Yakup Paşa
Yakup Paşa, ("Hekim Yakup Paşa"), Osmanlı tabip.[1]
Yahudi asıllı[1][2] olan Yakup Paşa’nın doğum adı "Maestro Jacopo" olup, İtalya’nın Gaeta şehrinde 1425-30 yılları arasında doğduğu düşünülmektedir.[3]
Edirne'ye gelen Yahudi hekim Maestro Jacopo, Müslüman olarak Yakup ismini aldı. II. Murad zamanında sarayda hekim olarak çalışmaya başlayan Yakup Paşa, Fatih Sultan Mehmed zamanında da görevine devam etti. Zamanla Fatih'in güvendiği kişilerden biri oldu. 1468'de İtalya'ya bir ziyaret yaparak Arapçadan Latinceye çevrilmiş bazı tıp kitaplarını inceledi.[4] 1459-1461 yıllarında defterdarlık görevinde bulundu.
Gebze civarındaki Hünkâr Çayırı'nda konaklanan ordugahta rahatsızlığı artan Fatih Sultan Mehmed’ i tedavi için sonradan çağrılan Yakup Paşa, padişahın ölümünden sonra öfkelenen yeniçeriler tarafından 1481 yılında öldürüldü.
"Âşıkpaşazade Tarihinde" geçen şiiri yorumlayarak Fatih Sultan Mehmed’in zehirlendiğini öne süren tezlerde Venediklilerle anlaşarak suikastı gerçekleştirildiği iddia edilmiştir. Tarihçi Âşık Paşazade'nin yorumuna göre, Fatih'in ayağındaki bir ağrıyı gidermek üzere verdiği bir ilaç neticesi Fatih zehirlenerek ölmüştür. Bu konuda tarihçiler farklı düşüncelere sahiptirler.[1] Bu farklı düşüncelerden bir tanesi Hekim Yakup'un Fatih Sultan Mehmed'i kasten zehirlediğidir.[2] Andre Clot'un Mehmed le Conquerant de Byzance adlı eserinde şöyle yazılıdır:
- "... Yakın süre içinde ölmesi için zehire gerk kalmamıştı ki, hastasının durumunu çok iyi izlemiş olan Yakup Paşa, zamanın en iyi hekimlerinden olup bunu herkesten daha iyi biliyordu. Bu durumda Padişahı zehirlemekle kendi durumunu niye tehlike altına atsın ki? Kaldı ki, onun ölümü ile durumu daha iyi hale girmiş olmazdı ki; Fatih'in ona tanıdığı sınırsız imkanları, ayrıcalıkları da düşünmek gerekir. Yapacağı tek şey, işi doğal akışına bırakıp beklemekti... [Fatih] kendini aşırı besin ve içkiye vermişti. Ayrıca XV. yüzyılda henüz bilinmeyen bir hastalıktan da ölmüş olabilir."[5] Ayrıca tarihçi Franz Babinger’ in padişahın zehirlendiği iddiaları da bu tezin ortaya atılmasına sebep olmuştur.[3]
Ancak günümüzün çoğu tarihçileri tarafından Yakup Paşa’nın uzun yıllar Padişahın yanında bulunduğu ve önemli görevlere getirildiği göz önüne alındığında bu iddianın doğru olamayacağı savunulmaktadır.[6][7][8]
Kaynakça
- ^ a b c "Vahdet.com". 16 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2010.
- ^ a b Naim A. Güleryüz, Bizans'tan 20. Yüzyıla - Türk Yahudileri, s.32-33, ISBN 978-9944-994-54-5
- ^ a b "Venedik Krallığının Fatih Sultan Mehmet ve Bosna Sancakbeyi Ömer Bey'i Zehirleme Projesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:2009 Cilt: 6 Sayı: 11, 316-327, Yaşar Demir" (PDF). 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ Andre Clot, Fatih Sultan Mehmet, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1991, s.266-267
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ "TDV İslam Ansiklopedisi, Halil İnalcık". 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
