Küresel yıldız kümesi, galaksi merkezi etrafında uydu gibi dolanan, yıldızların küresel bir bileşimidir. Küresel yıldız kümeleri yerçekimi ile bir arada durabilirler. Yerçekimi sayesinde küresel bir şekle ve göreceli olarak merkeze doğru artan bir madde yoğunluğuna sahiplerdir. Yıldız kümesinin bir alt kategorisi olan küresel yıldız kümesi, Latince bir sözcük olan ve küçük küre anlamına gelen globulus kelimesinden türetilmiştir.
Arches Kümesi, Samanyolu'nun bilinen en yoğun yıldız kümesidir. Yay takımyıldızı yönünde, gökada merkezine 100 ışık yılı mesafede bulunur. Bu bölgedeki toz yüzünden meydana gelen son derece fazla körlenme nedeniyle optik olarak gizlenmiştir ve sadece X-ışını, kızılötesi ve radyo bandlarında gözlemlenebilir. Kümenin yarıçapı yaklaşık bir ışık yılıdır. Güneş'ten çok daha fazla büyük ve kütleli olan 150 genç ve çok sıcak yıldızla birlikte, 15.000 yıldız içerir. Bu tür yıldızlar aşırı parlaklıkları yüzünden sahip oldukları hidrojeni tüketmeden önce, sadece birkaç milyon yıl yaşarlar. Küme ayrıca yoğun çarpışmaların şokuyla üretilen sıcak gaz içerir.
Aşağıda dikkate değer gökadaların bir listesi bulunmaktadır.
Bir cüce galaksi, yaklaşık 1000 ila birkaç milyar yıldızdan oluşan galaksilere verilen isimdir; Samanyolu'nun 200-400 milyar yıldızına kıyasla bu sayı oldukça sınırlıdır. Samanyolu'nun yakın çevresinde yer alan ve 30 milyardan fazla yıldız içeren Büyük Macellan Bulutu kimi zaman bir cüce galaksi olarak sınıflandırılırken, kimileri de onu tam anlamıyla bir galaksi olarak kabul etmektedir. Cüce galaksilerin oluşum ve faaliyetlerinin daha büyük galaksilerle olan etkileşimlerden büyük ölçüde etkilendiği düşünülmektedir. Gök bilimciler şekillerine ve bileşimlerine göre çok sayıda cüce galaksi türü tanımlamaktadır.
Bu sayfa bazı Galaksi kümelerini listeler.
Saç Kümesi, 1.000'in üzerinde tanımlanmış gökada içeren büyük bir gökada kümesidir. Aslan kümesi ile birlikte Saç Süperkümesi'ni oluşturur.
Uzaklığı yaklaşık olarak 62.0+5.9-5.5 MIy, olan Ocak Kümesi, 100 milyon ışık yılı içinde, Başak kümesi'nden çok daha küçük ikinci en zengin gökada kümesidir. Irmak kümesi ile birlikte, güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir kümedir. Birbirlerine yakın görünseler de aralarında 20 milyon ışıkyılı mesafe vardır. Bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları da vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Süperkümesi" veya "Güney Süperkümesi" olarak adlandırılırlar. Kümenin merkezinde NGC 1399 bulunur, gökyüzünde iki derecelik bir alana yayılmış gökadalardan oluşan yoğun bir çekirdeği vardır ve bu da kümeyi amatör gök bilimci için popüler bir hedef haline getirmektedir. Bu küme, ayrıca iki çok büyük gökada içermektedir. Bunlar NGC 1316 ve NGC 1365'tir. Bu gökadalar, Ocak Kümesi'ndeki diğer tüm gökadalardan daha büyüktür.
Kahraman Kümesi Kahraman takımyıldızı bölgesinde bulunan gökada kümesi.
JKCS 041 Balina takımyıldızı yönünde bulunan ve şimdiye kadar Dünya'dan gözlenen en uzak Gökada kümesidir. Kırmızıya kayma değeri 1,9 ile yaklaşık olarak 10,2 milyar ışık yılı uzaklıkta olduğu hesaplanmaktadır.
Abell 1689, Başak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 2,2 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesi. Bilinen en büyük kümelerden birisidir ve kütleçekimsel merceklenme etkisi nedeniyle arka plandaki uzak gökadalar bozuk bir biçimde görünür. Kütleçekimsel merceklenme etkisiyle oluşan kavislerin konumları ve düzgünlükleri üzerinde bilgisayarla yapılan çözümlemeler, gözle görülebilen gökadalar içerisinde bulunan maddeye ek olarak, bu kümenin sayısal olarak mor bir renkle görüntü üzerine bindirilen soldaki resimde görülen modele benzer önemli miktarda karanlık madde de içermesi gerektiğine işaret etmektedir. Şubat 2008'de merceklenme etkisi kullanılarak en uzak gökadalardan biri olan A1689-zD1 tespit edilmiştir.
Süper yıldız kümesi, bir küresel küme öncüsü olarak düşünülen çok büyük bir bölgedir. H II bölgesi çevresinde genellikle çok sayıda genç ve çok büyük kütleli yıldızlardan oluşur. Süper yıldız kümesi bulunan bir H II bölgesi, toz kozası ile çevrilidir. Yıldızlar ve H II bölgeleri, yüksek seviyedeki körlenme yüzünden optik gözlemler için çoğunlukla görünmez olacaklardır. Sonuç olarak genç süper kümelerin en iyi gözlemleri, radyo ve kızılötesi gözlemleridir.
2XMM J083026+524133, 7,7 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan çok büyük bir gökada kümesidir. 2008 yılında ESA'nın XMM Newton ve Arizona'daki Büyük Binoküler Teleskop'u (LBT) ile keşfedilmiştir. Bu keşif karanlık enerjinin varlığını teyit etmektedir.
