İçeriğe atla

Wright Kardeşler

Başlığın diğer anlamları için Wright sayfasına bakınız.
Wright Kardeşler
DoğumOrville: 19 Ağustos 1871(1871-08-19) Amerika Birleşik Devletleri Ohio
Wilbur: 16 Nisan 1867(1867-04-16) Amerika Birleşik Devletleri Indiana
ÖlümOrville: 30 Ocak 1948 (76 yaşında) Amerika Birleşik Devletleri Dayton
Wilbur: 30 Mayıs 1912 (45 yaşında) Amerika Birleşik Devletleri Dayton
MilliyetAlman, Hollandalı, İngiliz, İsviçreli
MeslekOrville: Matbaacı, bisiklet ustası, uçak üreticisi, pilot eğitmeni
Wilbur: Editör, bisiklet ustası, uçak üreticisi, pilot eğitmeni
EvlilikYok (her ikisinin de)
1905 senesinde Orville ile Wilbur Wright1905 senesinde Orville ile Wilbur Wright
1905 senesinde Orville ile Wilbur Wright

Wright Kardeşler olarak tanınan Orville Wright (19 Ağustos 1871 - 30 Ocak 1948) ve Wilbur Wright (16 Nisan 1867 - 30 Mayıs 1912), tarihte ilk defa motorlu uçak uçuran Amerikalı kardeşlerdir.

18 Ağustos 1871 yılında Alphonse Pénaud, ilk defa yapısal dengeli model uçağı Paris'teki Tuileries Bahçesi'nde Société Aéronautique üyelerinin gözetiminde 11 saniyede 40 metre uçurarak havacılıkta yeni bir çığır açmıştı. “Planophore” adını verdiği bu model uçak, tarihte ilk yapısal dengeli uçaktır. Buna benzer bir oyuncak, Wright kardeşlerin çocukken çok ilgilerini çekmişti.

1891’de ilk Aerodrome model uçak ile denemelere başlayan Samuel P. Langley, dört senelik çalışmalarının sonunda, buhar gücü ile çalışan Aerodrome No.V’ in 30 m yükselerek 1006 m yol katetmesini sağlamıştır. (Aerodrome Latince'de - Hava Koşusu demektir) Sürati ise saatte 32 km idi. Bir sonraki modeli Aerodrome No.VI ise Kasım 1896’da bu sefer 1280 m uçmuş ve 1 dakikadan fazla havada kalmıştır. Bu pilotsuz uçuşlar ABD Savaş Bakanlığı ($50,000) ve Smithsonian Enstitüsü ($20,000) tarafından, pilotlu uçuş için desteklenmişti.

Ohio, Dayton'lu iki bisiklet ustası olan Wilbur ve Orville Wright, 1890'da kuşların nasıl uçtukları hakkında kendilerine ipucu verebilecek her şeyi sistemli bir şekilde incelemeye başladılar. Bilimsel eserlerde ve eski insanların deneyimleri arasında kendi işlerine yarayacak hiçbir şey olmadığını kısa sürede anlayan Wright kardeşler sadece Berlin yakınlarındaki bir tepe üstünden planörle uçuş denemeleri yapan ve bu konuda çok dikkatli notlar tutan Alman mühendisi Otto Lilienthal'in çalışmaları ile işe başladılar.

Wilbur ve Orville Wright bilimsel öğrenim görmemişler, liseden sonra yüksek bir okula da gitmemişlerdi. Fakat uçma alanındaki çalışmalarını yürütürken kendi yöntemlerini de model uçaklar, uçurtmalar, insan taşıyan planörler ile yaptıkları yüzlerce deney sayesinde bu konuda ilerlettiler. Havacılıktaki gelişmelerden ülke olarak geri kalmamak için, Smithsonian Enstitüsü - ABD, Lilienthal’in Lift & Drag tablosu ile birlikte Wenham ve John Browning’in 1871’deki rüzgâr tüneli çalışmasını daha 1895 yılında Wright kardeşlere vermişti.

