İçeriğe atla

Wolf-Lundmark-Melotte

Koordinat:Sky map 00sa 01d 58,1s; -15º 27' 39″
Wolf-Lundmark-Melotte
VLT tarafından görüntülenen Wolf-Lundmark-Melotte (WLM) gökadası
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızBalina
Sağ açıklık (α)00sa 01d 58.1s[1]
Dik açıklık (δ)-15° 27′ 39″[1]
Galaksi sınıfıIB(s)m[1]
Görünür büyüklük (V)11.0[1]
Görünür boyut (V)11,5′ × 4,0′[1]
Özellikler
Kırmızıya kayma (z)-0,000408 ± 0,000004[1]
Helyo dikey hız ()(-122 ± 1) km/s[1]
Mesafe3,04 ± 0,11 Mly (930 ± 30 kpc)[2]
Katalog belirtmeleri
UGCA 444 • PGC 143 • MCG -03-01-015 • 2MASS J00015816-1527397 • DDO 221 • WISEA J000158.16-152739.8
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Wolf-Lundmark-Melotte (WLM), Balina takımyıldızı yönünde Yerel Grup'un dış kenarlarında yaklaşık olarak 3 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu düzensiz gökadadır.[2] 1909 yılında Max Wolf tarafından keşfedilen gökadanın yapısı, 1926'da Knut Lundmark ve Philibert Jacques Melotte tarafından anlaşıldı.

Özellikler

Wolf-Lundmark-Melotte, yandan görülen dönen bir disktir. Yerel Grup'un geri kalanından nispeten izoledir ve diğer gökadalarla etkileşime dair fazla kanıt göstermez. Bununla birlikte, Wolf-Lundmark-Melotte'un dönüş eğrisi asimetriktir; yani gökadanın bizden uzaklaşan ve bize yaklaşan tarafları farklı şekillerde dönmektedir.[3]

İzole olmasına rağmen, ram basıncı soyulmasının kanıtlarını göstermektedir. Samanyolu'nun virial yarıçapının oldukça dışındadır, bu nedenle Wolf-Lundmark-Melotte'un şu an nispeten yoğun bir ortamın içinden geçiyor olması mümkündür.[4]

Yıldız oluşumu

1994 yılında A. E. Dolphin, Hubble Uzay Teleskobu'nu kullanarak WLM için bir renk-büyüklük diyagramı oluşturdu. Bu diyagram, gökadadaki yıldız oluşumunun yaklaşık yarısının, ~13 milyar yıl önce başlayan bir starburst (yıldız sayısında artış - yıldız patlaması) sırasında gerçekleştiğini gösterdi. Yıldız patlaması boyunca WLM'nin metalliği [Fe/H] ~ −2,2'den [Fe/H] −1,3'e yükseldi. A. E. Dolphin, yatay-kol popülasyonu bulunmadığından 12 ila 15 milyar yıl önceki dönemde, milyar yılda en fazla ~20 M☉ yıldız oluşumu meydana gelmiş olabileceği sonucuna varmıştır. 2,5 ila 9 milyar yıl önce ise ortalama yıldız oluşum hızı, yılda 100 ila 200 M☉ civarındaydı.[5] Yerel Grup'un kenarında olması, WLM'yi diğer gökadalarla etkileşimlerden ve birleşmelerden koruyarak, karşılaştırmalı çalışmalar için oldukça yararlı hale getiren "bozulmamış" bir yıldız popülasyonuna ve duruma sahip olmasını sağlamıştır.[6]

WLM, morötesi ışıkta görülebilen yeni oluşmuş yıldız kümelerinin de gösterdiği gibi, şu anda yıldız oluşturmaktadır. Bu kümelerin boyutları yaklaşık 20 ila 100 ışık yılı (7 ila 30 parsek) arasındadır. En genç kümeler, daha fazla yıldız oluşumuna sahip olan gökadanın güney kısmında bulunur.[7]

