İçeriğe atla

Yahudiye

Koordinatlar: 31°41′56″K 35°18′23″D / 31.69889°K 35.30639°D / 31.69889; 35.30639
Yehuda'da Hurvat Itri

Yahudiye (İbranice: יהודה‎; Yunanca: Ἰουδαία, Youdaía; Latince: Iūdaea) veya Yehud, İbranice Kutsal Kitap'ta bahsedilen, Filistin bölgesinin güneyinde yer alan tarihi İbrani ve İsrailli dağlık bölgesi ve bu bölgede daha sonra kurulmuş bazı devletlerin ismi. Bölgenin adı, İbrani din büyüğü Yakup'un oğlu olan Yehuda'nın adından gelmektedir ve Eski Ahit'de Yehuda'nın neslinin İsrailoğlu Yehuda kabilesi ve ilgili Yehuda Krallığı'nı oluşturduğundan bahsedilmektedir.[1] Bölgenin adı sırasıyla Babil, Fars, Helen ve Roma, Haşmonayim, Hirodes ve tekrar Roma kontrolü altında korunmuştur.

Yehuda tepeleri

Bar Kohba İsyanı'nın bir sonucu olarak M.S. 135'te bölge, zafer kazanmış Roma İmparatoru Hadrian tarafından Roma Suriyesi ile birleştirildi ve Suriye Filistini adı altında yeniden isimlendirildi. Yehuda'nın büyük bir kısmı 1948 ve 1967 arasında Ürdün'ün kontrolündeki Batı Şeria'da yer almaktaydı.[2][3] Coğrafi bir terim olarak Yehuda terimi, 20. yüzyılda İsrail hükûmetinin genellikle Batı Şeria olarak adlandırılan bölge için Yahudiye ve Samarya Bölgesi isminin kullanılmaya başlaması ile yeniden popülerize edildi.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Judah, Kingdom of". Jewish Encyclopedia. 2 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2014. 
  2. ^ Mark A. Tessler (1994). A History of the Israeli-Palestinian Conflict. Indiana University Press. s. 401. ISBN 0-253-20873-4. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019. 
  3. ^ Bronner, Ethan (4 Aralık 2008). "Israeli Troops Evict Settlers in the West Bank". The New York Times. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2018. 
  4. ^ Neil Caplan (19 Eylül 2011). The Israel-Palestine Conflict: Contested Histories. John Wiley & Sons. s. 8. ISBN 978-1405175395. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbranice</span> Afro-Asyatik dil ailesinin Kenan koluna bağlı bir dil

İbranice (עִבְרִית‎,

<span class="mw-page-title-main">Batı Şeria</span> Filistinde bulunan bir bölge

Batı Şeria (Cisürdün) (Arapça: الضفة الغربية‎,, İbranice: הגדה המערבית‎,, Orta Doğu'da batı, kuzey ve güneyinde İsrail, doğusunda ise, Şeria nehri ve Lût Gölü ile çevrili bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Aşkenaz Yahudileri</span> Yahudi etnik grup

Aşkenaz/Aşkenazi Yahudileri, İbranice: יְהוּדֵי אַשְׁכְּנַז‎) veya İbranice -im ekinden gelen Aşkenazim, Yahudi-Roma savaşlarından sonra galip gelen Roma tarafından, Anadolu ve İberya üzerinden Avrupa'ya sürgün edilen İbrani kökenli Kenanlı Yahudilerdir.

<span class="mw-page-title-main">El-Halil</span>

El-Halil (Arapça: الخليل, romanize:

<span class="mw-page-title-main">İsrail</span> Batı Asyada bulunan bir ülke

İsrail, resmî adıyla İsrail Devleti (İbranice: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎,

<span class="mw-page-title-main">Filistin (bölge)</span> Orta Doğuda coğrafi bölge

Filistin, Doğu Akdeniz'de ve Orta Doğu'da, İsrail topraklarının tamamı ile Gazze Şeridi ve Batı Şeria gibi Filistin Devleti topraklarını kapsayan coğrafi bölgedir. Bölgenin sınırları oldukça tartışmalıdır ve bazı kaynaklar Ürdün'ü de dahil ederler. Filistin, Kutsal Topraklar olarak bilinir ve Yahudiler, Hristiyanlar ve Müslümanlar için kutsaldır. 20. yüzyıldan beri bölgede Arap ve Yahudi millî unsurlarının mücadelesi devam etmekte, zaman zaman uzun süreli şiddete ve hatta savaşa dönüşmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yehuda Krallığı</span>

