İçeriğe atla

Yakup Almelek

Yakup Almelek (d.1936, Ankara), Yahudi asıllı iş insanı ve yazar.

Tiyatro oyunu ve öykü kitapları ile tanınır. Oyunları Türkiye'de, ABD'de, Fransa'da sahnelenmiştir. 2017'de açılan K! Kültüral Performing Arts adlı tiyatronun kuruluşuna öncülük etmiştir.

Yaşamı

1936 yılında Ankara'nın Samanpazarı Mahallesi'nde doğdu. Ankara'nın büyük kitapçılarından birinde 25 yıl çalışan babası Avram Almelek'in[1] etkisiyle Türk ve Fransız edebiyatına ilgi duyarak büyüdü.[2] Tiyatroya ilgisi küçük yaşta Ankara Devlet Tiyatrosu oyunlarını izlemekle başladı.[3] Orta ve lise öğrenimini Ankara Koleji'nde yaptı. Koleji bitirdikten sonra ailesi 1955 yılında İstanbul'a taşındı. Yükseköğrenimini İstanbul Yüksek Ticaret Fakültesi’nde bitirdi. Okulla birlikte iş hayatına başladı.[4]

Yunus Nadi yazı yarışmasına gönderdiği yazısının 1963 yılında Cumhuriyet gazetesinde yayımlanması, onu yazmaya teşvik etti. Daha sonra bu gazetede yedi yazısı daha yayımlandı.[5] 1967 yılında Almelek Matbaa Mürekkepleri adlı firmayı kurdu.[6] 1970 yılında Ester Benezra ile evlendi; çift bu evlilikten iki çocuk sahibi oldu.[7]

1980 yılında ailesiyle Viyana'ya yerleşti.[8] Oyun yazmaya Viyana'da iken başladı. İlk oyunu İş Adamı'nda hırslı bir iş insanının üç aylık ömrü kaldığını öğrendikten sonra hayatında yaptığı radikal değişiklikleri ele aldı. Altı ay sonra ise okuduğu bir gazete haberi üzerine, kadın ve aile sorunlarına dikkat çeken ikinci oyunu Uyanış'ı kaleme aldı.[9]

1981'de Türkiye'ye geri dönen Yakup Almelek, yazı yaşamına Şalom gazetesi'nde 14 yıl boyunca haftalık yazılar yayımlayarak devam etti. Gazete yazıları dışında tiyatro oyunu, öykü ve şiir türünde eserler verdi. "Haftalığım Beş Lira" adlı öyküsü, Ceyda Aslı Kılıçkıran tarafından "Bir Nihavend Özgürlük" adı ile kısa metraj film olarak çekildi; 42. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde gösterildi.[10]

1980'de yazdığı İşadamı adlı oyun, 2009'da İzmir’de Karşıyaka Belediye Tiyatrosu tarafından amatör bir kadroyla sahnelendi. İngilizce'ye çevrilen eser, 2009 yılı Ekim ayından itibaren yönetmen Annie Ward tarafından, Off-off-Broadway'e dahil Richmond Shepard Salonu’nda 11 kez sahnelendi.[2]

Ardından 2010 yılında "Uyanış" adlı ikinci oyunu Mint Theatre'da, 2012 yılında ise "Kan Davası" adlı oyunu Abingdon Tiyatrosu'nda Annie Ward tarafından sahneye kondu[3][11][12] Uyanış, 2014-2015 sezonunda Oyun Bandı Tiyatrosu tarafından İstanbul'da sahnelendi.[13] Yazar, bu oyun ile 40. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri'nde "İsmet Küntay Tiyatro Özel Ödülü"ne değer görüldü.[13] Aynı yıl, "Oda Komşum Wagner" adlı oyunu Fransızca'ya çevrildi ve CRT Saint Blaise Topluluğu tarafından Paris'te sahnelendi.[14]

4. Levent’teki eski mürekkep imalathanesini tiyatroya çevirmeye karar veren Almelek, 2017'de açılan K! Kültüral Performing Arts adlı tiyatronun kuruluşuna öncülük etti.[4] 2018 - 2019 sezonunda bu tiyatronun kurucu yazarı kimliği ile Üstün Akmen Tiyatro Ödülleri “Tiyatroya Katkı” ödülüne layık görüldü.[15]

Yaşamı bir çocuğun gözünde betimleyen öyküler içeren "Ve Çocuk Tanrıya Küstü" (2008) adlı kitabı ve kendi anılarına dayalı kısa öykülerden oluşan "Güldürmeyin Beni" (2017) adlı kitabı İngilizceye çevrilerek 2020 yılında İngiltere'de yayımlandı.[16] 2019'da Belleğimin Şövalesi Ömrüm adlı romanı yayımladı.[5]

Kitapları

  • Hazinenin Durumu, 1989
  • Dostlarım Anılar, 1998
  • İşadamı, 2007, oyun
  • Dadı, 2008, oyun
  • Ve Çocuk Tanrıya Küstü, 2008, öykü
  • Aldatmanın Ötesi, 2009, oyun
  • Armağan, 2010, oyun
  • Köşe Yazıları, 2010
  • Marşlar, 2011
  • Kan Davası, 2012, oyun
  • Güldürmeyin Beni, 2017, deneme/anı/öykü
  • Tevrat'tan Damlalar, 2018
  • Belleğimin Şövalesi Ömrüm, 2019, roman
  • Oda Komşum Richard Wagner, 2020, oyun

