İçeriğe atla

Yüksek Askerî Şûra

Yüksek Askerî Şûra (YAŞ), Türkiye'nin başkentinde yalnız barış zamanında görev yapmak üzere oluşturulan kurul.[1]

Cumhurbaşkanı yardımcısının başkanlığında, Adalet, İçişleri, Dışişleri, Hazine ve Maliye, Millî Eğitim ve Millî Savunma bakanları, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlarından kurulur.

Yüksek Askerî Şûra, yılda en az bir kez toplanır. Cumhurbaşkanı gerektiğinde şûrayı toplayabilir ve şûraya başkanlık eder.

Yüksek Askerî Şûranın gündemi; cumhurbaşkanı tarafından belirlenir ve cumhurbaşkanı yardımcısı ile Genelkurmay Başkanı'nın önerileri dikkate alınarak Cumhurbaşkanı'nca düzenlenir. Şûranın ana gündemi, Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu albayların generalliğe terfisi, general ve amirallerin ise bir üst rütbeye terfisi, görev süresinin uzatılması veya emekliye ayrılmasıdır.

Yüksek Askerî Şûra Yönetmeliği'ne göre şûranın sekretarya hizmetleri Millî Savunma Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü tarafından yönetilmektedir. Şûra sekreteri, Millî Savunma Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan Yardımcısıdır.[2] Mevcut sekreter Bilal Durdalı'dır.

Tarihçe

1920'li yıllarda toplanan bir Yüksek Askerî Şûra.

2016 yılında yapılan köklü değişikliklerden önce Yüksek Askerî Şûra, Başbakan'ın başkanlığında Genelkurmay Başkanı, Millî Savunma Bakanı, Kara Kuvvetleri Komutanı, Deniz Kuvvetleri Komutanı, Hava Kuvvetleri Komutanı, Jandarma Genel Komutanı, orgeneral ve oramiral kadrosu olan görevlerdeki kişilerin (1. Ordu Komutanı, Genelkurmay II. Başkanı, Donanma Komutanı gibi) ve Yüksek Askerî Şûra üyelerinin katılımıyla Genelkurmay karargâhında bulunan Çakmak Salonu'nda yapılıyordu. Toplantılar üç gün sürüyor ve şûranın genel sekreterliğini Genelkurmay II. Başkanı yürütüyordu. Masanın başında Başbakan ve Genelkurmay Başkanı yan yana oturuyordu. 2011 yılındaki ağustos şûrasında ise Başbakan Recep Tayyip Erdoğan masanın başında tek başına otururken sağ tarafında Genelkurmay Başkan Vekili ve Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Necdet Özel, solunda Millî Savunma Bakanı İsmet Yılmaz yer aldı.

15 Temmuz Darbe Girişimi'nden sonra şûranın yapısı önemli ölçüde değiştirildi. Başbakan'ın başkanlığında Genelkurmay Başkanı, Başbakan Yardımcıları, Adalet Bakanı, Dışişleri Bakanı, İçişleri Bakanı ve Millî Savunma Bakanı ile Kuvvet Komutanlarının katılımıyla Başbakan'ın konutu olan Çankaya Köşkü'nde yapılmaya başlandı. Toplantı bir günde tamamlanmaya başlandı ve şûranın genel sekreterliğini Millî Savunma Bakanı üstlendi.[3]

2018'de uygulanmaya başlanan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi bir kez daha şûranın yapısı değişti. Cumhurbaşkanı Yardımcısı'nın başkanlığında Adalet Bakanı, Dışişleri Bakanı, İçişleri Bakanı, Hazine ve Maliye Bakanı, Millî Eğitim Bakanı, Millî Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı ile kuvvet Komutanlarının katılımıyla kuruldu. Şûranın sekretarya hizmetlerini Cumhurbaşkanı'nca belirlenecek mercinin yürüteceği, gerekli gördüğü hâllerde Cumhurbaşkanı'nın Yüksek Askerî Şûra toplantılarına katılacağı ve başkanlık edeceği düzenlendi.[1]

Görevler

Yüksek Askerî Şûranın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre Yüksek Askerî Şûranın görevleri şunlardır:

  • Genelkurmay Başkanlığınca hazırlanan askeri stratejik ana fikrin (Konseptin) tespiti ve gerektiğinde yeniden gözden geçirilmesi hususlarında görüş bildirmek;
  • Silahlı Kuvvetlerin ana program ve hedefleri ile ilgili konularda görüş bildirmek;
  • Silahlı Kuvvetlerle ilgili olup önemli görülen mevzuat taslaklarını inceleyip görüş bildirmek;
  • Cumhurbaşkanının lüzum gördüğü hallerde Silahlı Kuvvetlerle ilgili diğer konular hakkında görüş bildirmek;
  • Mevzuatla verilen görevleri yapmak,[1]

