İçeriğe atla

Yüksek Orta Çağ

12. yüzyılın sonlarında Avrupa

Yüksek Orta Çağ, Avrupa tarihinin MS 1000'den 1300'e kadar süren dönemiydi. Yüksek Orta Çağ, Erken Orta Çağ'ın ardından başladı ve MS 1500 civarında sona eren Geç Orta Çağ izledi.[1]

Yüksek Orta Çağ'ın temel tarihsel eğilimleri arasında, önceki döneme göre büyük sosyal ve politik değişime yol açan hızla artan Avrupa nüfusu ve kırsal göç ve kentleşmenin ilk gelişmelerini içeren 12. yüzyıl Rönesansı yer almaktadır. 1350 yılına gelindiğinde güçlü nüfus artışı, Avrupa ekonomisine büyük fayda sağladı ve ekonomi, bazı bölgelerde 19. yüzyıla kadar bir daha görülmeyecek seviyelere ulaştı. Bu eğilim, Geç Orta Çağ'da, başta Kara Ölüm olmak üzere bir dizi felaket, aynı zamanda çok sayıda savaş ve ekonomik durgunluk nedeniyle sekteye uğradı.

Kaynakça

  1. ^ John H. Mundy, Europe in the high Middle Ages, 1150-1309 (1973) online

Ek okuma

  • Fuhrmann, Horst. Germany in the High Middle Ages: c. 1050–1200 (Cambridge UP, 1986).
  • Jordan, William C. Europe in the High Middle Ages (2nd ed. Penguin, 2004).
  • Mundy, John H. Europe in the High Middle Ages, 1150–1309 (2014) – online
  • Power, Daniel, ed. The Central Middle Ages: Europe 950–1320 (Oxford UP, 2006).

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Yüksek Orta Çağ ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ</span> 5. yüzyıl – 15. yüzyıl arasını kapsayan tarihî dönem

Orta Çağ, tarihçiler tarafından 5. yüzyılın sonlarından 15. yüzyılın sonlarına kadar sürdüğü söylenen tarihî dönemi ifade eden kavramdır. Orta Çağ dönemine verilen bir diğer isim olan "Klasik Sonrası Dönem" terimi, "Klasik Antik Çağ" döneminin adından türetilmiş olsa da, daha geniş bir coğrafi tanıma sahiptir. Orta Çağ, tarihçiler tarafından ihtilaflar olmasıyla birlikte, genel olarak MS 500–1500 aralığındaki dönemi kapsamaktadır ve Antik Çağ ile modern zamanlar arasında ayrı bir dönem olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kavimler Göçü</span> İlk XIX. yüzyıl Alman tarihyazımında ortaya atılan ve Avrupada 375-568 arasındaki büyük istilalar ve göçlerin tümüne verilen isim

Kavimler Göçü, MS 350-800 yılları arasında Avrupa'ya yapılan şiddetli insan göçüdür. İlk dönem ve ikinci dönem olarak ikiye ayrılmaktadır. İlk dönemki kavimler göçü Batı Roma İmparatorluğu ve Hunlar arasındaki yoğun sınır değişikliklerini kapsar. İkinci dönem kavimler göçüyse ilk dönemkinin devamı niteliğindedir. İlk gelen göçmenler Hunlar, Slavlar, Ön Bulgarlar, Alanlar tarafından Batı'ya doğru sürülen Gotlar, Anglo-Saksonlar, Vandallar ve Franklar gibi Cermen kabileleriydi. İkinci dönem göçleri de Kuzey Afrika, Anadolu ve Avrupa'da derin değişimlere sebep olmuştur.

Yeni Çağ veya Erken Modern Çağ, Avrupa tarihinde Orta Çağ'ın sonu ile Yakın Çağ ve Sanayi Devrimi arasındaki dönemdir. Bu bağlamda Erken Modern Dönem, 15. yüzyılın ikinci yarısından 18. yüzyılın ikinci yarısına kadar geçen yaklaşık üç asırlık dönemi kapsar. Çağın başlangıcı farklı tarih olaylarına bağlanmıştır. Yeni Çağ, 1453 senesinde Fatih Sultan Mehmed liderliğindeki Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğu Roma İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in fethi ile başlamıştır. Avrupa'da Rönesans'ın başlaması veya coğrafi keşifler dönemi de çağın başlangıç noktalarından kabul edilmektedir. Çağ, sınıf ayrılılıkları sebebiyle patlak veren ve daha sonra bütün Avrupa ile dünya ülkelerinin tarihini değiştiren Fransız İhtilali ile bitmiştir.

