İçeriğe atla

Wolfgang Feurstein

Wolfgang Feurstein (1941,[1] Mannheim, Almanya), Fahri Lazoğlu ile birlikte, günümüzde de kullanılmakta olan Laz alfabesini geliştiren[2][3] Alman etnograf ve kafkasolog. Lazlar başta olmak üzere Hemşinliler,[4] Megreller ve Svanlar üzerine[5] araştırmalar yapmıştır. Feurstein'e göre, Türkiye'nin asimilasyon politikaları sonucu kültürleri tehlike altında olan Lazlar,[6] Türk ve Gürcülerden ayrı bir etnik kökenden gelmektedir ve Doğu Karadeniz'in otoktan halkıdır.[7]

Hayatı

Wolfgang Feurstein 1941 yılında Almanya'nın Mannheim şehrinde doğdu. 1965 yılında Türkiye'deki çay tarımıyla ilgili yüksek lisans tezi yazmak için Türkiye'ye geldi. Saha araştırması yaptığı Rize ve çevresinde[8] Lazlar ile karşılaştı ve o tarihten sonraki akademik çalışmalarını Lazlar ve bölgedeki diğer halklar üzerine yaptı. Türkiye'deyken birkaç kez tutuklanması ve 1977'de sınır dışı edilmesine[9] rağmen Lazlarla ilgili çalışmalarına Almanya'da devam etti. 1983'te Freiburg Üniversitesi'nde Lazların maddi kültürü üzerine yüksek lisans yaptıktan sonra[10] Laz ve Megrellerin kültürel çalışmaları üzerine doktorasını yaptı. Feurstein, Laz dili ve kültürüyle ilgili çalışmaları yapan Almanya merkezli Lazebura'nın (Kaçkar Kültür Çevresi Lazebura Çalışma Grubu) yöneticiliğini yapmaktadır.[11]

İddialar

Bazı Türk kaynaklarına göre, Feurstein "Kafkas Kültür Halkası" teorisi ile Lazları ayrıştırmaya çalışan bir Almanya Federal Haber Alma Servisi üyesidir.[12] Başka bir Türk kaynağına göre, "Laz Ulusu Yaratma Projesi" için Feurstein'in eserleri Doğu Karadeniz'de dağıtılmaktadır.[13]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ İrfan Çağatay Aleksiva (18 Ocak 2020). "Bir Kafkasolog: Wolfgang Feurstein". jinepsgazetesi.com. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  2. ^ Arion. Trustees of Boston University. 1998. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  3. ^ Kalogeras, Arapoglou, Manney, Yiorgos, Eleftheria, Linda Joyce (2006). Transcultural Localisms: Responding to Ethnicity in a Globalized World. Winter. s. 273. ISBN 3825352269. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  4. ^ Hovannisian, Richard G. (2009). Armenian Pontus: The Trebizond-Black Sea Communities. Mazda Publishers. ss. 155, 385, 399. ISBN 1568591551. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  5. ^ Hewitt, B. G. (1992). Caucasian Perspectives. Lincom Europa. s. 285. ISBN 3929075016. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  6. ^ Horbal, Krafcik, Rusinko, Bogdan, Patricia Ann, Elaine (2006). Carpatho-Rusyns and Their Neighbors: Essays in Honor of Paul Robert Magocsi. Eastern Christian Publications. s. 197. ISBN 1892278634. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  7. ^ Tellioğlu, İbrahim (2004). Osmanlı Hakimiyetine Kadar Doğu Karadeniz'de Türkler. Serander. s. 8. ISBN 9759247313. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  8. ^ Dokuzuncu Askerî Tarih Semineri bildirileri. Genelkurmay Basım Evi. 2005. s. 222. ISBN 9754093121. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  9. ^ IV. Türkiye'nin güvenliği sempozyumu: tarihten günümüze dış tehditler. Fırat Üniversitesi. 2004. s. 772. ISBN 9753940424. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  10. ^ Periwal, Sukumar (1995). Notions of Nationalism. Central European University Press. s. 118. ISBN 9781858660226. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  11. ^ Alkumru, Nizamettin (2005). Şimşir kokardı Azlağa: Laz kimliği ve kültürü. Chiviyazıları. s. 108. ISBN 9758663917. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  12. ^ Yalçın, Emruhan (2008). Atatürk Türkiye'sinde Ekümenik Ortodoks Patrikhanesi ve Bizans projesi. Siyasal Yayınevi. s. 149. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  13. ^ Bilgin, Mehmet (2008). Karadeniz'de postmodern pontusculuk. Doğu Kütüphanesi. s. 193. ISBN 9944397288. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'nin coğrafi bölgeleri</span> Türkiyenin fiziksel coğrafya esas alınarak belirlenmiş 7 coğrafi bölgesi

