| Wu Yi | |
|---|---|
| Shang hükümdarı | |
| Hüküm süresi | MÖ 1147-MÖ 1112 |
| Önce gelen | Geng Ding |
| Sonra gelen | Wen Ding |
| Hanedan | Shang Hanedanı |
Wu Yi (Çince: 庚丁), Çin'in Shang Hanedanı'nın 26. hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1147'den MÖ 1112 yılında ölümüne kadar sürmüştür.[1]
Wu Yi (Shang) | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Geng Ding | Çin hükümdarı MÖ 1147-MÖ 1112 | Sonra gelen: Wen Ding |
Çin karakterleri veya Çin harfleri, günümüzde Çince, Japonca ve nadiren Korecenin yazılmasında kullanılan simgesel grafikler ya da logogramlardır. Bunlara Mandarin Çincesinde hànzì, Japoncada kanji, Korecede hanja ya da hanmun, Vietnamcada ise hán tự ya da chữ nho adı verilir.
Çin Hanedanı, MÖ 221 - MÖ 206 yılları arasında Çin'i yönetmiş ilk hanedandır. Qin Hanedanlığı adını bugün Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bölgesinden alır. Qin Hanedanlığı'nın gücü, Shang Yang'ın MÖ 4. yüzyılda Savaşan Devletler Çağı'ndaki kanunlarda yaptığı legalist reformlarla artmıştır. MÖ 3. yüzyılın ortalarında ve sonlarında, Qin Hanedanlığı güçsüz Zhou Hanedanlığı'ndan başlayıp kalan diğer altı savaşan devleti de fethetmiş ve tüm Çin üzerinde kontrol elde ederek yönetimi tek çatı altında toplamıştır.
Shang Hanedanı ya da Yīn Hanedanı (殷代) MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çin'de Sarı Irmak deltasında hüküm sürmüş hanedanlık.
Çin felsefesinde Legalizm, bir politik sistemin temellerini içeren felsefedir. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'yle Savaşan Beylikler Dönemi'nde yaygın olan dört felsefe okulundan biriydi. MÖ 770-MÖ 221 yıllarını içine alan bu dönem, Çin'de büyük kültürel mayalanmanın olduğu ve yeni düşünce tarzlarının ortaya çıktığı dönemdir.
Shiji veya "Büyük Tarihçinin Kayıtları" MÖ 109 - MÖ 91 yılları arasında yazılmış tarih konulu eserdir. Sima Qian'ın başyapıtı olan eser, Sarı İmparator zamanından yazarın kendi zamanına kadarki Çin tarihini konu almaktadır. Sarı İmparator'un dönemini geleneksel olarak MÖ 2600 civarı olarak kabul edilmiştir ve tarihîliği tartışmalı olan bu figürü Sima Qian tarihî bir önder olarak bu eserinde ele almıştır. Çin tarihindeki ilk sistematik tarih metni olması hasebiyle, kendisinden sonra büyük gelişme kaydeden Çin tarih yazımı ve nesrini (düzyazısını) büyük oranda etkilemiştir. Etkisi bakımından Herodot ve eseriyle karşılaştırılabilecek bir konumdadır.
Zhou Hanedanı ; Çin tarihinde MÖ 1122'den MÖ 256 yılına kadar hüküm süren kraliyet hanedanı. Çin tarihindeki Zhou Hanedanı, diğer tüm hanedanlardan daha uzun süre hüküm sürmüştür. Bu hanedandan önce Çin'in yönetici hanedanı; Shang Hanedanı idi ve Çin Hanedanı'nı bu hanedan takip etmiştir.
Zhengzhou, Türkçe kaynaklarda Çengçou veya Cıngcou olarak da geçer, Çin'de bir şehirdir. Henan eyaletinin başkenti olup bir il düzeyi şehirdir. Eyaletin siyaset, eğitim ve teknoloji merkezi olmakla beraber Orta Çin'de önemli bir ulaşım merkezidir. Şehir merkezi Sarı Nehir'in güneyindedir ve Çin'in eskiden başkentliğini yapmıştır.
