İçeriğe atla

Yahudilikte eşcinsel evlilik

2010 yılında İsrail'in başkenti Tel Aviv'de gerçekleşen Onur Yürüyüşü

Yahudilikte eşcinsel evlilik ve eşcinsellik, modern Yahudi mezhepleri içinde tartışma konusu ve bölünmelere sebep olmuştur. Yahudilerin yaygın görüşüne göre eşcinsel ilişki günahtır ve Tevrat'ta kesin olarak yasaklanmıştır. Bu görüş Ortodoks Yahudilik tarafından hâlen benimsenmiş olmasına rağmen aynı durum Yeniden yapılanmacı ve Reformist Yahudilik için geçerli değildir. Muhafazakâr Yahudilik, Aralık 2006'ya kadar Ortodokslar ile yanı görüşü benimsemesine rağmen bu zamandan sonra Yahudi Kanunları ve Standartları Komitesi çoğulculuk felsefesi altında çeşitli fikirler sunmuştur. Örneğin bir görüş Ortodoksların duruşunu benimserken bir başka görüş, bazı cinsel eylemlerde bulunulmadığı sürece daha liberaldir.

Çoğunluğu Yahudi olan İsrail'de 2006 yılında, eşcinsel resmî nikâh büyük çapta destek gördü,[1] İsrail Anayasa Mahkemesi, yurtdışında yapılan eşcinsel evliliklerin tanınmasına karar verdi. Dava, Kanada'da evlenen İsrailli beş erkek çift tarafından açılmıştı.[2] Verilen karar, evliliğin geçerli olup olmadığından ziyade evliliğin kayıtlara geçip geçmemesiyle ilgiliydi. Bugün İsrail'de, eşcinsel çiftler ve evli olmayan karşı cinsten çiftler, evli çiftlerle aynı haklardan yararlanmaktadır.

Yahudiliğin dalları

Reformist Yahudilik

Reform Yahudilik Birliği (eski adıyla Amerikan İbrani Cemiyeti Birliği), eşcinsel birlikteliği evlilik tanımına dahil etmektedir.[3] Yahudi Yeniden yapılanmacı Federasyonu, seçeneği hahamlara bırakmaktadır.[4]

Muhafazakâr Yahudilik

Bazı Muhafazakâr Yahudiler eşcinsel birlikteliği evlilik olarak tanımlamayı reddeder fakat metinlerde cinsel açıdan aktif çiftlerin monogamist olması koşulu bulunduğundan, eşcinsel çiftlerin bağlılık törenleri düzenlemesine izin verir.[5]

Ortodoks Yahudilik

Ortodoks Yahudilik, geleneksel Yahudi yasaklarına uyup aynı cinsiyetten kişilerin evlenmesi veya ilişkide bulunmasını kabul etmez.[6] ABD'deki Ortodoks Birlik, federal Anayasa'da yapılması düşünülen eşcinsel evliliği yasaklama değişikliğini desteklemişlerdir.[7] Buna rağmen geylerin dahil edilmesini savunan[8] ve hatta gey yaşam tarzını benimseyen ve Eşcinsel Haklarını destekleyen Ortodoks Yahudiler de bulunmaktadır.[9] Örneğin, hahamlığa seçildikten bir süre sonra gey yaşam tarzını benimseyen Ortodoks haham Steven Greenberg, resmî nikâh olarak eşcinsel evliliği desteklemektedir; dini nikâh açısından ise eşcinsel evlilik konusundan kararsız olup bu konu hakkında araştırma yapmaya niyetlidir.[10] Avustralya'da, Avustralasya Hahamlar Örgütü açık bir mektup yazıp eşcinsel evliliğin yasallaşmasına karşı olduklarını belirtmiştir. Avustralya Yahudi gazetesi Galus Australis'te Rachel Sacks-Davis, Yahudiliğin genelde evanjelist olmadığını ve bu hahamların din ile devlet işlerini ayırt edemediğini belirtip bu Ortodoks hahamları eleştirmiştir.[11] Avustralya Yahudi cemaatinin önemli bir üyesi olan David Werdiger, Sack-Davis'e cevap verip tartışmayı açmaz bir duruma getirdiğini belirtmiştir.[12]

