İçeriğe atla

Yahudi Sorunu Üzerine

Yahudi Sorunu Üzerine (Almanca: Zur Judenfrage) 1843 sonbaharında Karl Marx tarafından yazılan makale. Daha sonra tarihsel materyalizm olarak adlandırılacak tarihi materyalist biçimde kavramlaştırma yolundaki ilk çabaları bu makalede görülür.

Marx bu çalışmasına, Genç Hegelci Bruno Bauer`in Prusya`daki politik özgürleşimin sağlanması için yürüttüğü yargıları eleştirerek başlar. Bauer bu özgürleşimi, Yahudilerin ancak dini kimliklerinden vazgeçerek yani devletin tamamen seküler olmasıyla sağlanabileceğini söyler. Düşüncesine göre seküler bir devlette, din gibi ikinci kimliklere boş alan kalmaz, çünkü din, politik özgürleşimle ve İnsan Hakları fikriyle çelişir.

Marx, Bauer`in "seküler devlette" dinin sosyal hayatta önemli bir rol oynamayacağı yolundaki varsayımında hatalı olduğunu söyler. Prusya`nın aksine, ABD`de devletin bir dini yoktur ama dini yayılmadan ve düşünüşten örnekler bulunmaktadır. Marx`ın analizinde "seküler devlet" dine karşı değildir, aksine gerçekte onu gerektirir. Vatandaşlar için dini ve mülki niteliklerin ortadan kaldırılması dinin ve mülkiyetin yok olduğu anlamına gelmez, sadece bireylerin onlarsız ele alınmasının bir yolunu ortaya serer. Marx bu çalışmasında gittikçe din ve politik özgürleşim sorularının ötesine geçer. Ahlaksal ve politik özgürleşimi sağlamış bir devlette insanların özgür olamayacağını, ekonomik eşitsizlik tehdidi altında çevrili kaldığını söyler. Bu varsayım daha sonra kapitalizm eleştirisi olarak kendini gösterecektir.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karl Marx</span> Almanya doğumlu filozof (1818–1883)

Karl Marx, 19. yüzyılda yaşamış Alman filozof, politik ekonomist ve bilimsel sosyalizmin kurucusu. Bir müddet gazetecilik de yapan Marx, iktisadi ve beşerî konularda eleştirel fikirler ve tespitler ortaya koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Engels</span> Alman filozof (1820–1895)

Friedrich Engels, Alman sosyalist, filozof, tarihçi ve siyaset bilimcidir. Aynı zamanda, iş insanı olan Engels'in babasının Salford, Birleşik Krallık, Prusya'nın Barmen şehrinde büyük tekstil fabrikaları vardı. Karl Marx ile birlikte Marksizm'in kurucusu sayılan Engels "ilk marksist" olarak tanımlanmıştır. 1845 yılında kendi gözlem ve araştırmalarına dayanan "1844 Yılında İngiltere'de İşçi Sınıfının Koşulları" isimli yapıtı yayınlanmıştır. Karl Marx'la beraber "Komünist Manifesto"'yu (1848) yazarak komünist kuramın geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Sonrasında Karl Marx'a maddi destek sağlayarak "Das Kapital" için yaptığı araştırmalara yardımcı olan Engels, Karl Marx öldükten sonra onun önemli sayılan eserlerinden Das Kapital'in son iki cildini tamamlamıştır. Ayrıca daha sonra Artı-Değer Teorileri ve Kapital'in 4. cildi olarak Karl Kautsky tarafından basılan Marx'ın notlarını düzenlemiştir. 1884 yılında, Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni isimli kitabı yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Émile Durkheim</span> Fransız toplum bilimci (1858 – 1917)

Émile Durkheim, Fransız sosyolog, sosyolojinin kurucularından sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Din bilimleri</span>

Din bilimleri, dinle teolojik bakış açısıyla ve normatif yöntemlerle ve apolejetik amaçla ilgilenen ilahiyatın aksine dinleri sosyal bilimler perspektifinden ve herhangi bir dini veya dinleri apolejetik (savunmacı) gaye gütmeden ve ideolojik muhalefet tavrı içine girmeden olgusal temelde araştıran ve analiz eden çeşitli sosyal bilim disiplinlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Ludwig Andreas Feuerbach</span> Alman filozof ve ahlakçı (1804-1872)

