İçeriğe atla

Wu Ziliang

Wu Ziliang ve eşi Xu Ren (1952)

Wu Ziliang (Çince: 吴自良; Aralık 1917 - 24 Mayıs 2008), Tsu-Liang Wu olarak da bilinir,[1] Çinli bir malzeme mühendisi, fiziksel metalürjist ve fizikçidir. Çin'in ilk nükleer bombasını yapmak için kullanılan uranyum-235'i ayırmasını sağlayan temel membran ayırma teknolojisini geliştiren ekibi yönetmiştir. 1999 yılında İki Bomba, Bir Uydu Fazilet Madalyası ile ödüllendirilmiştir. Ayrıca çelik metalurjisi, yarı iletkenler ve süper iletkenlik araştırmalarına önemli katkılarda bulunmuştur. Wu, Bilimsel Gelişme için Amerikan Birliği'nin bir üyesi ve Çin Bilimler Akademisi'nin bir akademisyeniydi.

Erken dönem

Wu, Aralık 1917'de Çin Cumhuriyeti, Zhejiang, Pujiang ilçesinde doğmuştur.[2][3] Avukat olan bir Qing hanedanı xiucai olan babasının yedinci ve en küçük çocuğuydu. Wu çocukken babası ölmüştür ve aile yoksulluğa düşmüştür. İki yıl sığır çobanı olarak çalışmıştır ve 1926'ya kadar ilkokula gitmemiştir.[3] Okulda başarılı olmuştur ve eyalet başkenti Hangzhou'daki en iyi iki okul olan Zhejiang Eyaleti 1 Nolu Ortaokulu ve daha sonra Hangzhou Lisesi'ne girmiştir.[3]

İkinci Çin-Japon Savaşı

1935 yılında Wu, Peiyang Üniversitesi (şimdi Tianjin Üniversitesi) Madencilik ve Metalurji Bölümüne kabul edilmiştir. Bir yıl sonra yeni kurulan Havacılık Mekaniği Departmanına geçmiştir. Temmuz 1937'de İkinci Çin-Japon Savaşı patlak verdikten sonra, Tianjin Japon işgali altına girmiştir ve Peiyang Üniversitesi Çin'in iç kesimlerindeki Xi'an'a tahliye edilmiştir.[3] 1938'de Peiyang ve işgal altındaki bölgelerden sürülen diğer üniversiteler, Chenggu ilçesindeki dağlık bir köyde bir tapınağı sınıf olarak kullanarak Kuzeybatı Mühendislik Enstitüsü'nü kurmuşlardır[3] Zorlu savaş koşullarına rağmen, Wu daha sonra profesörlerin ve öğrencilerin oldukça yetkin ve motive olduklarını hatırlatmıştır.[3] Özellikle profesörü Wei Shoukun ve eski sınıf arkadaşı Ye Peida'dan etkilenmiştir.[3]

1939'da mezun olduktan sonra Wu, Yunnan'daki Leiyun'daki (veya Loiwing) Çin-Amerikan Merkez Uçak İmalat Şirketi'nde genç tasarımcı olarak çalışmıştır.[2][3] 1942'de uçak fabrikası Japonlar tarafından bombalanmıştır ve Kunming'e taşınmaya zorlanmıştır. Wu, Central Machinery Works'te mühendis olarak çalışmıştır. Daha sonra Kuomintang'a katılmayı reddettiği için fabrikadan atılmıştır.[3]

Amerika Birleşik Devletleri'nde Kariyer

1943'te Wu, doktor olan ablasının maddi desteğiyle lisansüstü eğitim almak için Amerika Birleşik Devletleri'ne gitmiştir.[3] D.Sc. derecesini aldığı Carnegie Institute of Technology'ye katılmıştır. 1948'de fiziksel metalurji alanında uzmanlaşmıştır ve ardından doktora sonrası araştırmacı olarak çalışmıştır.[2] 1949'dan 1950'ye kadar Syracuse Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü'nde bir deniz araştırma projesinde mühendis olarak çalışmıştır.[2] 1950'de American Association for the Advancement of Science üyeliğine seçildi. Kariyerindeki başarısına rağmen Wu, Amerikan toplumunda yaşadığı ırkçılığa gücenmiştir.[3]

