İçeriğe atla

Yaban mersini

Yaban mersini
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida
(İki çenekliler)
Takım: Ericales
Familya: Ericaceae
(Fundagiller)
Cins: Vaccinium
Tür: V. myrtillus
İkili adlandırma
Vaccinium myrtillus
L.

Yaban mersini (Vaccinium myrtillus) veya ayı üzümü[] fundagiller (Ericaceae) familyasından ılıman iklimlere alışmış bir üzümsü meyve türüdür. Anavatanı Kuzey Yarımkürenin serin ve dağlık bölgelerinde yetişen birçok türü vardır.

Genel olarak Kuzey Avrupa, Amerika'daki Rocky Dağları ve Türkiye'de, Karadeniz Bölgesi bölgesinin rakımca yüksek olan fundalık ve ormanlık bölgelerinde yabani şekilde değişik tipleri vardır.

Yaban mersini özellikle 1906 yılında Amerika'da başlatılan ıslah çalışmaları sonucu doğadaki yabani şekillere göre kültüre alınan çeşitlerin, özellikleri (meyve iriliği, tadı, olgunluğu vs.) daha üstün niteliklere sahip olduğu görülmüştür.[1]

Yaban mersini, mavi veya mor meyveleri olan çok yıllık çiçekli bitki’lerin geniş çapta dağılmış ve yaygın bir grubudur. Cyanococcus bölümündeki Vaccinium cinsinde sınıflandırılırlar. Vaccinium ayrıca kızılcık, yaban mersini(ingilizce: bilberry), Amerikan yabanmersini(ingilizce: Amerikan yaban mersini) ve Madeira yaban mersini‘ni de içerir.[2] Ticari yaban mersini—hem yabani (alçak çalı) hem de ekili (yüksek çalı)—hepsi Kuzey Amerika'ya özgüdür. Yüksek çalı çeşitleri 1930'larda Avrupa'ya tanıtıldı.

Yaban mersini bir secde çalısıdır. Yüksekliği 10 cm ile 4 m arasındadır. Ticari üretiminde, iki çeşide ayrılır:

  • alçak çalı yaban mersini (yabani): alçak çalılarda yetişen, küçük ve bezelye büyüklüğünde meyveli türler
  • yüksek çalı yaban mersini: daha büyük, meyveleri daha uzun, ekili çalılarda yetişen türler

Alçak çalı yaban mersini üretiminde Kanada liderken, Amerika Birleşik Devletleri dünya yüksek çalı yaban mersini arzının yaklaşık %40'ını üretir.

Yöresel adlandırma

Ardahan'da Mosi, Rize'de Likapa, Trabzon'da Ligarba, Karakavuz'da Çalıçileği, Rize Pazar ilçesinde Kaskanaka, Rize Ardeşen ilçesinde Çera (Çela), Artvin'de Morsvi, Mahabak, Mesi; Giresun'da Çalı Çiçeği, Ordu'da Cırtlık Çileği, Yozgat'ta Köpek Üzümü, diğer bölgelerde ise Ayı Üzümü, Çay Üzümü veya Çoban Üzümü olarak isimlendirilen[] ve literatürümüze Yaban Mersini olarak giren bu üzümsü meyve puslu veya parlak mavi rengi ile Mavi Altın (blue gold) olarak nitelendirilmektedir. Sağlık meyvesi olarak tanınmaktadır.

Tarihte

Amerika'da

15 Kasım 1910’da Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı Bitki Endüstrisi Bürosu’nun 193 No’lu Bülteni “Experiments in Blueberry Culture” başlığını taşıyordu. 1906’da Frederick Vernon Coville, doğadan yaban mersini hasat etmek yerine yaban mersinini kültüre almanın mümkün olması gerektiğine ikna oldu. Washington D.C.’den Greenfield, New Hampshire’daki küçük bir çiftlikte taşındıktan bir yıl sonra, etraftaki tarlalarda gelişen cılız ve uzun boylu yaban mersini tohumlarını çimlendirmeye başladı. Yaban mersini yetiştiriciliği ve ıslahının tarihi burada başladı.[3]

