İçeriğe atla

William Ewart Gladstone

William Ewart Gladstone
Birleşik Krallık Başbakanı
Görev süresi
15 Ağustos 1892 - 2 Mart 1894
Hükümdar Victoria
Yerine geldiğiRobert Cecil
Yerine gelenArchibald Primrose
Görev süresi
1 Şubat 1886 - 20 Temmuz 1886
Hükümdar Victoria
Yerine geldiğiRobert Cecil
Yerine gelenRobert Cecil
Görev süresi
23 Nisan 1880 - 9 Haziran 1885
Hükümdar Victoria
Yerine geldiğiBenjamin Disraeli
Yerine gelenRobert Cecil
Görev süresi
3 Aralık 1868 - 17 Şubat 1874
Hükümdar Victoria
Yerine geldiğiBenjamin Disraeli
Yerine gelenBenjamin Disraeli
Kişisel bilgiler
Doğum 29 Aralık 1809(1809-12-29)
Liverpool, Lancashire, İngiltere
Ölüm 19 Mayıs 1898 (88 yaşında)
Hawarden Kalesi, Flintshire, Galler
Partisi Tory (1828-1834)
Muhafazakâr (1834-1846)
Peelite (1846-1859)
Liberal (1859-1898)
Evlilik(ler) Catherine Gladstone
Çocuk(lar) William, Agnes, Stephen, Catherine, Mary, Helen, Henry, Herbert
Mesleği Politikacı
Dini İngiltere Kilisesi
İmzası
William Ewart Gladstone torunu William Glynne Charles Gladstone ile birlikte, 1887

William Ewart Gladstone (d. 29 Aralık 1809 – ö. 19 Mayıs 1898), Britanyalı Liberal Partili bir politikacı ve Birleşik Krallık Başbakanı (1868–1874, 1880–1885, 1886 ve 1892–1894). Önemli bir politik reformcudur, popülist konuşmalarıyla tanınır, yıllarca Benjamin Disraeli ile bir politik yarış içinde olmuştur.

Liberaller seçimi kaybedince Benjamin Disraeli'yi yıpratmak için Osmanlı yönetimindeki Bulgarlar hakkında 5 Eylül 1876 tarihinde basılan, Bulgarian Horrors and the Question of the East,[1] başlıklı 64 sayfalık bir broşür kaleme alan ve Osmanlıların bağımsızlık isteyen Bulgarlara yaptıklarını alçakça ve eşi görülmemiş bir zulüm olarak sayan Gladstone, Türklerin dünyadan tasfiye edilmesi gerekliliğini anlattı. Gladstone'a göre Türkler, "insanlığın dev bir insanlık dışı örneği"dir. "Türk hükûmeti" olarak adlandırdığı Osmanlı hükûmeti için ise "hiçbir hükûmetin işlemediği kadar günah işlemiş, hiçbir hükûmet onun kadar günahkârlığa saplanmamış, hiçbiri onun kadar değişime kapalı olmamıştır" der.

İngiltere Kraliyet Ailesinden olmayan bir kişi için ilk defa düzenlenen devlet cenaze töreni William Ewart Gladstone için düzenlenmiştir.

Kaynakça

  1. ^ Bulgarian Horrors and the Question of the East 29 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., W.E. Gladstone, 1876, s.61-62.(Orijinal metnin pdf versiyonu 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

William Ewart Gladstone hakkında en kapsamlı çalışma: Taha Niyazi Karaca, İngiltere Başbakanı Gladstone'un Osmanlı'yı Yıkma Planı: Büyük Oyun, Timaş Yayınevi, İstanbul 2011. https://web.archive.org/web/20110221092244/http://www.timas.com.tr/Icerik/Kitaplar/Tarih/Osmanli-Tarihi/Buyuk-Oyun.aspx

Dış bağlantılar

  • İngiltere Başkanı Gladstone'un Osmanlı'yı Yıkma Planı: Büyük Oyun, Prof.Dr. Taha Niyazi Karaca, Timaş Yayınları, 2011, ISBN 6051144016.
Siyasi görevi
Önce gelen:
Benjamin Disraeli
Birleşik Krallık Başbakanı
1868-1874
Sonra gelen:
Benjamin Disraeli
Önce gelen:
Benjamin Disraeli
Birleşik Krallık Başbakanı
1880-1885
Sonra gelen:
Robert Cecil
Önce gelen:
Robert Cecil
Birleşik Krallık Başbakanı
1886
Sonra gelen:
Robert Cecil
Önce gelen:
Robert Cecil
Birleşik Krallık Başbakanı
1892-1894
Sonra gelen:
Archibald Primrose
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
John Russell
Liberal Parti Lideri
1866-1875
Sonra gelen:
Spencer Cavendish
Önce gelen:
Spencer Cavendish
Liberal Parti Lideri
1880-1894
Sonra gelen:
Archibald Primrose

İlgili Araştırma Makaleleri

19. yüzyıl, miladi takvime göre 1 Ocak 1801 ile 31 Aralık 1900 günleri arasındaki zaman dilimi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tersane Konferansı</span> Osmanlı Devletinin Balkanlardaki eyaletlerinin yönetim koşullarını düzenlemek için yaptığı konferans

Tersane Konferansı, Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki eyaletlerinin yönetim koşullarını düzenlemek üzere Avrupa ülkelerinin baskısı sonucu İstanbul'daki Haliç Tersaneleri'nde toplanmış uluslararası bir konferanstır.