Yehuda Krallığı, Yakup'un 12 oğlundan biri olan Yehuda'nın, Güney Levant'ta kurduğu Yehuda kabilesinin gelişip monarşi sistemine dönüşmesi ile oluşmuş bir Demir Çağı krallığı. Birinci dönemde, Tevrat'a göre İsrail Krallığı'nın kralı Şaul'un ölümüyle Yehuda topraklarında bir krallık oluştu ve bu krallığın başında Yehuda kabilesinin lideri Davud geçti. Yedi yıl Yehuda'nın krallığını yaptıktan sonra İsrail Krallığını tekrar bir araya getirdi ve başkenti Kudüs yaptı. İkinci dönem ise Yehuda Krallığı dendiğinde akla ilk gelen dönemdir. MÖ 930'da Birleşik İsrail Krallığı ikiye bölündü. Davud'un torunu Rehoboam'ı kendilerine kral olarak seçmek istemeyen kuzeydeki on kabile kendi (ikinci) İsrail Krallığını oluşturdu ve güneydeki iki kabilenin krallığını yapan Rehoboam Yehuda Krallığı'nın lideri oldu. Bazen bölünmeden sonraki İsrail Krallığı'na Kuzey Krallığı Yehuda Krallığı'na da Güney Krallığı denir. Yehuda'nın varlığı MÖ 587 yılında II. Nebukadnezar önderliğindeki Babil İmparatorluğu'nun Kudüs Kuşatması ile son bulmuştur. Babillilerin bölgeyi fethiyle birinci Tapınak yıkıldı ve Yahudiler bölgeden sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiye (eyalet)</span>

Yahudiye Eyaleti, Yahudiye, Samarya ve Edom bölgelerinin tümüne yayılmış ve Yahudilerin yaşadığı bir Roma eyaletiydi. Adını Herod Archelaus'un Yahudiye Tetrarşisinden almıştır, ancak bu Roma eyaleti çok daha geniş bir bölgeyi kapsıyordu. "Yahudiye" ismi, MÖ 6'ncı yüzyıldaki Yehuda Krallığı'ndan gelmiştir. Yahudilerin, bağımsızlık uğruna Romalılara karşı gerçekleştirdikleri Bar Kohba İsyanı'nından sonra ismi "Suriye Filistini" olarak değiştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Eliezer Ben-Yehuda</span> İbranice sözlük bilimci

Eliezer Ben-Yehuda, İbranice için sözlükbilimciliği yapmış ve Modern İbranicenin gelişmesinde en büyük katkıyı sağlamış olan Yahudi gazete editörü. Modern çağda, İbranicenin yeniden canlanmasının arkasındaki en büyük figür oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kayıp On Kabile</span> Neo-Asur fethinden sonra İsrail Krallığından sürgün edilen kabileler

Kayıp On Kabile, 12 İsrailoğlu kabilesinden 10'unun Neo-Asur İmparatorluğu tarafından köleleştirildiği veya öldürülüp yok edildiği düşünülen olaydır. Olaydan sonra bu on kabilenin ve bu kabilelerde yaşayan İbranilerin varlığı son buldu. On İsrailoğlu kabilesi sırasıyla şunlardır: Reuben, Şimon, Dan, Naftali, Gad, Aşer, İssakar, Zebulun, Menaşe, Yusuf. Günümüze kadar gelmiş İbranilerin tümü ya Yehuda kabilesinden (Yahudiler) ya da Levi kabilesinden gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yehuda kabilesi</span>

Yehuda kabilesi, gelecekte Yehuda Krallığı'na dönüşecek olan Yakup'un oğlu Yehuda tarafından kurulan bir İsrailoğlu kabilesi. Yakup'un oğulları tarafından kurulan toplam On İki İsrail Kabilesi'nden biri olan Yehuda kabilesi, ismini kurucusu Yehuda'dan alır.

