Teleskop veya ırakgörür, uzaydan gelen her türlü radyasyonu alıp görüntüleyen astronomların kullandığı, bir rasathane cihazıdır. 1608 yılında Hans Lippershey tarafından icat edilmiştir ve 1609 yılında Galileo Galilei tarafından ilk defa gökyüzü gözlemleri yapmakta kullanılmıştır. Uzaydaki cisimlerden yansıyarak veya doğrudan gelen görülen ışık, ultraviyole ışınlar, kızılötesi ışınlar, röntgen ışınları, radyo dalgaları gibi her türlü elektromanyetik yayınlar; kozmos hakkında bilgi toplamak için çok gerekli kanıtlardır. Bu kanıtlar, klasik manada optik teleskoplarla ya da çok daha modern radyo teleskoplarla incelenir.
Sir William Herschel, KH, FRS, Almanca: Friedrich Wilhelm Herschel Almanya doğumlu, İngiliz astronom, teleskop üreticisi ve bestecidir. Hannover, Almanya'da doğmuştur. On dokuz yaşında İngiltere'ye göç edene kadar, Hanover Askeri Bandosu bünyesinde çalışmıştır. Güneş Sistemindeki 7. gezegen olan Uranüs'ü, Uranüs'ün iki büyük uydusu Titania ve Oberon'u ve Satürn'ün iki uydusu olan Enceladus ve Mimas'ı, kızılötesi radyasyonu keşfetmesi ve yazdığı 24 adet senfoni sayesinde ünlenmiştir.
Gözlemevi ya da Rasathane; rasat gözlem, hane ise ev anlamına gelir. Uzaydaki her çeşit değişikliği gözlemlemek, veriler toplamak, incelemek için kurulabilirler. Rasathaneler yıldızların hareketlerini gözlemek için kurulmuşlardır. Rasathaneler uzayı gözlemlemek için yapılırlar. Dolayısıyla en iyi gözlem yapılabilecek yüksek ve havasının yıl boyunca açık olan yerler tercih edilir. Türkiye'de Antalya'da Toroslarda kurulu olan rasathane en çok bilinen ve gelişmiş olanıdır. İstanbul Sancaktepe'de de 14inch çapında teleskoba sahip halka açık bir gözlem evi bulunmaktadır.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Astrofizik Araştırma Merkezi (ÇAAM) ve Ulupınar Gözlemevi 2001 yılında kurulmuş, gözlemevi 19 Mayıs 2002 tarihinde resmen açılmıştır. Merkez ve Gözlemevi Çanakkale merkezine 10 km uzaklıkta "Radar Tepesi" nin güney yamacında Ulupınar Köyü'ne yakın bir bölgede, 410 m yükseklikte yer almaktadır.
Ankara Üniversitesi Gözlemevi, 1959 yılında Ahlatlıbel, Ankara'da, astrofizikçi Prof. Dr. Egbert Adriaan Kreiken tarafından kurulmuştur.
Şumnu Üniversitesi "Piskopos Konstantin Preslavski" Gözlemevi, Bulgaristan'da eğitim amaçlı kullanılan iki gözlemevinden biridir.
Bulgaristan Rojen Ulusal Astronomi Gözlemevi, Güneydoğu Avrupa ve Balkanların en büyük astrofizik araştırma merkezidir. Gözlemevinin MPC kodu 071'dir. Rodop Dağları'nda bulunan yapı Rozhen tepesine kurulmuştur. Deniz seviyesinden yüksekliği 1740 metredir. Rojen Ulusal Astronomi Gözlemevi, Bulgar Bilimler Akademisi, Astronomi Enstitüsüne aittir.
Bernhard Woldemar Schmidt Alman optik mühendisi. 1930 yılında Schmidt teleskopu'nu icad etti. Schmidt teleskobu, optik aberasyon ve astigmatlık problemlerini ortadan kaldırdı. Astronomik ve bilimsel araştırma için kullanılan geniş açılı, çok geniş ve kısa flaş süreli fotoğraf makineleri ve dijital teleskopların temelini atmıştır.
