İçeriğe atla

Yakup'un Merdiveni ve Yakup'un Melekle Güreşi

Sol alt köşede yerde yatar vaziyette Yakup ve yanında melekle güreş sahnesi

Yakup’un Merdiveni ve Yakup’un Melekle Güreşi, İstanbul'da günümüzde Kariye Camii olan eski Bizans kilise yapısının pareklezyon bölümündeki bir fresktir.

Chora Manastırı kilisesinin pareklezyon bölümü, on dördüncü yüzyılın başında bir mezar şapeli olarak yaptırılmış ve fresklerle bezenmiş bir yapıdır. Yahudiliğin atalarından kabul edilen Yakub ile ilgili Yahudi kutsal kitabında yeri olan "Yakup'un rüyası" ve "Tanrı ile güreşmesi" olaylarını sahneleyen fresk yapının batısında, kuzey duvarı timpanumu batısında yer alır.[1]

Manastırın kretoru (kurucusu) olan Metokhites ile Metokhites'in bazı yakınlarının mezarlarının bulunduğu bu bölümde duvarlar mozaik ve mermer kaplamalardan ziyade, fresklerle süslenmişti. Bu freskin sol alt köşesinde, Yakub yerde uyur vaziyettedir; tam arkasında bir merdiven bulunur. Yakub'un başının üzerinde "Ve Yakub yerdeki taşlardan birini aldı ve onu başının altına koydu ve uykuya daldı.."” yazar. Bu yazının sağ tarafında, önceki yazının devamı olan “..ve o yerde rüya gördü..” yazısı vardır; yanında güreş sahnesi yer alır.[2]

Freskin üstünde sağ tarafta ise “..ve yer yüzünde duran bir merdiven gördü, ucu göklere ulaşan ve Tanrı’nın melekleri o merdivenden inmekte ve çıkmaktaydılar. Ve Tanrı, onun üzerinde durmaktaydı” yazısı vardır.[1]

Gökyüzü küresinin içinde Meryem’in başı üzerinde "Tanrı Anası" monogramı yer almaktadır. Merdivenden iki melek aşağı iner, başka ikisi yukarı çıkar iken görülür. Merdiven ile sağ üst köşede, iç içe daire şeklinde gösterilen gökyüzüne ulaşır. Burada kucağında çocuk İsa ile Meryem bulunmaktadır.[2]

Merdivenin alt bölümünde Yakub ile bir melek, güreşe tutuşmuş şekilde tasvir edilmiştir.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c Uygun, Ilgaz. "Chora Manastırı Kilisesi Parekkelsion Resim Programı". Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Mayıs 2013. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2020. 
  2. ^ a b Akyürek, T. Engin. "Kariye Parekklesionu: Bir Mezar Şapeli Olarak İkonografik Programının Yorumlanması ve İşlevi". İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü doktora tezi, 1995. Erişim tarihi: 26 Kasım 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kariye Camii</span> İstanbulda camiye çevrilen bir Rum Ortodoks kilisesi

Kariye Camii veya eskiden Azize Kurtarıcı Hora Kilisesi, İstanbul'un Fatih ilçesinin Edirnekapı semtinde camiye çevrilmiş bir Rum Ortodoks kilisesi ve müze.

<span class="mw-page-title-main">Metohites</span> Bizanslı alim (1270-1332)

Theodoros Metokhites (1270-1332) Bizans İmparatoru II. Andronikos Mesazon'udur. Hora Kilisesi'nin onarımını üstlenen entelektüel, aydın ve sanatsever bir kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Sistina Şapeli</span> Romada şapel

Sistina Şapeli Vatikan'da, Papa'nın resmi ikametgâhı Apostol Sarayı'nda bulunan bir şapeldir. Esasen Cappella Magna olarak bilinen şapel, adını onu 1477 – 1480 yılları arasında restore eden Papa IV. Sixtus'tan aldı. O zamandan bu yana şapel hem dînî, hem sivil papalık etkinliklerine ev sahipliği yapan bir yer oldu. Günümüzde papalık seçimlerine de ev sahipliği yapmaktadır. Sistina Şapeli'nin şöhreti büyük oranda iç mekânını süsleyen fresklerden gelmektedir. Bunlar arasında en önemlileri Michelangelo tarafından yapılan Sistina Şapeli tavanı ve Son Hüküm'dür.

