İçeriğe atla

Witold Pilecki

Witold Pilecki, 1939'dan önce
Pilekci'nin Mokotów hapisanesi'ndeki fotoğrafları (1947).
Pilecki mahkeme'de (1948).
Pilecki'nin yargılanması (1948).

Witold Pilecki (13 May 1901 – 25 Mayıs 1948; Lehçe telaffuz: [ˈvitɔlt piˈlɛt͡skʲi]; kodisimleri Roman Jezierski, Tomasz Serafiński, Druh, Witold) Polonyalı bir asker. İkinci Polonya Cumhuriyeti'nin sırasında Polonya Süvari Rittmeister rütbesine sahip olarak, Kasım 1939 yılında Alman işgali altındaki Polonya'da Gizli Polonya Ordusu (Tajna Armia Polska) direniş grubunun kurucusuydu. Şubat 1942 yılında kurulan yeraltı Anayurt Ordusu'nun (Armia Krajowa) bir üyesi idi.

II. Dünya Savaşı sırasında Polonya direnç operasyonuna istihbarat toplamak için kendi isteği ile Auschwitz ölüm kampına girmeye gönüllü oldu. Pilecki kampta iken, bir direniş hareketi organize ederek, Nazi Almanyası'nın Auschwitz zulümlerini Batılı müttefiklere bilgilendirdi. Kampta yaklaşık 2 buçuk yıl kaldıktan sonra, 1943 yılında kamptan kaçtı. Pilecki Ağustos 1944 yılında Varşova ayaklanmasında yer aldı. Sürgündeki Londra merkezli Polonya hükûmetine sadık kalmış ve İngiliz Gizli Servisi MI6'ya bir örtmece olduğu düşünülen "yabancı emperyalizm" için çalışmak suçundan Stalinist gizli polisi Urzad Bezpieczeństwa (Kamu Güvenlik Bakanlığı) tarafından 1948 yılında idam edildi. 1989 yılına kadar, hakkında bilgiler Polonya komünist rejimi tarafından örtbas edilmiştir.

Yaptığı işler sonucunda, "en büyük savaş kahramanlarından biri" olarak kabul edilir. ABD'nin Polonya Büyükelçisi Pilecki'yi, "Polonya'nın kahramanları arasında" ve "Polonya'nın yüksek vatanseverlik Örneği" olarak nitelendirdi.[1]

Ölümü

8 Mayıs 1947 tarihinde Kamu Güvenlik Bakanlığı tarafından tutuklandı. Yargılanmadan önce defalarca işkence gördü. Pilecki'nin faaliyetlerine ilişkin soruşturma Albay Roman Romkowski tarafından denetlendi. 15 Mayıs'ta, üç yoldaşı ile idama mahkûm edildi. On gün sonra, 25 Mayıs 1948'de, Pilecki, Başçavuş Piotr Śmietański tarafından Rakowiecka Sokağı'ndaki Varşova Mokotów Cezaevi'nde idam edildi. İnfazdan önce son sözleri Yaşasın özgür Polonya oldu.

1990'dan sonra Ostrow Mazowiecka Mezarlığı'nda onun anısına sembolik bir mezar taşı dikildi. 2012 yılında, Powazki Mezarlığı kısmen Pilecki'nin kalıntıları bulabilmek için bir çaba ile kazılmıştır.

Witold Pilecki ve diğer mahkûmlar aşamalı olarak 1 Ekim 1990 tarihinde rehabilite edildi. Ölümünden sonra 1995 yılında, Polonia Restituta Nişanı aldı ve 2006 yılında en yüksek Polonya Nişanı olan Beyaz Kartal nişanını aldı. Ölümünden sonra 6 Eylül 2013 tarihinde, Milli Savunma Bakanı tarafından Albay rütbesine terfi etti.[2]

Kaynakça

  1. ^ Captain Witold Pilecki commemorated at the U.S. Holocaust Memorial Museum in Washington, DC 24 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Embassy of the Republic of Poland in Washington, DC.
  2. ^ "MON awansował Witolda Pileckiego" (Lehçe). RMF FM/PAP. 6 Eylül 2013. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Auschwitz-Birkenau</span> toplama ve imha kampları ağı

Auschwitz-Birkenau, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde kurulmuş en büyük toplama, zorunlu çalışma, sistematik katliam ve imha kampı.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Gettosu Ayaklanması</span>

Varşova Gettosu Ayaklanması, Alman işgali döneminde, 19 Nisan - 16 Mayıs 1943 tarihleri arasında Polonya Genel Hükûmeti 'nin merkezi Varşova şehrinde bulunan Varşova Gettosu'nda devam eden ayaklanma.

<span class="mw-page-title-main">Amon Göth</span>

Amon Leopold Göth, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya'daki Kraków-Płaszów toplama kampı'nın komutanlığını yapan Alman SS subayı.

