İçeriğe atla

William Hyde Wollaston

PRS

William Hyde Wollaston
Doğum06 Ağustos 1766(1766-08-06)
Dereham, Norfolk, İngiltere
Ölüm22 Aralık 1828 (62 yaşında)
Chislehurst, İngiltere
MilliyetBritanyalı
Mezun olduğu okul(lar)Gonville and Caius College
Tanınma nedeniOsmiyum, paladyum ve rodyum keşifleri

Camera lucida
Enerjinin korunumu
kriyofor
Elektrokimya
Wollaston prizması
Wollaston teli
Wollaston manzara lensi

Bikarbonat darplama
ÖdüllerCopley Madalyası (1802)
Croonian Madalyası (1809)
Kraliyet Madalyası (1828)
Bakerian Madalyası (1802, 1805, 1818, 1828)
Kariyeri
DalıKimya
Fizik
William Hyde Wollaston
22. Royal Society Başkanı
Görev süresi
1820-1820
Yerine geldiğiJoseph Banks
Yerine gelenHumphry Davy

William Hyde Wollaston PRS FRS (/ˈwʊləstən/; 6 Ağustos 1766 – 22 Aralık 1828) paladyum ve rodyum kimyasal elementlerini keşfetmesiyle ünlü bir İngiliz kimyager ve fizikçidir. Ayrıca platin cevherini dövülebilir külçelere dönüştürmek için bir yol geliştirmiştir.[1]

Hayatı

Norfolk, Dereham'da tanınmış bir amatör astronom olan Francis Wollaston (1737-1815) ile eşi Althea Hyde'nın oğlu olarak doğmuştur. 17 çocuktan biriydi ama ailenin maddi durumu iyi ve entelektüel olarak teşvik edici bir ortamda büyüdü. 1774'ten 1778'e kadar Charterhouse School'da özel (ve uzaktan) eğitim gördü, ardından Gonville and Caius College'da fen bilimleri okudu. 1793'te Cambridge Üniversitesi'nden tıp doktorasını (MD) aldı ve 1787'den 1828'e kadar bu kolejde çalıştı.[1]

1789'dan itibaren Huntingdon'da doktor olarak çalıştı, sonra Bury St Edmunds'a taşındı[2] ardından 1797'de Londra'ya taşındı.[1] Wollaston, çalışmaları sırasında kimya, kristalografi, metalurji ve fizik ile ilgilenmeye başladı. 1800 yılında ağabeylerinden birinden yüklü miktarda para aldıktan sonra tıptan ayrıldı. Kimya ve eğitimli mesleğinin dışındaki diğer konulara olan ilgilerini sürdürmeye odaklandı.

1793'te Royal Society üyeliğine seçildi ve burada etkili bir üye oldu. 1820'de başkanı olarak görev yaptı.[1] 1822'de Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'nin Yabancı Onursal Üyesi seçildi.[3]

Wollaston 28 Aralık 1828'de Londra'da öldü ve İngiltere'nin Chislehurst kentindeki St Nicholas's Churchyard'a gömüldü..[1][4]

Çalışmaları

1800 yılında Smithson Tennant ile kimyasal ürünler üretmek ve satmak için bir ortaklık kurduktan sonra Wollaston, platin cevherini pratik miktarlarda işlemek için ilk fiziko-kimyasal yöntemi geliştirerek zengin oldu. Sürecin ayrıntılarını ölümüne kadar gizli tuttu ve altınla aynı niteliklere sahip, ancak çok daha ucuz olan ürünün İngiltere'deki tek tedarikçisi olarak yaklaşık 20 yıl boyunca büyük karlar elde etti.[1]

Platin saflaştırma işlemiyle ilgili kimyasal analiz, Wollaston'u 1802'de paladyum (sembol Pd) ve 1804'te rodyum (sembol Rh) elementlerini keşfetmeye yöneltti.[1]

Anders Gustav Ekeberg, 1802'de tantalumu keşfetti; ancak Wollaston, niyobyum (daha sonra columbium olarak bilinir) ile aynı olduğunu ilan etti. Daha sonra Heinrich Rose 1846'da columbium ve tantalum'un gerçekten farklı elementler olduğunu kanıtladı ve columbiumu "niyobyum" olarak yeniden adlandırdı. (Niobyum ve tantal aynı periyodik grupta yer aldığından kimyasal olarak benzerdir.)