Francis Preserved Leavenworth veya Frank Leavenworth Amerikalı astronomdur. Frank Muller ve Ormond Stone ile beraber pek çok Yeni Genel Katalog nesnesi tespit etmişlerdir. Virginia Üniversitesi Leander McCormick Gözlemevinde 66 cm diyaframa sahip bir teleskop kullanmışlardır.
Parkes Gözlemevi, Parkes kasabası, Yeni Güney Galler, Avustralya'nın 20 kilometre kuzeyinde bulunan radyo teleskop gözlemevidir. 20 Temmuz 1969'da Apollo 11'in aya inişini canlı olarak televizyonlara aktarılması için kullanılan teleskoplardan birisidir. Bilime katkıları açısından son 40 yılda Avustralya'da inşa edilmiş en iyi bilimsel enstrüman olarak tanımlanmıştır.
Sierra Nevada Gözlemevi, İspanya'nın Granada vilayetindeki Sierra Nevada sıradağlarında Loma de Dilar'da yer alan bir astronomi gözlemevidir. 1981 yılında kurulan gözlemevinin işletilmesi ve bakımı Endülüs Astrofizik Enstitüsü (IAA) tarafından yapılmaktadır. Açıklıkları 1,5 ve 0,9 metre olan iki Nasmyth teleskobuna sahiptir.
Kırılmalı teleskop veya refraktör, bir görüntüyü görüntülemek için lens (mercek) kullanan bir optik teleskop türüdür.Işığı kırmak yoluyla görüntüyü elde eder.Bunun için tüp sonunda odak dediğimız en büyük merceğin olduğu kısim vardir.ışık buradan görerek tüpün ucuna kadar ilerler tüp ucunda ise gözlemcinin büyütmede kullandığı mercek oküler bulunur. Sonradan çıkan aynalı teleskop'dan bu yönleri ile ayrılır. İlk ve uzun dönemden beri bilinen teleskop türüdür. Kırılmalı teleskop tasarımı başlangıçta casusluk camları ve astronomik teleskoplarda kullanıldı halen de belli ölçekte kullanılmaktadır ancak aynı zamanda uzun odaklı kamera mercekleri için de kullanılmaktadır. Bir refraktörün büyütmesi, objektif merceğinin odak uzunluğunun okülerinkine bölünmesiyle hesaplanır. Kırılma teleskoplarının tipik olarak önde bir lensi, ardından uzun bir tüp, daha sonra teleskop görüntüsünün odaklandığı arkada bir mercek veya enstrümantasyon bulunur. Başlangıçta teleskopların merceği bir elementdi, ancak bir asır sonra iki ve hatta üç elementli lensler yapıldı. Kırılma teleskopu teknolojisi, dürbün ve büyüteç lensleri gibi diğer optik cihazlarda sıklıkla uygulanan bir teknolojidir.
Stockholm Gözlemevi, 18. yüzyılda Stockholm, İsveç'te kurulan ve bugün Stockholm Üniversitesi'nin bir parçası olan astronomik gözlemevi ve kurumudur. 1931'de yeni Stockholm Gözlemevi, Stokholm yakınlarındaki Saltsjöbaden'de Karlsbaderberget'te açıldı ve 2001 yılına kadar inşasına devam edildi.
Kevola Gözlemevi güneybatı Finlandiya'da, Paimio'da Turku şehrinin 35 km doğusundadır. Gözlemevi artık Turku bölgesinde yerel gökbilim kuruluşu olan Turun Ursa ry sahiplidir. Gözlemevindeki binalar gözlem kubbesi, zenit tüpü ve bir de gözlemleri kaydetmek için bir evdir.
