İçeriğe atla

Yıldırım Akbulut

Yıldırım Akbulut
20. Türkiye başbakanı
Görev süresi
9 Kasım 1989 - 23 Haziran 1991
(1 yıl, 7 ay ve 14 gün)
CumhurbaşkanıTurgut Özal
Yerine geldiğiTurgut Özal
Yerine gelenMesut Yılmaz
15. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı
Görev süresi
20 Mayıs 1999 - 30 Eylül 2000
Yerine geldiğiHikmet Çetin
Yerine gelenÖmer İzgi
Görev süresi
24 Aralık 1987 - 9 Kasım 1989
Yerine geldiğiNecmettin Karaduman
Yerine gelenİsmet Kaya Erdem
Türkiye İçişleri Bakanı
Görev süresi
26 Ekim 1984 - 16 Eylül 1987
Yerine geldiğiAli Tanrıyar
Yerine gelenAhmet Selçuk
2. Anavatan Partisi Genel Başkanı
Görev süresi
16 Kasım 1989 - 15 Haziran 1991
Yerine geldiğiTurgut Özal
Yerine gelenMesut Yılmaz
Türkiye Büyük Millet Meclisi
17., 18., 19. ve 21. Dönem Milletvekili
Görev süresi
24 Kasım 1983 - 1 Ekim 2002
Seçim bölgesi1983 - Erzincan
1987 - Erzincan
1991 - Erzincan
1999 - Ankara
Kişisel bilgiler
Doğum 2 Eylül 1935(1935-09-02)
Erzincan, Türkiye
Ölüm 14 Nisan 2021 (85 yaşında)
Mamak, Ankara, Türkiye
Defin yeri Devlet Mezarlığı, Ankara
Partisi Anavatan Partisi
Evlilik(ler) Samia Akbulut
Bitirdiği okul Hukuk Fakültesi, İstanbul
Mesleği Avukat · Siyasetçi
Hükûmeti 47. Türkiye Hükûmeti

Yıldırım Akbulut, (2 Eylül 1935, Erzincan - 14 Nisan 2021, Ankara), Türkiye Cumhuriyeti'nin 20. Başbakanı. Türk avukat ve siyasetçi. Başbakanlık ve 1989-1991 yılları arasında Anavatan Partisi genel başkanlığı görevini sürdüren Akbulut, 1987-1989 ve 1999-2000 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı görevini üstlendi.

Siyasi hayatı

Yıldırım Akbulut, 2 Eylül 1935 tarihinde Erzincan'da doğdu.[1][2][3] Babasının PTT memuru olması nedeniyle ilkokulu Eskişehir'de, ortaokulu Samsun'da, liseyi ise Erzincan'da okudu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olduktan sonra bir müddet avukatlık yaptı.[4]

Akbulut, Adalet Partisi'nin Erzincan il başkanlığını yaptı. 1983 yılı Mayıs ayında Anavatan Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı ve ilk defa 1983 Türkiye genel seçimlerinde ANAP Erzincan milletvekili olarak meclise girdi. 26 Ekim 1984 ile 6 Eylül 1987 tarihleri arasında Turgut Özal tarafından kurulan 45. Türkiye Hükûmeti'nde içişleri bakanı olarak yer aldı. 1987 Türkiye genel seçimleri'nde tekrar ANAP Erzincan milletvekili olarak meclise girdi ve 1987 yılında yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı seçiminin üçüncü turunda 431 üyeden 250'sinin oyuyla TBMM başkanı seçildi ve bu görevini 9 Kasım 1989 tarihine kadar sürdürdü.[4][5]

17'inci, 18'inci ve 19'uncu dönem Erzincan milletvekili ve 21'inci dönem Ankara milletvekili oldu.

