İçeriğe atla

Yahudilikte Seçilmiş Halk inancı

        
Başlık sayfası İbn Meymun'un Şaşkınlar Rehberi

Yahudiler, İbrahim'in putperestliğin ilahlarını değil tek Tanrı'yı arayışından dolayı onun kavminin Tanrı tarafından seçildiğine, onlarla ahit yapıldığına ve kendilerinin de bu kavmin devamı olduklarına inanırlar.

Musevilikteki seçilmişlik kavramı Yahudi halkını kapsar (İbranice: Am Yisrael עם ישׂראל) yani burada bahsedilen bir ırk değil Tanrı’nın emirlerini benimsemiş olan halktır. Bir başka deyişle sonradan Museviliği kabul etmiş bir kişi de hangi ırktan ve dinden olursa olsun artık İsrail Halkı’ndan sayılmaktadır.

Bu seçilmişlik Musevilere bir üstünlük değil tersine ek bir sorumluluk getirmektedir, çünkü Museviliğe göre cennete ulaşmak için Musevi olmak şart değildir. Tek Tanrı’ya inanan ve temel insani ahlak kurallarını çiğnememiş her kişi dini ne olursa olsun cennete gidebilecektir. Tevrat’ta bu temel 7 ilke, Nuh’un Evrensel Yasaları isminde anlatılmaktadır. Buna göre Nuh’un Evrensel Yasaları şunlardır:

  1. Puta tapmamak
  2. Tanrı’nın ismini mübarek kılmak ve bu isimle lanet etmemek
  3. Cinayet işlememek
  4. Cinsel ahlaksızlık yapmamak
  5. Hırsızlık etmemek
  6. Adil bir yargı sistemi oluşturmak ve uyulmasını sağlamak
  7. Canlı bir hayvanın etini kopartıp yememek

Talmud, Yahudi olmasalar bile tüm insanların Nuh’un Evrensel Yasaları’na uyması gerektiğini belirtir. Bu kurallara uyanları ise dürüst (İbranice: hasid) olarak adlandırır. Talmud’a göre bu Yedi Evrensel Yasa’ya uyanlar, Dünyanın Dürüst İnsanları (İbranice: Hasid Umot Ha’olam) olarak görülürler. Bu kişiler Yahudi şeriatının uygulandığı her yerde, Yahudilerin sahip olduğu tüm haklardan yararlanabilirler. Bu kişilere İbranicede "ger toşav" adı da verilir. Nuh’un Evrensel Yasaları’nı yürekten benimsemiş ve uygulayan insanlar her iki dünyada da kurtuluşa ulaşacaklardır. Musevi inancında kurtuluş sadece Yahudiler ya da sonradan Yahudilik dinine geçenler için değildir.

Eliyau Raba'da şöyle denilmektedir: Yer ve gök şahit olsun ki; ister Yahudi, ister gayr-ı Musevi (goy), kadın ya da erkek, köle ya da cariye her kişi kendi ameline göre (yaptığı işlere) değerlendirilecektir.

Musevilere göre, Musevi olmayan ama dürüst olanların kurtuluşuyla ilgili bu anlayış, Yahudiliğin sadece Yahudi ırkına ait olmasından kaynaklanmaz. Zira ırk olarak Yahudi olmayıp sonradan Yahudiliğe geçenler ile ırk olarak Yahudi olanlar arasında hiçbir fark yoktur.

Haham Yeremya "Tevrat hükümlerini uygulayan bir yabancının bir hahambaşına eşit düzeyde olduğunu bize bildiren nedir? Tevrat 'Bu, Kohenler’in, Levililer’in ve İsrail’in Tevratıdır' demez, 'Bu, tüm insanın Tevrat’ıdır' der. Ayrıca Tevrat 'Kapıları, sadece Levililer’e, Kohenler’e ve İsrailliler’e aç' değil 'İnançlı milletlerin girebilmesi için kapıları aç' buyurur demiştir.

Bu yüzden Yahudilikte Nuh’un Yedi Evrensel Yasası’nı benimsemek kurtuluşun en kolay yolu kabul edilir. Çünkü Yahudi olmayanlar, Nuh'un Yedi Evrensel Yasası’nı yerine getirerek, kolaylıkla kurtuluşa erebilir ve cennet nimetlerinden faydalanabilirler. Oysa Museviler için cennete gitmek sadece bu 7 maddeye uymakla gerçekleşecek kadar kolay değildir. Tanrı Tevrat’ta Musevi’nin yapması ve yapmaması gereken toplam 613 Mitsvot (emir) sıralar ve Yahudilerin bunlara uymasını zorunlu kılar.

