İçeriğe atla

Xun Kuang

Xunzi portresi.

Xun Kuang (Çince: 荀况; pinyin: Xún Kuàng; M.Ö. 310 - M.Ö. 235 dolaylarında ya da alternatif olarak M.Ö. 314 - M.Ö. 217),[1] yaygın olarak Xunzi (Çince: 荀子; pinyin: Xúnzǐ; "Üstâd Xun") lakabıyla da bilinir; Savaşan Devletler Çağı'nda yaşamış ve Yüz Düşünce Okulu'na katkıda bulunmuş Çinli Konfüçyüsçü filozof. Xunzi olarak bilinen bir kitap geleneksel olarak kendisine atfedilir. Xunzi'nın öğretileri, Han Hanedanı'nın resmî devlet doktrinlerinin oluşturulması üzerinde etkiliydi, ancak Tang Hanedanı döneminde Xunzi'nın etkisi Mensiyüs'a göreceli olarak azaldı.[2] Kendi eserlerinde Konfüçyüs, Mensiyüs ile Zhuangzi gibi şahısların yanı sıra mantıkçılar Mozi, Hui Shi ile Gongsun Long ve "Legalistler" Shen Buhai ile Shen Dao'a atıfta bulundu.[3] Erken Çin tarihinde ilk kez Laozi'dan şahıs olarak bahseder[4] ve Taoist öğretilerini reddetmekle beraber Taoist terminoloji kullanır.[5]

Kaynakça

Literatür
  • Knechtges, David R.; Shih, Hsiang-lin (2014). "Xunzi 荀子". Knechtges, David R.; Chang, Taiping (Ed.). Ancient and Early Medieval Chinese Literature: A Reference Guide, Part Three. Leiden: Brill. ss. 1757-65. ISBN 978-90-04-27216-3. 
Dipnot
  1. ^ Knechtges & Shih (2014), s. 1757.
  2. ^ de Bary, William Theodore; Bloom, Irene, (Ed.) (1999). Sources of Chinese Tradition: From Earliest Times to 1600. 1. New York: Columbia University Press. ss. 159-160. ISBN 978-0231109390. 
  3. ^ Karyn Lai 2017. p.55. An Introduction to Chinese Philosophy. https://books.google.com/books?id=3M1WDgAAQBAJ&pg=PA55
  4. ^ Tae Hyun KIM 2010 p.18, Other Laozi Parallels in the Hanfeizi
  5. ^ Robins, Dan, "Xunzi", 8. Epistemology, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.), https://plato.stanford.edu/archives/spr2017/entries/xunzi/ 18 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Taoizm</span> Çin kökenli dini veya felsefi gelenek

Taoizm, Antik Çin'de ortaya çıkmıştır ve temeli Laozi'nın yazılı eseri Dao De Jing'e dayanan bir öğretidir. Dao öğretinin temelidir. Çincede yol, yürümek, konuşmak, yön, yöntem, akış vb. anlamlara işaret eder. Dao Öğretisi'nin kurucu üstadları Laozi, Çuangzi ve Liezi'dir. Bu üstadların yazıları kozmogoni yani kainat ve onun doğuşu, kainatın yasa ve ilkeleri, insan ve doğanın kainat ile bağı, toplumsal yönetişim ilişkilerinin asıl doğası üzerine kuruludur. Antik Çin'de ortaya çıkan astronomi, hekimlik ve birçok doğa bilimlerinin köksel savını oluşturmuştur. Bahar-Güz Devri ve takip eden Savaşan Eyaletler Devrinde Çin'de ortaya çıkmış Yüz Düşünce Okulu içinde yer alan en önemli birkaç akımdan biridir. Bu akımlar arasında Kongzi (Konfüçyüs) de yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Konfüçyüs</span> Çinli filozof, eğitimci ve yazar (MÖ 551–479)

Konfüçyüs ya da Kongzi, , Çinli filozof, eğitimci ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Laozi</span>

Lao Zi kimi pinyin kullanılmayan eski kaynaklarda adı Lao Tzu, Lao Tse, Laotze diye geçer. Lao Çince 'yaşlı', Zi ise 'üstad', 'bilge' anlamına gelir. Tao Düşüncesi'nin kurucusu kabul edilen önemli bir Çin düşünürüdür. Dao De Çing kitabının yazarıdır.

