Yükseköğretime Geçiş Sınavı

Yükseköğretime Geçiş Sınavı veya kısaca YGS, Türkiye'de Yükseköğretim Kurumları Sınavı sistemi öncesinde 2010-2017 yılları arasında geçerli olmuş yükseköğretime geçiş sisteminin ilk sınavı. Adaylar yükseköğretime geçişin ikinci aşaması olan Lisans Yerleştirme Sınavı'na girebilmek için bu sınavda herhangi bir puan türünden en az 180 ham puan almak zorundaydı. YGS’de en az bir puan türünden 150 veya üzeri puan alamayan adaylar ise YGS puanlarıyla bir yükseköğretim programını tercih etme hakkına sahip olamıyordu (sınavsız geçiş hakkı olanlar hariç). Yükseköğretime Geçiş Sınavı; Türkçe, Sosyal Bilimler, Temel Matematik ve Fen Bilimleri olmak üzere 4 bölümden oluşmakta ve her bir bölümde 40 soru olmak üzere toplamda 160 soru sorulmaktaydı. Testin Türkçe bölümünde paragraf ve dil bilgisi soruları ağırlıktayken sosyal bilimler kısmında sırasıyla Tarih, Coğrafya, Felsefe ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerine ait sorular yer alıyordu. Yasal olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini almayan öğrenciler için de ilave Felsefe soruları testin Sosyal Bilimler kısmında yer alıyordu. Testin Temel Matematik bölümünde: Matematik ve Geometri soruları yer alıyorken, Fen Bilimleri kısmında ise: Fizik, Kimya ve Biyoloji soruları sorulmaktaydı. Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na girmek zorunlu değildi. Giren adaylar tüm soruları cevaplamak zorunda da değildi. Sınav konuları ise dört yıllık lise eğitiminde verilen derslerden seçiliyordu. Sınav tarihi yıllara göre değişmekte olsa da genellikle mart ayı ortalarında yapılıyordu. Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na: bir liseden mezun olmuş olanlar, bir ortaöğretim kurumunun son sınıfında olan öğrenciler, ortaöğretim kurumlarının son sınıflarında beklemeli durumda bulunanlar (alttan dersi olanlar) ile yurt dışında Türkiye'deki ortaöğretim kurumlarına denk bir okuldan mezun olanlar girebilirdi. Sınava girmede sınır yoktu. İsteyenler her sene bu sınava girebilmekteydi. Sınav başvuruları, sınav tarihleri ve sınav sonuçları Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi'nin resmi sitesinden duyurulurken, adayların sınav hakkında bilmesi gereken şeyler de her yıl "ÖSYM Aday Kılavuzu" başlığıyla yayınlanıyordu.

Yayınlanan 2017 aday kılavuzuna göre bir ortaöğretim kurumunun son sınıfında olan öğrenciler, eğitim gördükleri okulda başvurularını yapabilmektedir. Açık liseden okuyanlar ise belirli okullardan başvuru yapabilirler. Ayrıca ÖSYM başvuru merkezlerinden de başvuru yapılabilmektedir. Bir ortaöğretim kurumunun son sınıfında olan öğrenciler, kendi okullarında başvurularını yapmak isterlerse okul müdür yardımcılarının belirlediği tarihlerde başvurularını yapabilecektir. Bu başvuruda öğrenciye doldurması için bir form verilir, öğrencinin fotoğrafı çekilir ve ÖSYM'nin belirlediği bir ücret öğrenciden tahsis edilerek, adaya şifre verilir. Bu sistem ÖSYM başvuru merkezlerinde de geçerlidir. Aday öğrenci dilerse okuldan aldığı şifreyi ve sınava gireceği yeri ÖSYM AİS'ten değiştirebilir. ÖSYM, öğrencilerin şifrelerini bu sistemden değiştirmeleri ile üçüncül kimselerle paylaşmamaları konusunda uyarı ve tavsiyelerde bulunmaktadır.

Daha önceden sınava girmiş adaylar tekrar bu sınava girmek isterlerse ÖSYM AİS'ten başvurularını yapabilmektedir. Bunun için tek şart sistemde geçerli bir fotoğrafı bulunmasıdır. Sistemde geçerli bir fotoğrafı olmayanlar ile var olan fotoğrafını değiştirmek isteyenler ÖSYM başvuru merkezlerinden bu işlemi yaptırabilmektedir.

Adaylar ÖSYM AİS veya diğer başvuru merkezlerinde başvuru sürecini tamamladıktan sonra ÖSYM'nin belirlediği kurumlarda sınav ücretini yatırmak zorundadırlar. Başvurusunu yapıp fakat sınav ücretini ödemeyen adaylar sınava giremezler. Sınav ücretleri yıllara göre farklılık gösterse de 2017 yılında bu ücret 60 Türk lirası şeklinde olmuştur. ÖSYM'nin ücretlerinin ödenmesi için belirlediği kurumlar her yıl yayınlanan aday kılavuzlarında yazmaktadır. Öğrenciler bu kılavuza ÖSYM'nin resmi sitesinden ulaşabilmektedir.

