İçeriğe atla

Xiaowen (Kuzey Vey)

Xiaowen
Kuzey Vey imparatoru
Hüküm süresi20 Eylül MS 471-26 Nisan MS 499
Önce gelenXianwen
Sonra gelenXuanwu
Doğum13 Ekim MS 467
Ölüm26 Nisan MS 499
HanedanKuzey Vey

Xiaowen (Çince: 北魏孝文帝; pinyin: Běiwèi Xiàowén Dì; 13 Ekim MS 467-26 Nisan MS 499), Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın altıncı imparatorudur. Saltanatı MS 471'den MS 499 yılında ölümüne kadar sürmüştür.[1]

Xiaowen, İmparatoriçe Feng'in naipliği altında, MS 485'te eşit alan sistemi adı verilen ve tarımsal üretimi ve vergi gelirlerini artırmayı amaçlayan yeni bir arazi mülkiyeti sistemini yürürlüğe koydu. Eşit alan sisteminin uygulanması, büyük ölçüde sarayın, müstahkem köylerde yaşayan sakinleri kontrolleri altında barındıran yerel kodamanların ekonomik gücünü kırma arzusundan kaynaklanıyordu. Bu sistemde, tüm araziler devlete aitti ve daha sonra vergi ödeyen çiftçilere eşit olarak dağıtıldı. Bu sistem başarılı bir şekilde istikrarlı bir mali altyapı ve Kuzey Vey için evrensel zorunlu askerlik hizmeti için bir temel oluşturdu ve Tang Hanedanı'na kadar devam etti. Eşit alan programı, arazinin buna göre dağıtılabilmesi için doğru nüfus kayıtlarını derlemeyi amaçlayan başka bir girişim olan "Üç Yaşlı" sistemiyle birleştirildi.

İmparator Xiaowen, hükûmeti merkezileştirmeyi ve çok etnikli devleti yönetmeyi kolaylaştırmayı amaçlayan bir Çinlileştirme politikası uyguladı. Bu politikalar, sanatsal tarzların Çin tercihlerini yansıtacak şekilde değiştirilmesini ve mahkeme görevlilerinin dili konuşmaya ve Çin kıyafetleri giymeye zorlamayı içeriyordu. Kendi Siyenpi halkını ve diğerlerini Çin soyadlarını benimsemeye zorladı ve kendi aile soyadını Tuoba'dan Yuan'a değiştirdi. Ayrıca Siyenpi ve Han arasındaki evlilikleri teşvik etti.

MS 494'te İmparator Xiaowen, Kuzey Vey başkentini Pingcheng'den Çin tarihinde uzun zamandır önemli bir merkez olarak kabul edilen Luoyang'a taşıdı. Başkent Luoyang'a taşınırken, askeri seçkinler eski başkentte merkezlenmiş olarak kaldı ve yönetim ile ordu arasındaki farkları genişletti. Eski başkentteki nüfus muhafazakar kalırken, Luoyang'daki nüfus Xiaowen'in Çinlileştirme politikalarını benimsemeye çok daha hevesliydi. Reformları, Siyenpi seçkinleri tarafından direnişle karşılandı. MS 496'da, Siyenpi soyluları tarafından iki komplo, biri veliaht prensi Yuan Xun'a ve biri uzaktaki amcası Yuan Yi'ye odaklandı. MS 497'de Xiaowen komploları yok etti ve Yuan Xun'u intihar etmeye zorladı.

Kaynakça

  1. ^ Grousset, Rene (1970). The Empire of the Steppes. Rutgers University Press. ss. 64. ISBN 0-8135-1304-9. 

Ek okuma

Dış bağlantılar

Xiaowen (Kuzey Vey)
Resmî unvanlar
Önce gelen:
Xianwen
Kuzey Vey imparatoru
MS 471-499
Sonra gelen:
Xuanwu

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Song Hanedanı</span>

Song İmparatorluğu, Song Hanedanı ya da kısaca Song, 960'tan 1279'a kadar Çin'i yöneten hanedandır. Hanedan, Sonraki Zhou Hanedanı'nın verasetini gasp eden ve On Krallık'ın geri kalanını fetheden, Beş Hanedan On Krallık dönemini sona erdiren Taizu tarafından kuruldu. Song, kuzey Çin'deki çağdaş Liao, Batı Şia ve Kin hanedanlarıyla sık sık çatışırdı. Song, Kin Hanedanı'nın saldırılarının ardından Güney Çin'e çekildikten sonra sonunda Moğol İmparatorluğu'na bağlı Yuan Hanedanı tarafından fethedildi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Vey</span> Kuzey Çinde kurulmuş bir Türk devleti

Vey veya başka tarihsel kaynaklara göre
Kuzey Vey
Toba Vey
Yuan Vey olarak da bilinir. Hanedanlık, Siyenpiler'in Toba (Tabgaç) klanı tarafından kuruldu. Kuzey ve Güney hanedanları döneminde 386'dan 535'e kadar Kuzey Çin'i yöneten ilk hanedandır. "Siyasi kargaşa ve yoğun sosyal ve kültürel değişim çağının bir parçası" olarak tanımlanan Kuzey Vey hanedanı, özellikle 439'da Kuzey Çin'i birleştirmesi, kaotik On Altı Krallık dönemini sona erdirmesi ve 485'teki reformlarla kırsal alan üzerindeki emperyal kontrolü güçlendirmesiyle dikkat çekmektedir. Kuzey Vey, kendilerini Çin kültürünün gerçek savunucuları olarak gören Güney hanedanlarının yazarları tarafından "Örgülü Barbarlar" olarak anılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Dong Zhuo</span> Çinde Geç Han Hanedanı döneminde yaşamış bir siyasetçi ve savaş ağası

Dong Zhuo, Çin'de Geç Han Hanedanı döneminde yaşamış bir siyasetçi ve savaş ağasıydı. İmparator Ling'in ölümünden sonra MS 189'da başkent Luoyang'ın kontrolünü ele geçirdi ve hadım hâkimiyeti ile He Jin önderliğindeki bazı devlet yetkilileri arasındaki çatışmayı izledi. Dong Zhuo daha sonra İmparator Shao'yu tahtından indirdi ve yerine İmparator Xian'ı geçirdi.

Wei Kitabı, Wei Shou tarafından MS 551'den 554'e kadar derlenen klasik bir Çin tarihi metnidir. Metin, Kuzey Vey ve Doğu Vey'in MS 386'dan 550'ye kadar olan tarihini anlatan önemli bir metindir ve Yirmi Dört Tarih 'in bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Vey</span>

Doğu Vey, Çin'in Güney-Kuzey Hanedanları döneminde MS 534-550 yılları arasında var olan bir devletti. Devlet, Doğu Çin'de yer almakta olup kuzey hanedanlıklarından biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Xian (Han)</span>

Xian, Çin'in Doğu Han Hanedanı'nın 13. ve son imparatorudur. Saltanatı MS 189'dan MS 220 yılına kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Cao Pi</span>

Cao Pi, Çin'de Wei Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 220'den MS 226 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Yuan Shao</span>

Yuan Shao, Çin'de Doğu Han Hanedanı döneminde yaşamış siyasetçi ve savaş ağasıydı. Han Hanedanı'nın sonlarına doğru meydana gelen iç savaşlar sırasında Çin'in kuzey bölgelerini işgal etti. Aynı zamanda Huai Nehri bölgesini kontrol eden bir savaş ağası olan Yuan Shu'nun üvey ağabeyiydi, ancak ikisi birbirleriyle iyi ilişkiler içinde değildi.

<span class="mw-page-title-main">Liu Yuan</span>

Liu Yuan, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 299'dan MS 325 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Liu Cong</span>

Liu Cong, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun üçüncü imparatorudur. Saltanatı MS 310'dan MS 318 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Juqu Mujian, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Kuzey Liang'ın üçüncü hükümdarıdır. Saltanatı MS 433'ten MS 439 yılına kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ruizong (Tang)</span>

Ruizong veya asıl adıyla Li Dan (李旦), Çin'de Tang Hanedanı'nın beşinci imparatorudur. Saltanatı ilk önce MS 684-690 yılları arasında ve daha sonra MS 710'dan MS 712 yılına kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Li Cunxu</span>

Li Cunxu, Çin'de Beş Hanedan On Krallık döneminde Hou Tang'ın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 923'ten MS 926 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Xianwen, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın beşinci imparatorudur. Saltanatı MS 454'ten MS 471 yılına kadar sürmüştür.

Xuanwu, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın yedinci imparatorudur. Saltanatı MS 499'dan MS 515 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Xiaoming, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın sekizinci imparatorudur. Saltanatı MS 515'ten MS 528 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Yuan Zhao, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın dokuzuncu imparatorudur. Saltanatı MS 528 yılında ölümüne kadar yalnızca bir ay sürmüştür.

Yuan Ye, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın geçici imparatorudur. Saltanatı MS 530'den MS 531 yılına kadar sürmüştür.