut mutfağında,Eskimo mutfağı, Komi mutfağı ve Yamal mutfağında bulunur. Genellikle votka ile eşleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Yaldızlı pisi balığı</span> Balık türü

Yaldızlı Pisi Balığı, ticarî açıdan önemli bir yassı balıktır.

<span class="mw-page-title-main">İran mutfağı</span>

İran mutfağı İranın yöresel mutfağıdır. İran'ın yüzyıllar içerisinde ilişki kurduğu bölge ve ülkelerin mutfaklarından da izler taşır: Türk mutfağı, Yunan mutfağı, Mezepotamya mutfağı, Orta Asya mutfağı, Kafkasya mutfağı ve Rus mutfağı bunlardan bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal yemek</span> Belirli bir ülkeye özgü veya o ülkeyle sıkça anılan yemek

Ulusal yemek yemeğin belirli bir ülkeye özgü olması ve o ülkeyle anılmasından gelir. Yemek, çeşitli sebeplerden dolayı ulusal yemek olarak düşünülebilir:

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna mutfağı</span>

Ukrayna mutfağı, Ukrayna halkının uzun yıllar biriktirdiği çeşitli yemek pişirme geleneklerinin bir koleksiyonudur. Mutfak, bileşenlerinin geldiği zengin koyu topraktan (chornozem) büyük ölçüde etkilenir ve çoğu zaman birçok bileşeni içerir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Yakut Ovası</span>

Orta Yakut Ovası veya Orta Yakut Ovaları, ayrıca Orta Yakut Düzlükleri veya Vilyuy Ovası olarak da bilinir, Sibirya, Rusya'da yer alan alçak rakımlı bir alüvyon ovasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma mutfağı</span>

Antik Roma mutfağı, uygarlığın var olduğu süre boyunca büyük ölçüde değişti. Beslenme alışkanlıkları, krallıktan cumhuriyete ve en sonunda da imparatorluğa yol açan siyasi değişikliklerden ve Romalıları birçok kültürün mutfak alışkanlıklarına ve pişirme yöntemlerine maruz bırakan imparatorluğun muazzam ölçüdeki genişlemesinden etkilendi.