Başbakanlığı, 1989-1991

Turgut Özal'ın 1989 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde cumhurbaşkanı olarak seçilmesinin ardından aynı yıl Akbulut başkanlığında 47. Türkiye Hükûmeti kuruldu.[6] Anavatan Partisi'nin 17 Kasım 1989 tarihinde gerçekleşen ilk olağanüstü kongresinde Turgut Özal'dan boşalan genel başkanlığa Akbulut getirildi. 15 Haziran 1991 tarihinde gerçekleşen kongrede Mesut Yılmaz'a karşı seçimi kaybederek genel başkanlık ve başbakanlıktan ayrıldı.[4]

Sonraki siyasi hayatı

1992 yılında dönemin cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın talebiyle Yıldırım Akbulut ve 17 milletvekili ANAP'tan istifa etti, ancak bir süre sonra partiye döndü.[4]

18 Nisan 1999 seçimlerinin ardından mayıs ayında yapılan TBMM başkanlığı seçimlerini kazanıp 2000 yılına kadar TBMM başkanlığını sürdürdü. 2000 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu, ancak adaylığını ikinci turun ardından geri çekti. 2002'de ANAP'tan istifa eden Akbulut, aynı yıl yapılan genel seçimlerde Doğru Yol Partisi'nden İstanbul milletvekili adayı oldu, ancak DYP'nin barajı geçememesi nedeniyle seçilemedi.

Turgut Özal Üniversitesi'nin mütevelli heyeti başkanlığını yaptı. Son olarak Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyesi olarak görev yapmaktaydı.

Özel hayatı

Anayasa Mahkemesi eski üyelerinden Samia Akbulut'la (d. 1939) evli olan Akbulut, 3 kız çocuğu babasıdır.

Ölümü ve sonrası

Akbulut, 14 Nisan 2021'de aterosklerotik kalp hastalığı, kalp yetmezliği ve kalp pili tanısıyla tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde 85 yaşında öldü.[7] 15 Nisan 2021'de ilk olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde düzenlenen resmî cenaze merasiminin ardından Ahmet Hamdi Akseki Camii'nde cenaze namazı kılındı. Daha sonra naaşı Devlet Mezarlığı'na defnedildi.[8]

1 Temmuz 2021 tarihinde yayınlanan cumhurbaşkanı kararı ile Erzincan Havalimanı’nın ismi, Erzincan Yıldırım Akbulut Havalimanı olarak değiştirildi.[9][10]

Kaynakça

  1. ^ Sanal, Türker (1995). Türkiye Cumhuriyeti ve 50 Hükümeti. Sim Yayın. s. 51. ISBN 978-9759544010. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  2. ^ Arol, Ender (1990). Hayret ki Başbakan. Boyut Yayınevi. s. 88. ISBN 978-9755080222. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  3. ^ "Yıldırım Akbulut". Yeni Rehber Ansiklopedisi. 20. Türkiye Gazetesi. s. 239. 
  4. ^ a b c d Hürriyet, 7/2/2002.
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  7. ^ "Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut hayatını kaybetti". NTV.com.tr. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  8. ^ Sinan Uslu,Kemal Karadağ, Özcan Yıldırım (15 Nisan 2021). "Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut son yolculuğuna uğurlandı". Anadolu Ajansı. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  9. ^ "Eski Başbakan Yıldırım Akbulut'un ismi Erzincan Havalimanı'na verildi". T24. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  10. ^ "Eski Başbakan ve Meclis Başkanı merhum Yıldırım Akbulut'un ismi Erzincan Havalimanı'na verildi". Anadolu Ajansı. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Hikmet Çetin		15. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı
20 Mayıs 1999 - 30 Eylül 2000 		Sonra gelen:
Ömer İzgi
Önce gelen:
Turgut Özal		20. Türkiye başbakanı
9 Kasım 1989 - 23 Haziran 1991 		Sonra gelen:
Mesut Yılmaz
Önce gelen:
Necmettin Karaduman		Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
24 Aralık 1987 - 9 Kasım 1989 		Sonra gelen:
Kaya Erdem
Önce gelen:
Ali Tanrıyar		Türkiye İçişleri Bakanı
26 Ekim 1984 - 16 Eylül 1987 		Sonra gelen:
Ahmet Selçuk
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Turgut Özal		Anavatan Partisi Genel Başkanı
16 Kasım 1989 - 15 Haziran 1991 		Sonra gelen:
Mesut Yılmaz

