İçeriğe atla

Wuchang Ayaklanması

Wuchang Ayaklanması
Xinhai Devrimi

Çin Cumhuriyeti'nin kuruluşu
Tarih10 Ekim-1 Aralık 1911
Bölge
Wuchang, Çin
SonuçTongmenghui zaferi
Xinhai Devrimi'nin başlangıcı
Taraflar
 Çing Hanedanı Tongmenghui
Hubei Askeri Yönetimi
Komutanlar ve liderler
Çing Hanedanı Ruicheng Huang Xing
Xiong Bingkun
Li Yuanhong
Güçler
10.000 2.000
Kayıplar
4.000 1.000

Wuchang Ayaklanması (Çince: 武昌起義; pinyin: Wǔchāng Qǐyì), Ekim-Aralık 1911 tarihleri arasında Wuchang'da Çing Hanedanı'na gerçekleşen bir ayaklanmaydı. Çin'in son imparatorluk hanedanını başarılı bir şekilde deviren Xinhai Devrimi'nin başlangıcı olarak kabul edilir. Ayaklanma, Tongmenghui'nin devrimci fikirlerinden etkilenen Yeni Ordu unsurları tarafından yönetildi. Ayaklanma ve nihai devrim, doğrudan Çing Hanedanı'nın neredeyse üç asırlık imparatorluk yönetiminin çöküşüne ve Çin Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açtı.

Ayaklanma, bir demiryolu kriziyle ilgili halk huzursuzluklarından kaynaklandı ve planlama süreci bu durumdan yararlandı. 10 Ekim 1911'de, Wuchang'da bulunan Yeni Ordu, Huguang Genel Valisi'nin ikametgâhına bir saldırı başlattı. Genel Vali Ruicheng hızla konuttan kaçtı ve devrimciler kısa süre sonra tüm şehrin kontrolünü ele geçirdi.[1]

Ayaklanmanın başladığı 10 Ekim günü, her yıl Tayvan'da Çin Cumhuriyeti Ulusal Günü olarak kutlanmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Esherick, Joseph W.; Wei, C.X. George (2013). China: How the Empire Fell. New York: Routledge. ISBN 978-1134612222. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin (bölge)</span>

Çin (Geleneksel Çin yazısı: 中國; Basitleştirilmiş Çince:

<span class="mw-page-title-main">Sincan Uygur Özerk Bölgesi</span> Çin Halk Cumhuriyetinde özerk bölge

Sincan veya Şincan Uygur Özerk Bölgesi, Türkiye Türkçesinde yazılmış resmi Çin devlet kaynaklarında Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi veya sadece Xinjiang olarak geçer, Çin'in kuzeybatısında bulunan bir özerk bölge. Güneyde Tibet Özerk Bölgesi, güney doğuda Çinghay ve Gansu eyaletleri, doğuda Moğolistan, kuzeyde Rusya, kuzeybatıda Kazakistan ve batıda Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan kontrolündeki Keşmir bölgesiyle komşudur. 1.664.897,17 km² yüzölçümü ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin en geniş idari bölgesidir. Başkenti Urumçi, resmî dilleri Uygurca ve Standart Çincedir.

<span class="mw-page-title-main">Çing Hanedanı</span> Doğu Asyada kurulan Çinin son imparatorluk hanedanı

Çing Hanedanı, 1644-1911 yılları arasında Çin'de hüküm sürmüş hanedandır. Kurucusu, Çin'in kuzeydoğusunda yaşayan Mançuların Aisin Gioro klanıdır; bu nedenle Mançu Hanedanı olarak da adlandırılır. Çin'in son imparatorluk hanedanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çin-Japon Savaşı</span>

Birinci Çin-Japon Savaşı, Çin Çing Hanedanı ile Meiji dönemi Japon İmparatorluğu arasında, Kore'nin hakimiyeti üzerine gerçekleşmiştir. Savaşın sonucundaki Japon zaferi, Çing Hanedanı'nın yozlaşıp zayıf düşmesini ve Japonya'nın Meiji Restorasyonu'ndan itibaren batılılaşıp modernleştiğini gösterecekti. Savaşın en önemli sonucu Asya'daki bölgesel hakimiyetin Çin'den Japonya'ya geçmesi ve Çing Hanedanı'nın meşruluğunu kaybetmesidir. Daha sonra bu gelişmeler Çin'de 1911 Devrimi'ne neden olacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Türkistan</span> Orta Asyada tarihî bir bölge

Doğu Türkistan veya Uyguristan, bağlam ve kullanıma bağlı olarak birden çok anlamı olan bir terimdir. Doğu Türkistan, Orta Asya'nın orta bölümünde yer alan Büyük Türkistan'ın doğu kesimidir. "Doğu Türkistan" kavramının coğrafî kapsamı, farklı zamanlarda ve farklı belgelerde hep farklılık göstermiştir; kimi kaynaklara göre Tarım Havzası bölgesini – yani günümüz Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin güney ve batı kesimlerini – kimi kaynaklara göre Xinjiang'ın tümünü kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan bayrağı</span>

