İçeriğe atla

Withania somnifera

Withania somnifera
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Solanales
Familya:Solanaceae
Cins:Withania
Tür: W. somnifera
İkili adlandırma
Withania somnifera
(L.) Dunal
Sinonimler [1]
  • Physalis somnifera L.
  • Withania kansuensis Kuang & A. M. Lu
  • Withania microphysalis Suess.
Çiçek

Withania somnifera veya yaygın bilinen adıyla ashwagandha;[2][3][4] Hindistan, Orta Doğu ve Afrika'nın bir bölümünde yetişen, Solanaceae familyasına mensup, her dem yeşil, çalı formunda bir bitkidir. Withania cinsine mensup birkaç tür ile morfolojik olarak benzerlik gösterir.[3]

Ayurveda'da tıbbi bitki olarak faydalı olduğu düşünülmesine ve besin takviyesi olarak birçok ülkede satılmasına karşın, herhangi bir hastalığı iyileştirip iyileştirmediği ve kullanımının güvenli olup olmadığı ile ilgili yeterli bilimsel kanıt bulunmamaktadır.[3][4]

Tasvir

35–75 cm kadar uzayan, kısa, gevrek bir çalıdır. Tüylü yapıdaki dallar, merkezi bir gövdeden radyal olarak uzanır. Yapraklar mat yeşil, eliptik ve genellikle 10–12 cm uzunluktadır. Çiçekler küçük, yeşil bir çan şeklindedir. Meyve olgunlukta turuncu-kırmızı renktedir.[3]

Etimoloji

Latince tür ismi somnifera "uyku getiren" demektir.[5] "Ashwagandha" ismi ise Sanskritçe at anlamına gelen "ashva" ve koku anlamına gelen "gandha" kelimelerinin birleşimidir. İsim, kökünün at benzeri güçlü kokusunu tarif etmektedir.[3]

Yetiştirme

Withania somnifera, Hindistan'ın çoğu kurak bölgesinde yetiştirilmektedir. Ayrıca Nepal, Sri Lanka, Çin[6] ve Yemen'de de bulunmaktadır.[7] Güneşli-yarı gölgelik yerleri ve kuru taşlı toprakları tercih eder. Bitkiyi, ilkbaharın erken vakitlerinde tohumdan, geç vakitlerinde genç dallardan çoğaltmak mümkündür.[8]

Hastalıklar ve zararlılar

Withania somnifera, birkaç zararlıya ve hastalığa meyillidir. Alternaria alternata tarafından meydana getirilen yaprak lekesi en yaygın hastalıktır ve Pencap, Haryana ve Himachal Pradesh'te yoğun bir biçimde görülür. Yaprak lekesi hastalığı sebebiyle sekonder metobilitlerin oranında bir düşüş meydana gelir.[9]

Tetranychus urticae, Hindistan'da bitkinin en yaygın zararlısıdır.[10] Son yıllarda bitki, istilacı bir tür olan Phenacoccus solenopsis için rezervuar konak görevi görmektedir.[11]

Fitokimya

Ana fitokimyasal bileşenler: Withanolidler (triterpen laktonlar), withaferin A, alkaloidler, steroidal laktonlar, tropin ve kuskohigrindir.[3] 40 kadar withanolid, 12 alkaloid ve çok sayıda sitoindozit izole edilmiştir.[3] Withanolidlerin yapıca Panax ginseng'in ginsenozitlerine benzemesi, Withania somnifera'nın "Hint ginsengi" olarak adlandırılmasına yol açmıştır.[3]

Yan etkiler ve geleneksel tıp

Withania somnifera'nın tek başına veya reçeteli ilaçlarla birlikte kullanımı yan etkilere yol açabilir.[3][4][12] Bu yan etkiler diyare, baş ağrısı, sedasyon veya bulantı şeklinde olabilir ve bitki, hamilelik ve emzirme dönemlerinde kullanılmamalıdır.[4][12]

Bitki, özellikle toz edilmiş kökleri, geleneksel Hint tıbbında asırlardır kullanılmaktadır ancak herhangi bir hastalığı tedavi etmede etkili veya güvenli olduğuna dair tam bir kanıt bulunmamaktadır.[3][4]

Galeri

  • Meyveler
    Meyveler
  • Withania somnifera'nın kurutulmuş kökleri
    Withania somnifera'nın kurutulmuş kökleri
  • Kurutulmuş kökler
    Kurutulmuş kökler