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Turgut Özal</span> 8. Türkiye cumhurbaşkanı (1989–1993)

Halil Turgut Özal, Türk mühendis, bürokrat, siyasetçi, devlet adamı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. cumhurbaşkanı. Anavatan Partisi genel başkanı olarak 1983-1989 yılları arasında başbakanlık görevinde de bulunan Özal, 1989 seçimini kazanarak cumhuriyet döneminde doğan ilk cumhurbaşkanı olmuştur. Ayrıca Mustafa Kemal Atatürk'ün ardından, görevi başında vefat eden ikinci cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mesut Yılmaz</span> 21. Türkiye başbakanı

Ahmet Mesut Yılmaz, Türk siyasetçi, 21. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı ve eski ANAP Genel Başkanı. 1991-1999 yılları arasında toplam 2 yıl 3 ay boyunca 3 kez başbakanlık ve çeşitli bakanlıklar yapmıştır. 1991-2002 yılları arasında ise ANAP genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Anavatan Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2009)

Anavatan Partisi, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. Resmî kısaltması "ANAP" şeklindedir. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmış, 1996 ile 2002 yılları arasında da çeşitli koalisyon hükûmetlerinin içinde yer almıştır. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cemil Çiçek</span> 25. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Cemil Çiçek ; Türk avukat, siyasetçi ve eski TBMM başkanı. 2011-2015 yılları arasında TBMM Başkanlığı görevini sürdürmüştür. 2007-2011 yılları arasında Recep Tayyip Erdoğan tarafından kurulan 60. Türkiye Hükûmetinde başbakan yardımcısı olarak yer aldı. Bu görevinden önce 2002-2007 yılları arasında Abdullah Gül tarafından kurulan 58. Türkiye Hükûmetinde ve Erdoğan tarafından kurulan 59. Türkiye Hükûmetinde Adalet Bakanı olarak yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyaldemokrat Halkçı Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti (1985–1995)

Sosyaldemokrat Halkçı Parti, 12 Eylül Darbesi'nden sonra Türkiye Cumhuriyeti'nde, kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi'nin oylarını bünyesinde toparlamak maksadıyla kurulmuş olan siyasi partidir. Kısaltması "SHP" şeklindedir. Aynı kulvarda kurulmuş olan Halkçı Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin arasında yaptığı protokol ile kurulmuştur. Halkçı Parti, 2 Kasım 1985 tarihli kurultayında adını ve logosunu Sosyaldemokrat Halkçı Parti olarak değiştirmiş, 3 Kasım 1985 tarihinde Sosyal Demokrasi Partisi'nin kendini feshedip SHP'ye katılmasıyla parti son halini almıştır. Partinin amblemi zeytin dallarıyla çevrelenmiş Altı Ok olarak benimsenmişti. Sosyaldemokrat Halkçı Parti 18 Şubat 1995'te Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşmiş, böylece hukuki varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Milliyetçi Çalışma Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1985–1993)

Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP), Türkiye'de 12 Eylül 1980 Askeri Darbesinden sonra kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi'nin oylarını bünyesinde toparlamak maksadıyla kurulmuş olan siyasi partidir. Muhafazakâr Parti'nin 30 Kasım 1985 tarihinde adının değiştirmesiyle kurulmuştur. Partinin amblemi kırmızı bir zemin üzerinde beyaz bir hilal ve etrafında 9 yıldız olarak benimsenmiştir. Milliyetçi Çalışma Partisi, ismini 24 Ocak 1993'te MHP olarak değiştirmiş böylece partinin hukuki varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">1983 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 17. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1983 Türkiye genel seçimleri, 12 Eylül Darbesinin ardından yapılan ilk genel seçimdir. Bu genel seçim ile TBMM 17. dönem milletvekilleri seçildi. Seçimlere Millî Güvenlik Konseyi'nin izin verdiği üç parti katıldı.