<span class="mw-page-title-main">Ramsay MacDonald</span> Birleşik Krallığın Başbakanı (1929-1935)

James Ramsay MacDonald Büyük Britanyalı siyasetçi, Birleşik Krallık'ın İşçi Partili ilk başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">David Lloyd George</span> Britanyalı devlet adamı. Britanya tarihinde seçilmiş olan ilk soylu olmayan başbakan.

David Lloyd George, Britanyalı siyasetçi, 1916-1922 arasında başbakan. David ön adı, Lloyd George soyadıdır. 1945'te ölümünden kısa bir süre önce Dwyfor Kontu payesi verildi.

<span class="mw-page-title-main">Islahat Fermanı</span> Osmanlıda gayrimüslimlere yeni haklar tanıyan ferman (1856)

Islahat Fermanı veya Islâhat Hatt-ı Humâyûnu, Tanzimat'ın ilanından sonraki uygulamalarla ilgili olarak özellikle gayrimüslimlere yeni haklar tanıyan 18 Şubat 1856 tarihli hatt-ı hümâyun.

<span class="mw-page-title-main">Benjamin Disraeli</span> Yahudi kökenli Birleşik Krallık Başbakanı (1874-1880)

Benjamin Disraeli, Britanyalı politikacı ve 19. yüzyıl'da birçok kez Birleşik Krallık başbakanı olmuş devlet adamı. Yahudi asıllıdır. 19. yüzyıl'ın ikinci yarısında Britanya siyasetinin, Liberal Partili(en) William Gladstone ile birlikte en önemli ismiydi. Muhafazakâr Parti'nin önde gelen liderlerinden biriydi. 1870 ve 1880 yılları arasındaki başbakanlığı döneminde Britanyalı aristokratlarını da arkasına alarak Birleşik Krallık siyasetini kontrolü altına almıştır. Kraliçe Victoria'nın en çok değer verdiği siyasetçiydi. Seçimlerde ezeli rakibi Gladstone tarafından yenilgiye uğradıktan sonra siyaset sahnesinden silindi. Sınıf savaşı ve işçi sınıfı hakkındaki düşünceleri, 1950'li yılların Birleşik Krallık'ındaki pragmatik ve merkezci ekonomi politikaları üzerinde etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Temmuz Devrimi</span> 1830 yılında Fransada gerçekleşmiş bir devrim

Temmuz Devrimi, Fransa'da 27 Temmuz 1830'da başlayan ve Bourbon Hanedanının kesin olarak yıkılarak liberal bir monarşinin kurulmasına ve Restorasyon döneminin kapanmasına yol açan devrimdir.

Muhafazakâr Parti, resmî adı Muhafazakâr ve Birlikçi Parti, Tory'ler olarak da bilinirler,

<span class="mw-page-title-main">Büyük Oyun</span>

Büyük Oyun, 19. yüzyıldan başlamak üzere stratejik bölgelerin büyük güçler tarafından paylaşılma mücadelesini tanımlamak için kullanılan addır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar İsyanları</span> Bulgarların, 1876 yıllı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

Bulgar İsyanları, Nisan-Mayıs 1876 tarihleri arasında Osmanlı Devletinin Bulgar vatandaşlarının Osmanlı Devleti'ne isyan ederek bağımsızlığını kazanmaları olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık tarihi</span> Büyük Britanya tarihi

Birleşik Krallık tarihi, 18. yüzyılın başlarında Birlik Antlaşması ve Birlik Yasaları ile başlar. Birleşik Krallık'ın çekirdeği, 1707'de İngiltere ve İskoçya krallıklarının siyasi birliği yoluyla Büyük Britanya adlı yeni bir üniter devletin kurulmasıyla oluştu. Tarihçi Simon Schama, bu yeni Büyük Britanya devleti hakkında şunları söylemiştir:

Düşmanca bir birleşme olarak başladı, ancak dünyanın en güçlü ve sağlam birliğine dönüştü... Bu Avrupa tarihindeki en hayret verici dönüşümlerden biriydi.