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Avunduk, Ozan Doğan (11 Haziran 2018). "Kentin kayıp sakinleri: Ankara Yahudileri". Gazete Duvar. 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  2. ^ a b "'İş Adamı' Broadway'den döndü". Habertürk. 20 Şubat 2012. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  3. ^ a b "'Uyanış' Broadway sahnesinde". Radikal. 3 Temmuz 2010. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  4. ^ a b Yanarocak, Sara (6 Eylül 2017). "Yakup Almelek ile birlikte, sanatla iç içe…". Şalom Gazetesi. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  5. ^ a b "Yakup Almelek ile yazarlığı ve kitapları üzerine konuştuk". Ensonhaber. 10 Mart 2020. 6 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  6. ^ https://kidega.com/yazar/yakup-almelek-170970/#:~:text=Yakup%20Almelek%201936%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20Ankara,.%C5%9E.'yi%20kurdu 5 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  7. ^ Yanarocak, Sara (16 Ağustos 2017). "Yeni kitabı üzerine Ester Almelek ile baş başa". Şalom Gazetesi. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  10. ^ "Yakup Almelek`in öyküsü Altin Portakal`a aday". Şalom Gazetesi. 9 Ocak 2008. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  11. ^ "Broadway'e Türk çıkarması". Cumhuriyet. 6 Ekim 2009. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  12. ^ "Türkiye'nin 'Kan Davası' Broadway'de". Agos. 28 Mayıs 2012. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  13. ^ a b Akyüz, Burak (13 Haziran 2015). "Uyanış – Oyun Bandı Tiyatrosu". Mimesis Sahne Sanatları Portali. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  14. ^ "Oda Arkadaşım Richard Wagner'in Dünya Promiyeri". Mimesis Sahne Sanatları Portali. 30 Ocak 2014. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  15. ^ Kanbay, Uğur (15 Mayıs 2019). "Üstün Akmen Ödülleri sahiplerini buldu". Hürriyet. 23 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  16. ^ "Kitapları Londra yolcusu!". Milliyet. 22 Kasım 2020. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Ahmet Refik Erduran, Türk oyun yazarı, yayımcı ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Asena</span> Türk tiyatro yazarı

Orhan Asena, Türk oyun yazarı, şair, çocuk hastalıkları hekimidir.

Nedim Saban, Yahudi asıllı Türk tiyatro ve dizi oyuncusu, televizyoncu.

<span class="mw-page-title-main">Gülriz Sururi</span> Türk tiyatrocu

Özhan Gülriz Cezzar, Türk tiyatro oyuncusu ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Nezihe Meriç</span> Türk yazar (1925-2009)

Nezihe Meriç, Türk yazardır.

Murat İsmail Rauf Daltaban, Türk oyuncu ve tiyatro yönetmenidir.

Hatice Aslan, Türk oyuncu.

Ümit Denizer, Türk tiyatro oyuncusu, eleştirmen, yazar, yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Yücel Erten</span> Türk oyuncu, yönetmen, yazar ve çevirmen

Yücel Erten, Türk oyuncu, yönetmen, sanat yönetmeni, yazar, çevirmen.

Nihat Asyalı Türk savcı, oyuncu, yazar, tiyatro yönetmenidir.

Sevgili Doktor, Amerikalı oyun yazarı Neil Simon'un Anton Çehov'un kısa oyunlarından ve öykülerinden yola çıkarak yazdığı iki perdelik tiyatro oyunu. Eser ilk kez 27 Kasım 1973'te Broadway'deki Eugene O'Neill Theatre'da sahnelendi.

<i>Anılar</i>

Orijinal adı, "Brighton Beach Memoirs" olan Anılar adlı oyun Amerikalı tiyatro oyunu yazarı Neil Simon'ın 1983 yılında yazdığı tiyatro oyunudur. Neil Simon'ın çocukluğundan başlayarak kendi hayatını anlattığı üçlemesinden ilkidir. Oyun, 2009 yılında Trabzon Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelenmeden önce "İlk Gençliğim" adı ile 1991 yılında İstanbul Şehir Tiyatrosu tarafından sahnelenmiştir. Üçlemenin 2. oyunu, Biloxi Blues (Askerliğim) 1994 yılında yine İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda oynamıştır. Üçlemenin son ayağı olan "Broadway Bound" adlı oyun ise Kent Oyuncuları tarafından 1995 yılında sahnelenmiştir. Anılar oyunu, Trabzon Devlet Tiyatrosu tarafından 2009 yılında sahnelenmiştir.

<i>Ferhad ile Şirin</i> (oyun)

Ferhad, Şirin, Mehmene Banu ve Demirdağ Pınarının Suyu, Nâzım Hikmet'in 1948 yılında yazdığı üç perdelik tiyatro oyunu.

Özen Yula,, Türk tiyatro yazarı dır.

<i>Fil Adam</i> (oyun)

Fil Adam, Bernard Pomerance tarafından 1977'de yazılan tiyatro oyunu.

Beki Luiza Bahar (Morhaim) (Aralık 1926, İstanbul - 19 Ağustos 2011, İstanbul), Yahudi asıllı Türk yazar.

<span class="mw-page-title-main">Bilge Emin</span>

Bilge Emin, Çevirmen, Yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Sokak Kızı Irma (müzikal)</span>

Sokak Kızı İrma, ilk defa 1956'da Paris'te sahnelenmiş olan müziği Marguerite Monnot'e, sözleri Alexandre Breffort'a ait iki perdelik bir Fransız müzikalidir.

K! Kültüral Performing Arts, 2017'de İstanbul'da Levent Sanayi Mahallesi'nde kurulmuş bir sanat mekanı ve tiyatro kuruluşu.

Azizname'95, Yücel Erten tarafından Aziz Nesin’in öykü ve taşlamalarının uyarlanması ile meydan gelmiş iki perdelik müzikli bir sahne eseri.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.