İçeriğe atla

Yahniler Muharebesi

Yahniler Muharebesi
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı,Alacadağ Muharebesi

3 Ekim'deki Yahniler Muharebesinden bir sahne.
Tarih2 Ekim-4 Ekim 1877
Bölge
Kars'ın 15 km doğusundaki Yahni Dağı (Büyük Yahni) ve Yahni Tepesi (Küçük Yahni)
Sonuç -Osmanlı zaferi (Türk, İngiliz kaynakları)
-Sınırlı Rus başarısı (Rus, Bulgar kaynakları)[1]
-Ruslar Büyük ve Küçük Yahni tepelerini ele geçirdiler ancak mevzilerinden geri atıldılar
-Ama Kars üzerine Rus saldırılarını durdurmak mümkün olmadı.
-Kafkas cephesinde 2. büyük Rus Taarruzu bu muharebe ile başladı
-Muharebeden hemen sonra 9 Ekim'de Yahni tepeleri boşaltılıp Alacadağ'da savunma hattı kurulmak zorunda kalındı.
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğuRus İmparatorluğu Rus İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Ahmet Muhtar Paşa Vasiliy Aleksandroviç Geyman
Mihail Tarieloviç Loris-Melikov
Güçler
34.000 piyade, 2.000 süvari, 6.000 aşiretli, halktan gelen düzensiz süvari kuvveti, 96 top 42.000 piyade, 12.000 süvari ve 240 top
Kayıplar
5.000 ölü ve yaralı[1] 3.383 ölü ve yaralı[1]

Saldırı Öncesi

93 harbinde Kafkas Cephesinde İlk büyük Rus taarruzunda Ardahan,Doğu Beyazıt alınmış ancak Kızıltepe, Haylaz ve Zivin Muharebeleri ile Kars,Erzurum üzerine Rus taarruzu durdurulmuştur. Rus ordusu geri çekilmiş ancak Iğdır, Doğu Beyazıt yönüne Osmanlı Saldırıları takviye yetersizliği vs. nedenlerden başarılı olamamış buna karşın 25 Ağustos'ta Başgedikler Muharebesinde Osmanlı ordusu sürpriz bir şekilde Rus ordusunun bu bölgedeki kumandanlık merkezine ve ordusuna saldırarak başarı kazanmış ve onları gerilemeye zorlamıştır. Diğer taraftan Batum'u Osmanlı ordusu boşaltmak zorunda kalmış, Ruslara karşı isyan eden Gürcistan'daki Abhaz halkına Osmanlı yardım etmeye çalışmışsa da pek başarılı olamamıştır.

Eylül 1877'de Kafkaslarda Osmanlı saldırıları durma noktasına gelmişti, Osmanlı ordusu takviye asker alamıyordu, zira Ruslar Balkanlar'da başarılarına devam ettikleri için takviyeler burada kullanılıyordu. Şıpka geçidini almak için yapılan 3. Osmanlı taarruzu da başarı ile püskürtülmüş, Ruslar Lofça Muharebesi'ni kazanıp Plevne'deki Osmanlı ordusunu tam anlamıyla çembere almıştı. Buna rağmen Plevne'deki Osmanlı ordusu Gravitsa mevzilerini alan Rumen ordusuna karşı aynı başarıyı gösteremese de Rusların güneyde ele ettiği mevzileri geri alarak 3. Plevne Muharebesi'ni de kazandı.

Ahmet Muhtar Paşa; Doğu Anadolu'da doğru düzgün takviye alamamasına, söz verildiği halde askerlerinin üzerine giydirecek sonbahar ve kışa uygun giysiler bile bulamamasına karşın Ruslar için durum hiç de öyle değildi. Melikov talep ettiği takviye yardımını Zivin Muharebesinin üzerinden 1,5 ay bile geçmeden alabildi, 1 piyade bölüğü, bir topçu bataryası, Don Kazaklarından 2 tabur; Ardahan'a çekilen Rus ordusundan 5 tabur 1 bölük, Tegukasov'a bağlı Erivan'daki ordudan 1 tabur, dragon birlikleri...[2] Eylül sonunda kısa sürede sadece Melikof komutasındaki Rus ordusu 42.000 piyade,12.000 süvari ve 240 topa ulaşmıştı.

Ahmet Muhtar Paşa mobil güçlerinin yarısını Kerhane-Dünyeli arasında tutuyordu, diğer taraftan kalan kısım Küçük Yahni ve İnah Tepe arasında tahkim edilmiş mevzilerde tutulurken, küçük bir takviye birliği Evliya Tepe ve Vezinköy arasındaydı. Bu duruma göre Türk hatlarının zayıf noktası Küçük Yahni-İnah Tepe arasında gözükmekteydi, Büyük Yahni Dağı-Evliya Tepe, Vezinköy arasındaki bölgenin koruması zayıftı. Buna karşın Vezinköy Türk ordusu için aşırı önemli bir yerdi zira burası ele geçerse Muhtar Paşa zaruri olarak lojistik ve ikmal hatları kesildiğinden Kars'tan çekilmek zorunda kalacak ve savunmasız, takviyesiz kalan Kars sonunda düşecekti.