<span class="mw-page-title-main">Sümela Manastırı</span> Trabzonda bulunan eski Rum Ortodoks manastır ve kilise kompleksi

Sümela Manastırı, Trabzon'un Maçka ilçesindeki Altındere Vadisi Millî Parkı sınırları içerisinde yer alan Meryem Ana Deresi'nin batı yamaçlarında yer alan, Kara tepesinin üzerinde ve deniz seviyesinden 1.150 m yükseklikte konumlanmış Rum Ortodoks manastır ve kilise kompleksidir. 1923 yılında Rum Kırımı ve Mübadele sorunu'ndan dolayı terk edilmek zorunda kalmıştır.

Beato Angelico ya da Fra Angelico, asıl adı Giovanni da Fiesole, erken rönesans dönemi İtalyan ressam.

Sistina Şapeli tavanı, 1508-1512 yılları arasında Michelangelo tarafından resimlerle süslenmiştir. Yaklaşık dört yıl süren bu çalışmalar sonucunda, Rönesans döneminin en görkemli ve önemli eserlerinden birisi ortaya çıkmıştır. İsmini IV. Sixtus'tan alan ve 1477-1480 yılları arasında yapımı tamamlanan Sistina Şapeli'nin tavanı, II. Julius'un emriyle yenileme ve görselleştirme projesi kapsamında boyanmıştır. Şapelin tavan süslemelerinde aslında bir hikâye anlatılmış; orta kısımda yer alan 9 sahne ile Tekvin'deki yaratılışın 9 mühim olayına gönderme yapılmıştır. Bu projede Michelangelo'nun yanı sıra Sandro Botticelli, Domenico Ghirlandaio, Pietro Perugino ve Raffaello Sanzio gibi dönemin birçok önde gelen sanatçısı yer almıştır. Şapelin tavanındaki birçok fresk ve Kutsal Duvardaki büyük Kıyamet Günü tasviri Michelangelo tarafından çizilmiştir. Raffaello şapelin goblenlerini işlemiş, diğer sanatçılar ise yaptıkları duvar resimleriyle bu işe katkıda bulunmuşlardır. Özellikle Michelangelo'nun yaptığı fresklerde kullandığı kendine has figürleri, giyinik ve nü insan modelleri onun yaratıcı sanat anlayışının üstünlüğünü ve gelişmişliği kanıtlamış; gelecek kuşaklar için de önemli ve öğretici örnekler haline gelmiştir. Michelangelo'nun Adem'in Yaratılışı'ndaki Tanrı ile Adem'in ellerinin kavuşması detayı, Leonardo da Vinci'nin Mona Lisa tablosundan sonra dünyada en çok taklit edilen ve reprodüksiyonu yapılan sanat eseridir.

Domenico Ghirlandaio. Asıl adı Domenico di Tommaso Curradi di Doffo Bigordi idi. İtalyan Rönesans akimi Floransa ekolünde bulunan ressam.

<span class="mw-page-title-main">Marko Manastırı</span> Makedonyada bir manastır.

Marko Manastırı, Kuzey Makedonya'da, Üsküp'ün güneybatısında, şehre yaklaşık 18 km uzaklıktaki Markova Sušica köyünde bulunan manastırdır. Manastırın inşasına Sırp Kral Vukašin önderliğinde 1345 yılında başlanmış olsa da, içindeki freskler dönemde yaşanan Osmanlı akınları ve iç karışıklıklar nedeniyle oğlu Prens Marko tarafından yaklaşık 30 yıl sonra tamamlanabilmiştir. Manastırın Katholikon'u Aziz Dimitrios kilisesidir ve bu kilise manastır kompleksinin merkezini oluştur.

<span class="mw-page-title-main">Boyana Kilisesi</span>

Boyana Kilisesi, Sofya'nın 8 km. güneyinde, Vitoşa Dağı eteklerinde bir Orta Çağ Bulgar Ortodoks Kilisesidir.