Yapısı

Kararların gizliliği

Yüksek Askeri Şûra toplantıları gizli olarak yapılır. Görüşmelerin ve alınan kararların açıklanması veya yayımlanması yasaktır. Ancak açıklanmasına Yüksek Askeri Şûranın kararıyla müsaade edilen konular Milli Savunma Bakanlığı tarafından yayımlanır.[1]

Kıdemsizlerin toplantıya katılamaması

Yüksek Askeri Şûra üyeleri; kendileri, kendilerinden kıdemli veya eşiti olan general ve amirallerin yükselme veya emeklilikleri ile ilgili konularda toplantılara katılamazlar.[1]

Toplantı çokluğu ve oylama

  • Yüksek Askeri Şûra, bütün üyelerin katılması ile toplanır. Ancak özrü olanlar toplantıya katılamayacaklarını (toplantı gününden önce) Şûra sekretaryasına bildirirler.
  • Kararlar toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğu ile alınır. Oylarda eşitlik hâlinde Başkanın katıldığı tarafın oyları geçerli sayılır. Oylama işlemi aksine bir karar alınmadıkça açık olarak yapılır.
  • Toplantıya katılamayan üyeler, gündemdeki konular hakkında, görüşlerini yazılı olarak bildirebilirler.
  • Yüksek Askeri Şûra kararları, Cumhurbaşkanı'nın onayı ile tekemmül eder.[1]

Diğer hususlar

Türkiye Anayasasının 125. maddesinin 2. fıkrasına göre Yüksek Askerî Şûranın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açıktır.[4]

Yüksek Askeri Şûra, 2014 yılına kadar TSK'de disiplinsizlik veya irtica gibi nedenlerden dolayı haklarında çıkarma işlemi yapılan subay, astsubay ve uzman erbaşlardan, 92. madde kapsamında ihraç için kurula sevk edilenlerin de ihraç kararlarını da karara bağlıyordu. Ancak 2013 yılında çıkarılan yeni 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu doğrultusunda, 2014 yılında YAŞ kararlarını ilgilendiren yedi yönetmelikte düzenleme yapıldı. Yapılan düzenleme ile irtica ve ahlaki durum nedeniyle ayırma konularını düzenleyen maddeler yasadan çıkarıldı.

TSK'de disiplin suçu işleyen rütbeli personel hakkında işlemlerin yapılabilmesi için Millî Savunma Bakanlığı ve kuvvet komutanlıkları bünyesinde yüksek disiplin kurullarının oluşturulması amacıyla Türk Silahlı Kuvvetleri Yüksek Disiplin Kurulları Yönetmeliği yayımlanmıştır.[5] General ve amirallerin disiplinsizlikleri ile ilgili cezaların verilmesi Bakanlıkta oluşturulan disiplin kuruluna, diğer personel hakkında ceza verilmesi ise kuvvet komutanlıklarında oluşturulan disiplin kuruluna bırakıldı.[6]

Üyeler

Fotoğraf Görevi Adı
Cumhurbaşkanı YardımcısıCevdet Yılmaz
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek
Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin
Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler
Genelkurmay BaşkanıOrgeneral Metin Gürak
Deniz Kuvvetleri KomutanıOramiral Ercüment Tatlıoğlu
Kara Kuvvetleri KomutanıOrgeneral Selçuk Bayraktaroğlu
Hava Kuvvetleri KomutanıOrgeneral Ziya Cemal Kadıoğlu

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "Yüksek Askeri Şûranın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi". Mevzuat Bilgi Sistemi. 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022. 
  2. ^ "Yüksek Askeri Şûra Yönetmeliği". Mevzuat Bilgi Sistemi. 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023. 
  3. ^ "'Çok gizli' toplantıda tarihi değişiklikler". Anadolu Ajansı. 2 Ağustos 2017. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  4. ^ "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası". Mevzuat Bilgi Sistemi. 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. 
  5. ^ "Türk Silahlı Kuvvetleri Yüksek Disiplin Kurulları Yönetmeliği". Mevzuat Bilgi Sistemi. 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. 
  6. ^ "TSK'dan ihraçta YAŞ devre dışı!". Milliyet. 13 Nisan 2014. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk Silahlı Kuvvetleri</span> Türkiye Cumhuriyetinin askerî gücü

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), yurt dışından gelecek tehdit ve tehlikelere karşı Türk vatanını savunmakla görevli askerî kuvvettir. Görevi caydırıcılık sağlayacak şekilde askerî gücün muhafazasını ve güçlendirilmesini sağlamak, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla yurt dışında verilen görevleri yapmak ve uluslararası barışın sağlanmasına yardımcı olmaktır.

