İçeriğe atla

Yako

Ukiyo-e ressamı Takehara Şunsen'in "Ehon Hyakumonogatari"de resmettiği "野狐" (nogitsune). Bu makalede bahsi geçen Yako.[1]

YakoJaponca: 野狐, lit. "vahşi tilki"), Kyūşū Bölgesi'nde bulunduğu söylenen ve insanlara musallat olan bir tilki cini veya ruhudur. Bu cin tarafından çarpılmaya "yakotsuki" (野狐憑き) denmektedir.

Yakonun görünüşü halk hikâyelerinde aşağı yukarı aynıdır. Gerçek tilkilerden farklı olarak, renginin siyah olduğu da beyaz olduğu da, fareden büyükçe veya kediden ufakça olduğu da[2] söylenir. Yakoların gözle görülemediği de söylenmektedir.[3] Nagasaki'deki Hirado şehri civarında, yakoların hep sürüler halinde dolaştıkları düşüncesinden "bin tilki ile dolaşmak" diye bir deyim üremiştir.[2]

Kuzey Kyūşu'da bulunan Nagasaki ve Saga gibi eyaletlerde yako tarafından çarpılanların hastalık semptomları gösterdikleri söylenir.[4] İkinoşima adasında "yakoo" da denip gelinciğe benzetilen bu cinler birinin koltuk altına saklanırlarsa o insana musallat oldukları düşünülür. İnsanlar, vücutlarındaki çiçek bozuklarını ve yanık izlerini bir yakooya yalatırlarsa öleceklerine inandıklarından, çiçek hastalığı geçirdiklerinde bir cibinliğin altına girerler ve iki şekilde cinleri uzak tutmaya çalışırlardı: Ya çevrelerine asagara ağacının küllerini serperler ya da cibinliğin içine bıçaklar yerleştirip yakoların giriş yollarını tıkarlardı.[2][3]

Güney Kyūşu'da yakoların bir haneye yerleşip, soy boyunca aktarıldığından bahsedilir. Düşünülene göre, bu sülaleler yakoya yeterli gelmezlerse, yako bu sefer hanenin at ve sığırlarına musallat olurdu.[2] Bu "yako sahibi" hanelerin, cinleri kışkırtıp sevmedikleri insanlara musallat ettiklerinden bahsedilmektedir. Kagoşima Bölgesi'ndeki Kiire kentinde, böyle durumlarda yakonun insanı yatalak ve neredeyse hareket edemez bir hale getirdiği söylenirdi.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Tada Katsumi, (Ed.) (1997). Takehara Şunsen Ehon Hyakumonogatari Tōsanjin Yawa. 和書. Kokusho Kankōkai. s. 158. ISBN 978-4-336-03948-4. 
  2. ^ a b c d e Işizuka Takatoşi (1972) [1959]. Nihon no Tsukimono Zokuşin ha Ima mo Ikiteiru. 和書 (yeniden basım ncid : BN02482167 bas.). Miraişa. ss. 62-66. 
  3. ^ a b Ōtō Tokihiko他 (1956). Minzokugaku Kenkyūşo, ncid : BN05729787 (Ed.). Sōgō Nihon Minzoku Goi. 和書. 4. Cilt. Yanagida KunioEditör. Heibonşa. ss. 1619-1620. 
  4. ^ Miyamoto Kesaoother (1980). Sakurai Tokutarō (Ed.). Minkanşinkō Jiten (Halk Dini Sözlüğü). 和書. Tōkyōdō Şuppan. s. 294. ISBN 978-4-490-10137-9. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı</span> 1939-1945 yılları arasındaki küresel savaş

II. Dünya Savaşı, 1939'dan 1945'e kadar süren küresel savaştır. Savaşa dönemin büyük güçleri ve dünya ülkelerinin büyük çoğunluğu katıldı, Müttefikler ve Mihver olmak üzere iki karşıt askerî ittifak kuruldu. 30'dan fazla ülkeden gelen 100 milyondan fazla personelin doğrudan katıldığı bu topyekûn savaşta, savaşın büyük tarafları tüm ekonomik, endüstriyel ve bilimsel kapasitelerini savaş için seferber ettiler. 70 ila 85 milyon ölümle sonuçlanan II. Dünya Savaşı, insanlık tarihindeki en ölümcül savaştı ve savaş boyunca askerî personelden daha çok sivil kayıp verildi. Milyonlarca insan soykırımdan, planlanmış açlık ölümlerinden, katliamlardan ve hastalıklardan öldü. Tanklar, zırhlı araçlar, savaş uçakları, stratejik bombardımanlar, uçak gemileri, radar ve sonar, nükleer silahların geliştirilmesi ve roketler gibi birçok savaş teknolojisi savaşta önemli rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Hunlar</span> MS 4-6. yüzyıllar arasında Avrasyada yaşamış göçebe halk