Lilienthal kuşların uçmalarını çok yakından incelediği için planörünün bir kuşu andırmasına fazla şaşırmamak gerekir. Lilienthal uçabilecek bir uçağın havayla temas halinde olan sabit bir kanadı olması gerektiğini gösterdi. Kararlı bir uçuşu gerçekleştirebilmek için gerekli kontrol sadece onun söylediği böyle bir kanat tarafından sağlanabilirdi ve bu konuda Wright Kardeşler Lilienthal çalışmalarını esas aldılar.

Amerika Birleşik Devletleri'nde tek kanatlı ve buhar motorlu havadan ağır uçan ilk pervaneli uçak, Alman Gustave Whitehead (Gustav Weisskopf) tarafından Nisan 1899 da Pittsburgh, Pensilvanya sonra 14 Ağustos 1901’de Bridgeport Connecticut, daha sonra da 17 Ocak 1902 de 11,300 m’lik Connecticut uçuşu ile başlamıştı. Gustav Weiskoff (ona İngilizce tercümesi ile Whitehead derlerdi) Amerikan vatandaşlığına geçmemekte ısrar ettiğinden, Smithsonian Enstitüsü Wright Kardeşleri desteklemeye devam etti.

Wright Flyer: 17 Aralık 1903 saat 10:35'te Kuzey Karolina Eyaleti'nin Kitty Hawk kasabasına 8 kilometrelik mesafesinde bulunan Kill Devil Hills kumulunda Wright Kardeşler tarafından ilk defa uçakla gerçekleştirilen insanlı uçuş; Orville Wright'in kumandasındaki uçağın yere değmemesi için kanadın ucunu tutan Wilbur Wright'in onu bıraktığı anda ABD devlet sahil kurtarma elemanı John T. Daniels tarafından çekildi.)

Wright kardeşlerin 17 Aralık 1903'te Kuzey Karolina'da Orville'in kontrolünde havalanan ilk uçağı aerodinamik ses teorisine bağlı kalınarak yapılmıştı.

Bu uçak iki pervaneliydi. Pilotla birlikte ağırlığı 335 kg'dı. Orville birinci denemede 12 saniye uçtu ve sadece 37 metre mesafe kat etti. O günkü son denemesinde ise, bu süre 59 saniyeye çıkmıştı ve 260 metrelik bir mesafeye uçmuştu.[1]

Wright Kardeşler artık uçabilen bir uçak yapmışlardı ama onu nasıl uçuracaklarını bilmiyorlardı. Smithsonian Enstitüsü lider havacılardan Louis Mouillard, Gabriel Voisin, John J. Montgomery, Louis Blériot, Alberto Santos Dumont ve Percy Pilcher ile yazışarak elde ettiği tüm bilgileri, Wright Kardeşlere iletmeye devam ediyordu.

4 Haziran 1908 senesinde ABD'nin ilk ‘resmi’ uçuşunu Kanadalı Glenn H. Curtis, June Bug adını verdiği dışarıdan yardım almadan kalkabilen bir uçak ile yaptı.Bu uçuş Amerika’nın ilk resmi “Havadan Ağır Uçağı ve Uçuşudur”. Curtis 1 numaralı Pilot Lisansı sahibidir, Wright Kardeşler ise 4 ve 5 nolu lisansları almışlardır.

Avrupa'daki hızlı havacılık gelişmeleri ve Kanadalı Glenn H. Curtis ile çalışmaya başlayan ABD Savaş Bakanlığı ve Smithsonian Enstitüsü, yarışa başlamakta bile zorlanan Wright Kardeşleri artık “İlk Uçuş” ile pazarlamaya devam edecekti. Nitekim ABD, 12 Aralık 1928 tarihinde İlk Uçuş’un 25'ci yılı adı altında bir Uluslararası Sivil Havacılık konferansı düzenledi. Dünyaya 'İlk Uçuşun 25. Yılı' diye ilan edilen bu konferansa, “İlk Uçuş yalanı” yüzünden hiçbir devlet katılmadı. Tarihte kayıtlara "Güzel bir kutlama" diye geçti. (12-14 Aralık 1928)