Çin Halk Cumhuriyeti'nde Kariyer

1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra, Wu 1951'in başlarında Çin'e dönmüştür ve Tangshan Jiaotong Üniversitesi'nde (şimdi Güneybatı Jiaotong Üniversitesi) Metalurji Mühendisliği Bölümü'nde profesör olmuştur.[3][4] O yılın ilerleyen dönemlerinde, Çin Bilimler Akademisi'nin Şanghay Metalurji Enstitüsü'ne transfer olmuştur.[2] Şanghay Metalurji Enstitüsü'nde, Çin'deki çelik fabrikalarında yaygın olarak üretilen manganlı molibden çeliğini geliştirmiştir ve 1956'da Devlet Doğa Bilimleri Ödülü'nü almıştır.[3][4] Daha sonra Şanghay Metalurji Enstitüsü'nün Müdür Yardımcılığına terfi etmiştir.[2]

1961'de Wu, nükleer fisyon zincir reaksiyonunda kullanılan uranyum-235'i zincir reaksiyonunu sürdüremeyen baskın uranyum izotopu olan uranyum-238'den ayırmak için membran ayırma teknolojisinin geliştirilmesinden sorumlu olmuştur.[3][5] Nükleer bomba yapmak için gerekli bir teknolojiydi, ancak iki izotopun benzer fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle oldukça zorluydu. Wu'nun liderliğinde, 60'tan fazla bilim insanından oluşan bir ekip, üç yıl içinde Şanghay Metalurji Enstitüsü'ndeki teknolojiyi geliştirmiştir. 16 Ekim 1964'te Çin ilk nükleer bombasını patlatmıştır.[3][5]

1970'lerde Wu, yarı iletkenleri ve büyük ölçekli entegre devreleri araştırmıştır ve Çin'in Şanghay Metalurji Enstitüsü'ndeki ilk entegre devresinin üretiminin temelini atmıştır.[3] 1980'lerin sonlarında ve 1990'ların başında, süper iletken itriyum baryum bakır oksit araştırmasında önemli keşifler yapmıştır.[4]

Başarılar

Nükleer araştırmalardaki başarısı için Wu, 1984'te Ulusal Buluş Ödülü'ne ve 1985'te Devlet Bilim ve Teknoloji İlerleme Ödülü Özel Ödülü'ne layık görülmüştür. 1999'da, İki Bomba, Bir Bomba ödülüne layık görülen 23 bilim insanı arasında yer almıştır.[1][3] Ayrıca Ho Leung Ho Lee Teknolojik Bilimler Ödülü'nü almıştır.[2] 1980 yılında Çin Bilimler Akademisi akademisyeni seçilmiştir.[3]

Özel hayatı

1952'de Wu, Aurora Üniversitesi'nde ve daha sonra Fudan Üniversitesi'nde İngilizce öğretmeni olan Xu Ren (徐仁) ile evlenmiştir. Wu Kangqi (吴康琪) ve Wu Danlin (吴丹琳) adında iki oğlu vardı.[3]

Wu, 24 Mayıs 2008'de Şanghay'da 90 yaşında ölmüştür.[3][5]

Kaynakça

  1. ^ a b "Physical metallurgist WU Ziliang, 91, passes away". Chinese Academy of Sciences. 29 Mayıs 2008. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2019. 
  2. ^ a b c d e f g "Wu Ziliang". Ho Leung Ho Lee Foundation. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2019. 
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t "1939年毕业于西北联大的吴自良院士". Two Bombs, One Satellite Research Society. 18 Temmuz 2012. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2019. 
  4. ^ a b c "吴自良". Ho Leung Ho Lee Foundation. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2019. 
  5. ^ a b c Huang Xin 黄辛 (2 Haziran 2008). "送别"两弹一星"元勋吴自良院士：天助自助者". Sciencenet. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2019. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arthur Compton</span> Amerikalı fizikçi (1892 – 1962)