Jacques Le Goff Fransız tarihçi. Özellikle 12. ve 13. yüzyıl Orta Çağ tarihi konusunda uzmanlaşmıştır. Pierre Nora ile birlikte 1970'li yıllarda Yeni tarih akımının önemli isimleri arasında gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Antalar</span>

Antalar, 6. yüzyılın alt Tuna ve Kuzeybatı Karadeniz bölgesinde var olan erken bir Slav kabilesi devletiydi. Arkeolojik Penkovka kültürüyle sıklıkla bağlantılıdırlar.

<span class="mw-page-title-main">I. Manuil</span> Bizans İmparatoru

I. Manuil Komninos, 1143-1180 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">Usturlap</span>

Usturlap, astronomi ölçümlerinde kullanılmış tarihi bir ölçüm cihazıdır. Kullanım alanları arasında Güneş, Ay, gezegen ve yıldızın konumlarını belirlemek yer alır. Ayrıca yerel saatin ve İslam dininde namaz vakitleri usturlap sayesinde hesaplanıyordu. Bazı matematik problemlerinin çözümlenmesinde de usturlap kullanılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Radhanitler</span>

Radhanitler, Orta Çağ'da etkin olmuş Yahudi gezgin tüccar kabileleri. Orta Avrupa'yla Rusya ile Hazarya'yı sosyal, kültürel ve ticari açıdan çeşitli bağlar kurmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Orta İngilizce</span>

Orta İngilizce, İngiltere'nin Normanlar tarafından fethinden (1066) sonra 15. yüzyılın sonlarına kadar konuşulmuş eski bir İngilizce türüdür. İngiliz dili, Eski İngilizce döneminden sonra farklı varyasyonlar ve gelişmeler yaşadı. Akademik görüşler değişir, ancak Oxford İngilizce Sözlüğü, Orta İngilizcenin 1150'den 1500'e kadar konuşulduğunu göstermektedir. İngilizce dilinin gelişiminin bu aşaması, tahminen Yüksek ve Geç Orta Çağ'ı takip etti.

Roberto Sabatino Lopez, İtalyan Yahudisi kökenli Amerikalı tarihçi ve Orta Çağ iktisat tarihçisidir. Uzun yıllar Yale Üniversitesi'nde Avrupa tarihi çalışmaları yapmıştır. Roberto Sabatino Lopez, İtalya'nın Cenova şehrinde dünyaya geldi. 1932 yılında Milano Üniversitesinde Orta Çağ tarihi alanında doktora yaptı. 1939 yılına kadar İtalya'nın çeşitli üniversitelerinde çalıştı. Daha sonra Benito Mussolini rejiminden kaçarak ABD'ye geldi. Wisconsin-Madison Üniversitesi'nde 1942 yılında profesör oldu. 1986 yılında kanser nedeniyle hayatını kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">Erken Orta Çağ</span> Avrupa tarihinin bir dönemi

Erken Orta Çağ ile birlikte Avrupa Tarihi'nde Orta Çağ başlamış oldu. MS 6. yüzyıldan 10. yüzyıla kadar sürmüştür. Erken Orta Çağ, Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşünün devamındaki ve Yüksek Orta Çağ'dan önceki dönemdir. Erken Orta Çağ dönemi Geç Antik Çağ ile üst üste gelir. Geç Antik Çağ, Roma İmparatorluğu'nun devam unsurlarına vurgu yapmak için kullanılırken, "Erken Orta Çağ" daha sonraki dönemin özelliklerine vurgu için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Geç Orta Çağ</span>

Geç Orta Çağ, Avrupa tarihinin 1250-1500 yılları arasında devam ettiği dönemdir. Geç Orta Çağ, Orta Çağ döneminin sonu olup Erken Modern Dönem'den önce gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tremissis</span> Geç Antik Çağdan kalma, küçük ve saf altın bir kuruş

Tremissis ya da tremis Geç Antik Çağ'ın küçük bir katı altın parasıydı. Semissis ile analoji ile oluşturulan "bir birimin üçte biri" anlamına gelen adı, katsayıya göre değerini göstermiştir. İmparator I. Theodosius tarafından 380'lerde Roma parasına girmiş ve başlangıçta 8 silika değerindeydi.

