İçeriğe atla

Wilhelm Röntgen

Wilhelm Conrad Röntgen Nobel Fizik Ödülü sahibi
Wilhelm Conrad Röntgen
Doğum27 Mart 1845(1845-03-27)
Lennep, Prusya, Alman Konfederasyonu
Ölüm10 Şubat 1923 (77 yaşında)
Münih Almanya
MilliyetAlman
Mezun olduğu okul(lar)Utrecht Üniversitesi
Zürih Üniversitesi
ÖdüllerNobel Fizik Ödülü (1901)
Kariyeri
DalıFizikçi
Çalıştığı kurumlarStrasbourg Üniversitesi
Hohenheim Üniversitesi
Giessen Üniversitesi
Würzburg Üniversitesi
Münih Üniversitesi
Doktora
danışmanı
August Kundt
Doktora öğrencileriHerman March Emil Silbernagel
İmza

Wilhelm Conrad Röntgen (d. 27 Mart 1845, Remscheid - ö. 10 Şubat 1923, Münih), Alman fizikçi. Nobel Fizik Ödülü sahibi olup, Röntgen ışınlarını bulmuştur.[1]

Yaşamı

Röntgen Almanya'nın Remscheid şehrinin Lennep ilçesinde doğdu. Çocukluğu ve ilköğretim yılları Hollanda'da ve İsviçre'de geçti. 1865 yılında girdiği Zürih Politeknik Üniversitesinde eğitimi gördü ve 1868 yılında makine mühendisi olarak mezun oldu. 1869 yılında Zürih Üniversitesi'nden doktorasını aldı. Mezuniyetinin ardından 1876'da Strazburg'da, 1879'da Giessen ve 1888'de Würzburg Julius-Maximilians-Üniversitesi'nde profesör olarak çalıştı; ardından 1900 yılında Münih Üniversitesi'nde fizik kürsüsü ile henüz kurulmuş Fizik Enstitüsünün müdürlüğünü yaptı.[2]

Kişisel Hayatı

Röntgen, Anna Bertha Ludwig ile 1919'da 80 yaşında ölene kadar 47 yıl evli kaldı. 1866'da Zürih'te Anna'nın babasının kafesi Zum Grünen Glas'ta tanıştılar. 1869'da nişanlandılar ve 7 Temmuz 1872'de Hollanda'nın Apeldoorn kentinde evlendiler; gecikme, Anna'nın Wilhelm'den altı yaş büyük olması ve babasının onun yaşını veya mütevazı geçmişini onaylamamasından kaynaklanıyordu. Evlilikleri, Röntgen'in aile desteği sona erdiği için maddi zorluklarla başladı. Anna'nın tek erkek kardeşi olan babası 1887'de öldükten sonra 6 yaşında evlat edindikleri Josephine Bertha Ludwig adında bir çocuk yetiştirdiler.[3]

Babasının ölümünden sonra iki milyon Reichsmark miras aldı. Etik nedenlerden dolayı Röntgen, keşifleri için patent aramadı ve bunların ücretsiz olarak kamuya açık olması gerektiği görüşünü savundu. Nobel ödülünü aldıktan sonra Röntgen, 50.000 İsveç kronunu Würzburg Üniversitesi'ndeki araştırmalara bağışladı.[4] Tıp Doktoru onursal derecesini kabul etmesine rağmen, daha düşük bir soyluluk teklifini veya Niederer Adelstitel'i reddetti ve von ("Sayın" anlamına gelir) edatını soylu bir parçacık (yani von Röntgen) olarak reddetti. I. Dünya Savaşı'nın ardından gelen enflasyonla birlikte Röntgen iflas etti ve son yıllarını Münih yakınlarındaki Weilheim'daki kır evinde geçirdi.[5]