Midraş'ta eşcinsel evlilik

Midraş, eşcinsel evlilikten bahseden az sayıdaki antik dini metinlerden biridir. Midraş'ta iki kez şöyle yazmaktadır:

"Rabbi Yosef adına Rabbi Huna dedi ki, 'Tufan nesli, bir adamın bir erkek ile veya bir hayvan ile birlikteliği için evlilik belgesi yazılana kadar yok olmamıştı.'"[13]

İsrail

Şubat 2009'da, Knesset üyesi Nitzan Horowitz, eşcinsel evlilik yasa tasarısını meclise sundu.[14]

Ağustos 2009'da yapılan ankete göre İsraillilerin %61'i eşcinsel evliliği desteklerken %31'i karşı çıkmıştır. Ayrıca, eşcinsel çiftlerin evlatlık edinmesini destekleyen %60'a karşı ankete katılanların %34'ü desteklememektedir.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Homosexuality an Aberration for Many Israelis". 27 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012. 
  2. ^ "International Herald Tribune - Israel's Supreme Court approves same-sex marriages performed abroad". 25 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012. 
  3. ^ Union of American Hebrew Congregations, Civil Marriage for Gay and Lesbian Jewish Couples (adopted by the General Assembly 1997) [1] 26 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (visited January 20, 2008).
  4. ^ "FAQ's on Reconstructionist Approaches to Jewish ideas and Practices". Jewish Reconstructionist Federation. 2008. 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2008. 
  5. ^ Committee on Jewish Law and Standards, Homosexuality, Human Dignity, & Halakhah: A Combined Responsum for the Committee on Jewish Law and Standards (approved by a majority of the Committee on Dec. 6, 2006) at http://www.rabbinicalassembly.org/docs/Dorff_Nevins_Reisner_Final.pdf 25 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (visited January 20, 2008)
  6. ^ Rabbi Tzvi Hersh Weinreb, Orthodox Response to Same-Sex Marriage, NY Jewish Week (Mar. 26, 2004) http://www.ou.org/public_affairs/article/ou_resp_same_sex_marriage/ 6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (visited January 20, 2008)
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012. 
  8. ^ "Do Black Hats Come in Pink? Orthodox Judaism finally begins to face gay rights." 12 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Steven I. Weiss, Slate.com
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012. 
  11. ^ "Orthodox Rabbis Confuse Themselves with Evangelical Christians". 21 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012. 
  12. ^ "Church & State". 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012. 
  13. ^ Tekvin Rabbah 26:5; Levililer Rabbah 23:9
  14. ^ "Israeli Knesset To Consider Gay Marriage". 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Eşcinsel evlilik, hemcins evliliği veya evlilik eşitliği, aynı cinsiyetten bireylerin evlenmesi ve karşı cinsiyetten bireylerin evliliği ile eşit haklara ve statüye sahip olması durumu.

<span class="mw-page-title-main">Mordecai Kaplan</span> Litvan-Amerikalı haham (1881 – 1983)

Mordecai Menahem Kaplan, Yahudilikte etkili olan Yeniden İnşa hareketinin önderi Litvanya doğumlu Amerikalı haham, eğitimci ve ilahiyatçı.

İspanya'da eşcinsel evlilik, 2004'te İspanya'nın yeni seçilen sosyalist hükûmetinin başbakanı José Luis Rodríguez Zapatero önderliğinde, eşcinsel evliliğin ve eşcinsel çiftlerin evlat edinebilmesinin yasallaştırılması için kampanya başlatması sonucunda 2005 yılında yasallaştı. Birçok tartışmadan sonra, 30 Haziran 2005'te İspanya Parlamentosu'nda eşcinsel evliliğine izin veren bir yasa hazırlandı ve 2 Temmuz 2005'te yayımlandı. 3 Temmuz 2005'te eşcinsel evlilik İspanya'da resmîleşti.

20 Temmuz 2005'te, Sivil Evlilik Yasası'nın kabul edilmesi ile, Hollanda, Belçika ve İspanya'dan sonra Kanada, eşcinsel evliliği tüm ülke çapında yasallaştıran dünyanın dördüncü ülkesi idi. 2003 yılında başlayan mahkeme kararları zaten Kanada'nın on tane eyaletin sekiz tanesinde ve üç tane bölgenin bir tanesinde eşcinsel evliliği yasallaştırdı. Yasa'nın kabul edilmesinden önce bu eyaletler ve bölgelerde 3.000 tane eşcinsel çift zaten evlendi. Evliliğe ilişkin olan çoğu yasal haklar 1999'dan beri birlikte yaşayan eşcinsel çiftlere verilmiştir.