Wollaston'un kristalografi ve mineral analizine katkılarından dolayı mineral wollastonite (volastonit) onun ismini almıştır.[1]

Wollaston, elektrik alanında da önemli çalışmalar yaptı. 1801'de sürtünmeden kaynaklanan elektriğin Voltaik pilin ürettiği elektriğin aynı olduğunu gösteren bir deney yaptı.[5] Hayatının son yıllarında, elektrik motorunun nihai tasarımından önce, Michael Faraday'dan 10 yıl önce elektromanyetik indüksiyonu kazara keşfetmesiyle sonuçlanan elektrik deneyleri yaptı: Faraday, çalışan ilk elektrik motorunu yaptı ve sonuçlarını kabul etmeden yayınladı. Wollaston'ın önceki çalışması. Wollaston'ın Kraliyet Cemiyeti'ne bir motoru göstermesi başarısız oldu, ancak yine de önceki çalışması Humphry Davy tarafından Faraday'ın "ustaca" deneylerini öven aynı makalede kabul edildi.[6] Wollaston ayrıca, pildeki çinko plakaların asitten çıkarılmasına izin veren bir pil de icat etti, böylece çinko, her zaman pilin içinde olduğu kadar çabuk çözülmedi.

Optik çalışması da önemliydi, burada güneş tayfındaki (1802) karanlık boşluklara ilişkin gözlemleriyle hatırlanıyor,[7][8] bu spektroskopi tarihinde önemli bir olaydır. Wollaston, prizmasını (dört kenarlı optiği temel olarak Kepler tarafından tanımlanmıştır)[9] ve yansıtıcı gonyometreyi (1809) içeren Camera lucida'yı (1807) icat etti. Ayrıca 1812'de menisküs merceği adı verilen kamera merceği için özel olarak ilk merceği geliştirdi. Mercek, camera obscura tarafından yansıtılan görüntüyü iyileştirmek için tasarlandı. Wollaston, merceğin şeklini değiştirerek daha düz bir görüntü yansıtabildi ve o günün bikonveks lenslerinin çoğunda sorun olan bozulmanın çoğunu ortadan kaldırdı.

Wollaston ayrıca sıvı su ve su buharı içeren bir cam kap olan bir kriyofor tasarladı.[10] Fizik derslerinde buharlaşma yoluyla hızlı donmayı göstermek için kullanılır. 1805'te Bakeryan Konferansı'nda, enerjinin korunumuna ilişkin erken bir formülasyon olan Gottfried Leibniz'in vis viva ilkesini savundu.

Wollaston'ın diyabet hastalarının kan serumunda glukoz varlığını gösterme girişimi, kendisine sunulan sınırlı tespit araçları nedeniyle başarısız oldu. 1811 tarihli "Diabetes mellitus hastalarının kanında şeker olmaması üzerine"[11] makalesi, şekerin kan dolaşımına girmeden, lenfatik kanallar yoluyla mideden doğrudan böbreklere gitmesi gerektiği sonucuna varmıştır. Wollaston, Charles Darwin isimli genç bir tıp öğrencisinin ""Mukajenli ve cerahatli madde arasında bir kriter oluşturan deneyler. Ve bazı hastalıklarda hayvan vücutlarının emici damarlarının retrograd hareketlerinin bir hesabı." başlıklı tezine atıfta bulunarak bu teoriyi destekledi.[12] Bu tıp öğrencisi, ünlü Charles Robert Darwin'in amcasıydı.