Röntgen, karısının ölümünden dört yıl sonra 10 Şubat 1923'te I. Dünya Savaşı'nın yarattığı yüksek enflasyon ekonomisi ortamında maddi sıkıntılar içinde kolorektal kanser olarak da bilinen bağırsak karsinomundan öldü. Vasiyetine uygun olarak, birkaç istisna dışında kişisel ve bilimsel yazışmaları ölümü üzerine yok edildi. Hollanda Reform Kilisesi'nin üyesiydi.[6]

Röntgen'in Çalışmaları

X-Işını

Wilhelm Röntgen'in (1845-1923) karısı Anna Bertha Ludwig'in sol elinin ilk röntgenlerinden birinin baskısı. 1 Ocak 1896'da Freiburg Üniversitesi Fizik Enstitüsünden Profesör Ludwig Zehnder'e sunuldu.

Öğretim üyeliği görevinin yanı sıra araştırmalar da yapmaktaydı. 1885 yılında kutuplanmış bir geçirgen hareketinin, elektrik akımı ile aynı manyetik etkilere sahip olduğunu gösterdi. 1890'lı yılların ortalarında çoğu araştırmacı gibi o da katot ışın tüplerinde oluşan lüminesans olayını incelemekteydi. "Crookes tüpü" adı verilen içi boş bir cam tüpün içine yerleştirilen iki elektrottan (anot ve katot) oluşan bir deney düzeneği ile çalışıyordu. Katottan kopan elektronlar anoda ulaşamadan cama çarparak, floresan adı verilen ışık parlamaları meydana getirmekteydi. 8 Kasım 1895 günü deneyi biraz değiştirip tüpü siyah bir karton ile kapladı ve ışık geçirgenliğini anlayabilmek için odayı karartıp deneyi tekrarladı. Deney tüpünden 2 metre uzaklıkta baryum platinocyanite sarılı olan kâğıtta bir parlama fark etti. Deneyi tekrarladı ve her defasında aynı olayı gözlemledi. Bunu mat yüzeyden geçebilen yeni bir ışın olarak tanımladı ve matematikte bilinmeyeni simgeleyen X harfini kullanarak "X ışını" ismini verdi. Daha sonraları bu ışınlar, "Röntgen ışınları" olarak anılmaya başlanmıştır.

Wilhelm Conrad Röntgen'in Nobel ödülü diploması

Bu buluşundan sonra Röntgen farklı kalınlıktaki malzemelerin ışını farklı şiddette geçirdiğini gözlemledi. Bunu anlamak için fotoğrafsal bir malzeme kullanıyordu. Tarihteki ilk tıbbi X ışını radyografisini de (Röntgen filmi) yine bu deneyleri sırasında gerçekleştirdi ve 28 Aralık 1895 yılında bu önemli keşfini resmi olarak duyurdu. Ancak X ışınını bulduğu zaman deneylerinde elini kullandığı için aşırı dozda X ışınından parmaklarını kaybetti.

Olayın fiziksel açıklaması 1912 yılına kadar net olarak yapılamasa da, buluş fizik ve tıp alanında büyük heyecan ile karşılandı. Çoğu bilim insanı bu buluşu modern fiziğin başlangıcı saydı.

Röntgen'in Diğer Çalışmaları

Röntgen, X ışınlarının keşfinden sonra da fizik alanındaki çalışmalarını sürdürdü. Elektrik ve manyetizmanın teorisi üzerinde çalıştı. Ayrıca, gazların elektriksel iletkenliği, radyoaktivite ve ultraviyole ışınları gibi konularda da araştırmalar yaptı.[7]

Röntgen'in Önemi

Wilhelm Röntgen'in Würzburg üniversitesinde X-ray ışınlarını bulduğu laboratuvarı.

