İçeriğe atla

Y. Doğan Çetinkaya

Y. Doğan Çetinkaya
Doğum1975
İstanbul
Vatandaşlık Türkiye
MeslekTarihçi, akademisyen
Akademik geçmişi
Eğitimİstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Akademik çalışmaları
DisiplinTarih
Kurumuİstanbul Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi
Önemli eserleri
1908 Osmanlı Boykotu: Bir Toplumsal Hareketin Analizi (2004)


The Young Turks and the Boycott Movement: Nationalism, Protest and the Working Classes in the Formation of Modern Turkey (2014)
Osmanlı'yı Müslümanlaştırmak:Kitle Siyaseti, Toplumsal Sınıflar, Boykotlar ve Milli İktisat (1909-1914) (2015)

Gelecek 1917: Tarih, Devrim, Kültür (2018)

Yusuf Doğan Çetinkaya (d. 1975, İstanbul), Türk akademisyen.

Türkiye'nin siyasal ve toplumsal tarihi, Türk milliyetçiliği, Türkiye sol düşüncesi, toplumsal hareketler, Türkiye futbol tarihi ve sınıf hareketi üzerine yayınları vardır.[1] 1999 yılından itibaren İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde görev yapmaktadır.[2]

Yaşamı

1975’te İstanbul’da doğdu. Yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde tamamladı. "Politik Bir Silah Olarak İktisadi Boykot: Osmanlı İmparatorluğu'nda 1908 Boykotu" (Economic Boycott as a Political Weapon: The 1908 Boycott in the Ottoman Empire) başlıklı tezi ile ilk yüksek lisans derecesini Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü'nden (2002) aldıktan sonra, Macaristan'da Central European University Tarih Bölümü'nden (2004) ikinci yüksek lisans derecesini, Hollanda'nın Leiden Üniversitesi'nden (2010) doktora derecesini aldı.[3]

Akademik kariyerine 1999 yılından itibaren İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde devam etti. 2012-2013 öğretim yılında Atina'daki Panteion Üniversitesi'nin Siyaset Bilimi ve Tarih Bölümü’nde; 2019-2020 yıllarında ise Londra Üniversitesi Birkbeck Koleji'nde konuk öğretim görevlisi olarak bulundu.[4]

Ulusal bir ödül sahibi ilk yüksek lisans tezini 1908 Osmanlı Boykotu: Bir Toplumsal Hareketin Analizi (2008) ve onun devamı niteliğindeki doktora tezini Osmanlı’yı Müslümanlaştırmak (2015) adıyla kitaplaştırdı.[5] Kitaplarında Osmanlı tarih yazıcılığında yaygın olan Osmanlı toplumunda güçlü bir devlete karşı zayıf bir sivil toplum olduğu tezinin aksine devlet ve sivil toplumu birbirini besleyen iki olgu olarak ele aldı.[6] 2008'de "Toplumsal Hareketler:Tarih, Teori ve Deneyim" adlı ilk derlemesinin ardından, 2014'te doktora tezini Londra'da "The Young Turks and the Boycott Movement: Nationalism, Protest and the Working Classes in the Formation of Modern Turkey" adıyla yayımlandı.[7][8]

Çetinkaya, 2003-2008 yıllarında Eğitim-Sen'in İstanbul'daki 6 No’lu Üniversiteler Şubesi’nde yönetim kurulu üyesi, 2005 ve 2007 yılları arasında Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nin parti meclisi üyesi oldu. 2010-2021 arasında Tarih Vakfı'nda Yönetim Kurulu üyesi ve Başkan Yardımcısı olarak görev aldı.

2011 yılından itibaren gönüllü bir kurum olan Özgür Üniversite adlı bağımsız üniversitenin İstanbul şubesinde seminer dersleri verdi;[9][10] 2013 yılında sürdürdüğü Özgür Üniversite'nin (Türkiye ve Ortadoğu Forumu Vakfı) yönetim kurulu üyesi oldu.

