İçeriğe atla

William McKinley

William McKinley
25. Amerika Birleşik Devletleri başkanı
Görev süresi
4 Mart 1897 - 14 Eylül 1901
Başkan Yardımcısı
  • Garret Hobart (1897–1899)
  • Yok (1899–1901)
  • Theodore Roosevelt (1901)
Yerine geldiğiGrover Cleveland
Yerine gelenTheodore Roosevelt
Kişisel bilgiler
Doğum 29 Ocak 1843(1843-01-29)
Niles, Ohio, ABD
Ölüm 14 Eylül 1901 (58 yaşında)
Buffalo, New York, ABD
Partisi Cumhuriyetçi Parti
Evlilik(ler) Ida Saxton
İmzası
Başkan William McKinley, suikasta uğramadan bir gün önce New York eyaletinin Buffalo şehrinde düzenlenmekte olan Panamerikan Sergisi'nde yaptığı son konuşma (5 Eylül 1901)

William McKinley (29 Ocak 1843 – 14 Eylül 1901), 1897'den 1901'deki suikastına kadar 25. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi. Cumhuriyetçi Parti'nin bir üyesi olarak, Cumhuriyetçilerin sanayi eyaletlerinde ve ülke genelinde on yıllar boyunca büyük ölçüde egemen kılan bir yeniden yapılanmaya öncülük etti. 1898'deki İspanya-Amerika Savaşı'nda zafere başkanlık etti; Hawaii, Porto Riko, Guam ve Filipinler'in kontrolünü ele geçirdi; derin bir buhranın ardından refahı yeniden sağladı. Ülkeyi altın standardında tutarak serbest gümüşün enflasyonist para politikasını reddetti ve korumacı vergileri yükseltti.

McKinley, Amerikan İç Savaşı'nda görev yapan son başkandı; hizmetine er olarak başlayıp binbaşı olarak bitiren tek kişiydi. Savaştan sonra Canton, Ohio'ya yerleşti, burada avukatlık yaptı ve Ida Saxton ile evlendi. McKinley, 1876'da Kongre'ye seçildi ve burada refah getireceğine inandığı korumacı vergiler konusunda Cumhuriyetçilerin uzmanı oldu. 1890 McKinley Tarifesi oldukça tartışmalıydı ve Demokratların onu görevden uzaklaştırmayı amaçlayan yeniden bölgelendirmesiyle birlikte, 1890'daki Demokrat heyelanında yenilgiye uğramasına yol açtı. Sermaye ve işçi çıkarları arasında ılımlı bir yol izleyerek 1891 ve 1893 yıllarında Ohio valisi seçildi. Derin bir ekonomik bunalımın yaşandığı 1896'da Cumhuriyetçilerin başkan adayı oldu ve Demokrat rakibi William Jennings Bryan'ı “sağlam para”yı (uluslararası bir anlaşmayla değiştirilmediği sürece altın standardı) savunduğu ve yüksek gümrük tarifelerinin refahı yeniden sağlayacağı vaadinde bulunduğu bir ön sundurma kampanyasının ardından yendi. Tarihçiler, McKinley'in zaferini, İç Savaş sonrası dönemin siyasi çıkmazının yerini İlerici Dönem ile başlayan Cumhuriyetçi ağırlıklı Dördüncü Parti Sistemine bıraktığı bir seçim olarak değerlendirmektedir.

McKinley'in başkanlığı döneminde hızlı bir ekonomik büyüme yaşandı. İmalatçıları ve fabrika işçilerini dış rekabetten korumak için 1897 Dingley Tarifesini destekledi ve 1900 yılında Altın Standardı Yasasının kabul edilmesini sağladı. İspanya'yı isyancı Küba'ya çatışma olmadan bağımsızlık vermeye ikna etmeyi umuyordu. Yine de müzakereler başarısız olunca, ABD'nin hızlı ve kesin bir zafer kazandığı 1898 İspanya-Amerika Savaşı'nı başlatmak için Kongre'den savaş ilanı talep etti ve imzaladı. Barış anlaşmasının bir parçası olarak İspanya, denizaşırı ana sömürgeleri olan Porto Riko, Guam ve Filipinler'i ABD'ye devrederken, Küba'ya bağımsızlık sözü verildi ancak 20 Mayıs 1902'ye kadar ABD Ordusunun kontrolü altında kaldı. Amerika Birleşik Devletleri, 1898'de bağımsız Hawaii Cumhuriyeti'ni ilhak etti ve burası bir Birleşik Devletler toprağı haline geldi.

