İçeriğe atla

Yağmur Beklerken (roman)

Yağmur Beklerken
YazarTarık Buğra
DilTürkçe
Yayım1981
YayımcıÖtüken Yayınları

Yağmur Beklerken, Tarık Buğra'nın 1981 tarihli romanı.

Eser, Türkiye'nin ilk yıllarına yaşanan siyasi olayların Anadolu taşrasındaki sonuç ve yansımalarını konu edinir. Romanda 1930 yılında bir Anadolu kasabasında, Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kurulmasının ve aynı yıl yaşanan büyük kuraklığın sonucu olarak halkın yaşadığı gerginlikler anlatılmıştır.[1] Romanın baş kahramanı, kasabada yaşayan bir aydın olan Rahmi 'dir. On bölümden oluşan roman, Rahmi'nin kasabada Serbest Cumhuriyet Fırkası'nı kurmada görev almasıyla değişen hayatı ve ilişkileri etrafında gelişir. Eser, bir çağ ve dönem romanı olarak değerlendirilir.[2]

1992 yılında 6 bölümlük bir TV dizisi olarak filme çekilmiştr.[3]

Romanın Bölümleri

Roman, her biri başlıklı 10 bölümden oluşur. Roman bölümlerinin başlıkları şunlardır

  • Bir Açılış Töreni
  • Bir Başka Açılış
  • Tavuğuna mı Kışt Dediklen Oğlum
  • Yerle Gök Arasında
  • Başka Bulutlar, Bir Ben Vardır
  • Bende Benden İçer
  • İnsana Bir de Düşman Lazım
  • Bir Avuç Toprağa Kıyl u Kaal
  • Dağı Dağa Kavuşturan
  • Irmaklar Yokuş Yukarı Akmıyor

Olay Örgüsü

Romanın olay örgüsü, 1930'ların şirin bir Anadolu kasabasında bir parkın açılış töreninde başlar. Bu açılışa katılan roman kişileri Rıza Efendi ve Avukat Rahmi geçmişe dönülerek okuyucuya tanıtılır.

Bir ay kadar sonra kasabada bir başka açılış gerçekleşir: Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın şubesi açılacaktır. Bu arada kasabalılar kuraklık nedeniyle endişelidir. Avukatlığın yanı sıra çiftçilikle de uğraşan Rahmi ise Ankara'dan su motoru getirip kuyu kazdırarak susuzluk sorununu kendi açısından çözer.

Kuraklık devam ettikçe kasabada sinirler gerilir. Cumhuriyet Halk Fırkası başkanı ile Belediye Reisi su kaynaklarının kullanımında akrabalarını kayırmakta, bu da tepkiye neden olmaktadır. Beldede yeni siyasi fırkanın bir şubesinin kurulması için yürütülen hazırlıklar mevcut gerginlikleri su üstüne çıkarır. Avukat Rahmi ve Rıza Efendi fırkadan uzak durmak istemektedir ama Rahmi, Serbest Fırka'nın kasabadaki kurucusu Kenan Bey'den partiye girmesi için bir teklif alınca kararsızlığa düşer. Sahip olduklarını siyaset yüzünden kaybetmekten korkan Rahmi'nin düşüncesi, partiye katılmama yönündedir. Bu arada halk yağmur duasına çıkar. Duadan sonra bir miktar yağmur yağar ama beklentileri karşılamaya yetecek kadar çok yapmamıştır ve bu, suyun adaletsiz dağıtımı yüzünden gerginliği artırmaktan başka işe yaramaz.

Rahmi, babasının ölümünden sonra kendisini yetiştirdiği için minnet borcu duyduğu Kenan Bey'in hastalanması üzerine parti kurma işini üstlenip partinin belde başkanı olur. Halkçı parti taraftarları, yeni parti taraflarını iyi karşılamazlar. Tüm kasabalılar gazeteleri takip etmeye başlar ve gazete yazarları tarafından birbirlerine karşı kışkırtılırlar. İnsanların rekabetleri, düşmanlıkları Fırka meselesi ile açığa çıkar. Özellikle de kasabanın iki köklü ailesi olan Mumcular ve Gülbeyazlar aileleri karşı karşıya gelmiştir.

