Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS), Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından her yıl yapılan, Türkiye'deki ve bazı yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumlarına öğrenci yerleştirmeye yönelik bir sınavdır. Öğrenciler, bu sınav sonucuna göre bir yükseköğretim programına yerleştirilirler.
Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM), yükseköğretim programlarına girmek için başvuran adaylar arasından, başarılı olma olasılıkları diğerlerinden daha yüksek olanları seçerek bu programlara yerleştirmek amacı ile 1974 yılında kurulmuş olan devlet kurumudur. Merkez binası Ankara'da bulunur. Yılda yaklaşık 10 milyon adaya sınav uygulamaktadır.
Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı ya da Tıpta Uzmanlık Sınavı, Türkiye'de tıp fakültesi mezunlarının uzmanlık eğitimi için gereken branş seçme sınavıdır. Sınava ayrıca veteriner, eczacılık, kimya, biyoloji veya tıbbi biyolojik bilimler fakültelerinden mezun olanlar da başvurabilir.
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin bir iştiraki olan Türkiye Odalar ve Borsalar Eğitim ve Kültür Vakfı tarafından 2003 yılında Ankara'da kurulmuş bir vakıf üniversitesidir. Üniversitenin kurulmasına ilişkin karar 1 Temmuz 2003 tarihli ve 25155 sayılı resmî gazetede yayınlanmıştır. TOBB ETÜ'yü Türkiye'deki diğer üniversitelerden ayıran en büyük farklılık Ortak Eğitim programıdır. Ortak eğitim programı sayesinde mezun olduğunda iş tecrübesi bulunan bireyler yetiştirmeyi öngören üniversite 2004–2005 eğitim-öğretim yılında Mühendislik Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Fen Edebiyat Fakültesi olmak üzere 3 fakültedeki, 7 bölüme alınan 270 öğrenciyle eğitim-öğretime başlamıştır. TOBB ETÜ, öğrenci almaya başladığı ilk dönemde öğrenciler tarafından en çok tercih edilen ilk 5 üniversite arasına girmiştir.
Yurt Dışında Çalışanların Çocukları İçin Yükseköğretime Giriş Sınavı (YÇS), anne veya babası, görevi nedeniyle yurt dışında bulunduğu sırada, ortaöğrenimlerini bu ülkelerin lise veya dengi okullarında yapan öğrenciler için, ÖSYM tarafından düzenlenen bir sınavdır. Sınav sonucu, çeşitli yükseköğrenim kurumlarındaki belli bölümlere öğrenci kabul edilmektedir.
Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı (YÖS), Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında okumak isteyen yabancı uyruklu öğrencilerin girecekleri ve sonuçlarını bu kurumlara kabul için başvururken kullanabilecekleri bir sınavdır. Bu sınav 2010 yılına kadar Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nce (ÖSYM) yapılmaktaydı, aynı yıl içerisinde ve 2011 yılında alınan kararlarla Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavlarını T.C. üniversiteleri kendi bünyelerinde düzenlemektedirler.
Dikey Geçiş Sınavı, 2000 yılından bu yana meslek yüksekokulları ile açıköğretim ön lisans programlarından mezun olan öğrencilerin örgün öğretim lisans programlarına geçiş yapmaları için Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından her yıl Temmuz ya da Ağustos ayında yapılmakta olan sınavın adıdır.
Türkçe ve Yabancı Dil Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ankara Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olarak 1984 yılında yabancılara Türkçe öğretmek amacıyla British Council, Goethe-Institut, Instituto Cervantes ve Alliance Française gibi dil ve kültür merkezleri örnek alınarak kurulmuştur.
Sınav veya imtihan, kişinin belirli bir konu hakkında edindiği bilgiyi veya deneyimi ölçmek için kullanılan bir yöntemdir. Sınava giren kişinin diğer birçok konudaki bilgisini, becerisini, yeteneğini, istidâtını, kabiliyetini, fiziksel uygunluğunu veya sınıflandırmasını ölçmeyi amaçlar. Çoğunlukla süre kısıtlamalı olarak gerçekleştirilir. Sınav, kişinin edindiği bilgiyi/bilgi birikimini verilen kısıtlı bir zaman dilimi içerisinde en iyi şekilde ifade etmesidir. Bir test sözlü olarak, kağıt üzerinde veya bilgisayarda yapılabilir. Sorular standart test, açık uçlu soru ve kapalı uçlu soru'lardan oluşur. Sınavda sorulacak olan sorular öğretilen bilgiye bağlı olarak, mantıksal olarak belirli kurallar çerçevesinde oluşturulur. Kişinin veya öğretilen bilginin düzeyine göre sorular(çoktan seçmeli olduğu takdirde) üç, dört veya beş seçenek olabilir. Sınavlar çevrimiçi, görsel, bedensel, ruhsal, yazılı veya işitsel yollarla yapılabilir. Resmi testler genellikle bir notlandırma veya test puanıyla sonuçlanır. Türkiye'de sınav uygulayan kurumların başında Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı, ÖSYM ve özel dershaneler gelmektedir.