Arthur Holly Compton, 1927'de elektromanyetik radyasyonun parçacık doğasını gösteren Compton etkisinin keşfi ile Nobel Fizik Ödülü kazanmış Amerikalı fizikçidir. Zamanında çok dikkat çeken bir buluştur. Işığın dalga doğası o zamanlarda iyi anlaşılmış olsa da ışığın hem dalga hem parçacık olabileceği fikri kolay kabul görmemiştir. Kendisi ayrıca Manhattan Projesindeki Metallurji Laboratuvarının başı ve 1945 ile 1953 seneleri arasında St. Louis Washington Üniversitesi Rektörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Şanghay</span> Çin Halk Cumhuriyetinde bir şehir

Şanghay (Çince: 上海; Hanyu Pinyin: Shànghǎi; Putonghua telaffuzu:

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Abdüsselam</span> Pakistanlı fizikçi (1926-1996)

Muhammed Abdüsselam, elektrozayıf etkileşim ile ilgili çalışmalara katkılarından dolayı 1979 yılında Nobel Fizik Ödülünü paylaşan kuramsal fizikçidir. Abdüsselam Nobel Ödülü kazanan ilk Pakistanlı ve Mısırlı Enver Sedat'tan sonra Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman olmakla birlikte fen alanında bu ödülü kazanan ilk Müslüman olarak tanındı.

<span class="mw-page-title-main">James Franck</span> Alman fizikçi (1882 – 1964)

James Franck, Hamburg doğumlu, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü kazanmış bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Ernest Lawrence</span>

Ernest Orlando Lawrence,, 1939 yılında icadı siklotron ile Nobel Fizik Ödülü kazanmış olan, Amerikalı nükleer fizikçi. Manhattan Projesi için yaptığı uranyum izotop ayırma üzerindeki çalışması, Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı ve Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı kuruluşundaki katkıları ile tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Samuel C. C. Ting</span>

Samuel Chao Chung Ting; "yeni bir tür temel ağır parçacığın keşfindeki öncü çalışmaları için" Burton Richter ile birlikte 1977 Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Çin kökenli Amerikalı fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Eugene Wigner</span>

Eugene Paul "E. P." Wigner, Macar-Amerikalı teorik fizikçi ve matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Hans Jensen</span>

Johannes Hans Daniel Jensen Alman nükleer fizikçi. II. Dünya Savaşı sırasında Alman nükleer enerji projesi olarak bilinen Uranyum Kulübü'nde çalıştı ve uranyum izotopların ayrılması amacıyla çalışmalar yürüttü. Savaştan sonra Jensen Heidelberg Üniversitesi'nde profesör olarak görev aldı. Ayrıca University of Wisconsin-Madison, Institute for Advanced Study, Indiana Üniversitesi ve California Teknoloji Enstitüsü'nde misafir profesör olarak çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Chien-Shiung Wu</span>

Chien-Shiung Wu, , Radyoaktivite alanında önemli katkıları olan Çin kökenli Amerikalı bir deneysel fizikçidir. Manhattan Projesi'nde çalışmış, gaz yayınımıyla (difüzyon) uranyum metalini U-235 ve U-238 izotoplarına ayrıştıran bir yöntem geliştirmiştir. Eşlem korunumu çürüten ve Wu'nun önderliğinde yapılan Wu Deneyi en önemli çalışmalarından birisidir. Bu çalışması çalışma arkadaşları Tsung-Dao Lee ve Chen-Ning Yang’a 1957 Nobel Fizik Ödülünü kazandırmış, ayrıca Wu’ya da 1978 yılında Wolf Fizik Ödülünü kazandırmıştır. Deneysel fizikteki ustalığı sık sık Marie Curie ile karşılaştırılmasına neden olmuş, ayrıca ‘Fiziğin Leydisi’, ‘Çinli Madam Curie’, ‘Nükleer Araştırmanın Kraliçesi’ gibi saygın takma isimler kazandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fudan Üniversitesi</span> Çin, Şangayda bir üniversite