1905’te Greenfield’deki çiftliği satın aldıktan sonra, Coville ailesi yazları bölgedeki yerli yaban mersinlerini gözlemleyerek çok zaman geçirdi. Temmuz 1908’de, ilk üstün seçim Coville çiftliğinin yakınında belirlendi ve « Brooks » olarak adlandırıldı. Açık mavi renkli, iri, sert, sulu ve aromalı meyveleri vardı. Birkaç yıllık başarısızlıkla sonuçlanan, kendi kendine polinasyon veya çaprazlama denemelerinden sonra, Coville, melezlemenin çeşitli görünüm ve özelliklerde bitkilerle, ancak aynı sayıda kromozomla daha başarılı olduğu sonucuna vardı. Bu nedenle, üremesine dahil etmek için iki yaban mersini daha seçti: Greenfield’den (1909) « Russel » ve New Jersey’den (1911) « Sooy », birkaç yıl sonra « Grover » ve « Chatsworth » izledi. Şaşırtıcı çalışmasından 14 ticari çeşit ve 9 Ocak 1937’deki zamansız ölümünden sonra 15 tane daha yeni çeşit piyasaya sürüldü. 1992’de ABD’deki yaban mersini arazisinin %75’inin Coville’in çeşitleri tarafından kaplandığı düşünülüyordu. Bunlardan başlıcası, dünyanın bir yerinde hala yetiştirilmektedir: Bluecrop. Diğerleri çoğumuza tanıdık gelmelidir: Jersey, Blueray, Berkeley, Earliblue, Croatan…

Whitesbog, N.J.’de ticari bir yaban mersini yetiştiricisi olan Elizabeth C. White, ‘Experiments in Blueberry Culture' okuduktan sonra Dr. Coville ile temasa geçti ve teşvik ve yardım teklifinde bulundu. Yabani üreme materyali seçimi, fide yetiştirme ve çeşit seçimi konularındaki işbirliği sonraki 26 yıl boyunca devam etti. 1920’de ‘Pioneer’ üreme çabalarından çıkan ilk çeşitti, ancak bugün hala yetiştirilen ‘Rubel’ 1912’de piyasaya sürüldü. Bu erken kültürel çalışma ve çeşitlilik geliştirme, New Jersey’deki ticari yaban mersini ekimlerinin temelini oluşturdu.

İlk dikim 1924’te Michigan’da, 1928’de Kuzey Karolina’da ve 1930’larda Washington’da ve diğer eyaletlere yayıldı. ABD Sayım Bürosu’na göre 1949’da New Jersey’de 1.082 hektar, Michigan’da 701 ha, Kuzey Carolina’da 230 ha ve Washington’da 84 ha’da yaban mersini yetiştiriciliği yapılıyordu. Yabani tavşan gözü (V. ashei) seçimlerinin değerlendirilmesi 1939’da Gürcistan’da başladı, kontrollü çaprazlamalarından ardından 1950’de ‘Callaway’ ve ‘Coastal’ ve 1960’da ‘Tifblue’ ve ‘Homebell’ çeşitleri ortaya çıktı.

Sıcak iklimler için yüksek çalı tipi türlerin gelişimi 1948’de Florida’da başladı. Yabani yaban mersini türü V. darrowi, Dr. Coville tarafından geliştirilen Northern Highbush çeşitlerinin arzu edilen meyve verme özelliklerini korumaya çalışırken, düşük vernalizasyon gereksinimini sağlamak için ebeveyn olarak kullanıldı. Bu çeşitlerden ilki ‘Southern highbush’, ‘Sharpeblue’ ve ‘Floridablue’ olarak 1976 yılında piyasaya sürülmüştür.

Daha yakın zamanlarda, yüksek çalı ve alçak çalı (V. angustifolium) melezleri, kar örtüsünden korunan, kısa boylu (‘yarı-yüksek’) çalılar vermiştir. Bu çeşitlerden ilki 1968 yılında Michigan’da, ‘Northland’ adıyla, diğerleri ise 1983’te Minnesota’da, ‘Northblue’ ve ‘Northsky’ adlarıyla piyasaya sürüldü. Fredrick Coville, yüzyıl sonra ABD’deki yetiştiricilere 500 milyon dolardan fazla kazandıran 25.500 hektara yayılan yaban mnersini hayal edebilir miydi?

