İçeriğe atla

Yükseköğretim Kurulu

Yükseköğretim Kurulu
YÖK
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi6 Kasım 1981 (42 yıl önce) (1981-11-06)[1]
TürüKamu kurumu
AdresYükseköğretim Kurulu Başkanlığı
06539 Çankaya, Ankara
Yıllık bütçe₺320.691.000 (2023)[2]
Yönetici(ler)
  • Erol Özvar, Başkan
  • Haldun Göktaş, Başkan Vekili
  • Metin Topcuoğlu, Başkan Vekili
Alt birimler
  • Yükseköğretim Yürütme Kurulu
  • Yükseköğretim Denetleme Kurulu
Web sitesiyok.gov.tr

YÖK olarak kısaltılan Yükseköğretim Kurulu, Türk üniversiteleri için merkezî devlet denetim organıdır.

Kuruluşu

Yükseköğretim Kurulu 1981 yılında, yükseköğretimi askerî hükümetin fikirlerine göre yeniden düzenleyen 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu uyarınca kuruldu.[3] Üniversiteler depolitize edildi ve devlet kontrolüne tabi tutuldu. Böylece 1961 anayasası ile üniversitelere tanınan özerklik ve özyönetim ortadan kaldırıldı.

Yetkileri ve yapısı

Yükseköğretim Kurulunun görevleri de 1982 tarihli Türk Anayasası'nda belirtildi. Kurul dekanları atar, rektörleri önerir, üniversite bütçelerini kontrol eder, müfredatı belirler ve öğrencilerin kabul prosedürüne karar verir (YKS). Türk üniversitelerinde başörtüsü yasağını 1982 yılında yürürlüğe koyan Yükseköğretim Kurulu olmuştur. 2004 yılında, imam hatip okulu mezunlarının üniversiteye girişine ilişkin bir reform yapılarak bu okullar liselerle eşit düzeye getirilmiştir.[4]

YÖK'ün en önemli organları şunlardır:

  • Genel Kurul
  • Başkan
  • Yürütme Kurulu

Yükseköğretim Kurulu, üçte biri Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulu ve yükseköğretim kurumları tarafından atanan 21 üyeden oluşmaktadır. 2004 yılına kadar Genelkurmay Başkanlığı da Yükseköğretim Kurulunun bir üyesini atamaktaydı.

YÖK Atlas programı

Yükseköğretim Kurulu tarafından 2016 yılında hazırlanan uygulamadır. Öğrenciler YÖK Atlas uygulaması ile, YÖK'e bağlı bulunan üniversitelerin ilgili tüm bölümlerine yerleşen öğrencilerin istatistik verilerine ulaşabiliyor. 3 farklı türde sistemi olan Atlas uygulaması ile, herhangi bir bölüme yerleşmek isteyen adayların kaç net yapmaları, kaç puan almaları, sıralamalarının nasıl olması gerektiği gibi soruların cevapları ortalama değerlerle bulunabiliyor. Atlas uygulaması ilgili sınav yılından bir önceki sınav yılındaki istatistik verileri yansıtıyor.[5][6]

YÖK Üstün Başarı Ödülleri

Ana Madde: YÖK Üstün Başarı Ödülleri

Yükseköğretim Kurulunca her yıl düzenli olarak bilimsel çalışma ve projeleri teşvik etmek amacıyla verilen ödüllerdir. Bireysel ve Kurumsal olmak üzere iki başlık altında verilen ödüller; kurumun misyonuna uygun, nitelikli ve özgün, ülkeye ekonomik, sosyal ve kültürel katkıları dikkate alınan, her türlü bilimsel çalışma, araştırma ve projeleri kapsamaktadır.

YÖK başkanları

#AdıGörev başlangıcıGörev bitişi
1Prof. Dr. İhsan Doğramacı21 Aralık 19819 Temmuz 1992
2Prof. Dr. Mehmet Sağlam15 Temmuz 19923 Kasım 1995
3Prof. Dr. Kemal Gürüz6 Aralık 19956 Aralık 2003
4Prof. Dr. Erdoğan Teziç9 Aralık 20039 Aralık 2007
5Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan11 Aralık 200711 Aralık 2011
6Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya11 Aralık 20116 Kasım 2014
7Prof. Dr. Yekta Saraç11 Kasım 201421 Temmuz 2021
8 Prof. Dr. Erol Özvar[7]30 Temmuz 2021 Görevde