<i>Tao Te Ching</i> Çince klasik eser

Dao De Jing M.Ö. 6. yy.'da, Antik Çinli bilge Laozi tarafından yazıldığı düşünülen klasik bir metindir. Eserin özgün adı Laozi dir. İki bölümden oluşur: Dao ve De. Dao evren anlayışının en temel metni sayılır. Dao/Tao, Yol demektir. De/Te, Laozi geleneğinde, yolun kendiliğindenliğinin ayırdımına varmak ve uyumsamak; Kongzi geleneğinde, erdem anlamında kullanılır. Jing/Ching, klasik eser demektir. Eserin, bambu çubuklara yazılmış halde en eski örneği 1963-74 yılları arasında Mawangdui arkeolojik kazı sitesinde, antik mezarlardan yeryüzüne çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Shang Hanedanı</span> MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çinde Sarı Nehir deltasında hüküm sürmüş hanedanlık

Shang Hanedanı ya da Yīn Hanedanı (殷代) MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çin'de Sarı Irmak deltasında hüküm sürmüş hanedanlık.

<span class="mw-page-title-main">Zhou Hanedanı</span> Çu Devleti veya Zou Hanedanı

Zhou Hanedanı ; Çin tarihinde MÖ 1122'den MÖ 256 yılına kadar hüküm süren kraliyet hanedanı. Çin tarihindeki Zhou Hanedanı, diğer tüm hanedanlardan daha uzun süre hüküm sürmüştür. Bu hanedandan önce Çin'in yönetici hanedanı; Shang Hanedanı idi ve Çin Hanedanı'nı bu hanedan takip etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sima Qian</span> Geçmiş çağın önemli tarihçilerinden birisi

Sima Qian eski çağ Çin tarihçisidir. Han Hanedanı'nın Büyük Katipleri'nin başkanı idi. Antik dönem Çin'in en önemli tarihçisi olarak kabul görmüştür. Tarih yazımında tarafsız kalmanın zorluğuna karşın önemine vurgu yapmasıyla nam salmış ve yine bu yüzden sıkıntılar çekmiştir. Tarih yazımı konusundaki tutumuyla tarihçilikten edebiyata önemli etkileri olmuştur. Yarı efsanevi Sarı İmparator'dan Han Wudi'ye kendisinden önceki 2000 senelik Çin tarihinin genel görünümünü veren Shiji adlı eseri çok övgü almıştır. Çin tarihyazımının en kapsamlı kaynağı kabul edilmiştir. Bu tanımlayıcı eseri, daha sonraki Çin tarihyazımına da temel atmıştır.

Shen Yue, Çinli şair, devlet adamı ve tarihçi. Liu Song Hanedanı, Güney Qi Hanedanı ve Liang Hanedanı altında imparatorlara hizmet etti.

<span class="mw-page-title-main">Qi (devlet)</span>

Qi, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 1046-221 yılları arasında var olan bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Zhao (devlet)</span>

Zhao, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 403-222 yılları arasında var olan bir devletti. MÖ 5. yüzyılda Han ve Wei ile birlikte Jin'in üç yollu Bölünmesi'nden yaratıldı. Zhao, Kral Wuling'in hükümdarlığı sırasında başlatılan askeri reformlardan önemli ölçüde güç kazandı, ancak Changping Muharebesi'nde Qin'e karşı ezici bir yenilgiye uğradı. Toprakları şimdi modern İç Moğolistan, Hebei, Şansi ve Şensi eyaletlerini kapsamaktayd ve Qin, Wei ve Yan devletleri ile Hiung-nu ile çevrelenmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Han (devlet)</span>

Han, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 403-230 yılları arasında var olan bir devletti.

Dört Kitap ve Beş Klasik, Çin'de Konfüçyüsçülük hakkında MÖ 300'den önce yazılmış yetkili kitaplardır.