İlerlemecilik, ilericilik ya da progressivizm, her alanda ileri düzeyde önlemler uygulayarak insanların mevcut durumlarını iyileştirmeyi ve toplumun statüsünü yükseltmeyi amaçlayan, bu doğrultuda toplumsal reformu destekleyen politik felsefedir. Bilim, teknoloji, ekonomik kalkınma ve sosyal organizasyondaki ilerlemelerin insanın yaşam koşullarını geliştirmede büyük öneme sahip olduğunu ifade eden İlerleme Düşüncesine dayanır. Modern siyasette ilerlemecilik, siyasi değişim ve hükûmet eylemlerinin desteği yoluyla sıradan insanların çıkarlarını temsil etmeyi amaçlayan bir sosyal veya siyasi harekettir ve genellikle sol-liberal geleneğin bir parçası bağlamında düşünülür. Ancak bu, ideolojilerin eş anlamlı olduğu anlamına gelmez.

<span class="mw-page-title-main">Türk karşıtlığı</span> Türk düşmanlığı veya Türk karşıtlığı

Türk düşmanlığı, Türk karşıtlığı, Antitürkizm ya da Türkofobi, Türklere, Türk kültürüne, Osmanlı İmparatorluğu'na, Türkiye'ye ve Türk halklarına karşı olan düşmanlık, ırkçılık, nefret olarak tanımlanır. Türk düşmanlığının zıttı Türkseverliktir.

Ekonomik liberalizm, piyasa ekonomisinin bireyci hatlara dayanmasını ve üretim araçlarının özel mülkiyette olmasını destekler. Ekonomik liberaller, serbest ticareti ve açık rekabeti engellediği için piyasaya yapılan hükümet müdahalesine ve korumacılığa karşı çıkma eğilimindedir, ancak mülkiyet haklarını korumak ve piyasa başarısızlıklarını çözmek için yapılan hükûmet müdahalesini destekler. Ekonomik liberalizm, Büyük Buhran ve Keynesyenizm'in yükselişine kadar genel olarak klasik liberalizmin ekonomik modelini ifade etmek için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan Krallığı</span> Güneydoğu Avrupada 1908-1946 arasında hüküm sürmüş krallık

Bulgaristan Krallığı veya Bulgaristan Çarlığı, 1908-1946 yılları arasında var olmuş bir devlet. 1885'te Doğu Rumeli'yi Osmanlılardan alan Bulgaristan Prensliği'nin 5 Ekim 1908 tarihinde krallık olmasıyla kurulmuştur. Bulgaristan de jure olarak Osmanlı'ya karşı bağımsızlığını bildirmiştir.

Muhteşem İzolasyon, 19. yüzyıl sonlarında Britanya İmparatorluğu'nun Muhafazakâr Parti tarafından yönetildiği dönemde, özellikle de Benjamin Disraeli ve Salisbury Markisi'nin Başbakanlıkları sırasında Kıta Avrupası için benimsediği dış politika. Terim ilk olarak 1896 yılında, Kanada Maliye Bakanı George Eulas Foster tarafından kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hazine Şansölyesi</span>

Hazine Şansölyesi, Birleşik Krallık'ta Maliye Bakanlığı'nın başıdır. Londra Belediye Başkanı, 25 üyeli Londra Meclisi ile birlikte Büyük Londra'nın stratejik hükûmetinden sorumlu bir yöneticidir. Günümüz Hazine Şansölyesi 5 Temmuz 2024 tarihinde göreve başlayan Rachel Reeves'tir.

Türkiye'ye liberalizm Osmanlı İmparatorluğu'nda Tanzimat döneminde gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Berlin Kongresi</span> 1878de büyük Avrupa güçlerinin temsilcilerinin toplantısı

Berlin Kongresi, dönemin Avrupa'daki altı büyük gücünün, Osmanlı İmparatorluğu ve dört Balkan devletinin temsilcilerinin bir araya geldiği bir toplantıdır. 93 Harbi sonrası Balkan Yarımadası'ndaki devletlerin topraklarını belirlemeyi amaçlayan ve Rusya ile Osmanlı İmparatorluğu arasında üç ay önce imzalanan Ayastefanos Antlaşması'nın yerini alan Berlin Antlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan'ın birleşmesi</span>

Bulgaristan'ın birleşmesi, 1885 sonbaharında Bulgaristan Prensliği ile Doğu Rumeli vilayetinin birleştirilmesi eylemiydi. Bu birleşme, Bulgar Gizli Merkezi Devrim Komitesi (BGMDK) tarafından koordine edilmişti. Her iki devlet de Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçasıydı, ancak Doğu Rumeli vilayeti özerkken ve bir Osmanlı varlığına sahipken, Prenslik fiilen bağımsızdı. Birleşme, Doğu Rumeli kasabalarında çıkan isyanlar ve ardından gelen 18 Eylül [E.U. 6 Eylül] 1885 darbesiyle gerçekleşti. Darbe, Bulgar Prensi I. Aleksandr tarafından desteklendi. Zahari Stoyanov tarafından kurulan BGMDK, 1885 baharında basın ve halk gösterileri aracılığıyla birleşme fikrini aktif olarak popülerleştirmeye başladı.