Röntgen'in X ışınlarının keşfi, tıp alanında çığır açtı. X ışınları, kemik kırıklarının, iç organ hastalıklarının ve diğer hastalıkların teşhisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu buluş, modern tıp biliminin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Röntgen'in keşfi, fizik alanında da önemli bir dönüm noktası olmuştur. X ışınları, elektromanyetik spektrumun yeni bir bölümünün keşfedilmesini sağlamıştır. Bu keşif, radyasyon fiziği ve atom fiziği gibi alanlarda önemli gelişmelere yol açmıştır.[8]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Wilhelm Röntgen - Ontdekker röntgenstraling". Historiek (Felemenkçe). 18 Ağustos 2022. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024. 
  2. ^ "Random House Webster's unabridged dictionary". Choice Reviews Online. 34 (09): 34-4839a-34-4839a. 1 Mayıs 1997. doi:10.5860/choice.34-4839a. ISSN 0009-4978. 
  3. ^ Glasser, S.Thomas (1 Mart 1933). "Ox fascia (dead fascia) graft". The American Journal of Surgery. 19 (3): 542-544. doi:10.1016/s0002-9610(33)90822-3. ISSN 0002-9610. 
  4. ^ Faltin, Thomas; Lessing, Hans-Erhard (1 Ağustos 2022). "Rezension von: Lessing, Hans-Erhard, Robert Bosch". Schwäbische Heimat. 59 (1): 116-117. doi:10.53458/sh.v59i1.3525. ISSN 2750-4662. 
  5. ^ Guru, UPSC. "Wilhelm Conrad Röntgen was born on March 27, 1845," (İngilizce). 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024. 
  6. ^ Rosenbusch, Gerd; Knecht- van Eekelen, Annemarie de; Röntgen, Wilhelm Conrad (2019). Wilhelm Conrad Röntgen: the birth of radiology. Springer biographies. Cham, Switzerland: Springer. ISBN 978-3-319-97661-7. 
  7. ^ "The United States Antarctic Research Report to the Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR)". 1 Ocak 1991. doi:10.17226/1876. 
  8. ^ "Deutsches Röntgen-Museum at roentgen-museum.de". dx.doi.org. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nobel Fizik Ödülü</span>

Nobel Fizik Ödülü, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından her yıl Stokholm'de Alfred Nobel'in ölüm günü olan 10 Aralık'ta verilir. Bu ödül, Alfred Nobel'in 1895 yılında isteği ile başlatılan ve 1901 yılından beri devam eden 5 Nobel Ödülü'nden birisidir. Diğer kategoriler; Nobel Kimya Ödülü, Nobel Edebiyat Ödülü, Nobel Barış Ödülü, Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'dür. İlk Nobel Fizik Ödülü, x-ışını keşfinden dolayı sunduğu üstün hizmetlerden dolayı Alman Wilhelm Conrad Röntgen'e verilmiştir.

Elektromanyetik tayf veya elektromanyetik spektrum (EMS), evrenin herhangi bir yerinde fizik kurallarınca mümkün kılınan tüm elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım türevlerinin dalga boyları veya frekanslarına göre bu tayftaki rölatif yerlerini ifade eden ölçüt. Herhangi bir cismin elektromanyetik tayfı veya spektrumu, o cisim tarafından çevresine yayılan karakteristik net elektromanyetik radyasyonu tabir eder.

<span class="mw-page-title-main">Ernest Rutherford</span> Yeni Zelanda asıllı İngiliz fizikçi (1871-1937)

Ernest Rutherford, Yeni Zelandalı-İngiliz deneysel fizikçidir. 1908 yılı Nobel Kimya Ödülü sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Marie Curie</span> Fransız-Polonyalı fizikçi ve kimyager

Marie Skłodowska Curie, radyoaktivite alanında öncü araştırmalar yapmış ve bu araştırmaları sonucunda Nobel Ödülü'ne layık görülmüş Polonyalı-Fransız fizikçi ve kimyagerdir.

<span class="mw-page-title-main">Charles Wilson (fizikçi)</span> Şotland fizik, fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı.