McKinley, 1900 başkanlık seçimlerinde Bryan'ı emperyalizm, korumacılık ve serbest gümüşe odaklanan bir seçim kampanyasıyla tekrar mağlup etti. İkinci dönemi, 6 Eylül 1901'de bir anarşist olan Leon Czolgosz tarafından vurulmasıyla erken sona erdi. McKinley, sekiz gün sonra öldü ve yerine Başkan Yardımcısı Theodore Roosevelt geçti. Amerikan müdahaleciliğinin ve iş dünyası yanlısı düşüncelerin yenilikçi ismi olan McKinley, genellikle ortalamanın üzerinde bir başkan olarak değerlendirilir. Bununla birlikte, Filipinler'i ele geçirmesi genellikle bir emperyalizm eylemi olarak eleştirilir. Popülerliği kısa sürede Roosevelt'in gölgesinde kaldı.

Ayrıca bakınız

  • McKinley Dağı

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen
James E. Campbell
Ohio Valisi
1892–1896
Sonra gelen
Asa Bushnell
Önce gelen
Grover Cleveland
Amerika Birleşik Devletleri başkanı
1897–1901
Sonra gelen
Theodore Roosevelt
Parti siyasi görevi
Önce gelen
Joseph B. Foraker
Ohio Vali Adayı
Cumhuriyetçi

1891, 1893
Sonra gelen
Asa S. Bushnell
Önce gelen
Benjamin Harrison
Amerika Birleşik Devletleri Başkan Adayı
Cumhuriyetçi

1896, 1900
Sonra gelen
Theodore Roosevelt

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Theodore Roosevelt</span> 26. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1901–1909)

Theodore "Teddy" Roosevelt, ABD'nin 26. Başkanı. 14 Eylül 1901 yılında henüz 42 yaşında iken başkanlığa geldi ve Amerikan tarihinin o döneme kadarki en genç devlet başkanı oldu. 1906'da Nobel Barış Ödülü'nü aldı. Cumhuriyetçi Parti'nin üyesi idi ve ikinci kez seçildiği bu görevden 1908 yılının sonunda kendi isteği ile ayrıldı. Sonrasında ise William H. Taft göreve geldi.

<span class="mw-page-title-main">Franklin D. Roosevelt</span> 32. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1933–1945)

Franklin Delano Roosevelt, adının ve soyadının baş harfleri FDR ile de anılır, 1933'ten 1945'teki ölümüne kadar 32. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi. En uzun süre görev yapan ABD başkanı olan FDR, iki dönemden fazla görev yapan tek başkandır. İlk iki dönemi Büyük Buhran'la mücadeleye odaklanırken, üçüncü ve dördüncü dönemlerinde odağını Amerika'nın İkinci Dünya Savaşı'na katılmasına çevirdi.

<span class="mw-page-title-main">William Howard Taft</span> 27. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1909–1913)

William Howard Taft Amerika Birleşik Devletleri'nin 27. Başkanı ve Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi'nin 10. Başkanı. ABD tarihinde yaşamı boyunca devletin hem yürütme hem de yargı organlarının başkanlığını yapmış tek kişidir.

<span class="mw-page-title-main">İspanya-Amerika Savaşı</span> İspanyol-Amerikan savaşı

İspanya-Amerika Savaşı, ABD ile İspanya arasında 1898'de başlayan savaş. İspanya'nın Amerika kıtasındaki kolonilerini yitirmesi, ABD'nin de Büyük Okyanus'un batısında ve Latin Amerika'da yeni bölgeler elde etmesiyle sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">XIII. Alfonso</span>

XIII. Alfonso, 1886-1931 yılları arasında İspanya kralı.

<span class="mw-page-title-main">Porto Riko Bağımsızlık Partisi</span> Siyasi parti

Porto Riko Bağımsızlık Partisi Porto Riko'nun ABD'den bağımsız olmasını savunan Porto Riko'daki bir siyasi partidir. Porto Riko'daki başkıca 3 siyasi partiden biridir ve ikinci en eski yasal partidir.

<span class="mw-page-title-main">Emilio Aguinaldo</span>

Emilio Aguinaldo y Famy, Filipinler'in bağımsızlığı için önce İspanya'ya sonra ABD'ye karşı mücadele vermiş Filipinli önder.

<span class="mw-page-title-main">John Hay</span> Amerikalı devlet adamı (1838 – 1905)

John Milton Hay, 1898-1905 arasında ABD dışişleri bakanı. ABD'nin büyük devletler arasına girdiği dönemde ülke diplomasisini başarıyla yönlendirmiş, özellikle Çin'e yönelik Açık Kapı Politikası'nda önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri tarihi</span> Amerika kıtasının keşfiyle başlayan tarihi olaylar

Amerika Birleşik Devletleri tarihi veya kısaca Birleşik Devletler tarihi, Amerika Birleşik Devletleri'nin kurulduğu Kuzey Amerika topraklarının üzerinde, tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan geçmişi. Amerika'nın 15. yüzyılın sonlarında Kristof Kolomb tarafından keşfedilmesinden önce bu topraklarda yüzyıllardır sadece Kızılderililer yaşamaktaydı. Keşiften sonra başta İspanya, Fransa ve Büyük Britanya olmak üzere aralarında Hollanda, İsveç ve Portekiz'in de dahil olduğu birçok Avrupa ülkesi buralarda sömürgeler kurdular. Bu sömürgeler arasında Britanya'ya ait On Üç Koloni de vardı. Günümüzdeki ABD 18. yüzyılda Britanya İmparatorluğu'na ait bu sömürgelerin bağımsızlıklarını kazanması sonucu oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Guam</span> A.B.D.nin Okyanusyada yer alan denizaşırı bölgesi

