Wolfgang Smith

Wolfgang Smith
Tam adı	Wolfgang Smith
Doğumu	18 Şubat 1930(1930-02-18)
Ölümü	19 Temmuz 2024
Çağı	Yirminci Yüzyıl felsefesi
Bölgesi	Batı felsefesi
Okulu	Realizm, Platonizm, Neoplatonizm, Aristotelianizm, Traditionalizm
İlgi alanları	Metafizik, Fizik, Matematik, Bilim Felsefesi
Önemli fikirleri	Bilimsel metodu, bilimci felsefeden tamamen ayırma; bilimsel metodun, Thomascı bir ontolojik realizme nasıl katılabileceğini gösterme; birçok pozitif bilimin, söz konusu ontolojik hiyerarşideki yerlerini belirleme
Etkilendikleri Plato, Aristotle, Thomas Aquinas, Adi Shankara, Meister Eckhart, Edmund Husserl, Alfred North Whitehead, René Guénon
Etkiledikleri Olavo de Carvalho

Wolfgang Smith (18 Şubat 1930 - 19 Temmuz 2024), matematikçi, fizikçi, bilim filozofu, metafizikçi, Roma Katoliği ve Gelenekselci Metafizik Ekolü'nün bir üyesidir. Kapsamlı bir biçimde diferansiyel geometri ve bilimciliğe bir eleştiri niteliğinde, kuantum mekaniğinin Orta Çağ ontoloji ve realizmine dayanan yeni bir yorumu üzerine yazılar kaleme almıştır. Dr. Smith'in hayatı ve düşüncesini anlatan bir belgesel halen hazırlanmaya devam etmektedir.^[1]

Smith, 1948 yılında Cornell Üniversitesi'nden Felsefe, Fizik ve Matematik lisans diplomasıyla mezun oldu. İki yıl sonra Purdue Üniversitesi'nden fizik yüksek lisans, bir süre sonra da Columbia Üniversitesi'nden matematik doktora derecelerini aldı.

Bell Uçak Şirketi'nde aerodinamik ve atmosfere yeniden giriş problemi araştırmalarında fizikçi olarak çalıştı.^[2] MIT, UCLA ve Oregon Devlet Üniversitelerinde matematik profesörlüğü yaptı, diferansiyel geometri alanındaki araştırmalarını Transactions of the American Mathematical Society, Proceedings of the National Academy of Sciences, American Journal of Mathematics ve başka bilimsel dergilerde yayımladı. Akademik hayattan 1992 yılında emekli oldu.

Akademik görevlerine paralel olarak metafizik ve bilim felsefesi konularında felsefi sorgulamalarda bulundu ve halen bulunmaktadır. Bu çalışmaları The Thomist ve Sophia: The Journal of Traditional Studies gibi özel olarak bu alana atfedilmiş dergilerde yayımlanmaktadır.^[3]

Gelenekselci Metafizik Okulu'nun bir üyesi olan Smith, bilimsel metodun felsefi temellerini inceleyerek ve bilimi, geleneksel ontolojik realizmin Aristotelyen çerçevesine geri döndürme fikri üzerinde durarak söz konusu okulun modernite eleştirisine büyük katkı sağlamıştır.

Alfred North Whitehead'in "çatallanma" eleştirisini, bilimciliğin "fiziksel indirgemeciliğiyle" özdeşleştiren Smith, Türkçeye Kâinat ve Aşkınlık adıyla çevrilen Cosmos and Transcendence (1984) adlı eserinde modern bilimin Kartezyen köklerini eleştirmiştir. Bilimcilik, öncelikle, algılanan ("cismani") nesnelerin nitel özelliklerinin, bunlara karşılık gelen nicel özelliklerden (çeşitli bilimlerce çalışılan "fiziksel" nesnelerden) mutlak anlamda farklı olduğu, ikinci olarak, gerçekte sadece fiziksel nesnelerin var olduğu, yani cismani nesnelerin kendilerine karşılık gelen fiziksel nesnelere indirgenebileceği inancıdır.