Ludwig Andreas Feuerbach, Alman filozof ve ahlakçı. Marx üzerindeki etkisi ve hümanist ilahiyat görüşleri ile ünlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Max Stirner</span> Alman filozof

Max Stirner ya da gerçek adıyla Johann Kaspar Schmidt,, Alman filozoftur. Özellikle Hegel'in toplumsal yabancılaşma ve öz bilinç kavramlarıyla ilgilenmiştir. Stirner, genellikle nihilizmin, varoluşçuluğun, psikanalitik teorinin, postmodernizmin ve bireyci anarşizmin öncülerinden biri olarak kabul edilir. Birçok bireyci filozofu düşünceleriyle etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sekülerizm</span> Akıl ve mantığı esas alan örgütlü bir toplum yaratmayı amaçlayan düşünce akımı

Sekülarizm veya sekülerizm; toplumda ahiretten ve diğer dinî, ruhani meselelerden ziyade dünya hayatına odaklanılması yönündeki hareket. TDK, sekülerizm kavramına karşılık olarak dünyacılık sözcüğünü önermiştir. Sekülerizm, din merkezli veyahut dinî öğeleri sosyal, hukuki ve siyasi anlamda tayin edici kılan bir yaklaşımın tersine, bunları sosyal, hukuki ve siyasi kümeden ayıran bir yaklaşımı tanımlar. Çok geniş bir terim olan sekülerizm, içinde birçok farklı akım, tür ve teori barındırır. Seküler kelimesi, dünyevi veya çağa uygun olanı belirtir ve dünyanın nesnel hâlinin göz önünde tutulması demektir. Latince çağ anlamına gelen Saeculum sözcüğünden İngiliz dili için türetilen Secularism (Sekülerizm) Türkçeye laiklik, çağdaşlaşma veya dünyevileşme olarak üç farklı terimle çevrilebilmektedir. Fransa'da laiklik için Laïcité (Laicisme) terimi kullanılmaktadır. Bu terim, somut ve bilimsel olan ile soyut ve dinsel olanın birbirine karıştırılmamasını ifade etmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Diyalektik materyalizm</span> Karl Marx ve Friedrich Engelsin eserlerinden türetilen felsefi görüş

Diyalektik Materyalizm, materyalizmin Karl Marx tarafından yorumlanmış biçimi, Marksist felsefenin adlandırılma biçimi ya da Marksizmin felsefi öğretisidir.

<span class="mw-page-title-main">Tarihsel materyalizm</span>

Tarihsel materyalizm, Marx ve Engels tarafından ortaya konulan diyalektik materyalizmin doğadan topluma doğru geliştirilerek tarihsel süreçlerin anlaşılmasında ve açıklanmasında kullanılmasıyla formüle edilen yöntemsel yapı. Diyalektik materyalizmde olduğu gibi tarihsel materyalizmi de bir felsefe dizgesi olarak anlayıp açıklamanın yanı sıra, bir bilim yöntemi dahası bir bilimsel kuram olarak değerlendiren düşünceler de vardır. Bu görüşler, Marksizm içindeki eğilimlere göre çeşitli ayrımlar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Hegelcilik</span>

Hegelcilik, asıl olarak Hegel sonrası Hegelcilerin özellikle onun mutlak idealizmini ve diyalektik yöntemini benimseyen ve bu yönde sistematik bir yönelim gösteren felsefe eğilimidir. 19. yüzyıl felsefesinin önemli akımlarından biri olmuştur; özellikle 19. yüzyılın ilk yarısında Almanya'nın en güçlü akımlarından biridir. Hegel felsefesinin mantıksal sistematikliği ve yöntemsel ilkelerindeki kategorik kesinlik ve kapsamlılığı bunda etkili olmuştur.

Christian Johann Heinrich Heine, 19. yüzyılın en ünlü Alman şairlerinden biri.