Küresel yıldız kümesi

Hubble Uzay Teleskobu ile görüntülenen WLM Küresel Yıldız Kümesi

WLM, 00sa 01d 29,5s sağ açıklık ve -15° 27′ 51″ yükselim konumunda bilinen tek küresel yıldız kümesi olan WLM-1'e sahiptir. Hodge ve ark. (1999) bu kümenin mutlak büyüklüğünü -8,8, metallliğini -1,5 ve yaşını yaklaşık 15 milyar yıl olarak belirlemiştir. Bu küme, tüm küresel kümelerin ortalamasının biraz üzerinde bir aydınlatma gücüne sahiptir. Soluk ve düşük kütleli küresel kümelerin yokluğu, WLM sisteminin zayıf gelgit kuvvetleriyle açıklanamamaktadır.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g "NED results for object WLM". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. 11 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024. 
  2. ^ a b McConnachie, A. W.; Irwin, M. J.; Ferguson, A. M. N.; Ibata, R. A.; ve diğerleri. (2005). "Distances and metallicities for 17 Local Group galaxies". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 356 (4). ss. 979-997. arXiv:astro-ph/0410489 $2. Bibcode:2005MNRAS.356..979M. doi:10.1111/j.1365-2966.2004.08514.x. 
  3. ^ Khademi, M.; Yang, Y.; Hammer, F.; Nasiri, S. (2021). "Kinematical asymmetry in the dwarf irregular galaxy WLM and a perturbed halo potential". Astronomy & Astrophysics. Cilt 654. ss. A7. arXiv:2107.02928 $2. Bibcode:2021A&A...654A...7K. doi:10.1051/0004-6361/202140336. ISSN 0004-6361. 
  4. ^ Yang, Yanbin; Ianjamasimanana, Roger; Hammer, Francois; Higgs, Clare; Namumba, Brenda; Carignan, Claude; Józsa, Gyula I. G.; McConnachie, Alan W. (2022). "Evidence of ram-pressure stripping of WLM, a dwarf galaxy far away from any large host galaxy". Astronomy & Astrophysics. Cilt 660. ss. L11. arXiv:2204.03662 $2. Bibcode:2022A&A...660L..11Y. doi:10.1051/0004-6361/202243307. 
  5. ^ a b van den Bergh, Sidney (Nisan 2000). "Updated Information on the Local Group". The Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 112 (770). ss. 529-536. arXiv:astro-ph/0001040 $2. Bibcode:2000PASP..112..529V. doi:10.1086/316548. 
  6. ^ ESO Basın Bülteni - "The Wilds of the Local Group", 23 Mart 2016 (Erişim tarihi 11 Mart 2024) http://www.eso.org/public/news/eso1610/ 2 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ Mondal, Chayan; Subramaniam, Annapurni; George, Koshy (2021). "A tale of two nearby dwarf irregular galaxies WLM and IC 2574: As revealed by UVIT". Journal of Astrophysics and Astronomy. 42 (2). s. 50. arXiv:2105.13048 $2. Bibcode:2021JApA...42...50M. doi:10.1007/s12036-021-09761-z. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NGC 1569</span> galaksi

NGC 1569, Zürafa takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 10,95 MIy (3,36 Mpc)uzaklıkta bulunan bir cüce düzensiz gökadadır. William Herschel tarafından 4 Kasım 1788 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 210 olarak "Düzensizliklere, emilime ve çözülüme sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Her ne kadar amatör gök bilimcilerin pek ilgisini çekmese de, uzmanlar tarafından yıldızların oluşumları ile ilgili olarak yoğun bir biçimde incelenmektedir. Gökadanın uzaklığı önceleri 7,82 MIy (2,4 Mpc) olarak tahmin edilmekteydi. Ancak 2008 yılında Hubble'ın görüntülerini inceleyen bilim insanları, gökadanın uzaklığını yaklaşık 11 milyon ışık yılı olarak hesapladılar. Böylece gökadanın, IC 342/Maffei 1 Kümesi'nin bir üyesi olduğu gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Messier 18</span>

Messier 18 veya M18, Yay takımyıldızında bulunan bir açık yıldız kümesidir. Charles Messier tarafından 1764 yılında keşfedilmiş ve kuyruklu yıldız olmayanlar listesine eklenmiştir. M18, Dünya'dan bakış açısıyla Omega Bulutsusu ve Yay yıldız bulutu (M24) arasında yer alır. Doğrusal çapı 8,04 pc, gelgit yarıçapı ise 7,3 pc olan seyrek bir kümedir ve merkezi 0,012 pc'lik çekirdek yarıçapı ile konsantredir.