Bilimcilik eleştirisine, Türkçeye Kuantum Bilmecesi adıyla çevrilen The Quantum Enigma (1995) adlı eserinde devam eden Smith, bilimsel metodun, bilimci felsefeye gerçekten bağlı olup olmadığı ve eğer değilse, bu metodun başka felsefi çerçevelere bağlanmasının, fiziksel olguların yorumlanmasında daha iyi çözümler sunup sunamayacağı soruları üzerinde durmuştur. Smith, ne bilimsel metodun ne de onun sonuçlarının bilimci bir metafiziğe bağlı olmadığını göstererek, birinci soruya olumsuz bir cevap vermekte ve bilimsel metodun temelde herhangi bir ontolojiye bağlanabileceği gibi hiçbir ontoloji olmadan da mümkün olduğu sonucuna varmaktadır. İkinci soruyla ilgili olarak, bilimsel metodun ve dolayısıyla modern bilimin, Thomistik ontolojinin değiştirilmiş bir biçimi şeklinde, çatallanmacı ve indirgemeci olmayan bir metafiziğe bağlanmasını, böyle bir dönüşümün, kuantum mekaniğinde görülen tutarsızlıkları nasıl çözeceğini göstererek teklif etmektedir.^[4]

Smith'e göre kuantum mekaniğinin bu yorumu, kuantum süperpozisyonunun uygun bir biçimde anlaşılmasında, hilomorfik potansiyel ve eylem kavramlarının kullanılmasına izin vermektedir. Örneğin, bir fotonun "aynı anda hem dalga hem parçacık" ya da "iki farklı konumda bulunan bir parçacık" şeklinde anlaşılması yerine, foton ya da herhangi bir başka fiziksel nesne öncelikle, eylemsel anlamda var olmayan, fakat terimin hilomorfik anlamında "madde" şeklinde, sadece potansiyel anlamda var olan, "bir dalga ya da parçacık" haline gelebilme veya "burada ya da orada" olabilme potansiyeline sahip bir şey olarak düşünülebilir. Bu sonuçlardan herhangi birinin, farklılaşmamış madde üzerinde gerçekleşmesi, o fiziksel nesnenin fiilen gerçekleşmesini sağlayan makroskobik cismani nesne tarafından ona dayatılan belirlemeye bağlıdır. Dolayısıyla bir fotonun birçok potansiyele sahip olması, söz gelimi bir kimsenin, okurken ve/veya yürürken ve/veya kollarını açarken, Fransızca ve/veya İspanyolca ve/veya Yunanca öğrenme şeklinde "birleşik" potansiyellere sahip olmasından daha garip bir şey değildir. Bu yorumun bir başka sonucu ise, cismani nesne ile ona "bağdaşık fiziksel nesnenin" artık ikiye ayrılmış ya da biri diğerine indirgenmiş parçalar olması yerine, birlikte, bakış açısına bağlı olarak farklı yönleriyle karşılaşılan bir bütün oluşturmalarıdır.^[5]

Smith'in tanımladığı bu cismani ve fiziksel nesneler arası ilişki, kendi biyoloji yorumunu da kapsamaktadır. Bu yoruma göre bir türü oluşturan temel unsur, evrimcilerin ileri sürdüğü gibi o türün nedensel tarihi değil, formudur. Dolayısıyla Smith, Darwinci evrim teorisinin bir muhalifidir. Bu, onu, her ne kadar kendi hilomorfik yaklaşımı, ana akım akıllı tasarım teorisyenleri tarafından geniş ölçüde benimsenmese de, akıllı tasarım hareketinin bir destekçisi yapmıştır. Ana akım akıllı tasarım teorisyenleri, farklı bir biçimde de olsa, evrimciler gibi nedensel tarihi tercih etmektedirler.

Smith ayrıca, yermerkezliliğin rölativistik anlamda iyileştirmesi yönünde bir tutum almıştır. Ancak o, ne gözü kapalı bir biçimde Batlamyuscu ya da Orta Çağ yermerkezciliğini destekliyor ne de günmerkezliliğin mutlak anlamda yanlış olduğunu iddia ediyor değildir. Bunların yerine, izafiyet teorisine göre hem günmerkezliliğin hem de yer merkezliliğin bilimsel değerinin olduğunu söylemektedir, çünkü bilimsel gözlem, gözlemcinin referans sistemine bağlıdır. Dolayısıyla, Dünya'dan veya Dünya yakınındaki herhangi bir uydudan yapılan tüm gözlemler aslında yermerkezlidir.^[6][7]

Wolfgang Smith tarafından yazılan ya da kendisinin katkıda bulunduğu kitaplar:

Felsefe, din, fizik ve matematiksel olmayan genel konularda yazdığı makaleler:

J. Wolfgang Smith adıyla yayımlanan akademik makaleler:

Şablon:Philosophy topics