Türkiye'nin coğrafi bölgeleri, 6 Haziran-21 Haziran 1941 tarihleri arasında Ankara'da toplanan Birinci Coğrafya Kongresi tarafından belirlenmiştir. Kongre ilk, orta ve lise müfredat programları ile okul kitapları, coğrafya terimleri ve coğrafi isimlerin yazılması, Türkiye Coğrafyası'nın ana hatları ve yerlerin adlandırılması üzerinde çalışmalar yapmak amacıyla toplanmıştı. Bu çalışmanın sonucunda Türkiye'nin üç tarafının denizlerle çevrilmiş olması, dağların Anadolu'nun iç kesimlerini kıyılardan ayırması, iklim, ulaşım ve bitki örtüsü gibi kriterler dikkate alınarak Türkiye'nin coğrafi bölgeleri belirlenmiştir. İdari sınırları baz alan Türkiye'nin İBBS'si ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mısır (bitki)</span> Gıda ürünü olarak yetiştirilen tarım bitkisi

Mısır , genellikle çok nemli iklim bölgelerinde yetiştirilebilen bir tarım bitkisi. Meksika ve Orta Amerika kökenlidir.

<span class="mw-page-title-main">Lazca</span> Laz halkı tarafından kullanılan dil

Lazca Türkiye'nin Doğu Karadeniz kıyı şeridinde Rize ilinin Pazar ilçesinde bulunan Melyat Deresi'nden itibaren ve Gürcistan'ın Türkiye ile paylaştığı Sarp köyüne uzanan bölgede yaşayan Laz halkı tarafından konuşulan ve eski Kolhis dilinin devamı olduğu düşünülen Zanik bir Güney Kafkas dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Mircan Kaya</span> Türk müzisyen

Mircan Kaya, müzisyen, müzik prodüktörü, inşaat mühendisi, deprem yüksek mühendisi. Seslendirdiği ilk albümü, alanında ilk olan Bizim Ninniler'den sonra Kül, Sala, Numinosum, Outim, Elixir, Nanni ve Minor adlı albümleri piyasaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Birol Topaloğlu</span> Türk Halk Müziği sanatçısı

Birol Topaloğlu, Laz asıllı halk müziği sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Lazlar</span> Etnik grup

Lazlar (Lazca: Lazepe, Lazi Güney Kafkas dillerinden Lazca konuşan ve Türkiye ve Gürcistan'ın Karadeniz kıyısındaki bölgelerinde yaşayan bir etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kafkas dilleri</span> Kafkas Dağlarının güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svanca dilleri

Güney Kafkas dilleri, Kafkas dillerine bağlı ve Kafkas Dağları'nın güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svancadan oluşan dil ailesidir. Dünya çapında yaklaşık 5.2 milyon konuşanı vardır. Diğer hiçbir dil ailesi ile ilişkisi tespit edilemeyen Güney Kafkas dilleri, dünyanın birincil dil ailelerinden biridir. Güney Kafkas dillerinde yazılmış en eski edebi kaynak, Asomtavruli harfleriyle yazılmış Eski Gürcüce Bir el Qutt yazıtlarıdır. MS 430 yılına tarihlenen yazıt, Beytüllahim yakınlarındaki bir Gürcü manastırında bulunmuştur. Gürcücenin yanı sıra, yazı dili gelişmemiş olan diğer Güney Kafkas dilleri de Gürcü alfabesiyle yazılır. Bunun yanında Türkiye ve Avrupa'daki Lazlar için Latin alfabesinden geliştirilmiş Laz alfabesi kullanılır.

Ali İhsan Aksamaz, Ardeşen Laz kökenli Türkiye cumhuriyeti vatandaşı yazar ve araştırmacıdır. Laz dili, edebiyatı ve tarihi ile ilgili çalışmalarıyla tanınır.