<span class="mw-page-title-main">Majdanek toplama kampı</span>

Majdanek toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgali sırasında Schutzstaffel tarafından Lublin şehrinin eteklerinde inşa edilen ve işletilen bir Nazi toplama ve imha kampıydı. Yedi gaz odası, iki ahşap darağacı ve toplam 227 yapısıyla Nazi toplama kamplarının en büyükleri arasında yer alıyordu. Başlangıçta imhadan ziyade zorla çalıştırma amaçlı olsa da, Almanların işgal altındaki kendi anavatanlarındaki tüm Polonya Yahudilerini öldürme planı olan Reinhardt Operasyonu sırasında insanları endüstriyel ölçekte öldürmek için kullanıldı. 1 Ekim 1941'den 22 Temmuz 1944'e kadar faaliyette olan kamp neredeyse hiç bozulmadan ele geçirildi. Bagration Harekâtı sırasında Sovyet Kızıl Ordusu'nun hızlı ilerleyişi SS'lerin altyapısının çoğunu yok etmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Jürgen Stroop</span> Alman SS ve polis generali ve hüküm giymiş savaş suçlusu (1895-1952)

Jürgen Stroop, Nazi Almanyası'nın SS Generali ve 1942-1943 yılları arasında Varşova Gettosu yıkımı polisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Rudolf Höß</span> Auschwitz toplama kampının ilk komutanı

Rudolf Franz Ferdinand Höss, Holokost faili Alman SS subayı. Höss, Auschwitz toplama ve imha kampında en uzun süre görev yapan komutandı. Hitler'in "Nihai Çözüm" olarak bilinen Nazi işgali altındaki Avrupa'da Yahudi nüfusunu sistematik olarak yok etme emrini hızlandırmanın yollarını test etti ve uyguladı. Astlarından biri olan Karl Fritzsch'in girişimiyle Höss, 1 milyondan fazla insanın öldüğü gaz odalarında kullanılmak üzere Zyklon B pestisitini tanıttı.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Liebehenschel</span>

Arthur Liebehenschel, II. Dünya Savaşı esnasında Auschwitz'de ve Majdanek ölüm kamplarının binbaşı rütbesiyle komutanıydı. Kasım 1943 - Mayıs 1944 tarihleri arasında Auschwitz'in komutanlığını, Mayıstan Temmuz 1944'e kadar da Majdanek'in komutanlığını yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Aleksander Krzyżanowski</span>

Aleksander Wilk Krzyżanowski (1895-1951), Polonyalı subay, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya direniş üyesi ve direniş ordusu olan Armia Krajowa Vilnius bölgesi komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Armia Krajowa</span> 2.Dünya Savaşı sırasında Alman işgalindeki Polonyadaki direniş hareketi

Armia Krajowa, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın işgali altındaki Polonya’da bir direniş hareketi. 1942 yılı Şubat ayında Związek Walki Zbrojnej adıyla kuruldu. İki yıl içinde çoğu direniş grubunu kapsayacak şekilde genişledi. Polonya Sürgün Hükûmetine bağlıydı ve bu hükûmetin silahlı kuvvetine evrildi. 1944 yılında bünyesinde 200 ila 600 bin kişinin bulunduğu öne sürülür. Yugoslav Partizanları ve Sovyet partizanlarının ardından Avrupa’daki savaş sırasında en büyük üçüncü direniş örgütüydü. Örgütün varlığına, 20 Ocak 1945 tarihinden itibaren işgal altındaki Polonya topraklarının ilerleyen Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmesi üzerine son verilir.

<span class="mw-page-title-main">Viktor Brack</span>

Viktor Brack, Nazi savaş suçlusu, Ötanazi Programı, T4 operasyonu'nda bulundu. Bunu takiben, Brack, erkek Yahudilere imha kamplarında gaz verilerek öldürülmelerinden sorumlu biriydi ve Nihai Çözümün pratikte uygulanması hakkında Odilo Globocnik ile haizdi. Brack 1947 yılında idama mahkûm edildi ve 1948 yılında idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Ayaklanması</span>

Varşova Ayaklanması, Polonya'daki Armia Krajowa birliklerinin Varşova'yı Alman işgalinden kurtarmak için gerçekleştirdiği, II. Dünya Savaşı'nın önemli operasyonlarından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Muharebe Örgütü</span> Askeri birim