Guoyu, Çin'in İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nde hükümdarlara ve diğer erkeklere atfedilen konuşmaların bir koleksiyonundan oluşan eski bir metindir. Zhou Kralı Mu'nun saltanatından MÖ 453'te Jin bakanı Zhibo'nun idamına kadar uzanan toplam 240 konuşmadan oluşmaktadır. Yazarı bilinmemektedir, ancak bazen Konfüçyüs'ün akranı Zuo Qiuming'e atfedilir. Guoyu muhtemelen MÖ 5. yüzyıldan başlayarak derlenmiş ve MÖ 4. yüzyılın sonlarına kadar devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Liu Xiang (bilgin)</span>

Liu Xiang veya onursal adıyla Zizheng, Batı Han Hanedanı döneminde yaşamış bir Çinli matematikçi, tarihçi, astronom ve devlet adamı. Polimatik bilimsel uzmanlık alanları arasında tarih, edebi bibliyografya ve astronomi vardı. Özellikle geniş imparatorluk kütüphanesinin kataloglanması ve düzenlenmesi konusundaki bibliyografik çalışmalarıyla tanınmaktadır.

Shen Buhai, Han devleti döneminde yaşamış bir Çinli filozof ve devlet adamı. MÖ 354'ten MÖ 337'ye kadar on beş yıl boyunca Zhao altında Han devleti şansölyesi olarak görev yaptı. Senkretist Shi Jiao ve Hukukçu Shang Yang'ın çağdaşı oluğ Zheng devletinde doğdu ve muhtemelen orada küçük bir memurdu. Han, MÖ 375'te Zheng'i fethettikten sonra, Han yetkililerinin saflarında yükseldi, topraklarını böldü ve başarılı bir şekilde reform yaptı. Kendisi ceza hukukuyla uğraşmasa da, idari yenilikleri, en ünlü halefi Han Fei tarafından "Çin Hukukçusu" devlet idaresine dahil edilecekti. MÖ 337'de görevdeyken eceliyle öldü.

<i>Zhuangzi</i> (kitap)

Zhuangzi, ideal Taocu bilgenin kaygısız doğasını örnekleyen hikâyeler ve anekdotlar içeren geç Savaşan Devletler Çağı dönemi eski bir Çin metnidir. Geleneksel yazarı "Usta Zhuang" (Zhuangzi) olarak adlandırılan Zhuangzi, Tao Te Ching ile birlikte Taoizm'in iki temel metninden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Fu (şiir)</span>

Fu, Han Hanedanı döneminde baskın edebi biçim olan bir Çin kafiyeli düzyazı biçimidir. Fu, şiir ve düzyazı arasında bir yerin, nesnenin, duygunun veya başka bir konunun mümkün olduğu kadar çok açıdan ayrıntılı bir şekilde tanımlandığı ve heyecan edildiği ara parçalardır. Fu'nun karakteristik özellikleri arasında değişen kafiye ve düzyazı, değişen satır uzunluğu, yakın aliterasyon, onomatopoeia, gevşek paralellik ve konularının kapsamlı kataloglanması yer alır. Genellikle mümkün olduğunca geniş bir kelime dağarcığı kullanılarak oluşturuldular ve bu nedenle klasik fu genellikle birçok nadir ve arkaik Çince kelimeyi içerir. Şarkı gibi söylenmeseler de okunurlar veya söylenirler.

Bambu Yıllıkları, Çin'in Antik tarihi hakkında eski bir metindir. En eski efsanevi zamanda olan Sarı İmparator döneminden başlayarak ve MÖ 299'a kadar uzanır ve sonraki yüzyıllarda Savaşan Devletler Çağı'nda Wei devleti tarihine odaklanılır. Bu nedenle, Sima Qian'ın Büyük Tarihçinin Kayıtları eserine benzer bir dönemi kapsamaktadır. Orijinali Song Hanedanı döneminde kaybolmuş olabilir ve metin günümüzde orijinalliği tartışmalı bir "güncel metin" ve eksik bir "antik metin" iki versiyonda bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Wang Xizhi</span>

Wang Xizhi, Doğu Jin Hanedanı döneminde yaşamış Çinli bir hattat, siyasetçi, general ve yazardı. Özellikle Çin kaligrafisindeki ustalığıyla tanınırdı. Wang, bazen Çin tarihindeki en büyük Çinli hattat olarak kabul edilir ve Çin kaligrafisinin her türünün, özellikle de yazının ustasıydı. Çin kaligrafisinde Dört Yetenekli Hattat'tan biri olarak bilinir. Tang imparatoru Taizong, eserlerine o kadar hayran kaldı ki Wang'ın Orkide Köşkü'nde Bestelenen Şiirlerin Önsözü eserinin imparatorla birlikte mozolesine gömüldüğü söylenmektedir.