<span class="mw-page-title-main">Yerel Grup</span> Samanyolunu da kapsayan ve 35in üzerinde üyesi bulunan gökadalar grubu

Yerel Grup, Samanyolu Gökadası'nı da barındıran bir gökada grubudur. Çapı yaklaşık olarak 3 milyon parsek (10 milyon ışık yılı; 9×1019 kilometre) ve toplam kütlesi ise 2×1012 güneş kütlesi (4×1042 kg) civarındadır. "Dambıl" şeklinde iki gökada topluluğundan oluşur. Samanyolu ve ona bağlı cüce gökadalar bir lobu, Andromeda Gökadası ve ona bağlı cüce gökadalar ise diğer lobu oluşturur. Bu iki topluluk birbirinden yaklaşık 800 kiloparsek (3×10^6 ly; 2×1019 km) uzaklıktadır ve birbirlerine doğru 123 km/s hızla hareket etmektedir. Yerel Grup, daha büyük olan Başak Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve bu da Laniakea Süperkümesi'nin bir parçası olabilir. Samanyolu bazı gökadaları gizlediği için Yerel Grup'taki tam sayı bilinmemekle birlikte, en az 80 üyesi olduğu tahmin edilmektedir ve bunların çoğu cüce gökadalardır.

Bu liste, Güneş Sistemi'ne 3,8 megaparsek uzaklıktaki bilinen gökadaları, güneş merkezli veya Güneş'e olan mesafeye göre artan sırada göstermektedir. Bu liste, yaklaşık 50 büyük Yerel Grup gökadasını ve komşu gökada gruplarının üyeleri olan bazı gökadaları ve şu anda tanımlanmış herhangi bir gökada grubunda olmayan bazı gökadaları içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cüce galaksi</span> İçinde birkaç milyar yıldıza ev sahipliği yapan galaksilere verilen addır

Bir cüce galaksi, yaklaşık 1000 ila birkaç milyar yıldızdan oluşan galaksilere verilen isimdir; Samanyolu'nun 200-400 milyar yıldızına kıyasla bu sayı oldukça sınırlıdır. Samanyolu'nun yakın çevresinde yer alan ve 30 milyardan fazla yıldız içeren Büyük Macellan Bulutu kimi zaman bir cüce galaksi olarak sınıflandırılırken, kimileri de onu tam anlamıyla bir galaksi olarak kabul etmektedir. Cüce galaksilerin oluşum ve faaliyetlerinin daha büyük galaksilerle olan etkileşimlerden büyük ölçüde etkilendiği düşünülmektedir. Gök bilimciler şekillerine ve bileşimlerine göre çok sayıda cüce galaksi türü tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yakın yıldızlar dizini</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Güneş Sistemi'nden en fazla 5 parsek uzaklıkta olan yıldızları ve kahverengi cüceleri kapsamaktadır. Bu mesafe içerisinde Güneş Sistemi de dâhil olmak üzere 56 yıldız sisteminin varlığı bilinmektedir. Bu sistemlerde bilinen toplam 60 hidrojen-füzyon yıldız ve 13 Kahverengi cüce bulunmaktadır. Bu nesneler görece olarak Dünya'ya yakın olmasına rağmen, sadece dokuz tanesinin görünen büyüklüğü 6,5'ten daha azdır ve bu da bu nesnelerin, sadece %12'sinin çıplak gözle görülebileceği anlamına gelmektedir. Güneş'in dışında sadece üç tane yıldız; Alfa Centauri, Sirius ve Procyon, birinci kadir yıldızlarıdır. Tüm bu nesneler, yerel kabarcık içindeki Samanyolu Gökadası'nın Orion–Kuğu Kolu bölgesinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 7552</span> galaksi