Yahudi Muharebe Örgütü, 28 Temmuz 1942 yılında oluşturulan yeraltı direniş örgütüdür. Örgütü kuranlarda Varşova Gettosu'nda yaşayanlardı. Kurulma sebebi ise Yahudilerin bu gettodan alınıp ölüm kamplarına gönderilmesidir. En büyük eylemde burada gerçekleşti. Örgütün amacı II. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından başlatılan Holokost'u engellemektir. Örgüte sol görüşlü Siyonistler katılım gösterdi. Anti-Faşist Blok, Bund, Hashomer Hatzair, Dror, Cukunft, Akiba ve Poale Zion bu örgüte katılan Siyonist örgütlenmelerdir. Örgüt Polonya Sosyalist Partisi'in kontrolündeydi. Örgütün ilk komutanı Mordechai Anielewicz'dir. Armia Krajowa, Gwardia Ludowa ve daha sonra bunun yerini alacak Armia Ludowa silah konusunda hem eğtim verdi hem de donanımını sağladı. Varşova Gettosu Ayaklanması'nda kızıl bayraklarla çatışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Gettosu</span>

Varşova Gettosu, 1 Nisan 1940 tarihinde Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı sırasında işgal ettiği Polonya'nın başkenti Varşova'da kurmuş olduğu gettodur. Kurucusu Polonya'nın Genel Valisi Hans Frank'tır. Daha sonra Nürnberg duruşmaları sonucunda idam edildi. Aynı zamanda bu getto Nazi Almanyası'nın işgal ettiği diğer bölgelerde kurmuş olduğu 400'den fazla gettonun en büyüğüdür. Burada yaklaşık 400.000'den fazla Yahudi vardı. Bu gettoda kısmi olarak Romanlar da vardı. Nihai çözüm adı altında Yahudiler'i öldürmeye başlanılmasıyla 254.000 Getto sakini Treblinka imha kampına gönderildi. Bunların hepsi öldürüldü. Ancak bu sevkiyatı durdurmak amacıyla direnişler de gösterildi. Varşova Getto Ayaklanması olarak bilinen ayaklanma gerçekleşti. Toplama kamplarında meydana gelen en büyük direniş, bu kampın imha olmasına sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Maria Mandl</span>

Maria Mandl (ayrıca Mandel diye yazılır;, Avusturyalı bir SS-Helferin. Auschwitz-Birkenau toplama kampının üst düzey yetkilisi olarak, Holokost'ta anahtar rolündeydi. 500.000 kadın mahkûmunn ölümünden doğrudan suçlu bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Jedwabne Katliamı</span>

Jedwabne Katliamı, 10 Temmuz 1941 II. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından işgal edilen Polonya'nın başkenti Varşova’nın 190 km kuzeydoğusunda kalan Jedwabne köyünde gerçekleşen Yahudi katliamıdır. Bu katliam sırasında en az 400 Yahudi dövülerek öldürülürken diğerleri canlı olarak bir ahırda yakılarak öldürüldü. Araştırmacılar kurbanların gerçek sayısının kaç olduğunun bilinmesinin imkansız olduğunu söyledi. Gross’a göre Jedwabne’de 1600 civarında Yahudi öldürüldü. Katliamın gerçekleştiği Jedwabne'de Lehçe, İbranice ve Yidiş dillerinde bir anıt yapılmıştır. Anıtta “10 Temmuz 1941 yılında öldürülen ve canlı olarak yakılan Jedwabne ve civarında yaşayan, erkek, kadın ve çocuklar, bu toprağın sakinleri anısına” ibaresi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vera Harujaya</span> Sovyet casus

Vera Harujaya, İki Savaş Arası Dönem sırasında Polonya'da Sovyetler Birliği için casusluk görevi yapan Beyaz Rus komünist yazar, öğretmen, gazeteci, eylemci, partizan, direniş hareketi üyesi, ulusal kahraman. Barbarossa Harekâtı sonrası Naziler tarafından idam edildi. Kendisine Lenin Nişanı, Kızıl Bayrak Nişanı ve Sovyetler Birliği Kahramanı unvanı verildi.

<span class="mw-page-title-main">Ludwig Fischer</span>

Ludwig Fischer Alman Nazi Partisi'nde avukat, politikacı ve savaş suçlarından idam edilen hüküm giymiş bir savaş suçlusudur.

<span class="mw-page-title-main">Józef Cyrankiewicz</span> Polonyalı siyasetçi (1911-1989)

Józef Adam Zygmunt Polonyalı bir sosyalist (PPS) ve 1948'den sonra Komünist politikacı. 1947-1952 yılları arasında Polonya Halk Cumhuriyeti'nin başbakanı ve 1954-1970 yılları arasında 16 yıl boyunca tekrar görev yaptı. Ayrıca 1970'ten 1972'ye kadar Polonya Devlet Konseyi Başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Anna Maria Hinel</span>

Anna Maria Hinel Polonyalı izci kızdı. II. Dünya Savaşı sırasında yeraltı bağımsızlık hareketinin aktivisti, Alman Nazi işgaline ait bir günlüğün yazarıydı.