<span class="mw-page-title-main">Şimon kabilesi</span>

Şimon kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

İbrani alfabesinin tarihi binyıllar öncesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Makkabiler</span> Yahudiyenin kontrolünü ele geçiren Yahudi asi savaşçı grubu

Makkabiler, Selevkos İmparatorluğu'na bağlı uydu devlet olan Yahudiye'nin kontrolünü eline geçiren Yahudi asi ordusudur. MÖ 164 ila MÖ 63 yılları arasında Haşmonayim hanedanlığı olarak Yahudilik dinini tekrar hayata geçirip İsrail Diyarının sınırlarını genişletti ve Helenizmin etkisini azalttı.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün'deki Yahudilerin tarihi</span>

Ürdün'deki Yahudilerin tarihi, bugünkü Ürdün coğrafyasının büyük bir bölümü bir zamanlar İsrail Diyarı'ndaki Yahudilerin tarihi ile çakıştığı için antik döneme kadar uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi diasporası</span> İsrail diyarı dışında yaşayan Yahudiler

Yahudi diasporası, günümüz Yahudilerinin ataları olan inançlı İbranilerin anavatanı Kenan topraklarından zorla çıkartılıp, dünyanın diğer bölgelerine zorunlu göçe mecbur bırakılmaları ile başlayan, Yahudilerin 'İsrail Diyarı' dışındaki oluşumu. Modern İbranicede "dağınık" anlamına gelen Tefutzot (תפוצות) kelimesi Alman asıllı Amerikan akademisyen Simon Rawidowicz tarafından 1930'larda kullanılmaya başlandı.

Kutsal İbranice veya klasik İbranice, İbranicenin arkaik bir formu olup, Akdeniz ile Şeria Nehri arasında kalan Kenan toprakları denen bölgede Semitik Kenan dillerinden biriydi. Ahit İbranicesi MÖ yaklaşık 10. yüzyıldan, İkinci Tapınak döneminin sonu olan MS 70 yılına kadar kullanılmıştır. Ahit İbranicesi en nihayetinde gelişip Mişna İbranicesine dönüştü ve bu dil MS 2. yüzyıla kadar devam etti. Tanah, sessiz harf iskeletinin ve Orta Çağ'da kullanılmaya başlanan sesli harf sisteminin geçirdiği evrelerin belgesel kanıtıdır. Ayrıca, kuzeydeki İsrail Krallığı ile güneydeki Yehuda Krallığı'ndaki lehçe farklılıkları da göze çarpmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiler</span> Orta Doğu kökenli etno–dinî grup ve antik millet

Yahudiler veya Yahudi milleti, tarihî İsrail ve Yehuda'nın İsrailoğulları ve İbranilerinden köken alan bir etno-dinî grup ve millettir. Yahudilik, Yahudi milletine özel etnik bir din olduğundan Yahudi etnisitesi, milleti ve inancı birbiriyle güçlü bir şekilde ilişki içerisindedir.

Yahudiye ve Samarya Bölgesi, İsrail'in bölgelerinden biridir. Bu tanım İsrail'in Doğu Kudüs haricinde Batı Şeria'yı tanımlamada kullandığı resmi bir adlandırma olup uluslararası alanda İsrail toprağı olarak tanınmamaktadır. Yüzölçümü 5,878 km² olan bölgenin nüfusu 2014 itibarı ile 1,889,000 olup yalnızca 389,250'si İsrail vatandaşıdır. Bölgenin merkezi Ariel'dir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Diyarı</span>

İsrail Diyarı, Kenan bölgesinde bulunan ve sınırları kesin olarak belli olmayan coğrafî bölgeye Yahudiler tarafından verilen bir isimdir. Tanah metinleri dini ve tarihi terimleri, Kenan Diyarı, Vaadedilmiş Topraklar, Kutsal Topraklar ve Filistin'i içeriyor. Bu bölgenin sınırlarının tanımları, İbrani Kutsal Kitabı'ndaki pasajlar arasında değişiklik gösterir ve Yaratılış 15, Çıkış 23, Sayı 34 ve Hezekiel 47'de özel olarak bahseder. Kutsal Kitap'ın başka yerlerinde dokuz kez, yerleşik topraklar "Dan'dan Beerşeba'ya" ve üç kez "Hamat'ın girişinden Mısır çayına kadar" olarak anılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.