NGC 7552, Turna takımyıldızında yaklaşık olarak 60,99 MIy (18,7 Mpc) uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. Görünür boyutları göz önüne alındığında genişliği yaklaşık 75.000 ışık yılıdır. Diğer üç sarmal gökada NGC 7582, NGC 7590 ve NGC 7599 ile birlikte Turna Dörtlüsü gökada grubunu oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Ejderha Cüce Gökadası</span> galaksi

Cüce Ejderha Gökadası Ejderha takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 260.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir cüce küremsi gökadadır. Lowell Gözlemevi'nden Albert Wilson tarafından 1954 yılında keşfedilmiştir. Yerel Grup'un bir parçası ve Samanyolu'nun uydu gökadasıdır. Gökada düzleminin 34.6° yukarısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Wolf 359</span>

Wolf 359, Leo takımyıldızında yer alan bir kırmızı cücedir. Yıldız, Dünya'dan yaklaşık 7.8 ışık yılı uzaklıkta olup aynı zamanda Güneş'e en yakın yıldızlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3860</span> Sarmal gökada

NGC 3860, Aslan takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 263,53 MIy (80,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 27 Nisan 1785 tarihinde keşfedildi. Aslan kümesi'nin bir üyesidir ve düşük parlaklığa sahip etkin çekirdekli (LLAGN) bir gökadadır. Ayrıca Gavazzi ve diğ. tarafından NGC 3860'ın merkezinde süper kütleli bir kara delik tarafından tetiklenmiş olabilecek güçlü bir "AGN" olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük kütleli yıldızlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Güneş kütlesine (M☉) göre keşfedilen en büyük yıldızların listesidir.

Baryum yıldızları, spektrumları λ 455,4 nm'de tek başına iyonize baryum, Ba II varlığıyla s-süreci elemanlarının aşırı bolluğunu gösteren spektral G ila K yıldızlardır. Baryum yıldızları ayrıca CH, CN ve C2 moleküllerinin bantları olan karbonun gelişmiş spektral özelliklerini de gösterir. Sınıf ilk olarak William P. Bidelman ve Philip Keenan tarafından tanındı ve tanımlandı. Başlangıçta, keşiflerinden sonra kırmızı dev oldukları düşünülüyordu; ancak aynı kimyasal imza ana dizideki yıldızlarda da gözlemlendi.

<span class="mw-page-title-main">Sh2-308</span> Salma Bulutsusu

Sh2-308, Büyük Köpek takımyıldızının merkezine yakın bulunan iyonize hidrojenden oluşmuş bir H II bölgesidir. Gece gökyüzündeki en parlak yıldız olan Sirius'un yaklaşık 8 derece güneyindedir. Bulutsu, EZ Canis Majoris adlı Wolf-Rayet yıldızını çevreleyen bir kabarcığa benzer. Bu yıldız kısaca, yıldız evriminin ön-süpernova aşamasındadır. Bulutsu, Dünya'dan yaklaşık olarak 4.530 ışık yılı uzaklıktadır, fakat bazı kaynaklar hem yıldızın hem de bulutsunun 5.870 ışık yılı uzakta olduğunu belirtir. Hatta bulutsunun Dünya'dan 1.875 ışık yılı uzaklıkta olduğunu belirten kaynaklar da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">UGCA 86</span> macellansı sarmal gökada

UGCA 86, Zürafa takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 9,71 MIy (2,98 Mpc)uzaklıkta bulunan macellansı sarmal gökadadır. Önceleri yerel grubun bir parçası olduğu düşünülüyordu, fakat gökadadaki parlak yıldızlar gözlemlendikten sonra Maffei 1 Kümesi'nin bir üyesi olduğu anlaşıldı. UGCA 86'nın, IC 342'nin uydu gökadası olduğu düşünülmektedir, fakat iki gökada arasındaki ayrım, Samanyolu ve Macellan Bulutları arasındaki mesafeden %50 daha fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Cüce sarmal galaksi</span> bir sarmal gökadanın cüce türüdür