<i>Alman İdeolojisi</i>

Alman İdeolojisi, Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından Nisan veya Mayıs 1845 tarihinde yazılan kitap. Marx ve Engels bu kitabı bir yayımcı bulamadıklarından yayımlayamamışlardır. Bu çalışma ilk defa 1932 tarihinde David Riazanov'un Moskova'da bulunan Marx-Engels Enstitüsü adına yaptığı araştırmada ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bruno Bauer</span> Alman Teolog, filozof ve tarihçi

Bruno Bauer, Alman teolog, filozof ve tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Genç Hegelciler</span>

Genç Hegelciler, sonraları Sol Hegelciler olarak anılır, George Hegel`in 1831 yılında ölümünden sonra Berlin Üniversitesi`ndeki öğrenci ve profesörlerin yer aldığı grubun adı. Hükûmette ve üniversitede çeşitli kademelerde yer alan Sağ Hegelciler`e karşı muhalefet etmişlerdir.

Yahudilik'in bir alt kolu olan Hümanist Musevilik Tanrı'dan çok Yahudi kimliğinin bir parçası olan Yahudi kültürü ve tarihine önem verir. Felsefesi hümanizm ve Seküler hümanizm'den türemiş bu sektin ayin ve törenlerinde Tanrı'ya yakarış yoktur. İnançları özetle şunlardır:

<i>Hegelin Hukuk Felsefesinin Eleştirisi</i> 1843 yılında Karl Marx tarafından yazılan el yazması

Hegel'in Hukuk Felsefesinin Eleştirisi 1843 yılında Alman, siyaset felsefecisi Karl Marx tarafından yazılmış; basılmamış bir el yazmasıdır. Giriş kısmı hariç bu eser, Marx hayatta iken basılmamıştır. Bu çalışmasında Marx, Georg Wilhelm Friedrich Hegel'in 1820 yılında yayınlanmış olan Hukuk Felsefesinin Öğeleri isimli kitabını paragraf paragraf yorumlamıştır. Bu eserde Marx'ın önemli eleştirilerinden biri Hegel'in diyalektik argümanlarının soyutlama ile başlamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Aile</span> Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından 1844 Kasımında yayımlanan bir kitap

Kutsal Aile Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından 1844 Kasım'ında yayımlanan bir kitaptır. Kitap Genç Hegelciler ve o tarihte akademik çevrelerde çok tutulan düşüncelerinin eleştirisidir. Kitabın adı yayımcının önerisiydi ve Bauer Kardeşler ve taraftarlarına aşağılayıcı bir göndermeydi. Kitap basının etkisiyle bir tartışma yarattı ve Bruno Bauer'in iddialarını çürütmek amacıyla 1845 tarihinde Wigand's Vierteljahrsschrift de basılan makalesinin yazılmasına neden oldu. Bauer Marx ve Engels'in onun söylemek istediklerini yanlış anladıklarını iddia etti. Marx daha sonra Ocak 1846'da Gesellschaftsspiegel yayımlanan kendi makalesinde yanıtladı. Marx aynı zamanda Alman İdeolojisi kitabının 2. bölümünde de aynı konuyu tartıştı.

<span class="mw-page-title-main">Moses Hess</span>

Moses (Moshe) Hess, Alman-Fransız-Yahudi filozof, sosyalist ve İşçi Siyonizmi'nin kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi ateizmi</span> Etnik ve kültürel olarak Yahudi olanların benimsediği ateizm

Yahudi ateizmi, etnik olarak Yahudi, ancak fikir ve dünya görüşü olarak ateist olanlardır. Yahudilik etnik olduğu kadar dinî noktaları da kapsadığı için, doğal olarak Ateist Yahudilik çelişkilere yol açmaktadır.

Yahudi Sorunu, 19. ve 20. yüzyıl Avrupa toplumunda Yahudilerin statüsü ve uygulanan muamele ile ilgili geniş kapsamlı bir tartışmaydı. Diğer “ulusal sorunlara” benzeyen bu tartışma, Yahudilerin toplum içindeki 18-20. yüzyıllarda Avrupa’da bir azınlık olarak medeni, yasal, ulusal ve politik statüsünü kapsıyordu.