Avrupa'da

Orta Avrupa'da özellikle Almanya'da genis ıslah çalışmaları Alman ıslahçı Dr. Heermann tarafından yapılmıştır. Dr. Heermann araştırmaları sonucu ilk olarak Blauewiss-Goldtrauble ve Blauweiss-Zuckertraube isimli çeşitleri üretime kazandırmıştır.[4]

Osmanlıda

1879 tarihli Osmanlıca bir belgede, henüz bugünkü çay bitkisinin yetiştirilmediği bir tarihte, Rize'deki ormanlarda, kırlarda ve halkın bazılarının bahçelerinde bol miktarda keşfedilen bir tür çay ağacından bahsedilmektedir. Bu belgeye göre yöre halkı bu bitkiyi, emek ve akça sarf ederek terbiye edip yapraklarını kilosu on mecidiye karşılığında satmaktadır. O zamanın hükûmeti tarafından gümrük vergisi alınan bu çaya benzeyen bitkiden, ayrıca orman vergisi de alınmak istenmektedir. Rusya Hükûmeti bu bitkiden vergi namına bir şey almadığından bu çayların kaçak olarak yurt dışına çıkacağından endişe duyulmaktadır. Trabzon valiliğinin yazısı üzerine Osmanlı Hükûmeti bu bitkiden örnekler istiyor. Orman Bakanlığı'nın da kontrolünde olmak şartıyla bunun yararlı olup olmadığı araştırılıp ondan sonra tarımının yapılmasına ve yaygınlaştırılmasına teşebbüs edilmesi tavsiye olunmuştur.[5]

Norveç'te

1950 yıllarında yaban mersininin gece karanlığında görme kabiliyetini arttırdığı zannedilir, bu yüzden Norveç'in karanlık kış mevsiminde askerlere bol bol yaban mersini marmelat veya reçeli yedirilir ve bu bir askeri sır olarak gizli tutulurdu. Daha sonraki araştırmalar bu etkiyi yalanladı.[6]

Diğer türleri

  • Kadife Yapraklı yaban mersini (Vaccinium myrtilloides)
  • Yer yaban mersini (Vaccinium boreale)
  • Kısa boylu yaban mersini (Vaccinium angustifolium)
  • Kısa Çalı Formlu Siyah Yaban Mersini (Vaccinium angustifolium)
  • Tavşan gözlü Yaban Mersin (Vaccinium ashei)
  • Bataklık yaban mersini (Vaccinium uliginosum)
  • Yüksek Çalı Formlu Yaban Mersini (Vaccinium corybosum)
  • Adi yaban mersini (Vaccinium myrtillus)[7]

Kullanım alanları ve faydaları

Yaban mersini (Likapa), antioksidan madde içeriği en yüksek bahçe bitkisidir. Çok farklı amaçlar için kullanılmaktadır.[8]

Kullanım alanları

  1. Taze meyve olarak
  2. Meyve suyu olarak; tek başına veya diğer meyve sularıyla kokteyl yapılarak.
  3. İlaç sanayisinde; kuru meyvesi, çiçek, kök ve yaprakları
  4. Süt ve süt ürünleri teknolojisinde; dondurma, yaban mersini içeren süt veya yoğurt
  5. Kurumeyve teknolojisinde
  6. Meyveli ekmek, çörek, kek, puding ve pastalarda
  7. Baharat sanayisinde
  8. Meyve salatalarında
  9. Reçel, marmelat ve konserve sanayisinde
  10. Çay; kuru yaprağı ve kuru meyvesi
  11. Diyet mönülerinde

Faydaları

  1. Göz yorgunluğu, miyopluk, katarakt, karasu (Glokom), şeker hastalığından kaynaklanan görme bozuklukları (Diyabetik retinopati), gece körlüğü, gece görüşünü artırıcı, kamaşma, retinayı güçlendirici, kılcal damar çatlamalarını önleyici ve tavuk karası (retinitis pigmentosa) hastalığının ilerlemesini yavaşlatıcı
  2. Kabızlık, bulantı, mide krampları, ülser önleyici
  3. Kan şekerini düşürücü, iltihaplanma, kolajenin (collagen) stabilize edilmesi
  4. Pıhtılaşmanın azaltılması, damar sertliği oluşumunun engellenmesi ve antioksidan etki
  5. Varis, basur (hemoroid) 'e karşı iyileştirici.
  6. Yeni keşfedilen bir özelliği de somon balığı, yumurta, yulaf, barbunya, bezelye ve ay çekirdeği ile beraber zekayı geliştiren 7 besinden biri olduğu yönünde.[9]