YÖK üyeleri

#AdıGöreviAtanma tarihiBitiş tarihiSeçen
1Prof. Dr. Erol Özvar[7]Başkan[8]30 Temmuz 202130 Temmuz 2025Cumhurbaşkanı
2Prof. Dr. Halim Haldun GöktaşBaşkanvekili3 Haziran 20223 Haziran 2026Cumhurbaşkanı
3Prof. Dr. Metin Topcuoğlu[9]Başkanvekili9 Haziran 202030 Haziran 2024Üniversitelerarası Kurul
4Prof. Dr. Mahmut AkÜye1 Nisan 20231 Nisan 2027Cumhurbaşkanı
5Prof. Dr. Erol Arcaklıoğlu[10]Yürütme Kurulu Üyesi24 Aralık 202224 Aralık 2026Cumhurbaşkanı
6Prof. Dr. Arif Bilgin[10]Yürütme Kurulu Üyesi24 Aralık 202224 Aralık 2026Üniversitelerarası Kurul
7Prof. Dr. Naci Gündoğan [10][11]Yürütme Kurulu Üyesi24 Aralık 202224 Aralık 2026Cumhurbaşkanı
8Prof. Dr. Hüseyin KaramanYürütme Kurulu Üyesi11 Haziran 202211 Haziran 2026Üniversitelerarası Kurul
9Prof. Dr. Kemal ŞenocakYürütme Kurulu Üyesi11 Haziran 202211 Haziran 2026Üniversitelerarası Kurul
10Prof. Dr. Münire Kevser BaşÜye10 Nisan 202310 Nisan 2027Üniversitelerarası Kurul
11Prof. Dr. Mürteza BedirÜye3 Haziran 20223 Haziran 2026Cumhurbaşkanı
12Prof. Dr. Hayrunnisa Bolay BelenÜye10 Nisan 202310 Nisan 2027Üniversitelerarası Kurul
13Prof. Dr. Burhaneddin Sandıkçı[10]Üye24 Aralık 202224 Aralık 2026Cumhurbaşkanı
14İbrahim ŞenelÜye2 Ocak 20212 Ocak 2025Cumhurbaşkanı
15Prof. Dr. Hasan Nuri Yaşar[12]Üye5 Mart 20209 Mart 2024Cumhurbaşkanı
16Prof. Dr. Hasan MandalÜye1 Nisan 20231 Nisan 2027Cumhurbaşkanı
17Prof. Dr. Halit Eyüp ÖzdemirÜye1 Nisan 20231 Nisan 2027Cumhurbaşkanı
18Prof. Dr. İlker Hüseyin ÇarıkçıÜye1 Nisan 20231 Nisan 2027Cumhurbaşkanı
19Prof. Dr. Haluk GörgünÜye1 Nisan 20231 Nisan 2027Cumhurbaşkanı
20ÜyeCumhurbaşkanı
21ÜyeÜniversitelerarası Kurul

YÖK Denetleme Kurulu Üyeleri

#AdıGöreviAtanma tarihi
1Prof. Dr. Hamit Emrah BerişBaşkan1 Eylül 2023
2Mevlüt ÖzçelikÜye18 Kasım 2016
3Prof. Dr. Mahmut DoğruÜye28 Aralık 2017
4Prof. Dr. Metin DağdevirenÜye2020
5Aydın SarıÜye2021
6Prof. Dr. Tarık YarılgaçÜye19 Ocak 2021
7Prof. Dr. Ali İhsan AkgünÜye14 Temmuz 2021
8Güray IrmakÜye14 Temmuz 2021
9Prof. Dr. Osman KaramustafaÜye18 Ağustos 2021
10Prof. Dr. Ahmet UlusoyÜye22 Eylül 2021
11Ercan ÖzkanÜye9 Kasım 2021
12Prof. Dr. Uğur KayaÜye11 Ağustos 2022
13Prof. Dr. Mehmet DumanÜye9 Haziran 2023
14Recep UzÜye9 Haziran 2023
15Süleyman Necati AkçeşmeÜye2023