Kaynakça

  1. ^ "Withania somnifera (L.) Dunal". Tropicos. Missouri Botanical Garden. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012. 
  2. ^ "Withania somnifera". Germplazm Kaynakları Bilgi Ağı (GRIN). Tarım Araştırma Merkezi (ARS), Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA). 
  3. ^ a b c d e f g h i j "Ashwagandha". Drugs.com. 2 Kasım 2020. 21 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021. 
  4. ^ a b c d e "Ashwagandha". MedlinePlus, US National Library of Medicine. 28 Ağustos 2020. 21 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2020. 
  5. ^ Stearn, W. T. Botanical Latin: History, Grammar, Syntax, Terminology and Vocabulary (4.4yıl=1995 bas.). Timber Press. ISBN 978-0-88192-321-6. 
  6. ^ Pandit, S.; Chang, K.-W.; Jeon, J.-G. (February 2013). "Effects of Withania somnifera on the growth and virulence properties of Streptococcus mutans and Streptococcus sobrinus at sub-MIC levels". Anaerobe. 19: 1-8. doi:10.1016/j.anaerobe.2012.10.007. PMID 23142795. 
  7. ^ Hugh Scott & Kenneth Mason, Western Arabia and the Red Sea, Naval Intelligence Division: London 1946, p. 597 0-7103-1034-X.
  8. ^ Deni., Bown (1995). Encyclopedia of herbs & their uses. Montréal: RD Press. ISBN 0888503342. OCLC 32547547. 
  9. ^ Pati, P. K.; Sharma, M.; Salar, R. K.; Sharma, A.; Gupta, A. P.; Singh, B. (2009). "Studies on leaf spot disease of Withania somnifera and its impact on secondary metabolites". Indian Journal of Microbiology. 48 (4): 432-437. doi:10.1007/s12088-008-0053-y. PMC 3476785 $2. PMID 23100743. 
  10. ^ Sharma, A.; Pati, P. K. (2012). "First record of the carmine spider mite, Tetranychus urticae, infesting Withania somnifera in India". Journal of Insect Science. 12 (50): 1-4. doi:10.1673/031.012.5001. PMC 3476950 $2. PMID 22970740. 
  11. ^ Sharma, A.; Pati, P. K. (2013). "First record of Ashwagandha as a new host to the invasive mealybug (Phenacoccus solenopsis Tinsley) in India". Entomological News. 123 (1): 59-62. doi:10.3157/021.123.0114. 
  12. ^ a b "Ashwagandha". New York City: Memorial Sloan Kettering Cancer Center. 13 Nisan 2018. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2018. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Withania somnifera ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bakteri</span> mikroorganizma üst âlemi

Bakteri (İngilizce telaffuz: [bækˈtɪəriə] ( dinle); tekil isim: bacterium), tek hücreli mikroorganizma grubudur. Tipik olarak birkaç mikrometre uzunluğunda olan bakterilerin çeşitli şekilleri vardır, kimi küresel, kimi spiral şekilli, kimi çubuksu, kimi virgül şeklinde olabilir. Yeryüzündeki her ortamda bakteriler mevcuttur. Toprakta, deniz suyunda, okyanusun derinliklerinde, yer kabuğunda, deride, hayvanların bağırsaklarında, asitli sıcak su kaynaklarında, radyoaktif atıklarda büyüyebilen tipleri vardır. Tipik olarak bir gram toprakta bulunan bakteri hücrelerinin sayısı 40 milyon, bir mililitre tatlı suda ise bir milyondur; toplu olarak dünyada beş nonilyon (5×1030) bakteri bulunmaktadır, bunlar dünyadaki biyokütlenin çoğunu oluşturur. Bakteriler gıdaların geri dönüşümü için hayati bir öneme sahiptirler ve gıda döngülerindeki çoğu önemli adım, atmosferden azot fiksasyonu gibi, bakterilere bağlıdır. Ancak bu bakterilerin çoğu henüz tanımlanmamıştır ve bakteri şubelerinin sadece yaklaşık yarısı laboratuvarda kültürlenebilen türlere sahiptir. Bakterilerin araştırıldığı bilim bakteriyolojidir, bu, mikrobiyolojinin bir dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sarımsak</span> Bir bitki