Besin değerleri

100 g'da;

Enerji

Maddeler

Kaynakça

  1. ^ "Biriz Biz, Likapa". 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2008. 
  2. ^ Lisa J. Rowland, Freddi A. Hammerschlag (2005). Richard E. Litz (Ed.). Vaccinium spp. (8.1: Blueberry). In: Biotechnology of Fruit and Nut Crops: Volume 29 of Biotechnology in Agriculture Series. CABI. ISBN 0851990665. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2020. 
  3. ^ "Yaban Mersini'nin Doğuşu (Blueberry) - Dr. Levent Kırca". 5 Kasım 2022. 6 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022. 
  4. ^ "Maviyemiş". 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
  5. ^ İlk Çay: Likapa, Muhammed Safi Tam metin
  6. ^ Muth ER, Laurent JM, Jasper P. The effect of bilberry nutritional supplementation on night visual acuity and contrast sensitivity. Altern Med Rev. 2000 Apr;5(2):164-73. Abstract.
  7. ^ "Yaban mersini". 12 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2012. 
  8. ^ "Biriz.Biz, Likapa". 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2008. 
  9. ^ "Bitkisel Tedavi, Yabanmersini / Bilberry Extract". 1 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Üzüm</span> meyve, cins için Q191019 kullanın, türler için Q30046 kullanın

Üzüm, yaprak döken odunsu asmaların vitis cinsinden çiçekli bitki meyvesinin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hünnap</span> Bitki türü

Hünnap, cehrigiller (Rhamnaceae) ailesinden bahar aylarında hoş kokulu sarı renkli çiçekler açan, dikenli bir ağaç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">İncir</span>

İncir, dut familyası'ndaki küçük ağaç türleri olan Ficus caricanın yenilebilir meyvesidir. İncir, Akdeniz ve batı Asya'ya kadar yerlisi ağacı olup eski zamanlardan beri yetiştirilir. Şimdi hem meyvesi hem de süs bitkisi olarak dünya çapında yaygın olarak yetiştirilir. Ficus carica 800'den fazla tropikal ve subtropikal bitki içeren Ficus cinsinin tip türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Avokado</span> bir tür ağaç ve onun meyveleri

Avokado, anavatanı Orta Meksika olan çiçekli bitkiler sınıfından tarçın ve kafur ağacını da içine alan defnegiller familyasına ait bir ağaç ve bu ağacın meyvelerinin adıdır. Timsah armudu da denen avokado meyveleri, küre biçiminde, oval, elips ya da armut gibi eriksi tipli yeşil, kırmızı ya da erguvani renktedir. Eti krem sarı ya da beyazımsıdır. Ağaçlar ancak kısmen kendine verimlidir. Taze olarak tüketilir, ayrıca yemeklerde ve salatalarda kullanılır. Çok besleyicidir. Tropik iklime sahip bölgeler yanında, subtropikal iklime, don fazla olmaması kaydıyla Akdeniz iklimine sahip çeşitli bölgelerde de yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Şeftali</span> meyve ağacı türü

Şeftali, ilk evcilleştirildiği ve ekildiği Kunlun Dağları'nın kuzey yamaçları ve Tarim Havzası arasındaki Kuzeybatı Çin bölgesine has, yerli yaprak döken bir ağaçtır.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz Dağları</span>

Ilgaz dağları, Batı Karadeniz Bölgesi'nin en yüksek dağ kütlesidir. Kastamonu-Çankırı yolunun 1.875 m'lik bir geçitle aştığı Ilgaz dağı doğu-kuzeydoğu, batı-kuzey batı doğrultusunda 50 km uzunluğunda oval bir kütle oluşturur. En yüksek zirvesi Batı Karadeniz'in en yüksek zirvesi de olan Büyükhacat tepesi 2587 m, ikinci zirvesi Küçükhacat tepesi ise 2546 m yüksekliktedir.