Portekiz'de eşcinsel evliliği yasal kılan ve Başbakan José Sócrates'in Sosyalist Partisi tarafından sponsor edilen bir yasa, 8 Şubat 2010'da Portekiz Cumhuriyet Meclisi tarafından onaylandı ve 17 Mayıs 2010'da Cumhurbaşkanı Aníbal Cavaco Silva tarafından tasdik edildi. Nisan 2010'da Portekiz Anayasa Mahkemesi yasanın yasal olarak geçerli olduğunu beyan etti. Portekiz, bütün ülke çapında eşcinsel evliliği yasallaştıran altıncı Avrupa ülkesi ve tüm dünyanın sekizinci ülkesidir.

İzlanda'da eşcinsel evlilik, 11 Haziran 2010'da İzlanda Althing (Parlamentosu)'inde evliliği iki kişi arasında yasal bir birliktelik olarak tanımlayan bir yasa onaylandı ve bu doğrultuda İzlanda'da eşcinsel evlilik 27 Haziran 2010'dan beri yasal olmuştur.

Temmuz 2010'da Arjantin'de eşcinsel evliliği yasallaştıran bir yasa tasarısı Arjantin Ulusal Kongresi tarafından onaylandı. Yasa, resmî bültende yayımlandığı andan itibaren eşcinsel evlilik geçerli olacaktır. 5 Mayıs 2010'da Temsilciler Meclisi, eşcinsel çiftlere evlenme iznini veren bir yasa tasarısını onayladı. 15 Temmuz 2010'da Arjantin Senatosu yasa tasarısını onayladı; yasayı veto etmeyeceğini belirten Başbakan Cristina Fernandez bunu imzaladıktan sonra yürürlüğe girdi.

Massachusetts'te eşcinsel evlilik, 17 Mayıs 2004 tarihinde Goodridge v. Department of Public Health davasında Massachusetts Yüksek Adli Mahkemesi'nin verdiği kararı sonucunda Massachusetts'te eşcinsel evlilik başladı. Bu mahkeme kararına göre, sadece heteroseksüel çiftlere evlenme hakkını vermek Massachusetts Anayasası'na aykırıdır. Hollanda, Belçika, Ontario, Britanya Kolumbiyası ve Québec'ten sonra Massachusetts, eşcinsel evliliği yasallaştıran dünyanın altıncı yetki alanı olmuştur. Eşcinsel çiftlere evlilik cüzdanlarını veren ilk ABD eyaleti oldu.

Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmetinin tanıdığı çeşitli Kızılderili kabilelerine özgü yasalar, Amerika Birleşik Devletleri kabile yetki alanlarında eşcinsel evliliğin sınırlarını tanımlar. Amerikan yerlilerine ait yetki alanlarının çoğunda hemcins çiftler arası evlilik ile ilgili herhangi belirli bir tüzük yoktur. Defense of Marriage Act'ten dolayı federal hükûmetin eşcinsel evlilikleri tanıması yasak; ABD'deki çeşitli eyaletlerin ve federal hükûmetçe tanınan diğer yetki alanların bu tür evlilikleri tanımamaya izni vardır.

Amerika Birleşik Devletleri'nde eşcinsel evlilik, 26 Haziran 2015'te Yüce Mahkeme tarafından çıkarılan Obergefell v. Hodges emsal kararıyla birlikte tüm eyaletlerde yasal hak olarak tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Kim bir Yahudi'dir?</span> Yahudi kimliği ile ilgili temel soru

"Kim bir Yahudi'dir?", Yahudi kimliğinin temel sorusudur. Yahudi şahsın kültürel, dini, soyağacı ve kişisel boyutlarını irdeler. Bu soru, Almanya'da Nazi Partisi tarafından hazırlanan Nürnberg Yasaları'nda da ele alınmıştır.

