Windows Phone
 | |
 | |
| Geliştirici(ler) | Microsoft |
|---|---|
| İşletim sistemi ailesi | Windows |
| Paket yöneticisi | .xap, .appx |
| Kaynak türü | Kapalı kaynak |
| Lisans | Özel mülk yazılım (Microsoft EULA) |
| Çekirdek türü | CE (Windows Phone 7) NT (Windows Phone 8 ve sonrası) |
| İlk yayınlanma |
|
| Son kararlı sürümü | Windows 10 Mobile 1709 (10.0.15254.603) / 14 Ocak 2020)[1] |
| Platform desteği | Silverlight, Microsoft XNA |
| Öncülü | Windows Mobile |
| Kullanıcı arayüzü | Metro |
| Web sitesi | windowsphone.com |
| 2020 Ocak tarihi ile desteği kesildi. | |
Windows Phone, Microsoft tarafından geliştirilmiş ve Windows Mobile serilerinin devamı olan bir mobil işletim sistemidir. Windows Mobile işletim sistemine son verildikden bu sisteme geçiş yapıldı. 2010 Şubat ayında Mobil Dünya Kongresi'nde ilk kez duyurulan sistem; Windows Mobile'daki kurumsal kullanıcı kitlesine nazaran Windows Phone'da hedef kitlesi Microsoft tarafından sadece son kullanıcılar olarak belirlemiştir.
2010 Nisan ayında geliştirici araçları Microsoft tarafından indirilebilir olarak uygulama geliştiricilerine sunulmuştur.
21 Ekim 2010'da Avrupa, Singapur, Avustralya ve Yeni Zelanda'da; 8 Kasım 2010'da Birleşik Devletler ve Kanada'da; 24 Kasım 2010'da Meksika'da; 3 Aralık 2010'da PAL bölgelerinde ve 2011'in ilk tarihlerinde Asya'da kullanıma sunuldu.
Windows Phone sistemi 2010 yılından bu güne kadar 4 büyük güncelleme kullanıma vermiştir.
- Windows Phone 7 sürümü - 21 Ekim 2010
- Windows Phone 7.5 (Mango) Sürümü - 27 Eylül 2011
- Windows Phone 7.8 sürümü - 1 Şubat 2013
- Windows Phone 8 sürümü - 29 Ekim 2012
- Windows Phone 8.1 sürümü - 15 Temmuz 2014
- Windows 10 Mobile sürümü - 20 Kasım 2015
Tarihi
Gelişim
2004 yılında başlamış olan ve Windows Mobile serisinin bir güncellemesi olarak geliştirilen Photon kod adlı sürümün geliştirilme süreci çok yavaş olduğundan iptal edildi. 2008'de, Microsoft Windows Mobile grubunu yeniden bir araya getirdi ve yeni bir işletim sistemi çalışmalarına başlandı. 2009 yılında Windows Phone adıyla duyurulacak olan sistemin geliştirme sürecinde gecikmelerin meydana gelmesi sebebiyle Microsoft bir ara sürüm olarak Windows Mobile 6.5'u geliştirdi ve duyurdu.
Windows Phone çok hızlı bir şekilde geliştirildi. Bunun bir sonucu olarak yeni OS eski Windows Mobile uygulamalarıyla uyumlu çalışamıyordu. Microsoft'un Mobil Geliştirici Deneyimi ikinci ürün müdürü Larry Lieberman bunu açıklamak için "Eğer daha fazla zaman ve kaynağımız olsaydı, uyumluluk konusunda bir şeyler yapabilmek için imkanımız olurdu." demiştir. Windows Phone mühendislerinden olan Terry Myerson ise "Stylus'tan uzaklaşıp kapasitif ekranı tercih ettiğimiz ve Windows phone 7 deneyimi için bazı donanım seçimlerini yaptığımız koşulda Windows Mobile 6.5 uygulamaları uyumluluğunu bitirmek zorundaydık" şeklinde bir açıklamada bulunmuştur.
Tanıtımı ve Yayılması
Microsoft, 15 Şubat 2010 tarihinde Barcelona'da düzenlenen Mobile World Congress 2010 etkinliğinde resmi olarak Windows Phone i tanıtmıştır. 15 Mart 2010 tarihinde MIX 2010 etkinliğinde detaylarını açıklamış, 16 Eylül 2010 tarihinde ise final yazılım geliştirme kiti'ni (SDK) yayınlamıştır. HP, sonraları Windows Phone işletim sistemine sahip cihaz üretmeyeceklerini, WebOS ile devam edeceklerini duyurmuştur. İlk sürülen ismin (Windows Phone 7 Series) çok karmaşık ve "kelime dolu" olması nedeniyle daha sonra "Series" kelimesi çıkarılmış ve yalnızca Windows phone 7 olarak tanıtılmıştır.