Foti Benlisoy ile birlikte kaleme aldığı, 1917 Devrimi'nin bıraktığı mirası tartışan Gelecek 1917: Tarih, Devrim, Kültür başlıklı kitabı devrimin 100. yılı tartışmaları çerçevesinde 2018 yılında yayımlandı.[11] 2021 yılında ise Marksizim ve sosyalizm düşüncelerinin Osmanlı'daki gelişim sürecini yeniden tartışmaya açan "Osmanlı'da Marksizm ve Sosyalizm: Yeni Kuşak Çalışmalar" adlı derlemesi yayımlandı.[12]

2023 yılında Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar dergisinin 21. sayısı için yaptığı "Türkiye Kurulurken Sermaye" adlı özel dosyada tarihyazımında egemen olan ve toplumsal sınıfları görmezden gelen yaklaşıma karşı II. Meşrutiyet, Milli Mücadele ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında burjuvazinin oynadığı rolün ve bunun öneminin altını çizdi.[13]

"Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar" adlı derginin eş genel yayın yönetmeni;[14] Tarih Vakfı Yurt Yayınları'nın ve Toplumsal Tarih dergisinin yayın kurulu üyesidir.[15]

Eserleri

Kitapları

  • 1908 Osmanlı Boykotu: Bir Toplumsal Hareketin Analizi, 2004
  • The Young Turks and the Boycott Movement: Nationalism, Protest and the Working Classes in the Formation of Modern Turkey, 2014
  • Osmanlı'yı Müslümanlaştırmak: Kitle Siyaseti, Toplumsal Sınıflar, Boykotlar ve Milli İktisat (1909-1914), 2015
  • Gelecek 1917: Tarih, Devrim, Kültür (Foti Benlisoy ile birlikte), 2018

Derlemeleri

  • Toplumsal Hareketler: Tarih, Teori ve Deneyim, 2008
  • Ortadoğu: Direniş, Devrim, Emperyalizm, 2014
  • Tanzimat’tan Günümüze Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi 1839-2014:Yeni Yaklaşımlar, Yeni Alanlar, Yeni Sorular (Mehmet Ö. Alkan ile birlikte), 2015
  • 1917:Rusya’da Devrimde Devrim (Mehmet Ö. Alkan ile birlikte), 2018
  • Osmanlı'da Marksizm ve Sosyalizm: Yeni Kuşak Çalışmalar, 2021[16]