<i>Amelanchier alnifolia</i>

Amelanchier alnifolia, yenilebilir meyveler veren, anavatanı Kuzey Amerika'dan Alaska'ya Batı Kanada'ya, ABD'nin batı ve Doğu eyaletlerine uzanan bir çalı türüdür. Eskiden adı "pigeon berry" olarak da bilinirdi. Kuzeye doğru deniz seviyesinden 2600 metre yüksekliğe kadar Kaliforniya'da ve 3.400 metre yüksekliğe kadar Rocky Dağlarında yetişebildiği görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili dondurması</span>

Kızılderili dondurması ya da Atabask dondurması, Alaska'da Alaska Atabaskları ile Kanada'da Kanada Atabaskları tarafından kurutulmuş ya da taze tatlısu balıkları ve sığın, rengeyiği gibi memelilerin etlerinin yağ ve yabani meyvelerle çırpacak yardımıyla karıştırılmasıyla yapılan tatlı. Et, balık, yağ, meyve ve bazen karla yapılan bu tatlı klasik dondurma tarifleriyle uyuşmaz. Merkezi Alaska–Yukon Atabaskları bunu Nuchalawoya adlı potlaç törenlerinde de sunarlar. Yapılırken söylenen şarkılara «dondurma şarkıları» denir.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo dondurması</span>

Eskimo dondurması ya da akutak veya akutuk, Alaska'da İnyupikler, Yupikler, Nunivak Çupikleri, Supikler gibi Alaska Eskimoları ve Kanada'da Kanada İnuitleri tarafından balık ve sığın, rengeyiği gibi memelilerin et ve yağlarının yabani meyve ve sebzelerle el ya da çırpacak yardımıyla karıştırılmasıyla yapılan tatlı olup genelde içeriğindeki donyağından dolayı katılaşıp donduktan sonra yenir. Et, balık, sıvı yağ, don yağı, meyve ve çağdaş tarif olarak karla yapılan bu tatlı klasik dondurma tarifleriyle uyuşmaz.

<span class="mw-page-title-main">Myrciaria dubia</span>

Myrciaria dubia, 'Kamu Kamu', Camucamu, Cacari veya Camo camo olarak da bilinen, 3 ila 5 metre uzunluğunda, çalıya benzeyen bir ağaçtır. Peru ile Brezilya arasındaki Amazon Ormanları başta olmak üzere ormanlık alanlarda bulunan Mersingiller ailesine mensuptur. Kırmızı ve mor renklerde, kiraz benzeri meyveleri bulunmaktadır. Aynı cinsten olan Jaboticaba ve Guavaberry ile yakın akrabalığı bulunmaktadır. Bitkinin en önemli özelliği ise ağırlığının %2 ila %3'üne karşılık gelen miktarda C vitaminine sahip olmasıdır. Bitkinin bu özelliği uluslararası pazarlara girmesini sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kaçkar Dağları Millî Parkı</span>

Kaçkar Dağları Millî Parkı büyük bölümü Rizenin Çamlıhemşin ilçesinde, bir bölümü Erzurum ve Artvin illerine uzanan millî park. 51.550 hektarlık mili park Fırtına Deresi ile Hemşin Deresi arasında yer alan Kaçkar Dağları üzerinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Orman bahçeciliği</span>

Orman bahçeciliği az bakım gerektiren, bitki bazlı gıda üretimi ve tarımsal ormancılığa dayalı sürdürülebilir bir bahçecilik sistemidir. Bu tür bahçeler ormanlık ekosistemleri örnek alırlar ve çeşitli meyve ve fındık ağaçları, çalılar, otlar, sarmaşıklar ve çok yıllık sebzeler gibi insanlara doğrudan faydalı bitkiler içerirler. Bu bitkiler tıpkı doğal ormanlık alanlardaki gibi birbirine uyum sağlayacak şekilde ekilir. Ekosistem kurulduktan sonra bahçedeki bitkiler fazladan bakım istemeden kendi kendilerine yetişirler.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mutfağı</span> Tatarlara özgü yemek kültürü

Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.

<span class="mw-page-title-main">Merlot</span> Merlot bir şarap çeşidi yapmada veya yemede kullanılan bir üzümdür.