Guam (İngilizce: Guam, telaffuz:

<span class="mw-page-title-main">John J. Pershing</span> Amerikalı general (1860 – 1948)

John Joseph Pershing Amerikalı asker. I. Dünya Savaşı sırasında Avrupa'ya gönderilen Amerikan Seferi Kuvvetleri'nin Komutanı. George C. Marshall, Dwight D. Eisenhower, Omar N. Bradley ve George S. Patton gibi ünlü komutanların hocalığını yaptı. 1976 yılında ABD Kongresi'nde alınan karar ile George Washington rütbesi verildi. Uyguladığı askeri taktikler ve stratejilerle Amerika ve Avrupa askerî birliklerinin oluşumlarında önemli bir etkiye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">1936 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span>

1936 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri, 3 Kasım 1936 tarihinde Mevcut Demokrat Başkan Franklin D. Roosevelt ile Cumhuriyetçi aday Alf Landon arasında gerçekleşti. Seçimleri, Mevcut Demokrat Başkan Franklin D. Roosevelt büyük bir zaferle kazanarak yeniden Başkan oldu. Franklin D. Roosevelt'in 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı'ndan sonra uyguladığı ekonomi politikaları zaferde başrolü oynadı.

<span class="mw-page-title-main">1940 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span>

1940 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri, 5 Kasım 1940 tarihinde, Mevcut Demokrat Başkan Franklin D. Roosevelt ile Cumhuriyetçi aday Wendell Willkie arasında gerçekleşti. Seçimleri, Mevcut Demokrat Başkan Franklin D. Roosevelt yeniden kazandı. Bu seçim ABD'nin II. Dünya Savaşı'na katılmadan önce yaptığı son seçimdir.

<span class="mw-page-title-main">Restorasyon (İspanya)</span> 1874 yılında darbe ile lağvedilen Birinci İspanya Cumhuriyetinin yerine kurulan yapı

Restorasyon ya da Bourbon Restorasyonu, Martínez-Campos'un 29 Aralık 1874 yılında yaptığı darbe ile lağvettiği Birinci İspanya Cumhuriyeti'nin yerine kurulan yapı. Kurulan bu yapı XIII. Alfonso döneminde 14 Nisan 1931 yılında İkinci İspanya Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla yıkıldı.

<span class="mw-page-title-main">Muz Savaşları</span>

Muz Savaşları, Amerika Birleşik Devletleri'nin 1898-1934 yılları arasında Orta Amerika ve Karayipler'deki askerî müdahaleleriydi. Müdahaleler 1898 İspanyol-Amerikan Savaşı'nın ardından çoğunlukla deniz piyadeleri ile gerçekleştirilmiş olup 1934 yılında Başkan Roosevelt'in İyi Komşuluk Politikası'nın uygulanmaya başlanmasıyla sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Karlizm</span> İspanyada geleneksel ve meşru bir siyasi hareket

Karlizm, İspanya Krallığı'nı yöneten Bourbon Hanedanı'nın alternatif bir kolunu kurmayı amaçlayan İspanya'da geleneksel ve meşru bir siyasi hareket.

<span class="mw-page-title-main">Paris Antlaşması (1898)</span>

1898 Paris Antlaşması İspanya ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından 10 Aralık 1898'de İspanyol-Amerikan Savaşı'nı sona erdiren antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">1908 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span>

1908 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimi, 3 Kasım 1908 Salı günü yapılan 31. dört yılda bir yapılan başkanlık seçimiydi. Savaş Bakanı ve Cumhuriyetçi Parti adayı William Howard Taft, üç kez Demokrat adayı William Jennings Bryan'ı mağlup etti.

<span class="mw-page-title-main">Robert M. La Follette</span> Amerikalı siyasetçi (1855 – 1925)

Robert Marion " Dövüşen Bob " La Follette Sr., Amerikalı avukat ve politikacı. Wisconsin'i Kongre'nin her iki kanadında da temsil etmiş ve 1901'den 1906'ya kadar Wisconsin valisi olarak görev yapmıştır. Hayatının büyük bölümünde Cumhuriyetçi olan La Follette, 1924 başkanlık seçimlerinde İlerici Parti'nin adayı olarak Amerika Birleşik Devletleri başkanlığına adaylığını koymuştur. Tarihçi John D. Buenker, La Follette'i "Wisconsin tarihinin en ünlü ismi" olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">1890'lar</span> onyıl

1890'lar, 1 Ocak 1890'da başlayan ve 31 Aralık 1899'da sona eren, Gregoryen takviminin içinde bulunan ve 19. yüzyıl için son onyıldır.