Kaynakça

  1. ^ Gülcan, Asena (3 Temmuz 2019). "1917 Rusya'da Devrimde Devrim". Tarih Kritik Dergisi. 5 (3): 259-262. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2022. 
  2. ^ "Doç.Dr. Yusuf Doğan ÇETİNKAYA | AVESİS". avesis.istanbul.edu.tr. 28 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2024. 
  3. ^ "Açık Radyo'nun "100. Yılında Ekim Devrimi" Söyleşileri bianet'te". BİA Haber Merkezi. 1 Aralık 2017. 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Y. Dogan Cetinkaya | Istanbul University - Academia.edu". istanbul.academia.edu. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2024. 
  5. ^ Mariküği, Ardziv (7 Mart 2015). "Osmanlı'yı Müslümanlaştırmak – Doğan Çetinkaya". 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022. 
  6. ^ Akgül, Ender Eren (17 Nisan 2019). "II. Meşrutiyet'te Kitle Hareketi, Boykotlar ve Milliyetçilik - Y. Doğan Çetinkaya ile söyleşi Podcast 410". Ottomanhistorypodcast.com. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022. 
  7. ^ Ülker, Erol (15 Aralık 2016). "Y. Doğan Çetinkaya. The Young Turks and the Boycott Movement: Nationalism, Protest and the Working Classes in the Formation of Modern Turkey. London, New York: I. B. Tauris, 2014". Aurum Journal of Social Sciences. 1 (2): 135-137. ISSN 2458-9896. 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022. 
  8. ^ Bozluolcay, Murat (Mayıs 2016). "Y. Doğan Çetinkaya. The Young Turks and the Boycott Movement: Nationalism, Protest and the Working Classes in the Formation of Modern Turkey. London and New York: I.B. Tauris, 2014, xi + 291 pages." New Perspectives on Turkey (İngilizce). 54: 144-148. doi:10.1017/npt.2016.13. ISSN 0896-6346. 
  9. ^ "Özgür Üniversite'de güz dönemi başlıyor!". CNN Türk. 21 Ekim 2011. 23 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2022. 
  10. ^ "Özgür Üniversite'de 2022 bahar dönemi başlıyor". Evrensel.net. 22 Mart 2022. 23 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2022. 
  11. ^ Çatal, Barış (1 Haziran 2019). "Devrimi Savunurken: 1917'nin Güncelliği (Toplumsal Tarih, Sayı: 306, Haziran 2019)". Toplumsal Tarih. 25 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2022. 
  12. ^ Yetkin, Metin (17 Ocak 2022). "Osmanlı'da sosyalizme ve Marksizm'e yeni kuşak bakış". Gazete Duvar. 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022. 
  13. ^ "Sunuş - Y. Doğan Çetinkaya | Tarih ve Toplum - Yeni Yaklaşımlar 21 - 21 - Bahar - 2023". iletisim.com.tr. Erişim tarihi: 22 Şubat 2024. 
  14. ^ "Tarih ve Toplum - Yeni Yaklaşımlar | Hakkımızda". İletişim Yayınları web sitesi Tarih ve Toplum - Yeni Yaklaşımlar dergisi sayfası. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022. []
  15. ^ "Y. Doğan Çetinkaya". İletişim Yayınları web sitesi Kişiler sayfası. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022. 
  16. ^ Balancar, Ferda (12 Ocak 2022). "'Osmanlı'da sosyalizm gayrimüslimlere münhasır değildi'". Agos. 11 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Komünizm</span> Bütün malların ortaklaşa kullanıldığı ve özel mülkiyetin olmadığı toplum sistemini hedefleyen ideoloji

Komünizm ; üretim araçlarının ortak mülkiyeti üzerine kurulu sınıfsız, parasız ve devletsiz bir toplumsal düzen ve bu düzenin kurulmasını amaçlayan toplumsal, siyasi ve ekonomik bir ideoloji ve harekettir. Sadece üretim araçlarının ortak kullanımına dayanan sosyalizm ile tam olarak aynı anlama gelmemesine rağmen hatalı bir biçimde eş anlamlı olarak da kullanılabilmektedir. 20. yüzyılın başından beri dünya siyasetindeki büyük güçlerden biri olarak modern komünizm, genellikle Karl Marx'ın ve Friedrich Engels’in kaleme aldığı Komünist Parti Manifestosu ile birlikte anılır. Buna göre özel mülkiyete dayalı kapitalist toplumun yerine meta üretiminin son bulduğu komünist toplum gerçektir. Komünizmin temelinde yatan sebep, sınıfsız, ortak mülkiyete dayalı bir toplumun kurulması isteğidir. Sınıfsız toplumlarda en genel anlamıyla tüm bireylerin eşit olması fikri karşıt görüşlüler tarafından "ütopya" olarak görülür ve zorla yaşanmaya çalışılırsa kaosa yol açacağı iddia edilir. Paris Komünü, komünist sistem yaşayabilmiş ilk topluluktur. Bunun dışında Mahnovist hareket öncülüğünde Ukrayna ve İspanya iç savaşı sırasında yaklaşık dört yıl süren anarko-komünist hareketle şekillenen toprakların kolektifleştirilmesi esasına dayalı olarak komünist topluluklar da kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Niyazi Berkes</span> Kıbrıslı Türk sosyolog

Niyazi Berkes, Kıbrıslı Türk sosyolog ve bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Marksizm</span> Alman filozof Marxın düşüncelerine dayanan devrimci sosyalist akım

Marksizm, özgün bir siyasal felsefe akımı, tarihin diyalektik materyalist bir yorumuna dayanan ekonomik ve toplumsal bir dünya görüşü, kapitalizmin Marksist açıdan çözümlenmesi, bir toplumsal değişim teorisi, Karl Marx'ın ve Friedrich Engels'in çalışmalarından çıkarılan, insanın özgürleşmesiyle ilgili bir düşünce sistemidir.