Ogni, 1993 yılında yayın hayatına başlayan ve ancak altı sayı çıkabilen Laz kültürel dergisidir. Dergi, Laz halkının yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan dilini, kültürünü yaşatma ve çok az bilinen tarihini gün yüzüne çıkarıp Laz halkını bilinçlendirme amaçlarını taşıyordu. Derginin en önemli misyonlarından biri de Lazlar'a Kafkasyalılık bilincini aşılamak için mücadele vermek ve diğer Kafkas kökenli aydınlarla dayanışma içinde çalışmaları ilerletmek olarak görülüyordu. Ogni, ayrıca sol bir terminolojiye de sahipti; ancak kimi yazılarda Laz milliyetçisi söylemlere de rastlanır. Ogni'nin ilk sayısı içindeki iki yazı sebebiyle 'bölücülük' iddiasıyla toplatıldı ve dergiye bu iddia temelli dava açıldı. Derginin sorumlu yazı işleri müdürü Mehmedali Barış Beşli de bu dava dolayısıyla Türkiye'de ilk kez Lazistan ayrılıkçılığı yapmak sebebiyle yargılanan insan olmuştur. Sonuçta dergi 4. sayısının arifesinde beraat etti ancak bu sefer de kendi iç sorunları nedeniyle 6. sayıdan sonra yayın hayatına iradî olarak son verdi. Derginin altıncı sayısıysa yayın kurulundan habersiz yayınlanmış olmasından dolayı Ogni'nin alışılmış diline göre farklılıklar ihtiva eder. Laz Kültür Hareketi için bir okul işlevi gören Ogni yurtta ve dünyada yoğun ilgiyle karşılanmış, Lazlar'daki 'kültürel rönesans'ın başlangıcı olmuştur. Sloganı "Ogni, Sk'ani Nena!" olan dergi Türkiye'de cumhuriyet tarihinin Lazlar'la doğrudan alakâlı ilk dergisidir.

<span class="mw-page-title-main">Laz alfabesi</span>

Laz alfabesi Lazcanın yazılması için kullanılan bir yazı sistemidir. Lazlar Türkiye'de Latin alfabesinden geliştirilmiş bir yazı sistemini, Gürcistan'da ise Gürcü alfabesini kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zan dili</span>

Zan dili, Güney Kafkas dilleri içinde yer alan Lazca ile Megrelcenin kaynaklandığı kabul edilen bir dildir. Dilbilimciler, eskiden antik Kolhis dili olarak da bilinen Zan dilinin zaman içinde ikiye ayrıldığını düşünmektedir. Gürcüce ve Svanca, Güney Kafkas dillerine dahil olan diğer dillerdir.

Lazistan, Lazların yaşadığı coğrafi ve tarihi bölgedir. Karadeniz'in güneydoğu kıyısı boyunca ince bir şerit halinde uzanır ve Güney Kafkasya'nın güneybatı ucu ile Anadolu'nun kuzeydoğu ucunu kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Laz böreği</span> Karadeniz bölgesine özgü tatlı

Laz böreği ; yufka, tereyağı, muhallebi ve şerbet ile yapılan bir tatlı çeşididir. Türkiye'de Doğu Karadeniz bölgesinde ve özellikle Lazların yaşadığı Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yapılır. Yunanistan'da ise "sütlü börek" anlamına gelen galaktobureko adıyla, yufka yerine irmik lapası kullanılarak yapılır. Günümüzde yufka yerine milföy, muhallebi yerine krema kullanılarak yapılanları da mevcuttur. Krema ya da muhallebi; limon, portakal veya gül suyu ile tatlandırılabilir.

Almanya Lazları, Almanya'da yaşayan, Güney Kafkas dillerini konuşan etnik gruplardan biridir. Almanya'da yaklaşık 1.000 civarı Laz yaşamaktadır.

Selma Koçiva,, Almanyalı Laz yazar, şair ve aktivist.

Fahri Kahraman veya Fahri Lazoğlu, 1984 yılında Wolfgang Feurstein ile birlikte halen daha kullanımda olan Laz alfabesini üreten yazar ve edebiyat öğretmeni.

Goichi Kojima Japon dilbilimcidir. Fransa'da yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Vanilişi</span>

Muhammed Vanilişi Laz kültürü üzerine çalışmalarıyla bilinen Gürcistan'lı Laz yazardır. Kendi döneminde İskender Chitaşi'den sonra Laz kültürüne en çok katkıda bulunmuş kişi kabul edilen Vanilişi, Ali Tandilava ile birlikte yazdığı ve Lazların Tarihi adıyla Türkçeye çevrilmiş kitabıyla tanınmaktadır. Vanilişi, Sovyetler Birliği'nin Türkiye'den toprak alması durumunda Gürcistan SSC'sine bağlı olarak kurulması planlanan Lazistan ÖSSC'sinin lideri olarak seçilmişti.

Çırıhta, Doğu Karadeniz bölgesine özgü bir hamur işi tatlı.

<span class="mw-page-title-main">Laz kültür hareketi</span>

Laz kültür hareketi, Lazlarda etnisite olma bilincinin kültürel eyleme yönlendirilmesini ifade eden süreçtir. Günümüzde Lazların çoğunluğu kendilerini önce Türk, sonra Laz olarak kabul etmekte ve Laz kültür hareketine katkı sunmayıp Türk milliyetçiliğine yönelmektedirler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.