Çocukluk

Orville
Wilbur
1876‘da Orville (sol) ve Wilbur Wright çocukken

Wilbur ve Orville Wright, İngiliz ve Hollanda kökenli bir din adamı olan Milton Wright (1828–1917) ve Alman ve İsviçre kökenli Susan Catherine Koerner'ın (1831–1889) yedi çocuğundan ikisiydi.[2][3] Milton Wright'ın annesi Catherine Reeder, Amerika'nın en zengin ailelerinden biri olan Vanderbilt ailesi'nin ve New Rochelle, New York'un Huguenot Gano ailesinin soyundan geliyordu.[4] Wilbur, 1867'de Millville Indiana yakınlarında, Orville ise 1871'de Dayton, Ohio'da doğdu.[5]

Kardeşler hiç evlenmedi. Diğer Wright kardeşler Reuchlin (1861–1920), Lorin (1862–1939), Katharine Wright (1874–1929) ve ikizler Otis ve Ida'ydı (1870 doğumlu, bebekken öldüler). Doğrudan baba soyu, Amerika'ya yelken açan ve 1636'da Massachusetts'e yerleşen Samuel Wright'a (d. 1606, Essex, İngiltere) dayanır.[5]

Wright’ın çocuklarının hiçbirinin ikinci adı yoktu. Bunun yerine, babaları onlara ayırt edici ilk adlar vermek için çok uğraştı. Wilbur, Milton Wright'ın hayranlık duyduğu din adamları Willbur Fisk ve Orville ise Orville Dewey’in adları seçildi.[6] Arkadaşları için "Will" ve "Orv" idiler ve Dayton'da komşuları onları "Piskoposun çocukları" veya "Piskoposun oğlanları" olarak tanıyordu.

Babalarının “United Brethren in Christ” kilisesindeki (Türkçe: İsa'daki Birleşik Kardeşler Kilisesi) piskopos konumu nedeniyle, babaları sık sık seyahat etti ve nihayet 1884'te Dayton'a kalıcı olarak dönmeden önce Wright'lar sık sık toplam on iki kez taşındılar. Orville yaramazlık yaptı ve bir kez okuldan atıldı.[7] 1878'de aile Cedar Rapids, Iowa'da yaşarken, babaları iki küçük oğlu için eve bir oyuncak helikopter getirdi. Cihaz, Fransız havacılık öncüsünün Alphonse Pénaud icadına dayanıyordu. Kağıt, bambu ve mantardan ve rotorunu döndürmek için bir lastik banttan yapılmıştı ve yaklaşık 1 fit (30 cm) uzunluğundaydı. Wilbur ve Orville kırılana kadar onunla oynadılar ve sonra kendilerininkini yaptılar.[8] Daha sonraki yıllarda, uçmaya olan ilgilerinin kıvılcımı olarak oyuncakla yaşadıkları deneyime işaret ettiler.[9](ss56–57)

Galeri

  • Wright Kardeşler'in evi/Wright Brothers' Home
    Wright Kardeşler'in evi/Wright Brothers' Home
  • Wright Kardeşler'in uçak planlarından biri, (1899)
    Wright Kardeşler'in uçak planlarından biri, (1899)
  • Wright Kardeşler'in uçaklarından biri, (1908)
    Wright Kardeşler'in uçaklarından biri, (1908)
  • Sayısız testlerden birinde, 1902 Wright Planörü'nün üstünde Wilbur Wright, solda Orville Wright, sağda arkadaşları Dan Tate, (10 Ekim 1902).
    Sayısız testlerden birinde, 1902 Wright Planörü'nün üstünde Wilbur Wright, solda Orville Wright, sağda arkadaşları Dan Tate, (10 Ekim 1902).

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Telegram from Orville Wright in Kitty Hawk, North Carolina, to His Father Announcing Four Successful Flights, 1903 December 17". World Digital Library. 17 Aralık 1903. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2013. 
  2. ^ "The Wright Brothers, Chapter Two". Dayton History Books Online. 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015. 
  3. ^ "Wilbur and Orville Wright Papers at the Library of Congress". Library of Congress. 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015. 
  4. ^ Wright, Milton. The Reeder Family. The Making Of A Township: Being an Account of the Early Settlement and Subsequent Development of Fairmount Township Grant County, Indiana 1829–1917, pages 223–227.
  5. ^ a b Gibbs-Smith, Charles Harvard (2002). The Wright Brothers. ISBN 9781900747448. 
  6. ^ McCullough, 2015, "The Wright Brothers", p. 11.
  7. ^ Wallechinsky and Wallace 2005, p. 12.
  8. ^ "The Wright Family." 17 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. U.S. Centennial of Flight Commission, 2003. Retrieved: September 21, 2010.
  9. ^ Crouch, Tom D. (2003). The Bishop's Boys: A life of Wilbur and Orville Wright. New York, NY: W.W. Norton & Company. ISBN 0-393-30695-X. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uçak</span> Motorlu hava taşıtı