Albay, birçok ülkenin kara ve hava kuvvetlerinde kıta görevi alay komutanlığı olan, yarbay ve tuğgeneral arasındaki askerî rütbe. NATO kodu OF-5'tir. Rütbe bekleme süreleri 5 yıldır. 2 yılını tamamlayan ve liyakatleri en üst makamlarca onaylanan albaylara kıdemli albay denir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı</span> Türk Silahlı Kuvvetlerinin yönetim organı

Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı, Türk Silahlı Kuvvetlerini komuta eden en üst düzey askerî birim. Genelkurmay başkanı, Türkiye Anayasası'na göre Türk Silahlı Kuvvetlerinin komutanıdır, cumhurbaşkanı tarafından atanır ve savaş zamanında başkomutanlık görevini Cumhurbaşkanlığı namına yerine getirir. Millî Savunma Bakanına bağlıdır. 16 Ağustos 2023 tarihinden beri Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak'tır.

<span class="mw-page-title-main">Necdet Üruğ</span> 19. TSK Genelkurmay Başkanı

Mustafa Necdet Üruğ Türk asker. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 19. Genelkurmay Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Rüştü Erdelhun</span> 10. TSK Genelkurmay Başkanı

Mustafa Rüştü Erdelhun Türk asker. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 10. Genelkurmay Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Kâzım Orbay</span> 3. TSK Genelkurmay Başkanı

Mehmet Kâzım Orbay, Türk asker ve siyasetçi. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 3. Genelkurmay Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Millî Güvenlik Kurulu (Türkiye)</span> ulusal güvenlik kurulu

Millî Güvenlik Kurulu (MGK), 1933-1949 yılları arasında Yüksek Müdafaa Meclisi Umumî Kâtipliği, 1949-1962 yılları arasında Millî Savunma Yüksek Kurulu ve Genel Sekreterliği, 1961 Anayasası'na göre Millî Güvenlik Kurulu ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği isimleri ile faaliyet göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Seyfi Kurtbek</span> Türk asker ve siyasetçi

Ali Seyfi Kurtbek, Türk asker ve siyasetçidir. Eski Türkiye Millî Savunma Bakanı.

<span class="mw-page-title-main">İrfan Özaydınlı</span> Türk asker, siyasetçi ve eski Türkiye İçişleri Bakanı

İrfan Özaydınlı, Türk asker, siyasetçi, eski Türkiye İçişleri Bakanı.

Sebahattin Işık Koşaner, Türk asker. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 27. Genelkurmay Başkanı.

Avni Atila Işık Türk asker. Eski Jandarma Genel Komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Millî güvenlik</span> devletin her türlü dış ve iç tehditlere karşı korunması

Millî güvenlik, ulus milletin, vatan topraklarının, deniz kıta sahanlığının, millî kurumlar, değerler ve çıkarların tüm askeri, siyasi, diplomatik ve ekonomik imkânlar kullanılarak iç ve dış tehditlerden korunumunu ifade eden genel bir topyekûn savunma ve tehdit önleme kavramıdır. Kararlı ve istikrarlı bir anayurt güvenliği sağlanabilmesi için birçok ülke tarafından uygulanan genel stratejiler arasında;

<span class="mw-page-title-main">Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi, Türkiye'yi yurt dışından gelecek tehdit ve tehlikelere karşı koruyan Türk Silahlı Kuvvetlerini komuta etmiş genelkurmay başkanlarının listesidir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilk genelkurmay başkanı Mirliva İsmet Paşa'dır. 16 Ağustos 2023 tarihinden beri genelkurmay başkanı Orgeneral Metin Gürak'tır.

Başkomutan veya başkumandan; silahlı kuvvetler veya askerî birim üzerinde kara, deniz ve hava kuvvetlerini komuta eden en üst rütbeli komutandır. Terim teknik olarak, bir ülkenin yürütme liderliğinde, devlet veya hükûmet başkanında bulunan askerî yeterliliklerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Silahlı Kuvvetleri</span>

Kazakistan Silahlı Kuvvetleri, Kazakistan'ı karadan, havadan ve denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevli olan askerî kuvvet. Kazakistan Kara Kuvvetleri, Kazakistan Hava Kuvvetleri, Kazakistan Hava Savunma Kuvvetleri, Kazakistan Deniz Kuvvetleri ve Kazakistan Cumhuriyet Muhafızları'ndan askeri birliklerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hulusi Akar</span> Türk asker ve siyasetçi

Hulusi Akar, Türk asker ve siyasetçi. Türkiye 52. Millî Savunma Bakanı. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 29. Genelkurmay Başkanı. 28. Dönem Kayseri Milletvekili ve TBMM Millî Savunma Komisyonu Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Ümit Dündar</span> Türk asker

Ümit Dündar Türk asker. Eski Türk Kara Kuvvetleri Komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Yaşar Güler</span> Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanı

Yaşar Güler Türk asker. Mevcut Türkiye Millî Savunma Bakanı. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 30. Genelkurmay Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Metin Gürak</span> 31. TSK Genelkurmay Başkanı

Metin Gürak, Türk asker ve mevcut TSK Genelkurmay Başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Musa Avsever</span> Türk asker

Musa Avsever, Türk asker. Eski TSK Genelkurmay Başkan Vekili.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.