GN-z11, Büyükayı Takımyıldızı'nda bulunan yüksek derecede kırmızıya kaymış bir galaksidir. GN-z11, yaklaşık 32 milyar ışık yılı gerçek mesafeye karşılık gelen z= 11,09'luk bir spektroskopik kırmızıya kaymaya sahiptir. 13,4 milyar yıl önce, büyük patlamadan sadece 400 milyon yıl sonra var olduğu haliyle gözlemlendi. Sonuç olarak, GN-z11'in uzaklığı bazen uygun olmayan bir şekilde 13,4 milyar ışık yılı, yani ışığın aldığı yol mesafesinin ölçümü olarak belirtilir.
Baby Boom Gökadası, 12,2 milyar ışıkyılı uzaklıkta bulunan, yıldızlarla dolup taşan bir gökadadır. NASA'nın California Teknoloji Enstitüsü'ndeki Spitzer Bilim Merkezi tarafından keşfedilen galaksi, çok uzak evrendeki en parlak yıldız patlaması galaksisinin rekorunu elinde tutuyor ve parlaklık, aşırı yıldız oluşum oranının bir ölçüsüdür. Baby Boom Galaxy, yılda 4.000'e varan oranda yıldız ürettiği için "ekstrem yıldız makinesi" olarak adlandırıldı. Dünya'nın içinde bulunduğu Samanyolu galaksisi ise, yılda ortalama sadece 10 yıldıza çıkıyor.
Earendel olarak da bilinen WHL0137-LS, bilinen en uzak bireysel yıldızdır. Hubble Uzay Teleskobu tarafından görüntülenen yıldız, yerçekimi merceğinden gözlendi ve 6,2±0,1 kırmızıya kaymaya sahip olduğu belirlendi. Yıldızdan gelen ışık, Büyük Patlama'dan 900 milyon yıl sonra yayıldı ve Dünya'ya seyahat etmesi 12.9 milyar yıl sürdü. WHL0137-LS muhtemelen büyük bir yıldızdı, muhtemelen 50 güneş kütlesinden fazlaydı. Büyük kütlesi nedeniyle, yıldız muhtemelen uzun zaman önce bir süpernova olarak patladı.
SMACS J0723.3-7327, Uçanbalık takımyıldızı'nda yer alan ve comoving mesafesi yaklaşık olarak 5,12 milyar ışık yılı olan bir gökada kümesidir. SMACS 0723, Güney yarımküre'den görülebilen ve genellikle Hubble ve diğer teleskoplar tarafından derin geçmişi araştırmak için gözlemlenen bir gökyüzü bölgesi olmuştur. James Webb Uzay Teleskobu tarafından NIRCam kullanılarak elde edilen ilk tam renkli görüntünün hedefiydi. Daha önce SMACS araştırmasının bir parçası olarak Hubble Uzay Teleskobu, Planck ve Chandra tarafından da gözlemlenmişti.
GLASS-z13, Temmuz 2022'de James Webb Uzay Teleskobu kullanılarak Grism Lens-Amplified Survey from Space (GLASS) gözlem programı kapsamında keşfedilmiş bir gökadadır. Büyük Patlama'dan sadece 300 ila 400 milyon yıl sonra oluşmuş, şimdiye kadar keşfedilen en yaşlı gökadalardan birisidir. Tahmini kırmızıya kayma değeri yaklaşık olarak z= 13'tür. Bundan önce keşfedilen en yaşlı gökada olan GN-z11'le kıyaslanabilecek bir yaşta olduğu tahmin edilen GLASS-z11 ile birlikte keşfedildi.
Phoenix Kümesi (Anka Kümesi, SPT-CL J2344-4243), kendisiyle aynı adı taşıyan güney takımyıldızı Anka'da yer alan devasa, Abell sınıfı tip I gökada kümesidir. İlk olarak 2010 yılında Güney Kutbu Teleskobu işbirliğiyle Sunyaev-Zeldovich etkisi kullanılarak güney gökyüzünün 2.500 metrekarelik bir araştırması sırasında tespit edildi. Kütlesi 2 ×1015 M☉ mertebesinde olan bilinen en büyük gökada kümelerinden biridir ve bilinen diğer tüm büyük kümelerden daha fazla X-ışınları üreten, keşfedilen en parlak X-ışını kümesidir. Dünya'dan 8,61×10^9 ly (2,64 Gpc) uzaklıkta yer almaktadır. Yaklaşık 42 üye gökada tanımlandı ve şu anda SIMBAD Astronomi Veri tabanında listeleniyor, ancak gerçek sayı 1.000 kadar yüksek olabilir.
Yılancı Süperkümesi, Yılancı takımyıldızında bulunan yakın bir gökada süperkümesidir. Bu süperküme, Yılancı Boşluğu'nun uzak duvarını oluşturur, aynı zamanda Tavus-Hintli-Dürbün Süperkümesi ve Herkül Süperkümesi ile bir iplikçik halinde bağlı olabilir. Yılancı Süperkümesi, cD kümesi Yılancı Kümesi üzerinde merkezlenmiştir ve en az iki gökada kümesi, dört gökada grubu ve birkaç alan gökadasını barındırır.
Hyperion ön-süperkümesi, evrenin şu anki yaşının %20'sinde görülen ve Samanyolu'nun 5.000 katı kütleye sahip, bilinen en büyük ve en erken dönemdeki ön-süperkümedir. 2018 yılında Şili'deki Very Large Telescope ile gözlenen 10.000 gök cisminin kırmızıya kaymalarının analizi sonucunda keşfedilmiştir.