Kenneth Meyer Setton, Amerikalı tarihçi ve akademisyendir. Orta Çağ üzerine çalışmalarda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ostsiedlung</span>

Almanca: Ostsiedlung veya Almanların doğuya doğru genişlemesi, Orta Çağ'da Almanca konuşan halkların Kutsal Roma İmparatorluğu'nun güney ve batı kısımlarından Orta Avrupa’nın, Batı Doğu Avrupa’nın ve Baltıklar'ın az nüfuslu bölgelerine yerleşmesini tanımlar. Etkilenen bölge kabaca kuzeyde Estonya'dan güneyde Slovenya'ya kadar, doğuda ise günümüz Romanya'sında yer alan Transilvanya'ya kadar uzanmıştır. Kısmende olsa Almanca: Ostsiedlung, İmparatorluğun ve Töton Şövalyeleri'nin genişlemesini takip etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Göksel küreler</span>

Göksel küreler, Eflâtun, Eudoxus, Aristo, Batlamyus, Kopernik ve diğerleri tarafından geliştirilen kozmolojik modellerin temel unsurlarıydı. Bu kozmolojik modellerde, sabit yıldızların ve gezegenlerin görünen hareketleri, sanki kürelere yerleştirilmiş mücevherler gibi, eterik, şeffaf bir beşinci elementten (esîr) yapılmış dönen kürelere gömülü olarak düşünülmüştür. Sabit yıldızların birbirlerine göre konumlarını değiştirmediğine inanıldığından, bunların tek yıldızlı bir kürenin yüzeyinde olması gerektiği ileri sürülmüştür.

Konstantinopolis İmparatorluk Üniversitesi imparator II. Theodosius'un Pandidakterion kurduğu MS 425'e kadar uzanan bir Doğu Roma eğitim kurumuydu.

<span class="mw-page-title-main">Karmelitler</span> Hristiyan tarikatı

Karmelitler, resmî adıyla Kermil Dağı'ndaki Kutsal Bakire Meryem'in İhvanının Tarikatı, Katolik mezhebine mensup bir Hristiyan tarikatı. Hem kadın hem de erkeklere açık olan tarikat, benimsediği yaşam tarzı açısından dilenci tarikatı olarak nitelendirilir. Kökenine dair tarihsel bilgiler net olmamakla beraber, 12. yüzyılda, o dönem Haçlı hakimiyetinde bulunan Kermil Dağı'nda kurulduğu düşünülür. Kurucusu olarak Fransız aziz Berthold'un adı geçse de Karmelitlerin erken dönem tarihine dair günümüze fazla bir bilgi ulaşmamıştır.

Bu liste maddesi, Orta Çağ'da hüküm süren büyük güçlerin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlığın uygarlıkta rolü</span>

Hristiyanlık, Batı toplumunun tarihi ve oluşumuyla karmaşık bir biçimde iç içe geçmiştir. Kilise, uzun tarihi boyunca eğitim ve tıbbî bakım gibi önemli bir sosyal hizmet kaynağı olmuştur; sanat, kültür ve felsefe için ilham kaynağı; siyaset ve din alanında etkili bir oyuncuydu. Çeşitli şekillerde ve çeşitli alanlarda ahlâksızlık ve erdeme karşı Batılıların tutumlarını etkilemeye çalıştı. Paskalya ve Noel gibi bayramlar resmî tatildir; Miladi Takvim uluslararası alanda sivil takvim olarak kabul edilmiştir ve takvim İsa'nın doğum tarihiyle başlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.