YGS’de uygulanan testlere verilen cevaplar, her test için ayrı ayrı değerlendirmeye alınmakta ve Türkçe, Sosyal Bilimler, Temel Matematik ve Fen Bilimleri testlerinden her biri için birer standart puanı hesaplaması yapılmaktadır. YGS puanlarından her biri kendi içinde en küçüğü 100, en büyüğü 500 olan puanlara dönüştürülerek YGS-1, YGS- 2, YGS-3, YGS-4, YGS-5 ve YGS-6 puan türleri oluşturulmaktadır.

Sınav sonuçları adayların ev adresine gönderilmemektedir. Adaylar sınav sonuçlarını ÖSYM'nin resmi internet sitesinden görme imkanına sahiptir. Sınav sonuçları ile adayların başarı sıralamaları da ortaya çıkmaktadır. Sınav sonundaki başarı sıralaması LYS'de farklılık göstermektedir. Adaylar 180 ham puan almışlarsa Lisans Yerleştirme Sınavı'na girebilmektedir. Adayların Lisans Yerleştirme Sınavı'na girmeleri zorunlu değildir. Türkiye'de çoğu dört yıllık yükseköğretim bölümü Lisans Yerleştirme Sınavı ile öğrenci almaktadır. İki yıllık bölümlerin %90'ı ise YGS puanıyla öğrenci almaktadır.

Tercih dönemi genellikle temmuz ayında yapılmaktadır. Adaylar girmek istedikleri bölüme göre ister YGS isterlerse de LYS puanlarıyla tercih yapabilmektedir. Okulların kapanması ile ortaöğretim kurumlarının son sınıfında okuyan öğrencilerin diploma puanları ortaya çıkar. Böylelikle sınavlara giren tüm öğrencilerin diploma puanları saptanmış olur. Ardından öğrencilerin diploma notuna göre OBP, yani orta okul başarı puanları belirlenir ve ham puanlarına eklenir. Bir bölümü tercih ederken OBP ile toplanmış ham puan baz alınmalıdır. Öğrencilere verilen OBP puanı en az 30 en fazla ise 60 puan olmaktadır. Diploma notu 50 olan öğrenci en az 30 ek puan alırken, diploma notu daha yüksek olan öğrenciler ise daha yüksek bir ek puan almaktadırlar. OBP ek puanında üst limit 60'tır ve sadece diploma notu 100 olanlara verilmektedir. Yeni eğitim sistemi ile adaylar kendi alanları dışında bir tercihte bulunduklarında puan kırılma olayı kalkmıştır. Herhangi bir bölüme yerleşmek isteyen aday önce girmek istediği bölümün hangi puan türüyle öğrenci aldığını öğrenip ardından da bu puan türü için hangi sınavlara girmesi gerektiğini saptaması gerekir. YGS-1, YGS- 2, YGS-3, YGS-4, YGS-5 ve YGS-6 puan türleriyle alan bölümler için sadece YGS'ye girmek gerekirken diğer puan türlerinin (MF, TS, TM) hesaplanabilmesi için de Lisans Yerleştirme Sınavı'na girmeleri gerekmektedir.

Aday öğrencinin girmek istediği bölüm eğer YGS puan türlerinden (YGS-1, YGS- 2, YGS-3, YGS-4, YGS-5 ve YGS-6) biriyle alıyorsa öğrenciler kendilerinin bu puan türündeki puan ve başarı sıralamalarına bakmaları gerekmektedir. Aday öğrencinin YGS ham puanı ile OBP ek puanının toplamı girmek istediği bölümün taban puanına denk veya üstü geliyorsa bölüme yerleşme oranı da bu sebepten yükselebilir. Taban puanlar, sıralamalar ve standart sapmalar yıllara göre farklı olabileceği için adaylara geniş bir tercih aralığında bulunmaları da önerilmektedir. (örn. sıralamanın daha üstünden başlayarak daha düşük yerelere kadar inmek.) Tercih yaparken öğrencinin başarı sırası daha önemli bir etkendir. LYS puanıyla (TM, TS, MF, DİL) tercihte ise öğrencinin LYS ham puanları, OBP ek puanları ve YGS puanının %40 toplanarak öğrencinin yerleştirme puanı elde edilir. Yerleştirme puanları LYS sonuçları ile birlikte açıklanır. Aday öğrenciler sınav sonuçlarını ve tercihlerini ÖSYM AİS'ten yapabilmektedir. Adaylar 24 ile 30 bölüm arasında tercih yapma hakkına sahiptirler. Bu rakam yıllara göre de değişmektedir.

Yükseköğretim Kurumu tarafından 2016 yılında hazırlanan uygulamadır. Öğrenciler YÖK Atlas uygulaması ile, YÖK'e bağlı bulunan üniversitelerin ilgili tüm bölümlerine yerleşen öğrencilerin istatistik verilerine ulaşabiliyor. 3 farklı türde sistemi olan Atlas uygulaması ile, herhangi bir bölüme yerleşmek isteyen adayların kaç net yapmaları, kaç puan almaları, sıralamalarının nasıl olması gerektiği gibi soruların cevapları ortalama değerlerle bulunabiliyor. Atlas uygulaması ilgili sınav yılından bir önceki sınav yılına dair istatistiki veriler yansıtılıyor.

• Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi
• Lisans Yerleştirme Sınavı
• Yükseköğretim Kurulu

• 2016 ÖSYM Aday Kılavuzu 7 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 14 Nisan 2016 tarihinde erişildi