Kenan Bey’in hastalanıp ölmesinden sonra fırkacılık işini iyice yoğunlaşan ve belediye seçimlerine hazırlanmaktan ailesine bile vakit ayıramayan Rahmi bir süre sonra fark eder ki parti, yeni devlet düzenini içine sindiremeyen inkılapları benimsemeyen kimselerin toplanma yeri olmaya başlamıştır. İki partinin taraftarları arasında gittikçe artan gerilimi yatıştırmaya çalışan Rahmi, belediye seçimleri sırasında usülsüz oy sayımı nedeniyle çıkan olaylarda kaymakam ve Belediye Reisi’ni kurtarır. Kasaba halkı, onun çabası sayesinde sakin bir şekilde oy kullanır ve seçimi Cumhuriyet Halk Fırkası kazanır.

Rahmi Bey, seçimi kaybettikten sonra Serbest Fırka taraftarlarınca suçlu olarak görülür. Kendisi, artık siyasetten çekilmek, ailesine vakit ayırmak ister. Ankara’dan gelen mebusluk teklifini reddeder. Kasaba halkı ise kuraklıktan kurtulur ama bu sefer dolu nedeniyle ekinleri kaybetme tehlikesi ile yüz yüze gelir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

Ahali Cumhuriyet Fırkası, Abdülkadir Kemali Öğütçü tarafından Adana'da kurulan ve 29 Eylül 1930 - 21 Aralık 1930 tarihleri arasında faaliyet gösteren siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti</span> 7 Eylül 1919da Sivas Kongresinde Anadolu ve Rumelideki millî cemiyetlerin birleşmesiyle Mustafa Kemal Paşa riyasetinde kurulmuş cemiyet

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Mondros Mütarekesi'nden sonra Anadolu'nun ve Rumeli'nin çeşitli şehirlerinde, işgallere karşı kurulan millî cemiyetlerin 7 Eylül 1919 tarihinde Sivas Kongresi'nde birleştirilmesinden sonra oluşan yeni cemiyete verilen isimdir. Kurucusu, ilk ve tek başkanı Mustafa Kemal Paşa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası</span> Türkiyenin ilk muhalefet partisi (1924–1925)

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk muhalefet partisiydi. Mustafa Kemal Paşa'nın eski silah ve dava arkadaşları olan Kâzım Karabekir, Rauf (Orbay) Bey, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa, Refet (Bele) Paşa ve Adnan (Adıvar) Bey’in öncülüğünde, 17 Kasım 1924’te kurulmuştur. Parti tüzüğünde cumhuriyet ilkesinin, liberalizmin ve demokrasinin benimsendiği belirtilirken aynı zamanda dini inançlara da saygılı olunduğu açıklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Serbest Cumhuriyet Fırkası</span> Türkiyede bir siyasi parti (1930)

Serbest Cumhuriyet Fırkası, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği üzerine Fethi Okyar tarafından kurulan bir siyasi partiydi.

<span class="mw-page-title-main">Şükrü Naili Gökberk</span> Türk asker ve siyasetçi

Şükrü Naili Gökberk, Türk asker, Kurtuluş Savaşı komutanlarından ve siyaset adamı.

Hürriyet ve İtilaf Fırkası, İkinci Meşrutiyet döneminde iktidardaki İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne (İTC) karşı kurulmuş olan en önemli muhalefet partisidir. 1911-1913 arasındaki ilk etkinlik dönemi, 23 Ocak 1913'te İttihat ve Terakki'nin Bâb-ı Âli Baskını ile hükûmeti ele geçirmesiyle sona erdi. Mondros Mütarekesi'nden sonra Ocak 1919'da yeniden kurulan parti, ertesi yıl başlarında etkinliğini kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Ağaoğlu (siyasetçi)</span> Azerbaycanlı siyasetçi ve gazeteci

Ahmet Akif Ağaoğlu, Azerbaycan asıllı Türk siyasetçi, hukukçu, yazar ve gazeteci. Liberal Kemalizmin kurucusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de tek partili dönem</span>