<span class="mw-page-title-main">1991 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 19. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1991 Türkiye genel seçimleri, 20 Ekim 1991 tarihinde yapılan ve TBMM 19. dönem milletvekillerinin belirlendiği seçimlerdir.

Ali Talip Özdemir Türk siyasetçi. Ereğli (1984-87) ve Bakırköy (1991-95) belediye başkanlıkları yapan Özdemir, Türkiye'nin ilk Çevre Bakanı'dır (1991).

<span class="mw-page-title-main">Avni Akyol</span> Türk eğitimci, siyasetçi, Kültür Bakanı ve Milli Eğitim Bakanı

Avni Akyol, Türk eğitimci, siyasetçi, Kültür Bakanı ve Millî Eğitim Bakanı.

Korkut Özal, Türk mühendis ve siyasetçi.

Özal ailesi 1970 ve 1980'li yıllarda Türk siyasi hayatında etkili olmuş sağ muhafazakâr bir ailedir. Aileden 1 cumhurbaşkanı, 1 başbakan, 3 bakan ve 2 milletvekili çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">48. Türkiye Hükûmeti</span> I. Yılmaz Hükûmeti (1991)

48. Türkiye Hükûmeti veya I. Yılmaz Hükûmeti, Anavatan Partisi Genel Başkanı Mesut Yılmaz'in başkanlığında, 23 Haziran 1991 tarihinde kuruldu. Anavatan Partisinin tek başına kurduğu son hükûmet, 20 Kasım 1991 tarihine kadar görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">45. Türkiye Hükûmeti</span> I. Özal Hükûmeti (1983–1987)

45. Türkiye Hükûmeti veya I. Özal Hükûmeti, Turgut Özal'ın başkanlığında, 13 Aralık 1983 tarihinde kuruldu. Anavatan Partisi tarafından kurulan hükûmet, 21 Aralık 1987 tarihine kadar görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">46. Türkiye Hükûmeti</span> II. Özal Hükûmeti (1987–1989)

46. Türkiye Hükûmeti veya II. Özal Hükûmeti, Turgut Özal'ın başkanlığında, 21 Aralık 1987 tarihinde kuruldu. Anavatan Partisi tarafından kurulan Hükûmet, 9 Kasım 1989 tarihine kadar görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">47. Türkiye Hükûmeti</span> Akbulut Hükûmeti (1989–1991)

47. Türkiye Hükûmeti veya Akbulut Hükûmeti, Anavatan Partisinden Yıldırım Akbulut'un başkanlığında 9 Kasım 1989 tarihinde kurulup 23 Haziran 1991 tarihine kadar görev yapmış olan hükûmettir.

<i>Özallı Yıllar</i> Türk yapımı belgesel (2000-2001)

Özallı Yıllar, Mehmet Ali Birand, Soner Yalçın ve Serdar Akinan'ın hazırladığı, 12 Eylül Darbesi'nden önce Turgut Özal'ın başbakan müsteşarlığına getirilmesinden ölümüne kadar geçen dönemin anlatıldığı belgesel dizi. İlk kez 5 Kasım 2000 - 7 Ocak 2001 tarihleri arasında CNN Türk'te yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Özalizm</span> neoliberal ve neomuhafazakâr ideoloji

Özalizm veya Özalcılık, 1983-1989 yılları arasında başbakanlık, 1989-1993 yılları arasında cumhurbaşkanlığı yapan Turgut Özal'ın iktisadî ve sosyal görüşlerini ve siyaset anlayışını ifade eder. Özalizm, Özal'dan sonra başbakanlık yapan ve onun iktisadî görüşlerini kısmen sürdüren Yıldırım Akbulut ve Mesut Yılmaz dönemlerini de kapsayacak şekilde kullanılabilir.

Bu sayfada, 1989 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.