Yahudiliğe geçiş, Yahudi cemaatinin üyesi olmayı arzulayan Yahudi olmayan birinin yaptığı dini işlemdir. Yahudiliği tercih etmek, Yahudilik ilkelerine uymayı istemektir. Yahudi milletinin bir parçası olunamaz, çünkü Yahudiler bir etnisitedir. Bu dini geçiş bazen Yahudilikleri şaibeli olanların Yahudiliğini tasdiklemek için de yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiliğin evliliğe bakış açısı</span>

Yahudilikte evlilik, Tanrı'nın müdahil olduğu bir Yahudi erkek ve bir Yahudi kadın arasında yapılan birleşme anlaşmasının belgelenmesidir. Evliliğin tek koşulu çocuk yapmak olmamasına rağmen bu emrin yerine getirilmesi beklenir. Esas merkezi odak kadın ile erkeğin ilişkisidir. Ruhani anlamda evlilik, kadın ile erkeğin ruhlarının bir bütün olmasıdır. Bu sebeple evlenmemiş adam "tam" sayılmaz çünkü ruhu henüz tamamlanmamıştır ve yarımdır.

2012 yılında yer alan LGBT tarihi ile ilgili önemli bilgilerin bulunduğu listedir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa'da hemcins birlikteliklerinin tanınması</span>

Avrupa'nın birçok yerinde eşcinsel evlilik ve medeni birliktelikleri yasalaştırmak için tasarılar gündemleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudilik ve cinsel yönelim</span> Yahudilikte eşcinsel olmak

Yahudilikte eşcinsellik, Tevrat zamanına kadar dayanır ve Tekvin ile Levililer kitaplarında bahsedilir. Tekvin, Sodom ve Gomora'nın Tanrı tarafından yıkıldığını anlatır. Levililer kitabında ise erkeklerin birbirleriyle cinsel ilişkiye girmesi yasaklanmış ve bu eylem tiksinç bir hareket olarak sınıflandırılmıştır. Erkeklerin eşcinsel hareketinin cezası Yahudi kurallarınca idamdır fakat Halaha mahkemeleri Kudüs Tapınağı'nın yokluğunda bu kararı uygulayamamaktadır.

Danimarka'da eşcinsel evlilik 15 Haziran 2012 tarihinde yasal oldu. Eşcinsel evliliğin yasallaştırılması için Thorning-Schmidt hükûmetinin öne sürdüğü yasa tasarısı 7 Haziran 2012'de Folketing tarafından onaylandı, 12 Haziran'da da kraliyet onayını aldı. Eşcinsel evliliğe ilişkin yasalar sadece metropol Danimarka'yı ve ne Grönland ne de Faroe Adaları'nı etkiler. Eşcinsel evliliğin yasallaştırılmasından önce Danimarka'da 1989'dan beri hemcins çiftlerine kayıtlı birliktelikler mevcuttu. 15 Haziran'da kayıtlı birliktelikleri tanıyan yasa, cinsiyet ayrımı gözetmeyen yeni evlilik yasasının yürürlüğe girmesi ile birlikte feshedildi. Kayıtlı birlikteliğe zaten girmiş olan çiftlerin statüsü ise "evli"ye değiştirilmiştir.

Get, Halaha'ya göre boşanırken, boşanmanın geçerli olması için, kocanın karısına sunmak zorunda olduğu belgedir. Belgedeki metin kısadır: "Bütün erkeklere müsaitsin". Burada anlatılmak istenen kadının artık evli olmadığı ve zina kurallarının kadın üzerinde uygulanamayacağıdır. Verilen get ile Yahudi evliliğinde kocaya geçen haklar kadına iade edilmiş olur.

<span class="mw-page-title-main">Çekya'da LGBT hakları</span>

Çek Cumhuriyeti lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları konusunda en liberal Orta Avrupa ülkelerinden biridir. 2006 yılında kayıtlı birliktelikler, hemcins çiftler için yasal oldu; 2019 yılı itibarıyla evliliği hemcins çiftler için yasallaştıracak bir yasa tasarısı Çek Parlamentosu'nda mütalaa edilme sürecindedir.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ'da LGBT hakları</span>

Karadağ'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan bireylerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Hemcins cinsel ilişkiler Karadağ'da hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır ve Temmuz 2020'den beri sivil birliktelik hakkı hemcins çiftleri için mevcut kılınmıştır, ancak karşı cins evli çiftlere mevcut olan bazı yasal haklar, hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına henüz mevcut değildir.