Kaynakça

  1. ^ "Resmi Gazete" (PDF). 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Aralık 2020. 
  2. ^ "Resmi Gazete" (PDF). 30 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  3. ^ Wissenschaftler in der Türkei: Jede Kritik kann als Unterstützung für den Staatsstreich gedeutet werden. In: Die Zeit. 21. Juli 2016, ISSN 0044-2070 (zeit.de [abgerufen am 12. April 2018]).
  4. ^ Heftige Kontroversen über die Reform des Türkischen Hochschulrates, Länderberichte, Konrad-Adenauer-Stiftung. In: Konrad-Adenauer-Stiftung. (kas.de [abgerufen am 12. April 2018]).
  5. ^ "YÖK Atlas". 31 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2016. 
  6. ^ "Yükseköğretim Program Atlası tanıtıldı (YÖK'ten YGS ve LYS için yeni uygulama)". 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2016. 
  7. ^ a b "Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı değişti". Sözcü. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021. 
  8. ^ 30 Temmuz 2021'de başkanlığa atanmıştır
  9. ^ ilk kez 30 Haziran 2016'da atanmıştır
  10. ^ a b c d "YÖK'e 5 yeni üye seçildi, 6 üniversiteye rektör atandı". NTV. 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. 
  11. ^ ilk kez 23 Kasım 2018'de atanmıştır
  12. ^ 9 Mart 2016 tarihinde ilk kez atanmıştır

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bursa Uludağ Üniversitesi</span> Bursada kurulu devlet üniversitesi

Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa’daki ilk üniversite olarak 11 Nisan 1975 tarihinde "Bursa Üniversitesi" adıyla kurulan, 1982 yılında ise "Uludağ Üniversitesi" adını alan, 2018 tarihinde ise "Bursa Uludağ Üniversitesi" ismini alan ve bünyesinde 15 fakülte, 2 yüksekokul, 15 meslek yüksekokulu, 1 konservatuvar, 4 enstitü, 27 araştırma ve uygulama merkezi ve rektörlüğe bağlı 5 bölümü olan yükseköğretim kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz Üniversitesi</span> Antalyada kurulu devlet üniversitesi

Akdeniz Üniversitesi, Antalya'da kurulu bir devlet üniversitesidir. 20 Temmuz 1982 yılında Batı Akdeniz bölgesi Antalya'da kurulmuştur. Türkiye'nin köklü üniversitelerinden biridir. Kampüsünün geniş ve yeşil bir araziye sahip olması ve Konyaaltı Sahili'ne yakınlığı ile Boğaziçi Üniversitesi'nden sonra Türkiye'nin en güzel ikinci kampüsü seçilmiştir.

Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS), Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından her yıl yapılan, Türkiye'deki ve bazı yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumlarına öğrenci yerleştirmeye yönelik bir sınavdır. Öğrenciler, bu sınav sonucuna göre bir yükseköğretim programına yerleştirilirler.

<span class="mw-page-title-main">Afyon Kocatepe Üniversitesi</span> Afyonkarahisarda kurulu devlet üniversitesi

Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ), 1992 yılında Afyonkarahisar'da kurulmuş bir devlet üniversitesidir. Üniversitenin temelleri 1974 yılında Anadolu Üniversitesi'ne bağlı bir birimin devamı olarak atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi</span> YÖKe bağlı bir devlet kurumu

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM), yükseköğretim programlarına girmek için başvuran adaylar arasından, başarılı olma olasılıkları diğerlerinden daha yüksek olanları seçerek bu programlara yerleştirmek amacı ile 1974 yılında kurulmuş olan devlet kurumudur. Merkez binası Ankara'da bulunur. Yılda yaklaşık 10 milyon adaya sınav uygulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi</span> Ankarada kurulu vakıf üniversitesi

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin bir iştiraki olan Türkiye Odalar ve Borsalar Eğitim ve Kültür Vakfı tarafından 2003 yılında Ankara'da kurulmuş bir vakıf üniversitesidir. Üniversitenin kurulmasına ilişkin karar 1 Temmuz 2003 tarihli ve 25155 sayılı resmî gazetede yayınlanmıştır. TOBB ETÜ'yü Türkiye'deki diğer üniversitelerden ayıran en büyük farklılık Ortak Eğitim programıdır. Ortak eğitim programı sayesinde mezun olduğunda iş tecrübesi bulunan bireyler yetiştirmeyi öngören üniversite 2004–2005 eğitim-öğretim yılında Mühendislik Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Fen Edebiyat Fakültesi olmak üzere 3 fakültedeki, 7 bölüme alınan 270 öğrenciyle eğitim-öğretime başlamıştır. TOBB ETÜ, öğrenci almaya başladığı ilk dönemde öğrenciler tarafından en çok tercih edilen ilk 5 üniversite arasına girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yükseköğretim</span> Genellikle yetişkinler için ileri düzeyde eğitim

Yükseköğretim, yüksekokullar ve üniversitelerde yapılan öğretim. İlköğretim ve ortaöğretim'den sonra gelir. Yükseköğretim; ön lisans, lisans ve lisansüstü eğitimi kapsayacak şekilde ele alınır. Ortaöğretimin ötesindeki mesleki eğitim, Birleşik Krallık'ta ileri eğitim olarak bilinir ve Birleşik Devletler'de sürekli eğitim kategorisine dahil edilir.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Üniversitesi</span>