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik olarak toplumsal refahın, katılımcı bir demokrasiyle gerçekleşeceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin topluma ait olduğunu savunan, işçi sınıfının yönetime katılmalarına ağırlık veren, özel üretim yerine kamu bazlı üretimi destekleyen, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi bir teoridir. Siyasi yelpazede ve dünyanın çoğu ülkesinde sosyalizm, standart sol ideoloji olarak kabul edilir. Sosyalizm türleri, kaynak tahsisinde piyasaların ve planlamanın rolüne ve kuruluşlardaki yönetim yapısına göre değişir.

<span class="mw-page-title-main">Doğan Avcıoğlu</span> Türk gazeteci, yazar, düşünür ve siyaset adamı

Doğan Avcıoğlu Türk gazeteci, yazar, düşünür, siyasetçi, ekonomist ve Kurucu Meclis üyesi.:15

<span class="mw-page-title-main">Milliyetçilik</span> siyasi akım

Milliyetçilik ya da ulusçuluk, belirli bir milletin çıkarlarını, özellikle egemenliğini ve özyönetimini kazanmayı, daha sonra bunu ilelebet sürdürmeyi amaçlayan ideolojik fikir hareketi. Milliyetçilik, her ulusun kendisini dışarıdan gelecek olan müdahalelerden bağımsız olarak yönetmesi gerektiğini, ulusun bir yönetim için doğal ve ideal bir temel ve tek haklı politik güç kaynağı olduğunu savunmaktadır. Milliyetçilik, 19. yüzyıl başlarından itibaren Avrupa'da, 20. yüzyıldan itibaren ise tüm dünyada egemen politik düşünce tarzı haline gelmiştir. Bu dönemde dünya politik haritası milliyetçilik ilkelerine göre biçimlendirilmiştir. Günümüzde Anglosakson kültürüne bağlı toplumlarda ve Avrupa Birliği düşüncesini savunan çevrelerde olumsuz bir anlam yüklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aktivizm</span> Toplumda algılanan daha büyük bir iyiye doğru değişim yaratma çabaları

Aktivizm, aksiyonizm veya etkincilik, toplumsal değişme ya da politik değişiklik meydana getirmek için kasıtlı bir biçimde yapılan eylem olarak tanımlanabilir. Bu eylem çelişmeli tartışmalarda taraflardan birini desteklemek ya da muhalefet etmektir.

<span class="mw-page-title-main">Georgi Plehanov</span>

Georgiy Valentinoviç Plehanov, Rus devrimci, Marksist teorisyen ve filozof. Rusya'da sosyal-demokrat hareketin kurucusu ve kendini "Marksist" olarak tanımlayan ilk Ruslardandır.

<span class="mw-page-title-main">Faşizm</span> Aşırı sağcı, otoriter, aşırı milliyetçiliği savunan ideoloji

Faşizm, ilk olarak İtalya'da Benito Mussolini tarafından oluşturulan, otoriter devlet üzerine kurulu radikal bir aşırı milliyetçi politik ideolojidir. İlkeleri ve öğretileri, La dottrina del fascismo adı altında Giovanni Gentile tarafından yazılmıştır. Benito Mussolini'nin kurucusu olduğu Ulusal Faşist Parti'nin İtalya'da iktidara gelmesinin ardından, faşizm birçok milliyetçi ideolojiye örnek olmuştur. Hitler'in nasyonal sosyalizmi ve Franco'nun falanjizmi, faşizmden çok etkilenmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Solculuk</span> toplumsal eşitliği ve eşitlikçiliği destekleyen siyasi ideolojiler, politik duruş

Solculuk, genellikle bir bütün olarak toplumsal hiyerarşiye veya belirli toplumsal hiyerarşilere karşı çıkarak, toplumsal eşitlik ve eşitlikçiliği destekleyen ve bunu sağlamaya çalışan siyasi ideolojiler yelpazesidir. Sol siyaset tipik olarak, taraftarlarının toplumda diğerlerine göre dezavantajlı olarak algıladıkları kişiler için endişe duymanın yanı sıra, uygulandıkları toplumun doğasını değiştiren radikal yollarla azaltılması veya ortadan kaldırılması gereken haksız eşitsizlikler olduğuna dair bir inancı da içerir.