Merlot hem tek çeşit (sepaj), hem de harmanlanmış (kupaj) üzümlerle şarap yapımında kullanılan lacivert renkli şaraplık bir üzüm çeşididir. Merlot ismi Fransızcada karatavuk anlamına gelen merle kelimesine küçültme eki eklenmesiyle oluşturulmuş olup muhtemelen üzümün rengi dolayısıyla bu ismi almıştır.

<i>Vitis vinifera</i>

Yaygın üzüm asması olan Vitis vinifera Akdeniz bölgesi, Orta Avrupa ve güneybatı Asya'da Fas ve Portekiz'den kuzey Almanya'ya ve doğudan kuzey İran'a kadar uzanan bir Vitis türüdür. Şu anda 5.000 ile 10.000 arasında Vitis vinifera üzüm çeşidi vardır ancak sadece birkaçının şarap ve sofralık üzüm üretimi için ticari önemi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya mutfağı</span> Polonya yemekleri ve pişirme gelenekleri

Polonya mutfağı, tarihte hem Avrupa-Asya arasındaki ticaret yollarının kesişim noktasında yer aldığından farklı ve komşu uluslardan gelen tüccarlar hem de Polonya'da yaşayan azınlıklar sayesinde içinde Rus, Alman, Avusturya, İtalyan, Litvanya, Çek, Yahudi, Fransız ve Macar yemek kültürlerinin izlerini taşımaktadır. Karbonhidrat ve protein ağırlıklı Polonya yemeklerinde sebzelerden genellikle tahıllar ile kök sebzeler kullanılsa dahi patates mutfağın baş tacıdır. Etlerden ise ördek, domuz ve balık tercih edilir. Polonya mutfağının en çok bilinen yemekleri; zapienkanka, pierogi, zurek, golabki, bigos, kielbasa, kanapka, uszka, rosol, barszcz, gzik, tatar ve tütsülenmiş ettir. İçecek olarak ise bira, votkalı ev yapımı bir çeşit likör olan nalewka, en ünlü Polonya votkası zubrowka, sütle karıştırarak içilen soplica votkası, bitki çayları ve kahveleri meşhurdur. Polonya'nın tatlılarıysa Macaristan-Avusturya İmparatorluğu'nun hamur işi lezzetlerinden gelmektedir. Yılbaşında tüketilen bir kek olan Mazurek, katmanları meyve veya meyve kabuklarıyla doldurulan Makowiec keki, Polonya'ya özgü bir puding olan Budyn ve donut benzeri bir tatlı olan Paczki örnek verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Likapa reçeli</span>

Likapa reçeli veya Yaban mersini reçeli, Türk mutfağında yer alan bir reçel türüdür. Hambeles reçelinden farklıdır. Vaccinium myrtillus bitkisinin meyvesinden yapılır. Doğu Karadeniz ' de Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin illerinde likapa reçeli yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Asma</span> asmagillerden, dalları çardak üzerine yayılan üzüm vb. bitkiler.

Vitis, çiçekli bitki Vitaceae familyasındaki asma bitkilerinin kabul edilen 79 türünün bir cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Vaccinium arctostaphylos</span>

Likarpa veya bilimsel adıyla Vaccinium arctostaphylos, Carl Linnaeus tarafından tanımlanmış, yenilebilir mavi meyveleri olan bir çalı türüdür. Batı Asya, Kafkasya ve Güneydoğu Avrupa'ya (Bulgaristan) endemiktir. Uzunluğu 1 ila 6 metre arasında değişen likarpanın yaprakları sonbaharda kırmızıya döner. Kenarları testere dişli olan yapraklar 4.5–9 cm uzunluğunda ve 1.5–5 cm genişliğindedir. Kış aylarında yapraklar dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Kuşburnu (meyve)</span> bitki türü

Kuşburnu veya itburnu, çeşitli gül türlerin verdiği 'yalancı' meyvedir. Tipik olarak kırmızı ila turuncu renktedir, ancak bazı türlerde koyu mordan siyaha kadar renk farklılığı olabilir. İlkbaharda veya yaz başında çiçeklerin tozlaşmasından sonra kuşburnu oluşmaya başlar ve yaz sonundan sonbahara kadar olgunlaşır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.