Wollaston, bir kez temel atomların nispi ağırlıkları hakkında kesin bir bilgi edinilirse, filozofların yalnızca sayıların belirlenmesiyle yetinmeyeceklerini, ancak temel parçacıkların uzaya nasıl yerleştirildiğine dair geometrik bir anlayış kazanmak zorunda kalacaklarını kehanet şeklinde önceden bildirdi. Jacobus Henricus van 't Hoff'un La Chimie dans l'Espace isimli çalışması bu kehanetin ilk pratik gerçekleşmesiydi.[13]

Wollaston, 1814'te imparatorluk galonunun benimsenmesini tavsiye eden bir kraliyet komisyonunun parçasıydı. Yine 1814'te Wollaston, bikarbonat adını kullandı.[14] 1818 ve 1828 arasında hükûmetin Boylam Kurulunda görev yaptı[1] ve metrik sistemin (1819) benimsenmesine karşı çıkan kraliyet komisyonunun bir parçasıydı.[15]

Wollaston, 1828'de son Bakerian konferansını veremeyecek kadar hastaydı ve 20 Kasım'da okuyacak olan Henry Warburton'a dikte etti.

Ödülleri

Mirası

Aşağıdakilere onun onuruna ismi verilmiştir:

Wollaston'ın bilim dünyasındaki tarihsel konumunu tamamlayacak bir üne kavuşamadığı belirtilmiştir: çağdaşları Thomas Young, Humphry Davy ve John Dalton çok daha fazla tanınır hale geldi.

Bunun için farklı nedenler öne sürülmüştür; Wollaston'ın keşiflerini sunarken sistematik veya geleneksel olmaması, hatta Paladyum örneğinde (başlangıçta) anonim olarak yayınlaması dahil. Ayrıca ve belki de modern mirası için daha da önemlisi, özel olarak tutulan kağıtlarına erişilemezdi ve defterlerinin ölümünden kısa bir süre sonra kaybolduğunu ve bir asırdan fazla bir süre öyle kaldığını; bunlar nihayet 1960'ların sonlarında Cambridge Üniversitesi'nde bir araya getirildi ve ilk kapsamlı biyografi, 30 yılı aşkın bir araştırmadan sonra 2015 yılında Melvyn Usselman tarafından tamamlandı.[23][24]

Yayınları

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i Melvyn C. Usselman: William Hyde Wollaston 7 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Encyclopædia Britannica, retrieved 31 Mart 2013
  2. ^ Biographical Index of Former Fellows of the Royal Society of Edinburgh 1783–2002 (PDF). The Royal Society of Edinburgh. Temmuz 2006. ISBN 978-0-902198-84-5. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  3. ^ "Book of Members, 1780–2010: Chapter W" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2014. 
  4. ^ a b Hartog, Philip Joseph; Lees, Charles Herbert (1900). "Wollaston, William Hyde". Lee, Sidney (Ed.). Dictionary of National Biography. 62. Londra: Smith, Elder & Co. 
  5. ^ From "Telegraphic journal: a weekly record of electrical and scientific progress" (1864, Truscott, Son & Simmons): Dr. Wollaston, in 1801, used ordinary friction electricity to decompose water by means of his guarded poles. ... he was thus able to transmit the power of the electrical machine as a continuous current.
  6. ^ Davy, H Humphry (1823). "On a New Phenomenon of Electro-Magnetism". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Londra. 113: 153-159. doi:10.1098/rstl.1823.0015. 
  7. ^ William Hyde Wollaston (1802) "A method of examining refractive and dispersive powers, by prismatic reflection," 19 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Philosophical Transactions of the Royal Society, 92: 365–380; see especially p. 378.
  8. ^ OpenStax Astronomy, "Spectroscopy in Astronomy". OpenStax CNX. 29 Eylül 2016 http://cnx.org/contents/1f92a120-370a-4547-b14e-a3df3ce6f083@3 8 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ Hammond, John; Austin, Jill (1987). The camera lucida in art and science. Taylor & Francis. s. 16. 
  10. ^ Smith, B A (1980). "Wollaston's cryophosphorus-precursor of the heat pipe". Physics Education. 15 (5): 310-314. Bibcode:1980PhyEd..15..310S. doi:10.1088/0031-9120/15/5/006. 
  11. ^ Wollaston, W. H. (1811). "On the non-existence of sugar in the blood of persons labouring under diabetes mellitus". Philosophical Transactions of the Royal Society. 101: 96-105. doi:10.1098/rstl.1811.0006. 
  12. ^ "Charles Darwin and the history of the early use of digitalis". Bulletin of the New York Academy of Medicine. 10 (2): 496-506. 1934. 
  13. ^ John Theodore Merz, A History of European Thought in the Nineteenth Century (1903) Vol. 1
  14. ^ Wollaston, WH (Ocak 1814). "I. A Synoptic scale of chemical equivalents". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 104: 1-22. doi:10.1098/rstl.1814.0001. 
  15. ^ Martini, Albert (2014). The Renaissance of Science: The Story of the Atom and Chemistry. Florida: Maitland. 
  16. ^ "Wollaston". Gazetteer of Planetary Nomenclature. United States Geological Society. 21 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2018. 
  17. ^ Francis, Daniel (8 Temmuz 2014). "Wollaston Lake". The Canadian Encyclopedia. 21 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2018. 
  18. ^ Rolfo, Mariolina; Ardrizzi, Giorgio. "Cabo de Hornos". Patagonia & Tierra del Fuego Nautical Guide. 2nd. ISBN 978-88-85986-34-3. 29 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2022. 
  19. ^ "Catalogue of place names in northern East Greenland". Geological Survey of Denmark. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2019. 
  20. ^ "Wollaston Peninsula". The Columbia Gazetteer of North America. bartleby.com. 2000. 14 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2008. 
  21. ^  Spencer, Leonard James (1911). "Wollastonite". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 28 (11. bas.). Cambridge University Press. 
  22. ^ "William Hyde Wollaston: Research in Physics, Chemistry and Physiology". Carl Zeiss AG. 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2009. 
  23. ^ Levitt, Theresa (2016). "Isis: A journal of the History of Science Society". Isis. 107 (3): 637-638. doi:10.1086/688432. 
  24. ^ Usselman, Melvyn C. (1978). "The Platinum Notebooks of William Hyde Wollaston". Platinum Metals Review. 22: 100. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

Kâr amacı gütmeyen kuruluş görevi
Önce gelen
Joseph Banks
Royal Society Başkanı
1820
Sonra gelen
Humphry Davy

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Thomas Young</span> İngiliz bilgin, fizikçi, fizyolog, filolog (1773 - 1829)

Thomas Young, İngiliz bilgin, fizikçi, fizyolog, filolog. Görme alanları, ışık, katı mekaniği, enerji, fizyoloji, dil, müzikal armoni ve Mısırbilim alanlarında önemli bilimsel katkılarda bulundu, "Özgün ve anlaşılır yenilikler" yaptı. Mısır hiyerogliflerinin, özellikle de Rosetta Taşı'nın deşifresindeki çalışmaları Jean-François Champollion'un çalışmalarının önünü açtı. William Herschel, Hermann von Helmholtz, James Clerk Maxwell ve Albert Einstein tarafından çalışmaları dile getirilen bir bilim adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Michael Faraday</span> İngiliz bilim insanı (1791–1867)

Michael Faraday, elektromanyetizma ve elektrokimyaya katkılarıyla tanınan, İngiliz kimya ve fizik bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Mimas (uydu)</span> Satürnün William Herschel tarafından 1789 yılında keşfedilen uydusu

Mimas, Satürn'ün William Herschel tarafından 1789 yılında keşfedilen doğal uydusudur. Diğer bir adı da Satürn I'dir. Güneş Sistemi'ndeki diğer uydularla kıyaslandığında çapının büyüklüğü açısından yirminci sırada yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Tantal</span> 73 atom numaralı kimyasal element

Tantal, sembolü Ta, atom numarası 73, atom ağırlığı 180,88, yoğunluğu 16,6 olan, 3017 °C'de eriyen ve siyah toz durumunda elde edilen nadir bir kimyasal element’tir. Tantal, korozyona karşı çok dayanıklı, çok sert, sünek, parlak, mavi-gri bir geçiş metalidir.

<span class="mw-page-title-main">James Prescott Joule</span> Fizikçi

James Prescott Joule. İngiliz fizikçi. Isının mekanik iş ile olan ilişkisini keşfetti. Bu keşif, enerjinin korunumu kuramını ve oradan da termodinamiğin birinci yasasının eldesini sağladı. SI sistemindeki iş birimi joule, onun adına ithafen verilmiştir. William Thomson ile mutlak sıcaklık ölçeğini geliştirmiştir. Bir direnç üzerinden geçen elektrik akımının ısı yaydığını bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">George Gabriel Stokes</span> Britanyalı matematikçi ve fizikçi

Sir George Gabriel Stokes, 1. Baronet, İrlandalı bir İngiliz fizikçi ve matematikçiydi. İrlanda, County Sligo'da doğan Stokes, tüm kariyerini 1849'dan 1903'teki ölümüne kadar Lucasian Matematik Profesörü olduğu Cambridge Üniversitesi'nde geçirdi. Bir fizikçi olarak Stokes, Navier-Stokes denklemleri dahil olmak üzere akışkanlar mekaniğine, polarizasyon ve floresans üzerine kayda değer çalışmalarla fiziksel optiğe ufuk açıcı katkılarda bulundu. Bir matematikçi olarak, vektör hesabında "Stokes teoremi"ni popüler hale getirdi ve asimptotik açılımlar teorisine katkıda bulundu. Stokes, Felix Hoppe-Seyler ile birlikte ilk önce hemoglobinin oksijen taşıma fonksiyonunu gösterdi ve hemoglobin çözeltilerinin havalandırılmasıyla üretilen renk değişikliklerini gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">John Lennard-Jones</span> İngiliz matematikçi ve fizikiçi

Sör John Edward Lennard-Jones İngiliz bir matematikçi ve Bristol Üniversitesi'nde teorik fizik ve ardından Cambridge Üniversitesi'nde teorik bilim profesörü idi. Modern hesaplamalı kimyanın, günümüz sayısal kimya alanının kurucusu olarak kabul edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Ozon</span> 3 oksijen atomundan oluşan renksiz bir gaz

Ozon gazı (O3), 3 oksijen atomundan oluşan molekülleriyle renksiz bir gazdır ve atmosferin üst katmanlarında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Francis Aston</span> Britanyalı kimyager ve fizikçi

Francis William Aston Britanyalı kimyager ve fizikçi, 1922 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

Bulutsular ve Yıldız Kümeleri Kataloğu, ilk olarak 1786 yılında William Herschel tarafından, kız kardeşi Caroline Herschel'in yardımıyla yayımlanan bulutsular astronomi kataloğudur. Daha sonra oğlu John Herschel tarafından 1864 yılında Bulutsular ve Yıldız Kümeleri Genel Kataloğu olarak genişletilmiştir. CN ve GC, John Louis Emil Dreyer'in 1888 yılında derlediği ve günümüz astronomları tarafından kullanılan Yeni Genel Katalog'un (NGC) öncülleridir.

<span class="mw-page-title-main">Fraunhofer çizgileri</span>

Fizikte Fraunhofer çizgileri ismini Alman fizikçi Joseph Von Fraunhofer'dan alan tayfsal çizgiler grubudur. (1787-1826) Çizgiler ilk olarak güneşin soğurum çizgilerinin optik tayfında gözlemlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Harold Jeffreys</span> İngiliz matematikçi, istatistikçi, jeofizikçi ve gökbilimci (1891 – 1989)

Sir Harold Jeffreys, İngiliz matematikçi, istatistikçi, jeofizikçi ve gökbilimcidir. İngiltere Kraliyet Akademisi'nin bir üyesidir.

<i>Nototherium</i> Soyu tükenmiş Avustralya keselisi

Nototherium, Pliyosen ve Pleyistosen döneminde Avustralya'da yaşamış ve soyu tükenmiş Diprotodontidae familyasına ait bir keseli (Marsupialia) cinsidir.

Uluslararası Bitki İsimleri Endeksi (IPNI) kendisini "tohumlu bitkiler, eğrelti otları ve likitlerin isimleri ve ilgili temel bibliyografik detayları" olarak tanımlamaktadır. Bitki isimlerinin kapsamı en iyi tür ve cins sıralamasındadır. İsimlerle ilişkili temel bibliyografik ayrıntıları içerir. Amaçları arasında, bitki isimleri hakkında temel bibliyografik bilgiler için birincil kaynaklara tekrar tekrar referans verilmesi ihtiyacının ortadan kaldırılması bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tracheophyta</span> bitki kladı

Damarlı bitkiler aynı zamanda tracheophytes olarak bilinen, yaklaşık 300.000 bitki türünü içeren geniş bir bitki grubudur. Damarlı bitkiler arasında Lycopodiopsida, atkuyruğu, eğrelti, açık tohumlular ve çiçekli bitkiler bulunmaktadır. Bu grup için önerilen isimler arasında Tracheophyta, Tracheobionta ve Equisetopsida sensu lato bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Newtonculuk</span>

Newtonculuk, doğa filozofu Isaac Newton'un inanç ve yönteminden ilhamla kurulmuş felsefi öğretidir. Newton'un katkı sağladığı alanlar fizik ve matematik olsa da, rasyonel ve anlaşılabilir yasalarla yönetilen evren kavrayışı, Aydınlanma Çağı'nda birçok düşünüre dayanak noktası olmuştur. Böylece Newtonculuk, modern bilimin temelindeki entelektüel ajanda olmuştur. Bunun yanında felsefe, siyasal düşünce ve teoloji alanlarında da çağın paradigmasını oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">William Huggins</span>

Sör William Huggins LN BN RS, eşi Margaret Lindsay Huggins ile birlikte astronomik spektroskopide öncü çalışmaları ile tanınan İngiliz bir gökbilimciydi.

Jack Lewis, Newnham'lı Baron Lewis, FRS, HonFRSC Temel olarak inorganik kimya alanında çalışan bir İngiliz kimyacı.

Australian Plant Name Index (APNI) yayınlanmış tüm Avustralya damarlı bitkilerinin adlarını çevrimiçi sunan bir veritabanıdır. İçeriğinde geçersiz adlandırmalar, sinonimler veya mevcut adlarının da bulunduğu tüm adlandırmaları barındırır. Bunun yanı sıra Australian Plant Census (API) içeriğindeki dağılım bölgeleri, türlerin toplandığı haritalar, bitkilerin fotoğrafları, notlar, yorumlar gibi bibliyografya be temel detayları da sunar.

<span class="mw-page-title-main">Potas</span>

Potas, suda çözünür formda potasyum içeren çeşitli çıkarılmış ve üretilmiş tuzlar içeren bir cevherdir. Adı, Sanayi Devrimi'nden önce potas üretmenin birincil yolu olan tencerede suya batırılmış bitki külleri veya odun külüne verlen isim olan İngilizcedeki pot ash isminden türemiştir.