11 Ekim 2010 tarihinde Microsoft CEO'su Steve Ballmer, HTC, Samsung, LG ve Dell tarafından üretilmiş 10 yeni Windows Phone 7 akıllı telefon tanıtmıştır. Bu cihazlar 21 Ekim 2010 tarihinde Avrupa ve Avustralya'da, 8 Kasım 2010 tarihinde de ABD'de satışa sunulmuştur. Bu cihazlar 30 ülke ve 60 operatör ile ulaşılabilir durumdaydı. Windows Phone 7.5 Mango sürümü ile birlikte daha önce ek üretici olan Acer, Fujitsu ve ZTE de partner olmuştur.
Windows Phone, varsayılan olarak 25 destekli olarak sunulmuştur. Windows Phone uygulamalarının indirilebilmesi için geliştirilmiş olan Windows Phone Marketplace ise 35 ülkede yayınlanmıştır.
2011 Mobile World Congress etkinliğinde Microsoft CEO'su Steve Ballmer, Windows Phone cihazlar için Mango adlı güncellemeyi resmi olarak duyurmuştur. Bu güncelleme ile Windows Phone 7.5, masaüstü sürümü ile aynı web standartlarına ve grafiksel kapasiteye sahip olan Internet Explorer 9'un mobil sürümüne, üçüncü-parti uygulamalar için çoklu görev desteğine, People Hub'da Twitter entegrasyonuna ve Windows Live SkyDrive (şimdiki OneDrive) girişine sahip olmuştur. Bu güncelleme mevcut olan tüm Windows Phone 7 cihazlar için kullanıma sunulmuştur.
2012'de "Tango" isimli bir güncelleme daha kullanıma sunulmuştur. Bu güncelleme kapsamında hatalar düzeltilmiş ve düşük donanımlı cihaz konfigürasyonu geliştirilmiştir. Sonuç olarak bu güncelleme ile en az 800 MHz işlemci ve 256 MB RAM'e sahip olan akıllı telefonlar da Windows Phone ile çalışabilme özelliği kazanmıştır. İlk Windows Phone 7.5(Tango)'lu cihaz Nokia tarafından üretilmiş Lumia 610 olmuş ve bunu yine Nokia tarafından üretilmiş olan NFC desteğine sahip Lumia 610 NFC izlemiştir.
Windows Phone 8
Windows Phone 8 sürümü 20 Haziran 2012 tarihinde, Microsoft yeni nesil işletim sistemini duyurdu. Bu yeni işletim sisteminde Windows Phone 7 ve Windows Phone 7.5'ta kullanılan Windows CE kerneli yerine Windows NT tercih edilmiştir. Bu kernel x86 tabanlı Windows 8'de de kullanılmaktadır. Microsoft'un kernel tabanını değiştirmekteki ana sebeplerden biri de Windows 8 ile Windows Phone arasında uyumluluk sağlamaktır. (Uygulamalar, senkronizasyon ve daha fazlası...) Windows Phone 8'de kullanılan Windows NT tabanlı bu kernel sayesinde aynı zamanda Windows 8'e hazırlanan uygulamalar kolayca Windows Phone'a, Windows Phone 8 için hazırlanan uygulamalar da kolaylıkla Windows 8'e uyarlanabilmektedir.
Windows Phone 8, aynı zamanda daha yüksek ekran çözünürlüklerini de desteklemektedir. Eski Windows Phone sürümleri en fazla 480x800 piksel desteklemekteyken, Windows Phone 8 ile 1280x720 ve 1280x768 HD çözünürlükler de desteklenmektedir. Windows Phone 8, ayrıca çok çekirdekli işlemcileri (Teknik olarak 64 çekirdeğe kadar destek vermektedir), NFC'yi, eski Windows Phone 7 uygulamalarını, sonradan genişletilebilir hafızayı (MicroSD) ve 64 Bit'i de desteklemektedir. Windows Phone 8 kullanıcıları cihaz çıkış tarihinden itibaren en az 18 ay kesintisiz güncelleme desteğine sahip olacaklarken, bu güncellemeler Over The Air (veya OTA) ile yapılabilecektir.