Sarımsak ya da sarmısak, Amaryllidaceae familyasına dahil olan Allium cinsinden, soğanlı bir bitki türüdür. Yakın akrabaları arasında soğan, arpacık soğanı, pırasa, Frenk soğanı ve Çin soğanı bulunur. Orta Asya'ya ve İran'ın kuzeydoğusuna özgüdür ancak birkaç bin yıllık insan tüketimi ve kullanımı geçmişi sebebiyle dünya çapında yaygın bir baharattır. Sarımsak, Antik Mısırlılar tarafından da bilinmekteydi ve hem gıda aroması hem de geleneksel ilaç olarak kullanılmıştı. Günümüzde Çin, tek başına dünyadaki sarımsak ihtiyacının yaklaşık % 80'ini karşılamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rezene</span>

Rezene, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından; iki metreye kadar boylanan, iki yıllık, kokulu, otsu bitki türüdür. Anavatanı, Akdeniz havzası ve Yakın Doğu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Ginseng</span> bitki cinsi

Ginseng, Panax cinsinden bitkilerin köküne verilen ad. Panax quinquefolius, Panax ginseng gibi türleri vardır. Ginsengin bitki bilimindeki adı olan Panax, Yunanca "tam iyileşme" anlamına gelen "panacea" sözcüğünden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hünnap</span> Bitki türü

Hünnap, cehrigiller (Rhamnaceae) ailesinden bahar aylarında hoş kokulu sarı renkli çiçekler açan, dikenli bir ağaç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Karahindiba</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Karahindiba, papatyagiller (Asteraceae) familyasından yaygın bir bitki türü. Çiçekleri sarı, yaprakları yeşil olsa da bitkinin adına "karahindiba" denilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Karabiber</span>

Karabiber, çiçekli bitkilerden Piperaceae familyasına ait Piper nigrum bitkisinin meyvelerinin kurutulup, baharat şeklinde kullanılmasıyla elde edilen toz şeklidir. Beyaz biber, yeşil biber gibi çeşitleri de vardır. Kökeni Hindistan olmasına karşılık, tüm sıcak iklimlerde yetiştirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Bitki</span> ökaryotik, ağaçlar, çiçekler, otlar, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulunduran çok büyük bir canlılar alemi

Bitkiler, ağırlıklı olarak fotosentetik ökaryot canlılardır. Tarihsel olarak bitkiler alemi, algler ve mantarlar da dahil olmak üzere hayvan olmayan tüm canlıları kapsarken, günümüzde mevcut tüm tanımlamalar prokaryotları, mantarları ve bazı algleri hariç tutar. Tanımlamalardan birine göre: Çiçekli bitkiler, kozalaklı bitkiler ve diğer açık tohumlular, eğrelti otları ve benzerleri, boynuz otları, ciğer otları, kara yosunları ve yeşil algler hep birlikte Viridiplantae adı verilen kladı oluştururlar. Buna kırmızı ve esmer algler dahil değildir.

<i>Zerdeçal</i> Asyaya özgü otsu bitki

Zerdeçal ; zencefilgiller (Zingiberaceae) familyasından sarı çiçekli, büyük yapraklı, çok yıllık otsu bir bitki cinsidir. Hint safranı olarak da bilinir. Ana vatanı Güney Asya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Alzheimer hastalığı</span> günlük yaşamsal etkinliklerde azalma ve bilişsel yeteneklerde bozulmayla karakterize edilmiş, nöropsikiyatrik belirtilerin ve davranış değişikliklerinin eşlik ettiği nörodejeneratif bir hastalık

Alzheimer hastalığı (AH), genellikle yavaş yavaş başlayan ve giderek kötüleşen nörodejeneratif bir hastalıktır ve demans vakalarının %60-70'inin nedenidir. En sık görülen erken belirti yakın zamanda yaşanan olayları hatırlamada zorluktur.

<span class="mw-page-title-main">Meyan</span>

Meyan, yaklaşık 120–150 cm'e kadar boylanabilen, Baklagiller ailesinden çok yıllık bir çalımsı bitkidir. Anavatanı Rusya ve Çin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Orchidaceae</span> bitki familyası

Orkideler, Asparagales takımına bağlı Orchidaceae familyasına ait bitkilerdir. Orkideler, çiçekleri genellikle renkli ve hoş kokulu olan çeşitli ve yaygın çiçekli bir bitki grubudur. Orkideler, buzullar hariç Dünya'daki hemen hemen her yaşam alanında bulunan kozmopolit bitkilerdir. Dünyanın en zengin orkide cinsleri ve türleri tropiklerdedir.