Schmidt–Cassegrain teleskobu (SC), basit küresel yüzeyleri kullanarak kompakt bir astronomik alet yapmak için bir Cassegrain reflektörünün optik yolunu bir Schmidt düzeltici plakayla birleştiren bir katadioptrik teleskoptur. Bu teleskoplar kırılmalı teleskop ile Newton teleskobunun bir melezidir. Teleskopta Schmidt–Cassegrain veya Maksutov-Cassegrain türlerinde olduğu gibi Newtonyan teleskoplardaki aynalar ve kırılmalı teleskoptaki mercekler bir arada kullanılabildiği gibi yine bu teleskop ailesinin özel bir türü olan düzeltici merceğe ihtiyaç duymayan Ritchey-Chretien tipi teleskoplarda ise sadece çukur aynalar kullanıldığı görülmektedir.
Valetudo, aynı zamanda Jupiter LXII olarak da bilinen ve başlangıçta S/2016 J 2 olarak adlandırılan bir Jüpiter uydusudur. Scott S. Sheppard ve ekibi tarafından 2016 yılında Las Campanas Gözlemevi'nin 6,5 metrelik Magellan-Baade teleskopuyla elde edilen verilerde keşfedildi, fakat Jüpiter'in diğer dokuz uydu keşfinin rapor edildiği 17 Temmuz 2018'e kadar, Küçük Gezegen Merkezi tarafından Küçük Gezegen Elektronik Genelgeleri aracılığıyla duyurulmadı. Orijinal duyuru, Las Campanas verilerinin yanı sıra Mauna Kea Gözlemevleri'nin 8,1 metrelik Gemini Kuzey teleskobundan ve Cerro Tololo Inter-American Gözlemevi'nin 4,0 metrelik reflektöründen elde edilen verilere de atıfta bulunuyordu.
Apache Point Gözlemevi, New Mexico, ABD'de bulunan bir gözlemevidir. Gözlemevinde birçok teleskop yer alır ve en büyük teleskoplarından biri 3,5 metre çaplı bir reflektör teleskoptur.
Pekin Schmidt CCD Asteroit Programı (SCAP), Dünya'ya yakın nesneleri aramaya yönelik astronomik bir araştırma programına verilen isimdir. 1990'lı yıllarda Çin'in Hebei eyaletinin Chengde kentindeki Xinglong İlçesindeki Xinglong İstasyonunda gerçekleştirilmiş ve binden fazla küçük gezegenin keşfedilmesine katkı sağlamıştır.
Siding Spring Gözlemevi Avustralya Ulusal Üniversitesi'ndeki (ANU) Astronomi ve Astrofizik Araştırma Okulu'nun (RSAA) bir parçası olan Coonabarabran, Yeni Güney Galler, Avustralya yakınlarında bulunan bir gözlemevidir. Diğer birtakım teleskoplarla birlikte Anglo-Avustralya Teleskobunu da bünyesinde barındırmaktadır. Gözlemevi Woorat Dağı'ndaki Warrumbungle Milli Parkı'nda deniz seviyesinden 1.165 metre (3.822 ft) yüksekte konuşlanmıştır. Bu dağ ayrıca Siding Spring Dağı olarak da bilinmektedir. Siding Spring Gözlemevi, Avustralya Ulusal Üniversitesi(ANU) bünyesinde yer almakta olup, Stromlo Dağı ve Siding Spring Gözlemevleri araştırma okullarının da bir parçasıdır.
Lemmon Dağı Kızılötesi Gözlemevi olarak da bilinen Lemmon Dağı Gözlemevi, ya da Mount Lemmon Gözlemevi (MLO), Tucson, Arizona'nın (ABD) yaklaşık 28 kilometre kuzeydoğusunda Santa Catalina Dağları'ndaki Lemmon Dağı'nda bulunan bir astronomik gözlemevidir. Coronado Ulusal Ormanı'ndaki alan, Arizona Üniversitesi Steward Gözlemevi tarafından ABD Orman Hizmetleri'nden alınan özel izinle kullanılmaktadır ve bağımsız olarak yönetilen bir dizi teleskop içermektedir.
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam