Xiaohe Mezar Kompleksi
 Folke Bergman'ın çizdiği Lop Nur Bölgesi haritası, Sincan, Çin, 1935. Xiaohe Mezar Kompleksi, haritanın merkezine yakın bir konumdadır ve Ördek Nekropolü olarak işaretlenmiştir. | |
  Xiaohe Mezar Kompleksi'nin Çin'deki konumu | |
| Diğer adı | Ördek Nekropolü |
|---|---|
| Konum |  Çin |
| Bölge | Sincan Uygur Özerk Bölgesi |
| Koordinatlar | 40°20′11″N 88°40′21″E / 40.3364°K 88.6725°D |
Xiaohe Mezarlığı (Çince: 小河墓地; pinyin: Xiǎohé mùdì), kelime anlamıyla Küçük Nehir Mezarlığı, Ördek Nekropolü olarak da bilinir, Batı Çin'deki Sincan'da Lop Nur yakınlarında bulunan bir Tunç Çağı bölgesidir. Arkeolojik araştırmalar yapılmadan önce mezar soyguncuları tarafından yağmalanan[1] 330 mezara ev sahipliği yapmaktadır.
Mezarlık dikdörtgen bir kumulu andırmaktadır. Mezar alanında en erkeni 4.000 yıl önce yaşayan 30'dan fazla kişinin kalıntıları ortaya çıkarıldı. Hava geçirmez öküz derisi torbalara sarılarak defnedilen cesetler o kadar iyi korunmuştu ki, çoğu zaman mumya olarak anıldılar.
Mumyalar çoğunlukla Kafkas ırkına ait gibi görünse de, genetik yapılarının analizi, hem Batı Avrasya hem de Doğu Avrasya atalarını birleştiren karışık bir popülasyonu temsil ettiklerini ortaya çıkardı. Baba soylarının kökeni neredeyse tamamen Batı Avrasya'ya ait iken anne soyları doğu ve batı Avrasya'ya ait bir karışım sergilemekteydi.[2]
Xiaohe Mezarlık Kompleksi, bugüne kadar dünyanın herhangi bir yerinde bulunan en fazla sayıda mumyayı içermektedir.[3] Cesetlerin Xiaohe'de gömülmek için önemli mesafelerden taşınmış olması muhtemeldir, çünkü mezar kompleksinin yakınında hiçbir çağdaş yerleşimin bulunduğu bilinmemektedir.
Arkeoloji
Keşif ve erken kazılar
Ördek adlı yerel bir avcı, bölgeyi 1910 civarında keşfetti. Daha sonra, 1934'te Ördek'in yardımıyla, İsveçli kaşif ve arkeolog Folke Bergman, Kaydu Nehri'nin yakındaki bir kolundan dolayı Xiaohe, "küçük nehir" adını verdiği yeri keşfetti.[4] Mezar kompleksi küçük oval bir höyük olarak ortaya çıktı ve mezar höyüğünün tepesi, tepeleri kuvvetli rüzgarlar tarafından parçalanan dik ahşap direklerden oluşan bir ormanla kaplıydı.[5] Alanda kürek şeklinde ahşap anıtlar ve ahşap insan figürleri bulundu. Tabutlar mumyalanmış cesetlerin üzerine monte edilmişti. Bergman 12 mezar kazdı ve Stockholm'e götürülecek olan yaklaşık 200 eseri kurtardı. Bergman, giysilerdeki, özellikle de saçaklı peştemallerdeki şaşırtıcı benzerliğe Danimarka'daki Tunç Çağı mezar buluntularına dikkat çekti, ancak herhangi bir doğrudan bağlantı kurabilmek mümkün olmadı.
Daha sonraki kazılar
Ekim 2003'te, bölgede Sincan Kültürel Kalıntıları ve Arkeoloji Enstitüsü tarafından düzenlenen bir kazı projesi başladı. 2002 yılının sonundan bu yana toplam 167 mezar ortaya çıkarıldı ve kazılarda, katmanlar halinde inşa edilmiş yüzlerce küçük mezar ortaya çıkarıldı. 2006 yılında öküz derisine sarılmış tekne şeklinde bir tabut bulundu. İçinde Xiaohe'nin Güzelliği (veya Loulan'ın Güzelliği) olarak adlandırılan genç bir kadının oldukça sağlam bir mumyası vardı.[6][7]
Mezarların açıklaması
Her mezar, tabutun üst ucuna yakın dikey bir kavak direği ile işaretlenmiştir. Kimi durumda bir öküzün kafatası veya boynuzu direğe asılmıştır. Kimi durumda direklerin uçları, sırasıyla fallus ve vulvayı temsil eden torpido şeklinde veya kürek şeklinde olabilirdi. Erkek mezarları kürek şeklindeki direklerle, kadın mezarları ise fallik direklerle işaretlenmiştir. Erkek mezarlarının yanında yay ve oklar bulunmuştur. Direkler ve tabutlar kimi durumda kırmızıya boyanmıştı. Her tabut, gövde üzerine monte edilmiş, devrilmiş bir tekneye benzeyen ve daha sonra sığır derisi ile kaplanmış iki büyük tahta parçasından yapılmıştır. Kadınların bulunduğu birkaç özel mezarın üstlerinde çamur tabakaları ile kaplı ekstra dikdörtgen bir tabut vardır. Kimi durumda mezarlara insan yüzlerinden oluşan küçük maskeler ve ahşap insan figürleri eşlik etmekteydi. Cesedin yanına efedranın dalları ve yaprakları yerleştirilmişti.[8][9]
Genetik çalışmalar
2009 ve 2015 yılları arasında Xiaohe Mezar Kompleksi'nde bulunan 92 kişinin kalıntıları Y-DNA ve mtDNA belirteçleri için analiz edildi.
Mumyaların genetik analizleri, Xiaohe halkının anne soyunun hem Doğu Asya'dan hem de Batı Avrasya'dan geldiğini, ancak baba soyunun tümünün Batı Avrasya'nın modern popülasyonlarıyla bağlantılı olduğunu gösterdi.[2]
Anne soyunu ortaya çıkaran mitokondriyal DNA analizi, Xiaohe halkı tarafından taşınan anne soylarının Batı Avrasya haplogrupları H, K, U5, U7, U2e, T ve R*'yi içerdiğini gösterdi; Doğu Asya haplogrupları B5, D ve G2a ; büyük olasılıkla Orta Asya veya Sibirya kökenli C4 ve C5 haplogrupları; yanı sıra tipik Güney Asya haplogrupları M5 ve M* içermekteydi.[10] Öte yandan, incelenen baba soylarının neredeyse tamamı (12'den 11'i veya yaklaşık %92'si) Batı Avrasya haplogrup R1a1'dendir ve biri istisnai olarak nadir bazal paragrup K*' dandır.[11] Güney Sibirya muhtemel olmasına rağmen, bu karışmanın coğrafi konumu bilinmemektedir.[2]
Çalışmanın ortak yazarlarından biri olan Hui Zhou tarafından 18 Temmuz 2014'te yayınlanan bir yoruma göre, Xiaohe R1a1 soyları, daha yaygın Orta Asya R-Z93'ten ziyade belirli bir Avrupa dalına aitti.[12]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Burial Site from the Bronze Age, Lop Nur, Xinjiang". www.china.org.cn. 26 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.
- ^ a b c Chunxiang Li, Hongjie Li, Yinqiu Cui, Chengzhi Xie, Dawei Cai, Wenying Li, Victor H Mair, Zhi Xu, Quanchao Zhang, Idelis Abuduresule, Li Jin, Hong Zhu and Hui Zhou (2010). "Evidence that a West-East admixed population lived in the Tarim Basin as early as the early Bronze Age". BMC Biology. 8 (15): 15. doi:10.1186/1741-7007-8-15. PMC 2838831 $2. PMID 20163704.
- ^ Jan Romgard (2008). "Questions of Ancient Human Settlements in Xinjiang and the Early Silk Road Trade, with an Overview of the Silk Road Research Institutions and Scholars in Beijing, Gansu, and Xinjiang" (PDF). Sino-Platonic Papers (185). 6 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ "发现"小河公主"" (PDF). 北京青年报. 15 Kasım 2019. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Aralık 2020.
- ^ Folke Bergman: Archaeological Researches in Sinkiang. 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Silk Road Documentary Unearths Latest Findings". china.org.cn. 10 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.
- ^ "When West" (PDF). The Pennsylvania Gazette. Jan–Feb 2011. 20 Şubat 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ V. H. Mair (2006). "The rediscovery and complete excavation of Ördek's Necropolis" (PDF). Journal of Indo-European Studies. 34 (3/4): 273-318. 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2012.
- ^ Nicholas Wade (15 Mart 2010). "A Host of Mummies, a Forest of Secrets". New York Times. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ Chunxiang Li, Chao Ning, Erika Hagelberg, Hongjie Li, Yongbin Zhao, Wenying Li, Idelisi Abuduresule, Hong Zhu and Hui Zhou (2015). "Analysis of ancient human mitochondrial DNA from the Xiaohe cemetery: insights into prehistoric population movements in the Tarim Basin, China". BMC Genet. 16 (78): 78. doi:10.1186/s12863-015-0237-5. PMC 4495690 $2. PMID 26153446.
- ^ "中国北方古代人群Y染色体遗传多样性研究--《吉林大学》2012年博士论文 (Zhōngguó běifāng gǔdài rénqún Y rǎnsètǐ yíchuán duōyàng xìng yánjiū--"jílín dàxué"2012 nián bóshì lùnwén)". cdmd.cnki.com.cn. 19 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2017.
- ^ Li (2010). "The origin of Xiaohe Bronze Age mummies, 18 July 2014, posted by Hui Zhou, Jilin University". BMC Biology. 8: 15. doi:10.1186/1741-7007-8-15. PMC 2838831 $2. PMID 20163704.
Konuyla ilgili yayınlar
- Bergman, Folke (1939). Archaeological Researches in Sinkiang. Especially in the Lop-Nor Region. Reports from the Scientific Expedition to the Northwestern Provinces of China under the Leadership of Dr. Sven Hedin / Scientific Expedition to the North-Western Provinces of China. Publication 7. Stockholm: Thule. OCLC 1420201. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Bergman, Folke (1945). "Travels and Archaeological Field-work in Mongolia and Sinkiang: a Diary of the Years 1927–1934". Hedin, Sven; Bergman, Folke (Ed.). History of an Expedition in Asia 1927–1935. Part IV: 1933–1935. General reports, travels and field-work. Reports: Publication 26. Stockholm: Statens Etnografiska Museum. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- Mair, V. H. (2006). "The rediscovery and complete excavation of Ördek's Necropolis". Journal of Indo-European Studies. 34 (3–4): 273-318. ISSN 0092-2323.
- Wieczorek, Alfried; Lind, Christoph (2007). Ursprünge der Seidenstraße. Sensationelle Neufunde aus Xinjiang, China. Reiss-Engelhorn-Museen, Mannheim. Stuttgart: Theiss. ISBN 978-3-8062-2160-2.
Dış bağlantılar
- "DNA Reveals These Red-Haired Chinese Mummies Come From Europe And Asia". forbes.com. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2017.