<i>Lepidium meyenii</i>

Lepidium meyenii, Brassicaceae (turpgiller) familyasındandır, turplarla akrabadır. Yıllık veya iki yıllık otsu bir bitkidir. Soğuk ve fakir tarım topraklarında iyi şekilde yetişmektedir. Ancak ılık bölgeler ve And dağları dışında seralarda da belli zorluklara karşın yetiştirilmektedir. Genel olarak etli hipokotil kazık kökü için genelde yetiştirilmekle bu kök diğer turp türleri gibi sebze olarak kullanılabilir veya tıbbi bitki olarak kullanılır. Ortalama 8-10 ayda bitki hasat edilecek olgunluğa erişir. Maca kökleri altın veya krem, kırmızı, mor, mavi, siyah veya yeşil renkte olabilir. Krem şeklindeki kökü olan türü tatlı bir türdür, siyah türü biraz acımsı bir tada sahip olup dayanıklılık enerji için kullanılmaktadır, kırmızı türünün ise fareler üzerinde yapılan deneylerde prostata iyi geldiği, prostatı küçülttüğü tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mango</span>

Mango, kapalı tohumlulardan Anacardiaceae familyasının Mangifera cinsine ait tropik, astropik ağaçlarının verdiği etli meyveye denir. Bu meyve, anavatanı olan Hindistan'dan dünyaya yayılmıştır.

<i>Panax quinquefolius</i> bitki türü

Panax quinquefolius, çok yıllık sarmaşıkgiller familyasından,bir bitkidir,şifalı bitki olarak kullanılmaktadır. Çin gibi ülkelerde yetiştirilse de, anavatanı Kuzey Amerika'nın doğusudur.

<span class="mw-page-title-main">Çelik (botanik)</span>

Çelik, bir bitkinin dalının, yaprağının veya kökünün bir parçasının kesilerek uygun ortama dikilmesiyle gerçekleştirilen vejetatif bitki çoğaltma yöntemi. Elde edilen çelik, yeni kökler veya dallar üreterek ana bitkiden bağımsız bir bitki hâline gelir.

<span class="mw-page-title-main">Tracheophyta</span> bitki kladı

Damarlı bitkiler aynı zamanda tracheophytes olarak bilinen, yaklaşık 300.000 bitki türünü içeren geniş bir bitki grubudur. Damarlı bitkiler arasında Lycopodiopsida, atkuyruğu, eğrelti, açık tohumlular ve çiçekli bitkiler bulunmaktadır. Bu grup için önerilen isimler arasında Tracheophyta, Tracheobionta ve Equisetopsida sensu lato bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Antosiyanin</span>

Antosiyaninler, pH'larına bağlı olarak kırmızı, mor, mavi veya siyah görünebilen suda çözünür koful pigmentlerdir. Antosiyanin bakımından zengin besin bitkileri arasında yaban mersini, ahududu, siyah pirinç ve siyah ve diğerlerinin yanı sıra kırmızı, mavi, mor soya fasulyesi bulunur. Sonbahar yapraklarının bazı renkleri antosiyaninlerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Archaeplastida</span>

Archaeplastida, kırmızı algler (Rhodophyta), yeşil algler ve kara bitkilerini ve glokofitler gibi bazı küçük grupları içeren önemli bir ökaryot grubudur. Archaeplastida'nın tüm soyları, fotosentetik olmayan ökaryotrofik bir kamçılı olan Rhodophyta'nın kardeş taksonu Rhodelphidia dışında fotoototrofiktir. Archaeplastida üyeleri, iki zarla çevrili kloroplastlara sahiptir, bu özellikleri bu canlıların bir siyanobakteri ile beslenerek endosimbiyoz olayı yoluyla doğrudan elde edildiğini düşündürür. Amoeboid Paulinella chromatophora'nın yanı sıra kloroplastlara sahip diğer tüm gruplar, ikincil olarak kırmızı veya yeşil alglerden elde edildiklerini düşündüren üç veya dört zarla çevrili kloroplastlara sahiptir. Kırmızı ve yeşil alglerin aksine, glokofitler hiçbir zaman ikincil endosimbiyoz olaylarına dahil olmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pseudococcidae</span>

Pseudococcidae, nemli, sıcak habitatlarda bulunan böcek familyası Pseudococcidae, zırhsız Coccoidea üstfamilyasına bağlıdır. Pek çok tür, sera bitkilerinin, ev bitkilerinin ve subtropikal ağaçların bitki sularıyla beslendikleri için zararlı olarak kabul edilir. Bazı karıncalar onlarla simbiyotik ilişkiler yaşar, onları yırtıcılardan korur ve salgıladıkları özsuyu besler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.