Rus Planı

Vasiliy Aleksandroviç Geyman ve diğer bir kısım subaylar Melikof'un ordusunun 8 tabur ve 4 toptan oluşan Küçük Yahni'deki Osmanlı kuvvetlerinin ihmal edilerek doğrudan Avliar ve Vezinköy hattına hücumunu savunuyorlardı. Buna karşın Grand Dük Nikolay ve Melikov ise sistematik bir saldırıdan yanaydı. Buna göre öncelikle Yahni zapt edilmeli ondan sonra Vezinköy'e ilerlenmeli ve böylece Rus ordusu ardında bir Osmanlı Kuvveti bırakmamalıydı.[2]

Sonuçta, aynı zamanda Rus Kafkas ordusu Başkumandanı olan Grand Dük'ün kararına Rus ordusuydu. Rus generallerden Nikolay Obruchev tarafından hazırlanan harekât planı 2 aşamadan oluşuyordu. Önce Büyük ve Küçük Yahni'deki Osmanlı mevzileri alınacak, ardından Vezinköy'e ilerlenip Osmanlı hatları arkadan kuşatılacaktı. Bu şekilde Kars yakınındaki Osmanlı ordusu tamamen imha edilip şehirden uzaklaştırılacak ve Kars alınacaktı.

Muharebe

2 Ekim'de Yahniler Muharebesinin bir parçası olan Küçük Yahni Muharebesi ile Kafkas Cephesinde 2. Büyük Rus taarruzu başladı. Lakin Türk ordusu bütün hatlarda direnmeye devam etti, savunmanın hemen her kesiminde Rusları püskürttü, fakat gece vakti Rus ordusu Büyük Yahni tepesini ele geçirmeyi başardı. Bunun üzerine Türk hatlarının arkasından Alaca Köyü'ne saldırdılar ve köy halkının ve ordunun içinde paniğe neden oldular; ancak Ahmet Muhtar Paşa verdiği bir kararla elindeki 10 tabur ve 24 toptan oluşan bir kuvveti takviye olarak sürünce Osmanlı ordusunu arkadan çevirmeye çalışan bu Rus kolu, köy halkı tarafından gösterilen direniş ve Osmanlı ordusu'nun karşı saldırısı sonucunda bir başarıya ulaşamadı ve 582 ölü ve birçok yaralı bırakıp geri çekildi. 4 Ekim'de Osmanlı ordusu Kızıltepe yönünde bir karşı saldırı başlattı ancak saldırıda bir başarı elde edilmedi. Melikov karşı saldırılar ve su sıkıntısı nedeniyle Büyük Yahni tepesinden ve Küçük Yahni'den çekilmek zorunda kaldı ve Osmanlı ordusu mevzilerini geri aldı.

Sonuçları

Bu muharebe ile Kars ve Türk lojistik hatlarından Vezinköy sadece 2 hafta kadar Osmanlı ordusunca güvence altına alınmıştı. Her iki tarafın kayıpları ağırdı. Rus ordusu bu muharebede 3383 ölü ve yaralı verirken Ahmet Muhtar Paşa ordusunun kaybı 5000 ölü ve yaralıydı.[1] Ancak Ruslar takviye alabiliyorlardı, Türkler açısından her kaybın yeri doldurulamayacak durumdaydı. Çarpışmalar bundan sonra da sürekli sürdü, zira Ruslar Yahni saldırıları ile durmadılar; Evliyatepe, Alacadağ, Erzurum ve Kars'a daha da güçlü saldırılarda Yahniler muharebesinin hemen ardından bulundular. 9 Ekim'de Yahni tepeleri ve çevresindeki köyler Rusların bu köyleri işgalini ve Osmanlı ordusunu kıstırmasını engellemek için boşaltmak ve Alacadağ'a taşınıp orada savunma kurmak zorunda kalındı, bu muharebenin ardından daha 2 hafta geçmeden Ruslar 13 Ekim'de çok daha büyük bir saldırı başlattılar ve 15 Ekim'de Alacadağ Muharebesi'nde Osmanlı ordusunu yenilgiye uğrattılar.