Windows Phone 8 kullanıcılarına sunulacak olan bir diğer özellik ise yenilenen Başlat ekranıdır. Bu ekranda artık üç farklı boyda "Tile" (Karo) ekleyebilme imkânı bulunmaktadır. Aynı zamanda Windows Phone 7 ve 7.5'ta bulunan ve sizi uygulamaların bir listesine götüren daire içerisindeki ok işareti de ekranın sağ tarafından alınıp en alt sıraya taşınmıştır. Yenilenen Başlat ekranı, şu an mevcut olan Windows Phone 7.5 sürümüne sahip çoğu cihaz için gelecek olan Windows Phone 7.8'de de sağ kenarda bulunacaktır.
Windows Phone 8.1
Windows Phone 8.1 2-3 Nisanda Build 2014 konferansında Joe Belfiore tarafından duyurlmuştur. Daha sonra Twitter üzerinde yine Joe Belfiore tarafından açıklandığı üzere programcılara 14-21 Nisan arası (14 Nisan Pazartesi olduğu düşünülüyor), diğer kullanıcılara için Haziran ayında çıkacaktır. Güncellemenin kullanıcı açısından başlıca özellikleri arasında Microsoft Cortana (Sesli Yardımcı - Türkiye'de başlangıç aşamasında kullanılamayacaktır), Türkçeyi de destekleyen İş akışı (Word Flow) klavyesi (Tek parmağı sürükleyerek yazı yazma), Bildirim Alanı, Ekran butonları ve uygulamaları SD karta taşıma özelliğidir. Güncellemenin programcılar açısından da birçok özelliği vardır. Bunlardan belirgin olanları Universal apps (Windows 8.1.1 ve Windows Phone 8.1 için aynı kod kullanılarak birden fazla sistemde kullandıran bir uygulama türü) ve daha gelişmiş API servisleridir. Bu sistemi destekleyen ilk üç telefon (Nokia Lumia 530, Nokia Lumia 630, Nokia Lumia 635 ve Nokia Lumia 930) 2 Nisanda Nokia tarafından "More Lumia" (Daha fazla lumia) etkinliğinde açıklanmıştır.
Minimum Sistem Gereksinimleri
Windows Phone cihaz üreticileri, Microsoft'un belirlediği donanım listesine uymak zorundadır. Tango güncellemesi ile donanım desteği genişletilmiş ve düşük donanımlı cihazlar için de destek sağlanmıştır.
| Minimum Windows Phone 7 cihaz gereksinimleri |
|---|
| WVGA çözünürlüklü Kapasitif ekran, 4-noktalı multi-touch ekran |
| ARM mimarisi v7 "Cortex/Scorpion" – Snapdragon QSD8X50, MSM7X30 ve MSM8X55 |
| DirectX 9 destekli GPU |
| En az 4 GB Flash hafıza ve 256 MB RAM |
| İvmeölçer, ortam ışık sensörü, yakınlık sensörü ve A-GPS |
| FM Radyo |
| 6 atanmış donanım tuşu – geri, Başlat, ara, kamera, güç/uyku ve ses tuşları |
| Opsiyonel donanım: Ön kamera, pusula ve jiroskop |
| Minimum Windows Phone 8 cihaz gereksinimleri |
|---|
| WVGA çözünürlüklü kapasitif ekran, 4-nokta multi-touch ekran |
| DirectX 9 destekli GPU |
| En az 4 GB flash hafıza ve 256 MB RAM |
| İvmeölçer, ortam ışık sensörü, yakınlık sensörü ve A-GPS |
| 6 atanmış donanım tuşu – geri, Başlat, ara, kamera, güç/uyku ve ses tuşları (Geri, Başlat ve Ara gereksinimi Windows Phone 8.1 ile kaldırılarak sanal tuş olarak kullanılabilmektedir.) |
Slogan
Son kullanıcı vurgusu yapmak için Microsoft tarafından seçilen Put People First (Önce insanlar) kullanılmaktadır. 19 Eylül 2011'de Microsoft Windows Phone 7 için kullandığı Put People First sloganı için patent başvurusunda bulunmuştur.
Kullanıcı Arayüzü
Windows Phone, Microsoft tarafından geliştirilen ve 3. parti yazılımları destekleyen Metro adından bir kullanıcı arayüzü kullanmaktadır. Mango güncellemesi ile hareketli kutucuklar halini alan arayüz ayrıca tabletler için geliştirilen Windows 8'de de kullanılmıştır.