Cüce sarmal gökada, bir sarmal gökadanın cüce türüdür. Cüce gökadalar; düşük aydınlatma güçleri, küçük çapları, düşük yüzey parlaklıkları ve düşük hidrojen kütleleri ile karakterizedir. Bu tip gökadalar, düşük yüzey parlaklığına sahip gökadaların (LSB) bir alt sınıfı olarak düşünülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Cüce küremsi galaksi</span> çok az toz ve çok yaşlı bir yıldız popülasyonu olan, küçük ve zayıf aydınlatma gücüne sahip gökadalar

Cüce küremsi gökada, çok az toza ve çok yaşlı bir yıldız popülasyonuna sahip, küçük ve zayıf aydınlatma gücündeki bir gökada türüdür. Çok düşük yüzey parlaklıklarından dolayı nispeten yeni keşfedilmişlerdir. Yerel Grup söz konusu olduğunda öncelikle Samanyolu ve M31'in yakınlarında bulunurlar. Görünüşü ve özellikleri bakımından cüce eliptik gökadalara benzeseler de, yaklaşık olarak küremsi şekilli ve genellikle daha düşük aydınlatma gücüne sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Abell 1413</span> Gökada kümesi

Abell 1413, Aslan ve Berenis'in Saçı takımyıldızları arasında, Dünya'dan 1,9 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Zenginlik sınıfı 3 olan küme, 1958'de düzenlenen Abell Kataloğu'na eklenmiştir. Bautz-Morgan sınıflandırmasına göre tip I'dir. Abell 1413, güçlü kütle çekim etkisiyle birlikte yaklaşık 300 gökadayı barındırmaktadır. Kümeyi kaplayan muazzam kütle çekimi, 100 milyon derecenin üzerindeki sıcaklıklara ulaşan ve güçlü bir X-ışını radyasyonuna neden olan galaksiler arası gazın ısınmasından sorumludur. Kümeye, geniş çevresel yıldız halesi ile 6,5 milyon ışık yılı boyutuna ulaşan dev eliptik gökada MCG +04-28-097 hakimdir.

<span class="mw-page-title-main">Yay Cüce Düzensiz Gökadası</span> Yay takımyıldızındaki cüce gökada

Yay Cüce Düzensiz Gökadası (SagDIG), Yay takımyıldızında yaklaşık olarak 3,4 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir cüce gökadadır. Gökada, ESO (B) Atlası için 13 Haziran 1977'de ESO'nun 1 metrelik Schmidt teleskobu kullanılarak çekilen bir fotoğraf plakasında Cesarsky ve diğerleri tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tukan Cüce Gökadası</span> Tukan takımyıldızındaki cüce gökada

Tukan Cüce Gökadası, Tukan takımyıldızında yaklaşık olarak 2,8 milyon ışık yılı uzaklıkta, çok yaşlı yıldızlardan oluşmuş ve diğer gökadalardan oldukça izole bir cüce gökadadır. 1990 yılında Mount Stromlo Gözlemevi'nden R.J. Lavery tarafından keşfedildi. Samanyolu'nun ters tarafında ve diğer Yerel Grup gökadalarının tam karşısında konumlanması onu bilim insanları için önemli bir araştırma konusu haline getirir.

<span class="mw-page-title-main">Altılık A</span> düşük yüzey parlaklığına sahip bir gökada

Altılık A küçük bir cüce düzensiz gökadadır. Yaklaşık 5000 ışık yılı genişliğe sahip olan gökada Yerel Grup'un dış sınırlarında, Samanyolu gökadasının da içinde yer aldığı gökadalar grubunun yaklaşık 4,3 milyon ışık yılı uzağında yer alır. Yerel Grup'taki NGC 3109 Grubu'nun üyesi olabilir fakat bu kesin değildir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.