Hunlar, MS 4-6. yüzyıllar arasında Orta Asya, Kafkaslar ve Doğu Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. İlk olarak Volga'nın doğusunda, o zamanlar İskitya'nın bir parçası olan bir bölgede yaşadıkları tahmin edilmektedir. MS 370 yılına gelindiğinde Hunlar Volga bölgesine varmış ve 430 yılına gelindiğinde ise Avrupa'da kısa ömürlü de olsa geniş bir hakimiyet kurmuşlardır. Gotları ve Roma sınırları dışında yaşayan diğer birçok Cermen halkını fethetmiş ve diğerlerinin Roma topraklarına kaçmasına neden olmuştu. Hunlar, özellikle Attila döneminde Doğu Roma İmparatorluğu'na sık ve yıkıcı baskınlar yaptılar. 451'de Hunlar, Batı Roma eyaleti Galya'yı işgal ettiler ve burada Katalonya Tarlaları Savaşı'nda Romalılar ve Vizigotlardan oluşan birleşik bir orduyla savaştılar ve 452'de İtalya'yı işgal ettiler. 453'te Attila'nın ölümünden sonra Hunlar Roma için büyük bir tehdit olmaktan çıkmış ve Nedao Savaşı'ndan sonra imparatorluklarının çoğunu kaybetmişlerdir (454?). Hun isminin varyantları Kafkasya'da 8. yüzyılın başlarına kadar kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şeytan</span> birçok din ve mitolojide yer alan ruhani varlık

Şeytan, Tanrı'ya veya dünyaya karşı duran kötü bir varlıktır. Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam'da dünyadaki kötülüklerin baş faili olarak kabul edilir. Diğer dinlerde ve kültürlerde, Şeytan mutlak kötülük fikrini taşıyan bir varlık olabilir.

Cin, İbrahimi dinler de dahil olmak üzere modern veya antik birçok din ve inanışta bulunan bir tür ruhani mitolojik yaratıktır. Farklı inanışlarda farklı karakteristiklere ve özelliklere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Mikrobiyoloji</span> mikroskobik organizmaların incelenmesi

Mikrobiyoloji, mikrorganizmaları inceleyen bilim dalıdır. Bakteriler, archaea, virüsler, protistler, mayalar ve küfler gibi mikroorganizmalar mikrobiyolojinin konu alanını oluştururlar. Mikrobiyoloji bilim dalının aktif olarak kullanıldığı uygulama alanları tıp, tarım ve endüstridir.

<span class="mw-page-title-main">Çiçek hastalığı</span> ortadan kaldıran insan hastalığı

Çiçek hastalığı veya smallpox Orthopoxvirus cinsine ait olan variola virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Doğal olarak ortaya çıkan son vaka Ekim 1977'de teşhis edilmiş ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 1980 yılında hastalığın küresel olarak yok edildiğini onaylayarak çiçek hastalığını yok edilen tek insan hastalığı haline getirmiştir.

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

Doğu Roma iç savaşı (1341-1347) Doğu Roma İmparatorluğu'nun Balkan topraklarında, III. Andronikos'un ölümünden sonra ortaya çıkıp 6 yıl süren iç savaş dönemidir. Bazen İkinci Paleologos İç Savaşı olarak da geçer. Bu iç savaş, Doğu Roma cemiyeti içinde aristokrasi ile orta ve alt sınıf arasında gelişmiş, sınıflar arası mücadele yaratmıştır. Aristokrasi tarafında VI. İoannis, orta ve alt sınıf tarafında mevcut hanedan mensupları yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İfrit</span>

İfrit, İslam kültüründe kötü cin veya şeytan türüdür. Cennete ve meleklere karşıdırlar. İblis dahil dinlerde onun en güçlü kullarıdır. Bazen İblis'in yardımcıları olarak cehennemde yaşadıkları ve günahkârları cezalandırdıkları düşünülür. Aksi takdirde, kötülüğün bağımsız ajanlarıdır ve zarar ve ıstıraba neden olurlar. Örneğin, folklorda, onların, ölülerin ruhları katillerinden intikam almak için yeraltı dünyasından dönenolduklarına inanılır. Birçok büyücülük geleneğinde, bir ifritin çağrılabileceğine ve bir büyücüye bağlanabileceğine inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kitsune</span> kitsune

Kitsune japoncada tilki manasına gelir. İnari İlâhının kutsal hayvanı olarak bilinir. Birçok görüntülemelere göre özellikle beyaz olanlar kutsal sayılır. Kutsal olanlar dışında Vahşi Tilki veya Vahşi Kitsune olarak bilinen Nogitsune de vardır.

