İçeriğe atla

Winglet

Boeing 737 kıvrık kanat
Kıvrık kanatlı kanat ucu ile, konvansiyel kanat ucu arasındaki vorteks farkının çizimi

Kıvrık kanat (winglet) genellikle sabit kanatlı uçaklarda uçağın verimliliğini artırmak için kullanılan bir kanat ucu tasarım modelidir.[1][2]

Uçakların havada tutunabilmesi, uçağın kaldırma kuvvetinin kanadın altına uyguladığı farklı basınçlar sayesinde gerçekleşir. Basınç farkından dolayı, kanat üzerinde akıp giden hava, kanat ucunu terk ederken girdaplar (vorteksler) oluşur. Bu vortekslerin şiddeti uçağın ağırlığı, hızı ve kanat yapısına göre değişebilir.

Uçakların kalkış aşamasına geçmesinden, tekerlek koyuşuna kadar meydana gelen vorteksleri önlemek için bilim insanları kanatların ucuna ilave edilen ve winglet adı verilen parçalar üzerinde çalışarak havayolu şirketlerinin işletme maliyetlerinin azaltılmasına katkı sağlamışlardır.

Tek parçadan oluşan kıvrık kanat uçlarının dışa ve yukarı doğru yaptığı kıvrımın eğimli olmasının, sürtünmeyi azalttığı ve itiş performansını artırdığı, kıvrık kanat uçlarının yeni nesil Boeing 737 uçaklarının menzilini yaklaşık 240 kilometre artırdığı hesaplanmıştır.

Kıvrık kanat uçları, maksimum kalkış ağırlığında üç tona kadar artış sağlarken, bu uçların takıldığı uçakların daha kısa sürede yükselip daha sessiz uçabildiği, motoru daha verimli çalıştıran ve motor bakım maliyetlerini düşüren kıvrık kanat uçlarının hava yolu şirketlerine işletme maliyetlerinde tasarruf sağladığı gözlemlenmiştir.

Yüksek rakım ve sıcak iklime sahip bölgelerdeki hava alanlarından kalkışı kolaylaştıran bu uçların, uçuş operasyonunda ve prosedürlerde herhangi bir değişiklik yapılmasını gerektirmediği de biliniyor.

Kanat ucuna takılan parça köpekbalığı yüzgeçlerinden esinlenerek yapıldı. ABD'de wingleti gündeme getiren Seattle merkezli, eski Boeing mühendisleri tarafından kurulan Aviation Partners Inc. (API) şirketi oldu. Boeing ile ortaklaşa geliştirilen çalışmalar sonrasında ilk deneme 737 modelinde yapıldı. API, 737 için geliştirilen sistemi uçak başına yaklaşık bir milyon dolara satıyor. Sistem kendini 4-5 yıl içinde amorti ediyor.

Aviation Partners Boeing'in, 2010 yılı itibarıyla tüm dünyada 4 bin 500 civarında uçağın kıvrık kanat uçlarına sahip olacağı ve yakıttan yılda yaklaşık 7.6 milyar litre tasarruf elde edileceğinin öngörüldüğü açıklandı.

Resim Galerisi

Kaynakça

  1. ^ "Blended Winglets 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Faye, R.; Laprete, R.; Winter, M. Aero, No. 17., Boeing.
  2. ^ Hürriyet arşiv - 20 Ekim 2202[]

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Airbus A380</span> Dünyanın en büyük yolcu uçağı

Airbus A380, Airbus tarafından üretilen, dünyanın en büyük geniş gövdeli yolcu uçağıdır. Ağırlığı 560 ton'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Türk Hava Yolları</span>

Kıbrıs Türk Hava Yolları (KTHY),, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ulusal havayolu şirketiydi. Başkent Lefkoşa'dan Türkiye, Birleşik Krallık ve Almanya'ya tarifeli/tarifesiz uçuşlar yapmaktaydı. İçinde bulunduğu ekonomik sebeplerden dolayı Türkiye Cumhuriyeti Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından 21 Haziran 2010 itibarıyla tüm uçuş hakları ikinci bir karara kadar askıya alındı. Şirket 21 haziran 2010 yılında iflas etti.

<span class="mw-page-title-main">Olympic Airlines</span>

Olympic Airlines (OA),, Yunanistan'ın bayrak taşıyıcı ulusal havayolu şirketiydi. 2009 Kasım'ından itibaren havayolu yaşadığı mali krizden dolayı özelleştirilerek Olympic Air adı altında ve yeni filosuyla uçuşlarına başlamıştır. OA'nin ana merkezi Atina'da (Spata) bulunan Atina Uluslararası Havalimanı'ydı (ATH). Ayrıca Selanik'teki Selanik Uluslararası Havalimanı'nda (Makedonia) (SKG) ve Rodos Uluslararası Havalimanı'nda (Diagoras) da (RHO) birer merkezi bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Turkish Technic</span> Türk Hava Yollarının bakım merkezi

Türk Hava Yolları Teknik A.Ş., Türkiye'nin ulusal havayolu ve bayrak taşıyıcı şirketi olan Türk Hava Yolları'nın bakım, onarım ve modifikasyon merkezidir. THY Teknik A.Ş.'nin tesisleri, Atatürk Havalimanı, Sabiha Gökçen Havalimanı, İstanbul Havalimanı ve Ankara Esenboğa Havalimanı'nda bulunmaktadır. Ayrıca THY Teknik A.Ş'nin, Türk Hava Yolları'nın pilot öğrencilerini yetiştirdiği Aydın Çıldır Havalimanı'nda Cessna 172S ve Diamond 40 ve 42 NG uçaklarının bakımlarının yapıldığı bir bakım üssü de vardır. Uluslararası marka ismi Turkish Technic kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 747</span> Boeing tarafından üretilen, orta-uzun menzilli, geniş gövdeli yolcu-kargo uçağı

Boeing 747, havayolu taşımacılığında kullanılan bir jet uçağıdır. İlk ticari uçuşunu 1970 yılında gerçekleştirmiştir. Büyüklük rekorunu Airbus A380'in hizmete girdiği 2006 yılına kadar elinde tutmuştur. 2006 yılı itibarıyla en uzun kanat genişliğine Hughes H-4 Hercules sahiptir ancak en büyük ticari uçak, Sovyet yapımı kargo uçağı Antonov An-225'tir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737</span> Yolcu Uçağı

Boeing 737 kısa ve orta mesafe menzilli, tek koridorlu, dar gövdeli ve düşük fiyatlı, jet motorlu havayolu uçağıdır. Boeing'in diğer modelleri 707 ve 727'den türetilerek tasarlanmış olan Boeing 737'nin toplam dokuz versiyonu üretilmiştir. Boeing 737 Max üretiminin başlamasından sonra Boeing 737NG olarak adlandırılan -600,700,800 ve 900 versiyonunun üretimi 18 Aralık 2019 tarihinde son 737NG'nin KLM Havayollarına teslim edilmesiyle sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas MD-80/MD-90</span> Yolcu Uçağı

McDonnell Douglas MD-80 ve MD-90; çift motorlu, orta sınıf ve tek koridorlu ticari jet uçağı. Her ikisi de DC-9 adlı modelden türetilmiştir. MD-80'ler 1980 yılında piyasaya sunulmaya başlanmasının ardından, 1989 yılında da MD-90'lar geliştirilmiştir. Her iki uçağın da yolcu kapasitesi aslen 140 iken, 172 yolcuya kadar çıkarılabilmekteydi. İlk ticari yolculuğuna Swissair ile çıkan uçak, 1998 yılında ise yerini Boeing 717'ye bıraktı. 717'nin orijinal ismi MD-95 olmasına karşın McDonnell Douglas—Boeing şirketlerinin birleşmesi sonrası yeniden adlandırıldı. 23 Mayıs 2006 tarihinde son iki Boeing 717 siparişinin teslimi ile DC-9 uçak ailesinin 41 yıllık üretim süreci sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Airbus A320 ailesi</span>

Airbus A320 ailesi Almanya, Fransa, İspanya, Birleşik Krallık ve Hollanda ortaklığından oluşan Airbus S.A.S. ailesinin kısa ve orta menzilli uçağıdır. Airbus A320 serisi A318, A319, A320, A321 ve ACJ özel jet versiyonlarından oluşur. İlk uçuşunu 1987 yılında gerçekleştiren A320 serisi fly by wire Flight control sistemini kullanan ilk yolcu uçaklarıdır. Yolcu uçakları arasında bu güne kadar 4658 adetten fazla üretilerek en büyük rakibi Boeing 737'in arkasından ikinci sıradadır. 1965 yılında üretime başlayan Boeing 737 şu ana kadar 8000'i geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Yolları'nın kullandığı uçaklar listesi</span> THY uçakları

Türk Hava Yolları 440 Airbus ve Boeing'ten oluşan uçak filosuyla faaliyet göstermektedir. Havayolu 1933 yılında sadece beş uçakla faaliyetlerine başladı. 1945 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nden II. Dünya Savaşı'nda kullanılan 30'dan fazla ucuz Douglas DC-3 ve Douglas C-47 satın aldı. 1967'ye kadar, DC-3'ler bir dizi güvenlik sorunu yaşamalarına rağmen filoda hizmet vermeye devam ettiler. O yıl kiralanarak filoya katılan McDonnell Douglas DC-9 Türk Hava Yolları'nın ilk jet motorlu uçağı oldu. 1972'de satın alınan birkaç adet McDonnell Douglas DC-10, taşıyıcının filosuna katılan ilk geniş gövdeli uçak oldu. Aynı yıl içinde Fokker F28 Fellowship'ler filoya katıldı. Boeing 727'ler ise bu eklemeye iki yıl sonra dahil oldu. 1985'te Airbus A310'un filoya katılmasıyla birlikte, Douglas DC-10 ve Fokker F28'ler, filonun standartlaştırılması amacıyla Boğaziçi Hava Taşımacılığı'na devredildi. Boeing 747, McDonnell Douglas MD-11 ve Airbus A340 modellerini değerlendiren taşıyıcı DC-10'un yerine ikincisini tercih etti.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737 AEW&C</span> havadan ihbar ve kontrol uçağı

Boeing 737 AEW&C MESA bir havadan ihbar ve kontrol (AEW&C) uçağıdır. Boeing AEW&C sistemi yüksek performanslı, brüt ağırlığı arttırılmış 737-700 ile Northrop Grumman'ın MESA olarak adlandırılan çok maksatlı elektronik taramalı, dost-düşman ayrımı yapabilen radarını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuyruk türbülansı</span>

Kuyruk türbülansı veya dümensuyu türbülansı, uçağın kanatlarının üstü ve altı arasındaki basınç farkı nedeniyle uçağın arkasında oluşan girdaptan kaynaklanan türbülans. İngilizce wake sözcüğü "bir hava veya deniz taşıtının geçtikten sonra havada veya suda bıraktığı iz" anlamına gelir. Bu nedenle kuyruk türbülansı bazen dümensuyu türbülansı olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 747-400</span>

Boeing 747-400, Boeing 747-300 modelinin devamı niteliğindeki 747 varyantı. Pilotlar arasında 744 olarak da anılmaktadır. 624 yolcu kapasiteli ve ortalama 15.000 km menzile sahiptir. Genellikle Londra-New York, Berlin-Male, Cape Town-Londra seferleri için kullanılmıştır. Aynı zamanda General Electric CF6-80C2 motor serileri kullanılan varyantları da piyasaya sürülmüştür. Diğer 747'lerin aksine kısa pistlerde kalkış ve iniş yapabilen uçağın kanat ucu ve kokpit camında yapılan geliştirmeler performans ve işletme maliyetlerini olumlu yönde etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 747-8</span> Hava aracı

Boeing 747-8, Boeing Commercial Airplanes tarafından geliştirilen 747'nin en yeni ve en büyük çeşidi olan geniş gövdeli bir uçaktır. 747-400'ü piyasaya sürdükten sonra Boeing, daha büyük 747 versiyonlarını Airbus A380'e alternatif olarak gördü. İlk 300 uçağın piyasaya tahmini sürümü için 14 Kasım 2005 olarak belirlendi. İlk 747-8F kargo uçağı ilk uçuşunu 8 Şubat 2010'da gerçekleştirdi ve yolcu versiyonu 747-8I Intercontinental 20 Mart 2011 tarihinde onu takip etti. Kargo versiyonu ilk olarak Ekim 2011'de servise girdi ve uçak Haziran 2012'de ticari hizmete başladı.

Caribbean Airlines Limited, Trinidad ve Tobago'nun devlet havayolu ve bayrak taşıyıcısıdır. Merkezi Piarco House'da bulunan havayolu, Piarco Uluslararası Havalimanı'ndaki tabanından Karayipler, Kuzey Amerika ve Güney Amerika'ya uçuşlar gerçekleştiriyor. Halen Caribbean Airlines 1.700'den fazla kişiyi istihdam etmektedir ve Karayipler'deki en büyük havayolu şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Royal Air Maroc</span>

Royal Air Maroc, kısaca RAM olarak bilinen, Fas bayrak taşıyıcı havayolu şirketidir. RAM tamamen Fas hükümetine aittir ve genel merkezi Kazablanka-Anfa Havaalanı'ndadır. Şirket V. Muhammed Uluslararası Havalimanı'ndaki ana üssünden Fas'ta iç hat ağı, Afrika, Asya, Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika'ya uluslararası uçuşlar ve ara sıra Hac seferleri için charter seferleri düzenlemektedir.

Air Algérie SpA, merkezi Cezayir'de bulunan Cezayir'in bayrak taşıyıcı hava yolu şirketi. Houari Boumedienne Havalimanı merkezli şirket Avrupa, Kuzey Amerika, Afrika, Asya ve Orta Doğu'daki 28 ülkede 39 noktaya sefer düzenlemektedir. Ayrıca Cezayir içinde 32 havalimanınına uçmaktadır. Hava yolu Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, Arap Hava Taşımacılığı Organizasyonu ve Afrika Hava Yolları Birliğini'nin 1968'den beri üyesidir. Air Algérie şirketinin bütün hisseleri Cezayir devletinin kontrolündedir.

Luxair şirket ve bağlantı merkezi Lüksemburg Havalimanı'nda olan Lüksemburg'un bayrak taşıyıcı hava yolu şirketi. Avrupa, Kuzey Afrika, Akdeniz ve Orta Doğu'daki hava limanlarına tarifeli seferler düzenlemenin yanı sıra charter uçuşlar ve dönemsel hizmetler de sağlamaktadır. Lüksemburg'un düzenli, charter olmayan seferler düzenleyerek yolcu taşıyan tek hava yolu şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney JT8D</span>

Pratt & Whitney JT8D, Pratt & Whitney tarafından Şubat 1963'te Boeing 727'nin ilk uçuşu ile tanıtılan düşük baypaslı bir turbofan motorudur. ABD Donanması A-6 Intruder saldırı uçağına güç veren Pratt & Whitney J52 turbojet motorunun bir modifikasyonuydu. Volvo RM8, Saab 37 Viggen avcı uçağı için İsveç'te lisanslı olarak üretilmiş bir son yakma sürümüdür. Pratt & Whitney ayrıca FT8 olarak elektrik santrali ve gemi tahrik sistemi için statik versiyonlar satıyor.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737 Classic</span>

Boeing 737 Classic, Boeing tarafından üretilmiş olan bir dar gövdeli uçak serisi. Orijinal Boeing 737'nin ikinci jenerasyonu. Gelişimine 1979 yılında başlandı. İlk varyasyon olan 737-300, ilk uçuşunu Şubat 1984'te gerçekleştirdi ve hizmete aynı yılın Kasım ayında girdi. Daha uzan olan 737-400, ilk kez Şubat 1988'de uçtu ve aynı yıl hizmete girdi. En kısa varyasyon olan 737-500 ise ilk uçuşunu Haziran 1989'da gerçekleştirdi ve 1990'da hizmete girdi.

<span class="mw-page-title-main">Boeing New Midsize Airplane</span>

New Midsize Airplane (NMA) veya New Midsize Aircraft (kültürel olarak Boeing 797 olarak anılır), Boeing tarafından pazar segmentinin ortasını doldurmak için önerilen bir konsept uçaktır.