Türkiye'de tek partili dönem, 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanıyla başladı. Millî Kalkınma Partisi (MKP) kuruluncaya kadar, kısa aralıklar dışında 1923-1945 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tek yasal siyasi partiydi. Demokrat Parti (DP) karşısında 1946'daki ilk çok partili seçimleri kazandıktan yaklaşık dört yıl sonra, CHP 1950 seçimlerinin neticesinde iktidarını kaybetti. Tek partili dönemde Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, çok partili demokrasiye geçiş için CHP'ye karşı muhalefet partilerinin kurulmasını istedi; 1930'da Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) kuruldu ancak olaylı İzmir mitingi sonrası parti kendi kendini feshedilmeye zorlandı ve kurucusu tarafından lağvedildi. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) 1924'te Kâzım Karabekir tarafından kuruldu, ancak üyelerinin 1925'te Şeyh Said İsyanı'na karıştığı iddiasıyla ve TCF'nin "parti, dini düşünce ve inançlara saygılıdır" maddesi gerekçe gösterilerek yasaklandı. Atatürk'ün cumhurbaşkanlığı süresince 2 kere çok partili bir sistem kurma çabalarına rağmen, bu yalnızca Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın 1930'da kapatılması sonrası 15 sene aradan sonra 1945'te gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Ahrar Fırkası</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasi parti

Osmanlı Ahrar Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nun İkinci Meşrutiyet döneminde etkinlik gösteren siyasî parti.

<span class="mw-page-title-main">Tek parti rejimi</span> sadece bir partinin hükûmeti kurma hakkına sahip olduğu devlet

Tek parti rejimi, devlet yönetimiyle özdeşleşen bir siyasi partinin tek başına yasama meclisi ve hükûmeti oluşturduğu rejimlere verilen addır. Mutlak hakim tek parti dışındaki tüm partiler ya yasa dışıdır ya da tek parti rejiminde partiler bulunuyorsa da; bu partiler seçimlere yalnızca sınırlı ve kontrollü katılım hakkına sahiptir. Ülkede başka siyasi partilerin kurulmasının yasak olmadığı, mecliste yürütme ve yasamada farklı partilerin koltuk sahibi olabildiği ancak devletin tek partiyle yönetildiği de facto durumlara ise tek parti yönetimi denir.

Müdâfaa-i hukuk cemiyetleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak İtilaf Devletleri'ne teslim olması üzerine Osmanlı Türkiyesi'nin çeşitli kent ve kasabalarında oluşturulan ve Millî Mücadele'nin ilk örgütsel çekirdeğini oluşturan sivil kuruluşlara verilen ad.

<i>Son Posta</i> 1930 - 1960 arasında yayımlanmış gazete

Son Posta, Türkiye'de 27 Temmuz 1930 tarihinden itibaren yayınlanmaya başlamış ve 1960 Darbesinden sonra kapanmış bir gazetedir. Kurucuları Zekeriya Sertel, Halil Lütfü Dördüncü, Selim Ragıp Emeç ve Ekrem Uşaklıgil'di. Gazete, ilk günlerinden itibaren İsmet Paşa Hükûmeti'ne muhalif bir duruşa sahip olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1930 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1930 Türkiye yerel seçimleri, Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk çok partili seçimdir. Belediyeler Yasası'nın 4 Nisan 1930 tarihinde yürürlüğe girmesinin ardından yapılan seçime Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) ve yeni kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) katıldı. Bu seçimlerde belediye başkanları, belediye meclis üyeleri arasından ve meclis üyeleri tarafından iki kademeli olarak seçildi. Bu seçimlerin önemli bir özelliği de kadınların da ilk kez seçme ve seçilme hakkına sahip olmasıydı. Nitekim seçimlerde kadın-erkek ayrımı yapılmaksızın 18 yaşını tamamlamış olan tüm vatandaşların seçme, 25 yaşını tamamlayanların ise seçilme hakkına sahip olması kanunla birlikte gerçekleşti. Seçimden sadece bir ay önce kurulmasına rağmen birçok ilde hızlıca teşkilatlanan SCF, devlet memurlarının ve CHF görevlilerinin baskılarından ötürü yeteri kadar oy alamamasına karşın 502 seçim bölgesinin 24'ünde kazanan parti oldu. Halkın bir bölümünün CHF'nin politikalarından hoşnut olmadığını gösteren bu seçimler sonrasında CHF'nin SCF üzerindeki baskısının artarak devam etmesi üzerine, SCF kurucusu Fethi Bey tarafından 3. ayını doldurduktan kısa bir süre sonra feshedildi.