Lorans Tanatar Baruh, Türk yazar, tarihçi ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Hilmi</span> Türk siyasetçi; Osmanlı Sosyalist Fırkası ile Türkiye Sosyalist Fırkasının kurucusu

Hüseyin Hilmi veya İştirakçi Hilmi, Türk sosyalist siyasetçi. Osmanlı Sosyalist Fırkası ve Türkiye Sosyalist Fırkası'nın kurucusu ve genel başkanı. Osmanlı İmparatorluğu’nda sosyalizm düşüncesinde öne çıkan isimlerden biridir.

Toplumsal hareket ya da sosyal hareket; sosyal bilimlerde farklı düzenleme biçimlerini içeren, farklı harekete geçirme ve davranış stratejileriyle toplumsal değişimi hızlandırmak, engellemek veya tersine çevirmek için uğraşan kolektif eylemler bütünüdür. Bu haliyle toplumların ve sorunların şekillenmesinde ortak bir rol oynayıcı olarak görülebilir. Toplumsal hareketler, ortak amaç için bir araya gelen insanları barındırır. Bu insanların eylemlerini inceleyen toplumsal hareket analizleri, siyaset bilimciler, sosyologlar, psikologlar, tarihçiler tarafından yapılabilmektedir. Charles Tilly, Sidney Tarrow, Donatella della Porta, Alain Touraine, Alberto Melucci gibi isimler bu alanda çalışan önemli akademisyenlerdir. Bu çerçevede oluşan sosyal hareket teorisi, yeni örnek olayların getirdiği karşı-çıkışlar ve taleplerle gelişmeye devam etmektedir.

Ulusal Komünizm veya diğer adıyla Galiyevizm, 1917 Ekim Devrimi'nde etkin bir rol oynayan Sultan Galiyev'in ideolojisidir.

<span class="mw-page-title-main">Türk milliyetçiliği</span> Türk halkını ulusal veya etnik tanımlarla yücelten ve teşvik eden bir siyasi ideoloji

Türk milliyetçiliği, ulusal veya etnik tanımlarla Türk milletinin ilerlemesini, gelişmesini amaçlayan siyasi bir görüştür. Türkçülük ile aynı olmayıp, içinde Türkçülük dahil olmak üzere çeşitli Türk milliyetçisi ideolojileri barındırır.

Sosyalist hukuk, komünizmin hakim olduğu eski SSCB ve Doğu Avrupa ülkelerinde ve günümüzde Küba, Kuzey Kore ve yumuşatılmış şekilde Çin'de uygulanan Marksist-Leninist ideolojiye dayalı hukuk sistemi.

<span class="mw-page-title-main">Bilge Seçkin Çetinkaya</span> Türk siyasetçi ve yazar

Bilge Seçkin Çetinkaya, yazar, araştırmacı ve siyasetçi. Türkiye İşçi Partisi (TİP) MYK ve PM üyesi. Özgürlük ve Dayanışma Partisi eski Eş Genel Başkanı (2012-2016).

<span class="mw-page-title-main">Sosyal hareket teorisi</span>

Sosyal hareket teorisi, sosyal bilimler içinde, genellikle sosyal mobilizasyonun neden meydana geldiğini, ortaya çıkardığı biçimleri açıklamaya çalışan disiplinler arası bir düşünceler bütünüdür. Sosyal hareketlerin oluşumu ve işleyişinin potansiyel sosyal, kültürel ve politik sonuçları üzerine incelemeler içerir.

Osmanlı İmparatorluğu'nda Batılı milliyetçilik anlayışının yükselişi, Osmanlı millet anlayışının çöküşüne neden oldu. Osmanlı İmparatorluğu'nda hakim olan ve dini merkeze aldığı için mevcut millet kavramından farklı olan millet anlayışı, Osmanlı İmparatorluğu'nun gerilemesinde kilit bir faktör oldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.