Bu sebeple Yahudilikte seçilmişlik bir üstünlük değil, daha çok bir yükümlülük ve sorumluluk anlamına gelmektedir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yahudilik</span> tek tanrılı etnik bir İbrahimî din

Yahudilik, Yahudi milletinin kolektif inancını, kültürünü, hukukî kurallarını ve medeniyetini içeren etnik bir dindir. İlk İbrahimî din olmasının yanı sıra insanlık tarihindeki en eski dinler arasında da yer alan Yahudilik, monoteizm temelli dinlerin ilk örneğidir. Yahudilik, riayetkâr Yahudiler tarafından "Avraham'ın YHVH ile yaptıkları sözleşmenin bir ifadesi" olarak yorumlanır. Geniş metinleri ve uygulamaları, çeşitli teolojik pozisyonları ve örgütlenme biçimlerini kapsayan Yahudilik, bir İbrani felsefi görüşü olmakla birlikte aynı zamanda bir dünya görüşüdür. Torah, Tanah'ın bir parçasıdır ve Midraş ile Talmud gibi ikincil metinlerle birlikte temsil edilen tamamlayıcı bir sözlü geleneğin parçasıdır. Dünya çapındaki toplam 14 ila 15 milyon takipçisi ile Yahudilik, en büyük onuncu dindir.

<span class="mw-page-title-main">Tevrat</span> Tanahın ilk beş kitabı

Tevrat, İbrani Kutsal Kitabı'nın ilk beş kitabının, yani Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar ve Tesniye kitaplarının derlemesidir.

Nuh'un Evrensel Yasaları, Talmud'da geçen, Nûhîlerce takip edilen ve Yahudilerce tüm insanlık için evrensel prensipler olduğuna inanılan prensipler. Yedi tanedir:

  1. Puta tapmamak
  2. Tanrı'nın ismini mübarek kılmak ve bu isimle lanet etmemek
  3. Cinayet işlememek
  4. Cinsel ahlaksızlık yapmamak
  5. Hırsızlık etmemek
  6. Adil bir yargı sistemi oluşturmak ve uyulmasını sağlamak.
  7. Canlı bir hayvanın etini kopartıp yememek.
<span class="mw-page-title-main">Musa bin Meymun</span> Yahudi bilgin, haham ve filozof (1135–1204)

Musa bin Meymūn 30 Mart 1135 – 13 Aralık 1204) Sefaradi Yahudisi filozof, hahambaşı, Talmud bilgini ve çoğaltıcısı. Orta Çağ'ın tartışmasız en önemli Yahudi düşünürüdür. Yahudi bilginler arasında İkinci Musa lakâbıyla veya adının baş harflerinden oluşan RaMBaM adıyla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Tapınağı</span>

Kudüs Tapınağı ya da Kutsal Tapınak, Kudüs'ün Eski Şehrindeki Moria Tepesi'nde bulunan ve Yahudilerce kutsal sayılan tapınak. Birinci Tapınak, Kral Süleyman tarafından M.Ö. 960 dolaylarında kurulmuş ve II. Nebukadnezar yönetimindeki Babilliler tarafından Kudüs Kuşatması sonrası M.Ö. 587'de yıkılmıştır. İkinci Tapınak ise, M.Ö. 520 dolaylarında açılmış ve Titus tarafından yönetilen Romalılar tarafından 70'te yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Üzeyir</span> Yahudi peygamber ya da din adamı

Üzeyir, MÖ 4.-5. yüzyıllarda yaşamış Ezra ile aynı kişi olduğu iddia edilen Yahudi peygamber ya da din adamı. Üzeyir ile Ezra'nın aynı kişi olduğu tartışmalıdır. Temple Üniversitesi din profesörlerinden ve Encyclopaedia of the Qurʾān yazarı İbrahim M. Ebu Râbî, Üzeyir ile Ezra'nın aynı kişi olduğu kanısını sorgulayanlardandır.

Kohen Yahudiler'de baba tarafından Tora'daki Aaron (Harun)'un torunlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kim bir Yahudi'dir?</span> Yahudi kimliği ile ilgili temel soru

"Kim bir Yahudi'dir?", Yahudi kimliğinin temel sorusudur. Yahudi şahsın kültürel, dini, soyağacı ve kişisel boyutlarını irdeler. Bu soru, Almanya'da Nazi Partisi tarafından hazırlanan Nürnberg Yasaları'nda da ele alınmıştır.

613 Mitsvot Musa'nın beş kitabı olan Tevrat'ta anlatılan, yapılması gereken kanuni, ahlaki ve ruhani uygulamalardır. Tevrat'taki bu kanun ilkeleri için bazen "bağlantılar" veya "emirler" (mitsvot) denip hepsine birden "Musa'nın kanunları", ya da kısaca "Kanun" denir. Mitsvot, İbranicede mitsva'nın çoğul halidir.

Yahudiliğe geçiş, Yahudi cemaatinin üyesi olmayı arzulayan Yahudi olmayan birinin yaptığı dini işlemdir. Yahudiliği tercih etmek, Yahudilik ilkelerine uymayı istemektir. Yahudi milletinin bir parçası olunamaz, çünkü Yahudiler bir etnisitedir. Bu dini geçiş bazen Yahudilikleri şaibeli olanların Yahudiliğini tasdiklemek için de yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte Yeruşalim</span> Yeruşalimin Yahudilikteki önemi

Yahudilikte Yeruşalim veya Yahudilikte Kudüs, MÖ 10. yüzyıldan beri Yahudilerin odağı ve ruhani merkezi olmuştur; 4 kutsal şehirden en kutsalıdır:

Taanit, Aşkenazların deyişiyle taanis veya Klasik İbranice'de ta'anith, Yahudilik'te oruç anlamına gelir. Yahudilik'te orucun bir veya birden çok amacı olabilir. Orucun gerekçeleri arasında şunlar bulunur:

Korban veya Yahudilikte kurban, Tanah'ta anlatıldığı üzere Antik İsrail'de gerek hayvan gerekse diğer nesnelerin sunumuyla ilgili ibadetlere denir. Sunular, zevah denen hayvan sunuları, barış sunuları ve olah denen yakımlık sunular olmak üzere kategorilere ayrılır. İbranicede korban ismi, Tanah'ta tanımlanan ve emredilen çeşitli kurban usullerine verilen genel isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiliğin evliliğe bakış açısı</span>

Yahudilikte evlilik, Tanrı'nın müdahil olduğu bir Yahudi erkek ve bir Yahudi kadın arasında yapılan birleşme anlaşmasının belgelenmesidir. Evliliğin tek koşulu çocuk yapmak olmamasına rağmen bu emrin yerine getirilmesi beklenir. Esas merkezi odak kadın ile erkeğin ilişkisidir. Ruhani anlamda evlilik, kadın ile erkeğin ruhlarının bir bütün olmasıdır. Bu sebeple evlenmemiş adam "tam" sayılmaz çünkü ruhu henüz tamamlanmamıştır ve yarımdır.

<span class="mw-page-title-main">Şavuot</span>

Şavuot, Sivan ayının 6. günü kutlanan bir Yahudi bayramıdır. Genelde Mayıs ya da Haziran ayının ilk yarısına denk gelir. Şavuot, Tanrı’nın Sina Dağı’nda toplanan İsrail milletine Tevrat’ı vermesinin yıl dönümünü anar. Tevrat’ta Şavuot ve Tanrı’nın Tevrat’ı göndermesi arasındaki ilişki açık olmamasına rağmen, Şavuot, üç hac festivalinden biridir. Omer’in Sayılması’nın Sefirat ha Omersonuçlandığını gösterir. Şavuot’un tarihi direkt olarak Hamursuz Bayram’ıyla bağlantılıdır. Tevrat’ın verdiği talimata göre, yedi haftalık ‘Omer’in sayılması’ Şavuot ile sonuçlanır. Günleri ve haftaları saymak olan bu davranış, Tevrat’ın gönderilmesine duyulan şevki ve beklentiyi anlatır. Hamursuz Bayramı’nda Yahudiler, Firavun’un kölesi olmaktan kurtarıldı; Şavuot’ta ise bu millet, Tevrat’la birlikte, Tanrı’ya hizmet etmeye bağlanmış bir millet oldu. Şavuot, İsrailliler tarafından oldukça bilinen ve kutlanan bir festivalken, diaspora Yahudiler, bu festivali çok bilmezler. Yahudi kanunlarına göre, İsrail’de bir gün, diasporada iki gün olarak kutlanır. Reformist cemaatler bir gün olarak kutlar

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte cinsellik</span>

Yahudilikte cinsellik, geleneksel olarak üzerinde durulan bir konudur. Tanah ve rabinik kaynaklarda cinsellik ile ilgili birçok öykü ve kural bulunmaktadır. Ve ayrıca İsrail Yahudileri başka meshebdeki insanların cinsel konularına saygı duymazken, sadece kendilerinin cinsellik anlamına yükümlülük gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi sembolizmi</span> Yahudilikte kavramların simgeleri

Yahudi sembolizmi ele alındığında "sembol" için kullanılan İbranice kelime ot'tur. Erken Yahudilikte bu terim sadece işaretler için kullanılmakla kalmayıp, Tanrı ile insan arasındaki dini bağın sembolu olarak da kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Temiz olmayan hayvan</span>

Temiz olmayan hayvan, bazı dinlerde etinin yenmesi ve temas edilmesi tabu sayılan hayvandır. Bu dinlere göre bu hayvanlarla temas eden kişiler kendilerini temizlemek için bazı temizlenme ritüellerini uygulamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi mitolojisi</span> Peygamberler gelmeden önce Yahudilerin oluşturduğu mitoloji

Yahudi mitolojisi, Yahudi kültüründe var olan masal ve efsaneleri tanımlamak, Yahudi dininin kutsal ve geleneksel anlatılarını belirtmek için kullanılan bir terimdir. Yahudi mitolojisi sadece Hristiyan ve İslam din ve kültürlerini değil aynı zamanda evrensel kültür üzerinde de büyük ölçüde etkili olmuştur. Eski Ahit ve İbranice diğer kutsal metinler Yahudi mitolojisinin temel kaynaklarını oluşturmaktadır.

Yahudiliğin kökenleri, özellikle çok tanrılı antik Kenan dininden evrimleşen, daha sonra Babil diniyle birlikte var olan ve Babil inancının unsurlarını, Tanah'ın erken peygamberlik dönemi kitaplarında yansıtıldığı gibi Yahova'ya ibadete bağlayarak bir araya getiren (Synkretizm), çok tanrılı antik Sami dinlerinin ortasındaki Tunç Çağı'na uzanır.