Fudan Üniversitesi, Çin'in Şanghay şehrinde bir üniversite. Direkt olarak Çin Milli Eğitim Bakanlığının koruması altında olan önemli üniversitelerden biri, uluslararası sıralamalara göre Çin'in en iyi üç üniversitesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Herbert L. Anderson</span> Amerikalı fizikçi (1914 – 1988)

Herbert Lawrence Anderson, Manhattan Projesi’ne katkı sağlayan Amerikalı nükleer fizikçidir. Ayrıca Amerika’da Kolumbiya Üniversitesi’nin Pupin binasının bodrumunda nükleer fizyonun ilk gösterimini yapan takımın da üyesiydi. Trinity kod adlı ilk atom bombası testinde yer aldı. İkinci dünya savaşı bittikten sonra 1982’ye kadar Chicago Üniversitesi’nde fizik profesörlüğü yaptı. Burada, Fermi’ye Enrico Fermi Enstitü’sünü kurmaya yardım etti ve 1958’den 1962’ye kadar yöneticiliğini yaptı. Kariyerinin ikincisi parçasında ise Los Alomos Ulusal Laboratuvar’ında kıdemli olarak çalıştı. Enrico Fermi Ödülü’nü de aldı. Anderson’ın soyundan Haham Meir Katzenellenbogen The Unbroken Chain’de detaylandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Klaus Fuchs</span> Alman teorik fizikçi ve atom casusu

Emil Julius Klaus Fuchs 1950 yılında II. Dünya Savaşı ve kısa bir süre sonrasında Amerikan, İngiliz ve Kanada Manhattan Projesi’nden elde ettiği bilgileri Sovyetler Birliği’ne iletmesinden dolayı mahkûm edilen Alman teorik fizikçi ve atom casusudur. Los Alamos Laboratuvarında iken Fuchs ilk olarak nükleer silahlarla ilgili birçok teorik hesaplamadan ve sonrasında hidrojen bombası modellerinden sorumluydu.

Eleme yemek dağıtım hizmeti veren Çinli bir teknoloji firmasıdır.

Zhou Yulin, Çinli matematikçi ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Goldhaber</span> Amerikalı fizikçi (1911 – 2011)

Maurice Goldhaber, 1957'de nötrinoların negatif sarmallığa sahip olduğunu belirleyen Amerikalı fizikçidir.

Li Tianchu, Çinli meteorolog ve akademisyen.

Fan Weitang, Çinli mühendis ve siyasetçi. 1993-1995 yılları arasında Çin Kömür Endüstrisi bakan yardımcısı ve Çin Mühendislik Akademisi'nde akademisyen olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Einstein-Szilárd mektubu</span> Leó Szilárd ve Albert Einsteinın Ağustos 1939da ABD Başkanı Roosevelte yazdığı mektup

Einstein-Szilárd mektubu, 2 Ağustos 1939'da Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Franklin D. Roosevelt'e gönderilen, Leó Szilárd'in yazdığı ve Albert Einstein'ın imzaladığı bir mektuptu. Edward Teller ve Eugene Wigner ile istişare edilerek yazılan mektup, Almanya'nın nükleer bomba geliştirebileceği konusunda bir uyarı ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kendi nükleer programını başlatması gerektiğine dair bir öneri içeriyordu. Mektup; Roosevelt'in Manhattan Projesi'ni başlatması, ilk nükleer bombaların geliştirilmesi ve bu bombaların Hiroşima ve Nagasaki şehirlerinde kullanılmasıyla sonuçlanan sürecin yaşanmasına yol açtı.

Zhao Qiguo, Çinli pedolog ve akademisyen.

Guan Qiao, kaynak kullanımı üzerine uzmanlaşmış Çinli mühendis ve siyasetçi. Çin Mühendislik Akademisi'nde akademisyen, öncesinde Çin Kaynak Derneği'nin başkanı ve Uluslararası Kaynak Enstitüsü'nün başkan yardımcısı olarak görev yaptı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.