Kaynakça

  1. ^ a b c d Bu savaşı Rus ve Bulgar kaynakları ayrı bir muharebe olarak değil Alacadağ Muharebesi'nin içinde bir muharebe olarak göstermektedirler. Bkz. Rus Vikipedisi'nde Alacadağ Savaşı: http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%BB%D0%B8%D1%8F%D1%80-%D0%90%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%81%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5 23 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">93 Harbi</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında 1877-1878 yılları arasında yapılmış savaş

93 Harbi ya da 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı padişahı II. Abdülhamit ve Rus çarı II. Aleksandr döneminde yapılmış olan bir Osmanlı-Rus Savaşı'dır. Rumi takvime göre 1293 yılına denk geldiğinden Osmanlı tarihinde 93 Harbi olarak bilinir. Hem Osmanlı Devleti'nin batı sınırındaki Tuna (Balkan) Cephesi'nde, hem de doğu sınırındaki Kafkas Cephesi'nde savaşılmıştır. Savaşa hazırlıksız yakalanan Osmanlı Devleti, çok ağır bir yenilgi almıştır. Savaşın başlıca sebepleri; Osmanlı Devleti'nde yaşanan azınlık isyanları, Rusya ve Batı Avrupa ülkelerinde, Osmanlı Devleti'nde yaşayan Hristiyanların insan haklarının çiğnendiği konusunda oluşan tek taraflı kamuoyu, Rusya'nın Balkanlardaki genişleme siyaseti, Romanya ve Bulgaristan'ın bağımsızlık istekleri ve Panslavizm akımıdır. Avrupa'nın büyük güçleri savaşı önlemek için İstanbul'da Tersane Konferansı'nı toplamışlar, ancak Osmanlı Devleti'ne yaptıkları taleplerin reddedilmesi üzerine savaş patlak vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nalçik</span> Rusyada şehir

Nalçik, Rusya’nın güneyindeki Kuzey Kafkasya'da yer alan Kabardey-Balkarya Cumhuriyeti'nin başkentidir. Kafkas Dağları eteklerinde, 550 metre yükseklikte kurulmuştur. Kent, 150 km²’lik bir alana yayılır. Kentin 991 hektarlık bir yeşil alanı vardır. Nüfusu: 240.203 (2010).

<span class="mw-page-title-main">Plevne Savunması</span> 93 Harbi sırasında yaşanmış bir kuşatma savaşı

Plevne Savunması ; 93 Harbi sırasında Plevne kentinin Rus İmparatorluk Ordusu tarafından kuşatılmasının ardından, kentin Gazi Osman Paşa komutası altındaki Osmanlı Ordusu tarafından Rus ve daha sonra Rumen taarruzlarına karşı 19 Temmuz ve 10 Aralık 1877 arasında 145 gün boyunca savunmasıyla gerçekleşen, 93 Harbi'nin en önemli muharebelerinden biridir. Osmanlı Ordusu, 145 gün boyunca sayıca kendisinden kalabalık olan Rus ve Rumen ordularının gerçekleştirdiği üç büyük taarruzu püskürtmüş ve Plevne'yi başarılı bir şekilde savunmuştur. Ancak, tüm bu taarruzlardan sonra Osmanlı kuvvetlerinin yiyecek ve cephaneleri tükenmiş ve buna ek olarak kış mevsiminin gelmesiyle şiddetli soğukla karşı karşıya kalıp bitap düşmüşlerdir. Kuşatmayı yarmak için düzenledikleri son bir huruç harekâtının da başarısızlıkla sonuçlanması ile, Osman Paşa kenti Rus ve Rumen ordularına teslim etmiştir.

Lofça muharebesi, Osmanlı Devleti ile Rus İmparatorluğu arasında çarpışılan 93 Harbi'nde Plevne Kuşatması sırasında günümüzdeki Bulgaristan'ın Lofça kasabası yakınlarında meydana gelen muharebe.

<span class="mw-page-title-main">Gorni Dubnik Muharebesi</span>

Gorni Dubnik Muharebesi Osmanlı Devleti ile Rus İmparatorluğu arasında savaşılan 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın muharebelerinden biridir. Muharebe günümüzdeki Bulgaristan topraklarında yer alan Gorni Dubnik köyü civarında gerçekleşmiştir. Plevne kalesini düşürmek için Rus ordusu tarafından daha önce zayıflatılmış olan lojistik taburunu tamamen yok etmek ve desteği keserek kalenin düşüşünü hızlandırmak amacıyla Osmanlı güçlerine saldırması ile meydana gelmiştir.

Elena Muharebesi (12 Temmuz 1877; 4 Aralık 1877 ve 14 Aralık 1877 tarihlerinde Osmanlı Devleti ve Rus İmparatorluğu arasında gerçekleşen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın Tuna Cephesindeki muharebelerinden biri olan bir muharebeler silsilesidir. Gerçekleşen 3 ayrı muharebeden 1. ve 3. muharebeler Rus buna karşın 2. muharebe Osmanlı zaferi ile neticelenmiştir.