<i>Kıyamet Günü</i> (Michelangelo)

Kıyamet günü ya da Son Yargı , İtalyan Rönesans ustası Michelangelo tarafından Vatikan'daki Sistine Şapeli'nin Sunak duvarına yapılmış bir fresktir.

<span class="mw-page-title-main">Svetitshoveli Katedrali</span>

Svetitshoveli Katedrali,, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in kuzeybatısında yer alan Mtsheta tarihi kentinde bulunan bir Gürcü Ortodoks katedralidir. Erken Orta Çağa ait bir eser olan Svetitshoveli, UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir. Halen Tiflis'teki Üçleme Katedrali'nden sonra ikinci en büyük kilise binasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kintsvisi Manastırı</span>

Kintsvisi Manastırı Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Kareli şehrine 10 kilometre uzaklıkta, Dzama vadisindeki yüksek bir dağın ormanlık yamacında konumlanmış bir Gürcü Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hahuli Manastırı</span> tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, Tao bölgesinde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırı

Hahuli Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Hahuli olan Bağbaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü dinsel yapılar topluluğudur. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastırın ana kilisesi 19. yüzyılda camiye dönüştürülmüş ve adına da "Taş Cami" denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Deisis (Kariye Müzesi)</span>

Kariye Camii iç narteksinin güney bölümü, doğu duvarı üzerindeki geniş bir kemer açıklığında yer alan,14. yüzyılda mozaik pano şeklinde yapılmış bir deisis sahnesidir.

<span class="mw-page-title-main">Metokhites’in Kilise’nin Maketini İsa’ya Sunması (Kariye Müzesi)</span>

Kariye Camii'sine batıdan girildiğinde iç nartekste asıl yapıya (naos) giriş kapısının dış kısmının üstünde yer alan ve yapının kurucusu Theodoros Metokhites'i, İsa’ya kilisenin inşasını tamamlayıp maketini sunarken gösteren mozaikle işlenmiş sahnedir.

Kırda Yohakim'in (İmran), günümüzde Kariye Camii olarak kullanılan Azize Kurtarıcı Hora Manastır kilisesinde iç narteks (esonarteks) bölümünün kuzey kubbesinin güney pandantifine yer alan mozaik sahnedir.

<span class="mw-page-title-main">Azize Anna'ya Müjde (Kariye Camii)</span>

Anna'ya Meryem'in Doğacağı Müjdesinin Verilmesi mozaiği, günümüzde Kariye Camii olarak kullanılan Azize Kurtarıcı Hora Manastır kilisesinde iç narteks (esonarteks) bölümünün kuzey kubbesinin altında, güney duvarda birinci kemer içinde yer alan mozaik sahnedir.

<span class="mw-page-title-main">Anna ve Yoahim'in Buluşması (Kariye Camii)</span>

Anna ve Yoahim'in Buluşması mozaiği, günümüzde Kariye Camii olarak kullanılan Azize Kurtarıcı Hora Manastır kilisesinde iç narteks (esonarteks) bölümünün kuzey kubbesinin olduğu bölüm ile bu bölümün güneyindeki tonozlu kısım arasındaki kemer karnının doğusunda yer alan mozaik sahnedir.

<span class="mw-page-title-main">Meryem'in İlk Yedi Adımı (Kariye Camii)</span>

Meryem'in İlk Yedi Adımı, günümüzde Kariye Camii olarak kullanılan Azize Kurtarıcı Hora Manastır kilisesinde iç narteksin ikinci ve üçüncü kısımlarını ayıran kemerin doğu bölümünde yer alan ve Meryem'in altı aylıkken attığı ilk yedi adımı gösteren mozaik sahne.

<span class="mw-page-title-main">Meryem'in Bir Melek Tarafından Beslenmesi (Kariye Camii)</span>

Meryem'in bir melek tarafından beslenmesi, günümüzde Kariye Camii olarak kullanılan Azize Kurtarıcı Hora Manastır kilisesinde iç nartekse açılan güney kemerinde bulunan bir mozaik sahnedir.