Uçak veya tayyare; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, uçma özellikli motorlu bir hava gemisi ve hava taşıtıdır. Pistonlu ya da jet motorlu, sabit kanatlı ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Helikopter</span>

Helikopter, dikey kalkış ve iniş yapabilen döner kanatlı bir hava taşıtıdır. İsmin kökü Yunancada heliko pteron yani hareketli kanatlar anlamından gelir. Fransız Gustave Ponton d'Amécourt tarafından 1861'de ortaya atılmıştır. 1907 yılında Fransız Paul Cornu ilk motorlu helikopteri uçurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Askerî uçak</span> askeri amaçlar için yapılmış hava taşıtları

Askerî uçak ve helikopterler, savaşlarda kara ve su üstündeki hedefleri bombalamak, diğer uçakları tahrip etmek, keşif yapmak, personel ve mühimmat taşımak gibi amaçlarla silahlı kuvvetler tarafından kullanılan hava taşıtları. Özellikle av ve bombardıman görevlerinde kullanılanlar savaş uçağı ve saldırı helikopteri olarak adlandırılırlar. Askerî uçaklar av, bombardıman, av-bombardıman ve nakliye gibi kategorilere ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık</span>

Havacılık, insanlar tarafından üretilmiş hava taşıtlarıyla uçmak ya da uçmak için gerekli olan makinelerin tasarımıyla veya bakımlarıyla uğraşmak demektir. Daha genel bir anlamda, havacılık terimi, hava taşıtı ile ilgili olan tüm eylemleri, endüstrileri, kurumları kapsamaktadır. Ticari havacılık, sivil havacılık, genel havacılık, askerî havacılık, deniz havacılığı, kara havacılığı, ultralight havacılık, sanal havacılık gibi türleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık tarihi</span> İnsanlığın uçuş serüveni

Havacılık tarihi, insanlığın ilk günlerindeki ilkel uçuş denemeleri ve 17 Aralık 1903'te Wright Kardeşlerin ilk havadan ağır motorlu uçuşu yapması da dahil olmak üzere insanlı uçuşun gelişiminin tamamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hava aracı</span> havada uçuş desteğine sahip makinelere verilen genel isim

Hava taşıtı ya da hava aracı, taşıma kapasitesine sahip her nevi insanlı ya da insansız uçan araç. uçak, helikopter, insansız hava aracı, Balon, zeplin, planör ve yelken kanat gibi çok geniş bir yelpazedeki tüm uçabilen araçlar hava aracı sayılırlar.

<span class="mw-page-title-main">İnsanlı uçuş</span>

İnsanlı uçuş, insanoğlunun bir hava taşıtı ile kendisinin de o taşının içinde, üstünde yer alması şartıyla yaptığı kontrollü uçuşa denir.

<span class="mw-page-title-main">Otto Lilienthal</span>

Otto Lilienthal, havacılık alanındaki öncü çalışmalarıyla tanınan Alman mucit. "Uçan adam" olarak bilinen bir havacılık öncüsüydü. Planörlerle iyi belgelenmiş, tekrarlanan, başarılı uçuşlar yapan ilk kişidir.

<i>Wright Flyer</i> Wright Kardeşler tarafından geliştirilen tarihin ilk insanlı uçağı

Wright Flyer, Wright Kardeşler tarafından Wright Glider (planör)'den geliştirilen tarihin ilk insanlı uçağı.