Ortaklıklar
Microsoft CEO'su Steve Ballmer 21 Ekim'de gerçekleştirilen Windows Phone lansmanında HTC, Dell, Samsung ve LG tarafından geliştirilen 10 yeni Windows Telefonu'nunun 30 ülkede 60 farklı GSM operatörü ile satışa sunulacağını açıkladı.
Nokia ile Yapılan Stratejik Ortaklık
11 Şubat 2011 günü Nokia CEO'su Steven Elop ve Microsoft CEO'su Steve Ballmer yeni iki büyük marka arasında büyük bir stratejik ortaklığa imza attılar. Bu stratejik ortaklığın bazı şartları vardı. Bunlar;
- Nokia akıllı telefonlarında Windows Phone'u kullanacak
- Bing Arama Motoru reklam ve tanıtım hizmetleri AdCenter tarafından sağlanacak
- Xbox, Live ve Office uygulamaları için içerik geliştirecek ve bu hizmetlerden faydalanabilecek
- Nokia Mağaza ve Windows Phone Marketplace içerikleri birleştirilecek
- Nokia, Windows Phone nin gelişimi için donanım, tasarım ve dil desteği konusundaki tecrübesini Microsoft’a aktaracak
- Nokia Maps haritalama sisteminde Microsoft’un elinin altında olacak
- Nokia’nın operatör ve kullanım bazında aktif olduğu ülkelerde Windows Phone için pazarlama stratejileri ve operatör anlaşmaları yapılacak
Bloomberg tarafından yapılan açıklamaya göre Windows Phone 8 işletim sistemine sahip Nokia akıllı telefonlar 2012 sonbahar aylarında gerçekleştirilecek olan Nokia World 2012 etkinliğinde tanıtılacaktır.
Masaüstü ile Senkronizasyon
Windows Phone Zune uygulaması, Windows bilgisayarlarda müzik, video ve resim gibi tüm içeriklerin senkronize edilmesini sağlamasının ve oynatabilmesinin yanı sıra yazılım güncellemesini gerçekleştirebiliyor. Eğer bir Mac kullanıcısı iseniz Mac App Store'da ücretsiz olarak indirilebilen Windows Phone 7 Connector sayesinde cihazınızı Mac'iniz ile senkronize edebilir ve yazılımınızı güncelleyebilirsiniz.
Yazılım Sürümleri
| Yazılım Sürümü İsmi | Özellikler | Çıkış Tarihi | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Windows Phone 7.5 Mango |
| 24 Mayıs 2011 (Duyuruldu: Şubat 2011) | |||
| Windows Phone 7.5 Refresh Tango |
| 2012 4. Çeyrek | |||
| Windows Phone 7.8 |
| Kullanıma sunuldu | |||
| Windows Phone 8 |
| 20 Haziran 2012 | Windows Phone 8.1 |
| Programcılar: 14 Nisan, Son kullanıcılar: Temmuz/Ağustos ayı |
2011 Şubat ayında duyurulan Mango güncellemesi ile Microsoft sisteme 500'den fazla yeni özelliğin geleceğini açıkladı. Bu özellikler arasında en önemlileri kopyala-yapıştır desteği ve multi-tasking'dir.
Kaynakça
- ^ "Announcement: April Cumulative Update for Windows 10 Mobile". Microsoft Community Forums. Microsoft. 12 Nisan 2016. 19 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2016.
Dış bağlantılar
- Resmî site
- Nokia Windows Phone site 18 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Microsoft & Nokia Stratejik Ortaklık Basın Bildirisi
- Windows Phone Mağazası 7 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız
- Windows Phone versiyon tarihi
- Windows Phone'de kaldırılan özellikler listesi
- Windows Phone aygıtları listesi
| Versiyonlar |  | |
|---|---|---|
| Aygıt yazılımı |
| |
| Masaüstü eşitlemesi | ||
| Mobil Hizmetler | ||
| Gelişim | ||
| İlgili | ||
| Windows Phone aygıtları | ||
| DOS tabanlı |  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Windows 9x | |||||||||
| Windows NT |
| ||||||||
| Windows CE | |||||||||
| Windows Embedded | |||||||||
| Windows Mobile | |||||||||
| Windows Phone | |||||||||
| Diğerleri | |||||||||
| İptal edilen | |||||||||