İzmir Üniversitesi, İzmir'in 6. üniversitesiydi. Üniversite, 2007 yılında Doğanata Grubu'nun önderliğinde Doğanata Eğitim ve Kültür Vakfı (DEKVA) tarafından kurulmuş olup 2008-2009 öğretim yılında eğitim-öğretim hizmeti vermeye başlamıştı. Üniversitenin binası, Üçkuyular mevkiinde bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Köln Üniversitesi</span> Almanya, Kölnde kurulu devlet üniversitesi

Köln Üniversitesi Köln, Almanya'da bulunan, 48.000'den fazla öğrencisiyle Almanya'daki en büyük üniversitelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Iğdır Üniversitesi</span> Iğdırda kurulu devlet üniversitesi

Iğdır Üniversitesi, 2008 yılında Iğdır'da kurulmuş devlet üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yükseköğretime Geçiş Sınavı</span> Üniversiteye geçiş sınavı (2010–2017)

Yükseköğretime Geçiş Sınavı veya kısaca YGS, Türkiye'de Yükseköğretim Kurumları Sınavı sistemi öncesinde 2010-2017 yılları arasında geçerli olmuş yükseköğretime geçiş sisteminin ilk sınavı. Adaylar yükseköğretime geçişin ikinci aşaması olan Lisans Yerleştirme Sınavı'na girebilmek için bu sınavda herhangi bir puan türünden en az 180 ham puan almak zorundaydı. YGS’de en az bir puan türünden 150 veya üzeri puan alamayan adaylar ise YGS puanlarıyla bir yükseköğretim programını tercih etme hakkına sahip olamıyordu. Yükseköğretime Geçiş Sınavı; Türkçe, Sosyal Bilimler, Temel Matematik ve Fen Bilimleri olmak üzere 4 bölümden oluşmakta ve her bir bölümde 40 soru olmak üzere toplamda 160 soru sorulmaktaydı. Testin Türkçe bölümünde paragraf ve dil bilgisi soruları ağırlıktayken sosyal bilimler kısmında sırasıyla Tarih, Coğrafya, Felsefe ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerine ait sorular yer alıyordu. Yasal olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini almayan öğrenciler için de ilave Felsefe soruları testin Sosyal Bilimler kısmında yer alıyordu. Testin Temel Matematik bölümünde: Matematik ve Geometri soruları yer alıyorken, Fen Bilimleri kısmında ise: Fizik, Kimya ve Biyoloji soruları sorulmaktaydı. Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na girmek zorunlu değildi. Giren adaylar tüm soruları cevaplamak zorunda da değildi. Sınav konuları ise dört yıllık lise eğitiminde verilen derslerden seçiliyordu. Sınav tarihi yıllara göre değişmekte olsa da genellikle mart ayı ortalarında yapılıyordu. Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na: bir liseden mezun olmuş olanlar, bir ortaöğretim kurumunun son sınıfında olan öğrenciler, ortaöğretim kurumlarının son sınıflarında beklemeli durumda bulunanlar ile yurt dışında Türkiye'deki ortaöğretim kurumlarına denk bir okuldan mezun olanlar girebilirdi. Sınava girmede sınır yoktu. İsteyenler her sene bu sınava girebilmekteydi. Sınav başvuruları, sınav tarihleri ve sınav sonuçları Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi'nin resmi sitesinden duyurulurken, adayların sınav hakkında bilmesi gereken şeyler de her yıl "ÖSYM Aday Kılavuzu" başlığıyla yayınlanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Lisans Yerleştirme Sınavı</span> yükseköğrenime geçiş sınavı (2010–2017)