Yükseköğretime Geçiş Sınavı veya kısaca YGS, Türkiye'de Yükseköğretim Kurumları Sınavı sistemi öncesinde 2010-2017 yılları arasında geçerli olmuş yükseköğretime geçiş sisteminin ilk sınavı. Adaylar yükseköğretime geçişin ikinci aşaması olan Lisans Yerleştirme Sınavı'na girebilmek için bu sınavda herhangi bir puan türünden en az 180 ham puan almak zorundaydı. YGS’de en az bir puan türünden 150 veya üzeri puan alamayan adaylar ise YGS puanlarıyla bir yükseköğretim programını tercih etme hakkına sahip olamıyordu. Yükseköğretime Geçiş Sınavı; Türkçe, Sosyal Bilimler, Temel Matematik ve Fen Bilimleri olmak üzere 4 bölümden oluşmakta ve her bir bölümde 40 soru olmak üzere toplamda 160 soru sorulmaktaydı. Testin Türkçe bölümünde paragraf ve dil bilgisi soruları ağırlıktayken sosyal bilimler kısmında sırasıyla Tarih, Coğrafya, Felsefe ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerine ait sorular yer alıyordu. Yasal olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini almayan öğrenciler için de ilave Felsefe soruları testin Sosyal Bilimler kısmında yer alıyordu. Testin Temel Matematik bölümünde: Matematik ve Geometri soruları yer alıyorken, Fen Bilimleri kısmında ise: Fizik, Kimya ve Biyoloji soruları sorulmaktaydı. Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na girmek zorunlu değildi. Giren adaylar tüm soruları cevaplamak zorunda da değildi. Sınav konuları ise dört yıllık lise eğitiminde verilen derslerden seçiliyordu. Sınav tarihi yıllara göre değişmekte olsa da genellikle mart ayı ortalarında yapılıyordu. Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na: bir liseden mezun olmuş olanlar, bir ortaöğretim kurumunun son sınıfında olan öğrenciler, ortaöğretim kurumlarının son sınıflarında beklemeli durumda bulunanlar ile yurt dışında Türkiye'deki ortaöğretim kurumlarına denk bir okuldan mezun olanlar girebilirdi. Sınava girmede sınır yoktu. İsteyenler her sene bu sınava girebilmekteydi. Sınav başvuruları, sınav tarihleri ve sınav sonuçları Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi'nin resmi sitesinden duyurulurken, adayların sınav hakkında bilmesi gereken şeyler de her yıl "ÖSYM Aday Kılavuzu" başlığıyla yayınlanıyordu.
IELTS, İngilizce dil seviyesi belirlemek için uluslararası alanda geçerliliğe sahip bir sınav sistemidir. 1989 yılında başlatılan sınav Cambridge Üniversitesi Yabancılar için İngilizce Sınav Merkezi, British Council ve IDP Education tarafından düzenlenmektedir.
Lisans Yerleştirme Sınavı veya kısaca LYS, Türkiye'de 2010-2017 yılları arasında yükseköğretime geçiş sisteminin ikinci aşaması olan sınavdır. Yerini 2017 itibarıyla uygulanan YKS'nin AYT oturumuna bırakmıştır. Her yıl ÖSYM tarafından belirlenen tarihlerde 81 il merkezi ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti başkenti Lefkoşa'da yapılır. Yükseköğretime Geçiş Sınavı'nda herhangi bir puan türünden 180 puan alan adaylar dilerlerse Lisans Yerleştirme Sınavları'na başvurabilirler. Yükseköğretime Geçiş Sınavı'nda bu barajı geçen adayların Lisans Yerleştirme Sınavı'na başvurmaları zorunlu değildir fakat LYS puan türleri ile öğrenci alan yükseköğretim programlarına girmek isteyen aday öğrencilerin bu sınava girmeleri gerekmektedir. Lisans Yerleştirme Sınavı toplamda 5 ayrı oturumda gerçekleştirilmektedir. Lisans Yerleştirme Sınavları genellikle haziran ayında yapılmaktadır. Fakat sınav tarihleri girilen yıllara göre değişmektedir. Aday öğrenciler istedikleri kadar oturuma girme haklarına sahiplerdir. Genellikle LYS ile alan bir bölüme yerleşmek için en az 2 LYS oturumuna girmek gerekmektedir. Aday öğrenciden her bir oturum için ayrı ayrı ücret talep edilmektedir. Bu ücret 2017 yılında 40 Türk lirası olarak açıklanmıştır. Öğrenciler ortaöğretimde eğitim gördükleri alan dışındaki bir oturuma girerlerse bu durumda adayın puanı kırılmaz. Puan kırılma olayı sadece üst üste iki yıl sınava giren adayların girdiği ikinci sınavda uygulanır ve adayın OBP'si yarı yarıya düşürülür. Aday öğrencinin puanının kırılmasının sebebi bir önceki yıl bir bölüme yerleşmesi ile alakalı olup alan dışı tercih ile bir alakası yoktur. Lisans Yerleştirme Sınavı'na dair başvurular ve sonuçlar ÖSYM AİS'ten duyurulmaktadır.