Türkiye Komünist Fırkası, Kurtuluş Savaşı döneminde, 18 Ekim 1920’de Atatürk'ün emriyle kurulmuş siyasi parti. "Resmî komünist partisi" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Samsun belediye başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Samsun Büyükşehir Belediyesi başkanları listesi, 1869'da Samsun Şehremaneti adıyla kurulan, cumhuriyetin ilanından sonra adı Samsun Belediyesi olan ve 1993'te büyükşehir statüsü kazanan Samsun Büyükşehir Belediyesinde görev yapan belediye başkanlarının bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması</span> Atatürk devrimleri sonucu, yerel seçimlerde 1930, genel seçimlerde 1934ten beri kullanılan siyasi hak

Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması, 1930’larda, Türkiye’de kadınların siyasi haklarını kazanması için gerekli yasaların çıkarılmasını ifade eder. Kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkını elde etmesi; toplumsal hayatta gerçekleşen Atatürk Devrimleri’nden birisidir.

Serbes Cumhuriyet, Türkiye’de çok partili yaşam denemelerinin yapıldığı yıllarda ülkenin ikinci muhalif partisi Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın yayın organı olan gazete. Ekim 1930 ile Ocak 1931 tarihleri arasında İzmir'de yayımlandı. Gazetenin tüm sayıları İzmir Milli Kütüphane ve TBMM Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Manisa Belediyesi ile 10 ilçenin ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. 6 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 18 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Manisa il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 2.926 kadın ve 7.120 erkek olmak üzere toplam 10.046 oy kullanılmıştır. İl merkezinde belediye meclisi için Cumhuriyet Halk Fırkası'nın gösterdiği 59 adaydan 49'u seçilirken Serbest Cumhuriyet Fırkası'dan ise ancak 3 kişi seçilebilmiştir. Belediye meclis üyeleri ise Manisa Belediye Başkanlığına Ali Rıza Bey'i (Besen) seçmiştir.

Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi) 2. Olağan Kongresi, 15-23 Ekim 1927 tarihlerinde II. Meclis'te toplanmış bir CHF kongresidir. Kongrede; fırkanın (partinin) genel başkanı Gazi Mustafa Kemal (Atatürk); 1919-1927 yılları arasında yaşanan gelişmeleri millete hesap vermek amacıyla hazırladığı Nutku okumuştur ve fırkanın 1923 tarihinde hazırlanan nizamnamesi (tüzüğü) değiştirilmiştir. Nutuk'un okunması altı gün sürmüş ve okunması bittikten sonra nizamname değişiklikleri yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Fırkası 3. Olağan Kongresi</span>

Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi) 3. Olağan Kongresi, 10-18 Mayıs 1931 tarihlerinde Ankara'da bulunan II. TBMM Binasında toplanmış bir CHF kongresidir. Birleşimlerini Genel Başkan Vekili sıfatıyla İsmet Paşa'nın yönettiği kongrede (kurultayda), fırkanın nizamnamesi (tüzüğü) bir kez daha değiştirilmiş ve Dokuz umdenin ardından ilk kez fırkanın programı hazırlanmıştır. Kongreye gidilen dönemde; 1929 Büyük Buhranı, Türkiye'nin ikinci çok partili yaşam denemesi olan Serbest Cumhuriyet Fırkası deneyimi, Kubilay Olayı ve Türk Ocakları'nın kapatılması olayları yaşanmıştır. Yaşanan bu olaylar, CHF'nin kongresini etkilemiştir.