Lisans Yerleştirme Sınavı veya kısaca LYS, Türkiye'de 2010-2017 yılları arasında yükseköğretime geçiş sisteminin ikinci aşaması olan sınavdır. Yerini 2017 itibarıyla uygulanan YKS'nin AYT oturumuna bırakmıştır. Her yıl ÖSYM tarafından belirlenen tarihlerde 81 il merkezi ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti başkenti Lefkoşa'da yapılır. Yükseköğretime Geçiş Sınavı'nda herhangi bir puan türünden 180 puan alan adaylar dilerlerse Lisans Yerleştirme Sınavları'na başvurabilirler. Yükseköğretime Geçiş Sınavı'nda bu barajı geçen adayların Lisans Yerleştirme Sınavı'na başvurmaları zorunlu değildir fakat LYS puan türleri ile öğrenci alan yükseköğretim programlarına girmek isteyen aday öğrencilerin bu sınava girmeleri gerekmektedir. Lisans Yerleştirme Sınavı toplamda 5 ayrı oturumda gerçekleştirilmektedir. Lisans Yerleştirme Sınavları genellikle haziran ayında yapılmaktadır. Fakat sınav tarihleri girilen yıllara göre değişmektedir. Aday öğrenciler istedikleri kadar oturuma girme haklarına sahiplerdir. Genellikle LYS ile alan bir bölüme yerleşmek için en az 2 LYS oturumuna girmek gerekmektedir. Aday öğrenciden her bir oturum için ayrı ayrı ücret talep edilmektedir. Bu ücret 2017 yılında 40 Türk lirası olarak açıklanmıştır. Öğrenciler ortaöğretimde eğitim gördükleri alan dışındaki bir oturuma girerlerse bu durumda adayın puanı kırılmaz. Puan kırılma olayı sadece üst üste iki yıl sınava giren adayların girdiği ikinci sınavda uygulanır ve adayın OBP'si yarı yarıya düşürülür. Aday öğrencinin puanının kırılmasının sebebi bir önceki yıl bir bölüme yerleşmesi ile alakalı olup alan dışı tercih ile bir alakası yoktur. Lisans Yerleştirme Sınavı'na dair başvurular ve sonuçlar ÖSYM AİS'ten duyurulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şifa Üniversitesi</span> Türkiyede bir üniversite

Şifa Üniversitesi, Türkiye Tabipler Vakfı (TÜTAV) tarafından kurulan ve İzmir'de faaliyet göstermiş vakıf üniversitesi.

<span class="mw-page-title-main">Uygulamalı Bilimler Üniversitesi</span>

Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, ilk olarak Almanya'da ve Avusturya'da, daha sonra Avusturya, Lihtenştayn, Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan ve Türkiye'de de kurulmuş bir eğitim kurumu çeşididir. Almanya ve Avusturya'daki üniversitelerin bir kısmı Universität (Üniversite), bir kısmı ise Fachhochschule olarak geçer. Her ikisinden de mezun olan kişiler Bologna Sürecine göre lisans derecesi almaktadır.

Mustafa İlhan, Türk tıp profesörü.

<span class="mw-page-title-main">Milli Savunma Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Milli Savunma Üniversitesi (MSÜ), 31 Temmuz 2016 tarihinde Millî Savunma Bakanlığı'na bağlı olarak kurulan askerî yükseköğretim kurumudur. Üniversitede eğitim ve öğretime 12 Şubat 2017 tarihinde Hava Harp Okulu'nda yapılan törenle başlanmıştır.

Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS), Türkiye'de ÖSYM tarafından 2017-2018 eğitim öğretim yılından itibaren uygulanmaya başlanan ve her yıl yapılan ortaöğretimden yükseköğretime geçiş sınavı sistemi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de üniversiteler</span> Türkiyede yükseköğretime genel bakış

Günümüzdeki teşkilat ve statüye sahip üniversiteler Türkiye'de, 1863’te kurulan Dârülfünunla başlar. Avrupa üniversitelerinde eğitim öğretim kilisenin kontrolü altındaki teolojiye dayanmasına rağmen Türklerin Selçuklu, Osmanlı ve daha pek çok değişik dönemlerde kurduğu çeşitli statülerdeki üniversiteler de pozitif bilimlerin de okutulması bakımından üniversite olarak bilimsel kariyerini başından günümüze kadar muhafaza etti. Bu sebeple Türkiye’de modern üniversitelerin ilki olan İstanbul Üniversitesi, 1453 senesinde Fatih Sultan Mehmed'in din ilimleri yanında fen ilimlerinin de okutulması için kurduğu Fatih Külliyesi'ne dayanmakta olup, beş asırlık bir geçmişe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Samsun Üniversitesi</span> Samsunda kurulu devlet üniversitesi

Samsun Üniversitesi ya da kısaltmasıyla SAMÜ, 18 Mayıs 2018 tarihinde Samsun'da kurulan devlet üniversitesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesinin bazı fakülte ile yüksekokullarının devriyle kurulan ve Samsun'daki ikinci devlet üniversitesi olan Samsun Üniversitesinin merkez yerleşkesi Canik ilçesinde bulunmaktadır.

Fazıl Tekin, Türk akademisyen. Osmangazi Üniversitesinin eski rektörlerindendir.