Gojoseon, antik bir Kore devletiydi.
Di Xin, Çin'in Shang Hanedanı'nın son hükümdarıdır. Saltanatı MÖ 1075'ten MÖ 1046 yılına kadar sürmüştür.
Wu, Çin'in Zhou Hanedanı'nın ilk hükümdarıdır. Saltanatının kronolojisi tartışmalıdır ancak genel olarak MÖ 1046 civarında başladığı ve üç yıl sonra ölümüyle sona erdiği düşünülmektedir.
Tian (天), Çincede cennet için kullanılan terimlerden birisidir. Terim, Çin mitolojisi, felsefesi ve dininde önemli bir kavramdır. Shang Hanedanı sırasında Çinliler, yüce tanrılarını Shangdi (上帝) veya Dì (帝) olarak tanımlamaktaydılar. Daha sonra Zhou Hanedanı sırasında Tian bu figürle eş anlamlı hale geldi. Cennet ibadeti, 20. yüzyıldan önce Çin'in ortodoks bir devlet dini idi.
Shang-Chi ve On Halka Efsanesi, Marvel Comics karakteri Shang-Chi'yi temel alan yayınlanacak bir Amerikan süper kahraman filmi. Marvel Studios tarafından üretilen ve Walt Disney Pictures tarafından dağıtılan filmin, Marvel Sinematik Evreni'nin 25. filmi olması planlandı. Film Destin Daniel Cretton tarafından yönetildi, senaryosu David Callaham'a aitti ve başrolleri Simu Liu ve Tony Leung canlandırdı.
Shang Yang, Wei Yang olarak da bilinir. Aslen soyadı Gongsun, antik Çin filozofu, siyasetçi ve tanınmış Legalist bilginiydi. Savaşan Devletler döneminde Wei'nin Zhou vasal eyaletinde doğdu, Qin Devletine hizmet eden bir devlet adamı, şansölye ve reformcuydu. Burada politikalarının Qin devletini güçlendiren idari, siyasi ve ekonomik temelleri attığı ve sonunda Qin'in diğer altı rakip devleti fethetmesini sağlayarak Çin'i tarihte ilk kez Qin hanedanlığı altında merkezi bir yönetimde birleştirdi. Hem kendisinin hem de takipçilerinin Çin hukukçuluğu okulu için temel bir felsefi eser olan Lord Shang'ın Kitabı'na katkıda bulunduğunu düşünülmektedir.
Muye Muharebesi, Çin'da Shang Hanedanı döneminde Shang ve Zhou ile müttefikleri arasında MÖ 1046 yılında meydana gelen bir muharebedir. Ji Fa liderliğindeki Zhou ordusu, Muye'de Shang Kralı Zhou'nun savunan ordusunu yendi ve Shang'ın başkenti Yin'i ele geçirerek Shang Hanedanı'na son verdi. Zhou zaferi, Zhou Hanedanı'nın kurulmasına yol açtı ve tarih boyunca Tianming doktrininin meşru bir örneği olarak kullanıldı.
Tai Geng, Çin'in Shang Hanedanı'nın beşinci hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1592'den MÖ 1567 yılına kadar sürmüştür.
Zu Yi, Çin'in Shang Hanedanı'nın 12. hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1428'den MÖ 1409 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Pan Geng, Çin'in Shang Hanedanı'nın 18. hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1290'dan MÖ 1263 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Wu Ding, Çin'in Shang Hanedanı'nın 21. hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1250'dan MÖ 1192 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Zu Geng, Çin'in Shang Hanedanı'nın 22. hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1250'dan MÖ 1192 yılında ölümüne kadar sürmüştür.
Geng Ding, Çin'in Shang Hanedanı'nın 25. hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1170'ten MÖ 1147 yılında ölümüne kadar sürmüştür.