Tayvan bayrağı, sınırlı sayıda ülke tarafından tanınan Tayvan Cumhuriyeti'ne ait devlet bayrağı. Günümüzde kullanılan hâli ile 8 Ekim 1928 tarihinde göndere çekilerek kullanılmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1911 Devrimi</span> Çinde cumhuriyetin kurulduğu devrim

Xinhai Devrimi veya 1911 Devrimi veya Çin Devrimi, Çin'in son imparatorluk hanedanının devrilip yerine Çin Cumhuriyeti'nin kurulduğu devrimdir. Devrim Çin takviminde 1911 yılında Xinhai (辛亥) yılına denk geldiğinden Xinhai Devrimi olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci İspanya Cumhuriyeti</span>

Birinci İspanya Cumhuriyeti, kısa ömürlü cumhuriyet olmuştur. Cumhuriyet, İsabella'nın iktidardan düşmesinden ardından devam eden kaos ortamı I. Amadeo'nun kral olmasının ardından da devam etmesi üzerine ilan edildi. Martínez-Campos y Antón cumhuriyete darbe yaparak eski sistemi tekrar tesis ederek restorasyon hükûmeti kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan Demokratik Devrimi</span>

Moğolistan Demokratik Devrimi, 1990 yılında Moğolistan'da gerçekleşen demokratik barışçıl devrimdir. Devrim, sosyalist hükûmete karşı açlık grevleri ve protesto gösterileri ile başladı. Başkent Ulan Batur'un Sühbatur Meydanı'nda çoğunlukla gençler tarafından öncülük edilen protestolar kansız bir şekilde otoriter yönetimin istifasıyla sona erdi ve yeni bir anayasa oluşturuldu ve çok partili demokratik düzene geçildi.

<span class="mw-page-title-main">Devrimler ve ayaklanmalar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede tarih boyunca gerçekleşmiş devrimler ve isyanlar yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Tek Birlik Altında Beş Irk</span> Çin Cumhuriyetinin üzerine kurulduğu ana prensiplerinden biri

Tek Birlik Altında Beş Irk ; 1911 yılında Xinhai Devrimi sırasında Çin Cumhuriyeti'nin üzerine kurulduğu ana prensiplerden biri.

Çin Cumhuriyeti, Doğu Asya'da yer alan, Tayvan adıyla bilinen bir ülke

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan Halk Cumhuriyeti</span> 1924-1992 yılları arasında Doğu Asyada hüküm sürmüş sosyalist devlet.

Moğolistan Halk Cumhuriyeti (Moğolca: Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс, Bügd Nairamdakh Moğol Ard Uls, 1924 ile 1992 yıllar arasında Asya kıtasında bugünkü Moğolistan sınırları içerisinde egemen olan sosyalist devlet.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya-Çin ilişkileri</span>

Avusturya-Çin ilişkileri, Avusturya ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Avusturya Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kumul Hanlığı</span>

Kumul Hanlığı, 17. ve 20. yüzyıllar arasında var olan bir Türk hanlığıydı. Hanlık, günümüz Kumul ilini kapsamakta olup Çing Hanedanı ve daha sonra Çin Cumhuriyeti'nin haraçgüzar devletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Tongmenghui</span>

Tongmenghui, Çin'de Sun Yat-sen, Song Jiaoren ve diğerleri tarafından kurulan gizli bir örgüt ve yeraltı direniş hareketiydi. 20 Ağustos 1905 tarihinde Tokyo'da kurulmuş olup Çing Hanedanı'nın son dönemlerinde çok sayıda Çinli devrimci grubun birleşmesi ile kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Gong Jin'ou</span>

Gong Jin'ou, Çin'in Çing Hanedanı'nın ulusal marşydı.

<span class="mw-page-title-main">Sonraki Jin (1616-1636)</span>

Sonraki Jin, Çin'de Mançurya'da bir imparatorluk hanedanı ve Çing Hanedanı'nın öncülüydü. 1616 yılında Jianzhou Curçen şefi Nurhaci tarafından Curçen kabilelerinin yeniden birleşmesi üzerine kurulan, adı 12. ve 13. yüzyıllarda kuzey Çin'i yöneten Wanyan boyu tarafından kurulan daha önceki Jin Hanedanı'ndan türetilmiştir.

1911, Çin'deki 1911 Devrimi hakkında, devrimin 100. yıldönümünü anmak için yapılmış, bir Çin tarihi drama filmidir. Jackie Chan ve Zhang Li'nin yönettiği filmde Chan, aktör olarak 100. filminde, Winston Chao, Li Bingbing, Joan Chen, Hu Ge ve Chan'ın oğlu Jaycee Chan'den oluşan bir kadroyla birlikte rol alıyor. 23 Eylül 2011'de Çin anakarasında ve 29 Eylül'de Hong Kong'da yayınlandı; aynı zamanda Ekim ayının sonlarında 24. Tokyo Uluslararası Film Festivali'nde de açıldı.