Alacadağ Muharebesi, Osmanlı Devleti ve Rus İmparatorluğu arasında yapılan 93 Harbi'nin Kafkas Cephesindeki muharebelerinden biridir. Muharebeyi kazanan Ruslar için Kars'ın önü açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lüleburgaz Muharebesi</span>

Lüleburgaz Muharebesi veya Karaağaç Muharebesi ya da Pınarhisar Muharebesi, Birinci Balkan Savaşı'nda, 29 Ekim-2 Kasım tarihleri arasında; Bulgaristan Krallığı ile Osmanlı İmparatorluğu ordusu arasında yapılan ve Bulgar ordusunun kesin zaferi, Osmanlı ordusunun ağır yenilgisi ile sonuçlanan muhârebedir. Bu muhârebe de Kumanova Muharebesi, Kırkkilise Muharebesi ve İmroz Deniz Muharebesi ile birlikte, Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Balkan Savaşı'nı kaybetmesine sebep en önemli muhârebelerden biri olarak görülmektedir. Ayrıca I. Balkan Savaşı'nın asker katılımı bakımından en büyük ve en geniş katılımlı muhârebelerinden biridir.

Deveboynu Muharebesi, Erzurum'un 10 km uzağında, şehrin kurulu olduğu Erzurum ovasını Hasankale ovasından ayıran 2030 metre rakımlı Deveboynu Boğazı'nda, Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasındaki 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın muharebelerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Zivin Muharebesi</span>

Zivin Muharebesi 25-26 Haziran 1877 tarihinde, Rus İmparatorluğu ile Osmanlı Devleti arasında gerçekleşen ve Osmanlı zaferi ile sonuçlanan muharebedir.

Halyaz Muharebesi 21 Haziran 1877 tarihinde, Rus İmparatorluğu ile Osmanlı Devleti arasında gerçekleşen ve Osmanlı zaferi ile sonuçlanan muharebedir.

Gedikler Muharebesi 25 Ağustos 1877 tarihinde, Rus İmparatorluğu ile Osmanlı Devleti arasında gerçekleşen muharebedir. Osmanlı zaferi ile sona ermiştir, bazı kaynaklar bu muharebeyi Kızıltepe Muharebesi içinde bir muharebe olarak gösterirler.

Ruslar 2. Plevne Savaşı ardından Niğbolu-Rusçuk ve Şıpka üçgeninde sıkıştırılmıştı. Osman Paşa Rusların bu durumundan yararlanmak ve Rumenlerle birlikte girişecekleri taarruzun önüne geçmek ve hazır zor durumda iken Rusları tümden bozguna uğratmak maksadı ile Tuna Doğu Ordusu ve Balkan Kolordusunun taarruza geçmesini ve kendi Plevne'deki birliklerinin de düşmanın sağ kanadı üzerine saldırıya girişmesini; padişah ve Osmanlı Başkumandanlığından istese de, kendisine Plevne'de kalması için emir verilmiştir. Tuna Doğu Ordusu komutanı Mehmet Ali Paşa ile Balkan kolordusu komutanı Süleyman Paşa'dan ise mümkün mertebe yapacakları saldırılarla Plevne'nin üstündeki yükün hafifletilmesi istendi.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çatalca Muharebesi</span>

Birinci Çatalca Muharebesi 17 ve 18 Kasım [E.U. 4-5 Kasım] 1912 tarihinde gerçekleşmiş ve Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır. Birinci Balkan Savaşı'nın Lüleburgaz Muharebesi'yle birlikte en büyük muharebelerinden biri olmuştur.

Maçka Muharebesi , 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nın doğu cephesine meydana gelen bir çatışmadır.

Birinci Yanya Muharebeleri, Birinci Balkan Savaşı sırasında Pista Muharebesi akabinde Yunanların doğrudan Osmanlı Yanya Kolordusundan Yanya Kalesi'ni almak için yaptığı saldırılardır. Yunanların Manalusa Muharebesi'nde zorlukla kazandığı küçük ilerleme haricinde muharebeler Osmanlı lehine sonuçlanmış hatta Osmanlılar asker kaybı pahasına firarlara rağmen Epir Ordusundan bir kısım ek topraklar kazanmış ve Yanya Kalesi üzerindeki saldırılar geçici sürede olsa engellenmiştir.

Aşağıda 93 Harbi muharebelerinin kronolojik bir listesi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kop Savunması</span>

Kop Savunması, Erzurum ve Trabzon'un Rus Kafkas Ordusu tarafından düşüşünün ardından Osmanlı'nın Kafkasya'da kalan son toprağı Bayburt için Aşkale yönünden yapılan Rus taarruzlarına karşı Kop Dağı geçitleri ve çevreleyen dağ sırasında gerçekleşen savunma muharebeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kars Kuşatması (1855)</span>

Kars Kuşatması, Kırım Savaşı'nın son büyük çaplı askerî harekâtıdır.

<span class="mw-page-title-main">İngur Muharebesi</span>

İngur Muharebesi, 1853-1856 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.