Hyakkai Zukan Edo Dönemi'nin ortalarında ressam Hanabusa Iççō'nun öğrencisi Sawaki Sūşi tarafından 1737 yılında çizilen yōkai motifli parşömen tomarına verilen isimdir. Bu tarzda üretilmiş, resim ve yazı içeren tomarlara Japonya'da emakimono (絵巻物) denir. Hyakkai Zukan, eskiden Japon-stil ressam (日本画家) Yoşikawa Kanpō'ya ait olup şimdi Fukuoka Tarih Müzesi'nce muhafaza edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Akkorokamui</span>

At Kor Kamuy, Aynu folkloründe bahsi geçen devasa bir ahtapottur. Kanji ile transkripsiyonu "大章魚" şeklinde yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Diz kapağı</span> Ayakta bir bölge

Diz kapağı veya patella, diz bölgesinde bulunan bir kemiktir. Femur ile eklem yapar. İnsanlardaki en büyük susamsı kemiktir. Üst taraftan quadriceps femoris kasının tendonunun üstüne bağlı bulunur; alttan bağlı olduğu ligamentum patellae aracılığıyla quadriceps femoris'in kuvvetini kaval kemiğine tüberositas tibia adı verilen çıkıntısına bağlanarak aktarır.

<span class="mw-page-title-main">Çinka</span>

Çinka, Gürcü ve Laz-Megrel mitolojisinde karada yaşayan küçük yaratıklardır. Hem erkek hem de dişi olabilen Çinkalar, ormanlarda ve ıssız yerlerde yaşarlar.

Yōko Japon ve Çin mitolojilerinde geçen bir tür yōkaidır. İnsanları aldatması ve insan kılığına bürünmesiyle bilinir. Bakekitsune olarak adlandırıldığı da olur.

<span class="mw-page-title-main">Nekomata</span>

Nekomata, Japon halk kültüründe görülen, kedi görünümlü bir tür yōkaidir. Klasik hayalet hikâyelerinde ve çeşitli eserlerde bahsi geçen Nekomata’nın iki farklı türü olduğu söylenir. Biri dağlarda yaşayan canavar kediler, diğeri ise yaşlandıkça dönüşüm geçiren evcil kedilerdir.

Nurikabe, Japonya'nın Kyūshū bölgesinin kuzeyinde görülen bir tür yōkai'dir. İnsanların geceleri yolda yürümelerini engelleyen, gözle görülmez bir duvara benzeyen bir yōkai olduğu söylenir.

Mononoke (物の怪), klasik Japon edebiyatı ve halk inançlarına göre insanların ruhlarını ele geçirip acı çektiren, hastalığa ve hatta ölüme sebep olabilen ruhlardır. İntikamcı ruhlar, ölülere ait ruhlar ve canlılara ait ruhlar gibi türleri bulunur. Mononoke bazen yōkai veya henge anlamına da gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">1775-1782 Kuzey Amerika çiçek hastalığı salgını</span>

1775-1782 Kuzey Amerika çiçek hastalığı salgını Batı Yarımkürenin Yeni Dünyası olarak kabul edilen bölgede gerçekleşen salgındır.Kolomb'un Amerika'ya ilk yolculuğunun, çiçek hastalığı virüsünün Amerika'ya ilk gelişine yol açtığı ve Kuzey Amerika kıtasının çoğuna yayılmasını sağladığı söylenebilir. 1775 yılında başlayan salgında en az 130.000 kişinin öldüğü tahmin ediliyordu.

Massachusetts çiçek hastalığı salgını ya da Koloni salgını 1633'te Massachusetts'i vuran bir çiçek hastalığı salgınıdır. Ancak çiçek hastalığı salgınları 1633 ile sınırlı değildi ve neredeyse her on yılda bir meydana geldi.