<span class="mw-page-title-main">Wright Planörü</span>

Wright planörü, Wright Kardeşler'in tasarlayarak inşa ettikleri planördür. Türünün ilk örneği olmamakla birlikte, ilerleyen yıllarda birçok planör yapımında tasarımı örnek alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aerobasi</span>

Aerobasi ya da hava akrobasisi, bir hava taşıtını sıra dışı durumlara sokarak; loop, roll, viril gibi normal uçuşta kullanılmayan manevralarla yapılan hassas uçuş. Aerobasi manevraları; gösteri, muharebe, sportif ya da eğitim amaçlı gerçekleştirilir. Aerobasi, çoğunlukla uçak veya planör gibi sabit kanatlı hava taşıtları tarafından gerçekleştirilmekle birlikte bazı helikopter modelleri de kısıtlı aerobasi kabiliyetine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Uçma</span> hareket süreci

Uçma; bir canlının veya hava aracının yeryüzüne temas etmeden, atmosferde ya da uzayda mesafe katetmesi. Uçan bir varlığın havadaki veya uzaydaki yolculuğuna uçuş denir. Uçucu canlılar genellikle kanat çırparak veya kanat titreşimleri ile uçarken; hava araçları herhangi bir güç kaynağı ile, uçucu yüzeylerde oluşan basınç farklarıyla, havanın ısıtılması ile veya havadan hafif gazlardan yararlanarak uçarlar.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık kazaları ve olayları</span>

Havacılık kazası, bir uçak ya da başka bir hava taşıtının ağır hasar alması ve sonucunda can kaybı veya yaralanma yaşanmasıdır. Havacılık kazaları insan ya da teknik bir hata, hava durumu, sabotaj veya terör saldırısı sonucu gerçekleşebilmektedir. Havacılık olayı ise Chicago Konvansiyonu tarafından, operasyon güvenliğini etkileyen veya etkileyebilecek şekilde uçağın çalışmasıyla ilişkili bir kaza dışında meydana gelen bir olay olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Hava ve Uzay Müzesi</span>

Ulusal Hava ve Uzay Müzesi, ABD'nin başkenti Washington, DC'de bulunan bir bilim ve teknoloji müzesidir. 1946 yılında açılmıştır ve dünyanın en büyük tarihi uçaklar ve uzay araçları koleksiyonuna ev sahipliği yapmaktadır. Müze 2018 yılında, yaklaşık 6,2 milyon ziyaretçisiyle dünyanın en çok ziyaret edilen beşinci ve ABD'nin en çok ziyaret edilen ikinci müzesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">George Cayley</span> İngiliz siyasetçi

George Cayley, İngiliz mühendis, mucit ve havacı. Uçağın temel prensiplerini açıklayan ilk kişi olduğundan dolayı "Modern Havacılığın Babası" olarak bilinir. Yorkshire Felsefe Topluluğu tarafından kurulan York Whig Kulübü'nün başkanlığını yapmıştır. İngiliz Bilim Derneği'nin kurucu üyelerindendir. Parlemento üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Katapult (havacılık)</span> Uçakları gemiden fırlatmak için kullanılan cihaz

Katapult veya başka bir deyişle mancınık, uçağın bir geminin güvertesi gibi çok sınırlı miktarda alandan havalanabilmesine imkan sağlayan bir cihazdır. En çok uçak gemilerinde kullanılmaktadır fakat nadir durumlarda kara tabanlı pistlere de monte edilebilir.

Leonard S. (Luke) Hobbs (1896–1977), 1920'de Dayton, Ohio'daki McCook Field'da Ordu Hava Servisi ile başlayan ve daha sonra Stromberg Motor Devices Corporation için çalışan Amerikalı bir havacılık mühendisi.

<span class="mw-page-title-main">Gustave Whitehead</span> Amerikalı pilot (1874 – 1927)

Gustave Albin Whitehead, planör, uçan makine ve motor tasarlayıp üreten Alman kökenli Amerikalı bir havacılık mühendisi.

"Flying Machines Which Do Not Fly", 9 Ekim 1903'te New York Times'da yayınlanan bir başyazıdır. Makale, hatalı bir şekilde, insanlığın çalışan bir uçan makine geliştirmesinin bir ila on milyon yıl alacağını tahmin ediyordu. Samuel Langley'in iki gün önce yaptığı başarısız uçak deneyine yanıt olarak yazılmıştı. Makalenin yayınlanmasından altmış dokuz gün sonra Amerikalı kardeşler Orville ve Wilbur Wright, 17 Aralık 1903'te Kuzey Carolina'nın Kitty Hawk kentinde havadan ağır ilk uçuşu başarıyla gerçekleştirdiler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.