Yunus Emre Enstitüsü, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen bireylerin dil yeterliklerini ölçmek üzere, Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni’nde belirlenen yeterlik tanımları doğrultusunda bir Türkçe Yeterlik Sınavı (TYS) modeli geliştirmiş ve bu sınavın uluslararası ölçekte uygulamalarına başlamıştır. Enstitü, bu uygulamasıyla Türkçenin uluslararası geçerliğe sahip standart bir sınava kavuşmasını ve Türkiye’nin yabancı öğrenci kabulünü kolaylaştıran politikalarına destek olmayı amaçlamaktadır.
Yükseköğretim Kurumları Yabancı Dil Sınavı ya da kısaca YÖKDİL, Yükseköğretim Kurulunun ÖSYM ile ortaklaşa yaptığı yabancı dil seviye belirleme sınavıdır. YÖK'ün 2017 yılında aldığı kararla 26 Ocak 2017 tarihinde duyurulmuştur. YDS'ye alternatif olarak hayata geçirilen bir sınavdır ve YDS ile büyük benzerlikler göstermekle birlikte önemli farklılıkları vardır.
Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS), Türkiye'de ÖSYM tarafından 2017-2018 eğitim öğretim yılından itibaren uygulanmaya başlanan ve her yıl yapılan ortaöğretimden yükseköğretime geçiş sınavı sistemi.
ALES ya da Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı, Türkiye'de yükseköğretim kurumlarına lisansüstü öğrenci alımları ile öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı gibi kadrolara yapılacak atamalar için ÖSYM tarafından düzenlenen sınavdır. Yılda üç defa, 81 ilde yapılmaktadır. Yurt dışına lisansüstü eğitim için gönderilecek adayların belirlenmesinde de belirleyici durumdadır.
Liselere Geçiş Sistemi, Liselere Giriş Sınavı ya da kısaca LGS, Türkiye'de Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 2017-2018 eğitim öğretim yılı ile uygulanmaya başlanan ve her yıl yapılan liseye geçiş sınavı sistemidir.
Tıpta Uzmanlık Eğitimi veya Tıp ihtisası, mezuniyet sonrası tıp eğitiminin bir aşamasıdır. Tıp eğitimini başarı ile tamamlayan hekimler Tıpta Uzmanlık Sınavına (TUS) girerek yapacakları tercih doğrultusunda sınav sonuç sıralamalarına göre bir eğitim programına yerleştirilirler ve eğitimleri sonrasında uzman hekim ünvanını alırlar. TUS yılda iki defa ve YDUS yılda en az bir defa olmak üzere ÖSYM tarafından sıralama esasına dayanan mesleki bilgi sınavı şeklinde yapılır
TIPDİL, Ankara Üniversitesi Türkçe ve Yabancı Dil Uygulama ve Araştırma Merkezi (TÖMER) adına Ankara Üniversitesi Sınav Yönetim Merkezi (ASYM) tarafından yapılan yabancı dil seviye belirleme sınavıdır. TUS ve DUS adaylarının bilim sınavına girebilmeleri için yabancı dil yeterlilik sınavlarını geçme şartı aranmaktadır. Daha önce uygulamada olan YDS 'ye alternatif olarak hayata geçirilen bir sınavdır
2022 KPSS skandalı, 31 Temmuz 2022 tarihinde gerçekleştirilen Türkiye'nin bazı devlet kurumlarına personel alımı için yapılan Kamu Personeli Seçme Sınavı'nın (KPSS) lisans oturumunda, bazı soruların Yediiklim Yayınevi adlı kuruluşun deneme sınavlarındaki ve ders videolarındaki sorularla birebir örtüşmesi üzerine soruların sızdırıldığı iddialarından doğan skandaldır. 2 Ağustos'ta Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) başkanı Halis Aygün, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatıyla görevden alınmış, Devlet Denetleme Kurulu, iddialara ilişkin inceleme başlatmıştır.