Charles Thomson Rees Wilson, yılları arasında yaşamış, X-ışınları, radyoaktivite ve kozmik ışın çalışmalarında kullanılmış “sis odası” buluşuyla 1927 yılında Nobel Fizik Ödülü kazanmış İskoç fizikçi ve meteorologtur.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Compton</span> Amerikalı fizikçi (1892 – 1962)

Arthur Holly Compton, 1927'de elektromanyetik radyasyonun parçacık doğasını gösteren Compton etkisinin keşfi ile Nobel Fizik Ödülü kazanmış Amerikalı fizikçidir. Zamanında çok dikkat çeken bir buluştur. Işığın dalga doğası o zamanlarda iyi anlaşılmış olsa da ışığın hem dalga hem parçacık olabileceği fikri kolay kabul görmemiştir. Kendisi ayrıca Manhattan Projesindeki Metallurji Laboratuvarının başı ve 1945 ile 1953 seneleri arasında St. Louis Washington Üniversitesi Rektörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Parçacık hızlandırıcı</span>

Parçacık hızlandırıcı, yüklü parçacıkları yüksek hızlara çıkarmak ve demet halinde bir arada tutmak için elektromanyetik alanları kullanan araçların genel adıdır. Büyük hızlandırıcılar parçacık fiziğinde çarpıştırıcılar olarak bilinirler. Diğer tip parçacık hızlandırıcılar, kanser hastalıklarında parçacık tedavisi, yoğun madde fiziği çalışmalarında senkrotron ışık kaynağı olmaları gibi birçok farklı uygulamalarda kullanılır. Şu an dünya çapında faaliyette olan 30.000'den fazla hızlandırıcı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zürih Üniversitesi</span> İsviçrede üniversite

Zürih Üniversitesi, 29 Nisan 1833'te mevcut ilahiyat okuluna, hukuk, tıp ve felsefe bölümleri eklenerek kurulan, bugün 7 fakültesi 25.000 öğrencisiyle İsviçre'nin en büyük üniversitesi.

<span class="mw-page-title-main">Max von Laue</span>

Max von Laue, X ışınlarının kristaller tarafından kırınımını bulduğu için 1914 yılında Nobel Fizik Ödülü alan Alman fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Thomson atom modeli</span> John Thomson tarafından öne sürülen günümüzde geçerliliğini yitirmiş bir atom modeli

Thomson atom modeli, atomun yapısını tanımlayan birkaç bilimsel modelden biridir. Katot ışınlarının doğasını anlamaya çalışan İngiliz fizikçi Joseph John Thomson tarafından, elektronların parçacık olarak tanımlamasından kısa bir süre sonra atomun çekirdeğinin keşfinden önce 1904 yılında ortaya atıldı. Aynı zamanda üzümlü kek modeli olarak da bilinen bu model atomdaki negatif yüklü parçacıkların yerini ve atomların yüksüzlüğünü açıklamaktadır: Modele göre atomda pozitif yüklü bir gövdenin içinde bir kekin içindeki üzümler gibi negatif yüklü elektronlar homojen olarak dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">William Crookes</span>

William Crookes, İngiliz fizikçi ve kimyacı, metapsişik araştırmacı, İngiliz Psişik Araştırma Derneği başkanlarından, spiritüalisttir.

<span class="mw-page-title-main">X ışını</span> Elektromanyetik radyasyon

X ışınları veya Röntgen ışınları, 0,125 ile 125 keV enerji aralığında veya buna karşılık, dalgaboyu 10 ile 0,01 nm aralığında olan elektromanyetik dalgalar veya foton demetidir. 30 ile 30.000 PHz (1015 hertz) aralığındaki titreşim sayısı aralığına eşdeğerdir. X ışınları özellikle tıpta tanısal amaçlarla kullanılmaktadırlar. İyonlaştırıcı radyasyon sınıfına dahil olduklarından zararlı olabilirler. X ışınları 1895'te Wilhelm Conrad Röntgen tarafından Crookes tüpü (Hittorf veya Lenard tüpleri ile de) ile yaptığı deneyler sonucunda keşfedilmiştir. Klasik fizik sınırları içinde, X-ışınları aynı görünür ışık gibi bir elektromanyetik dalga olup, görünür ışıktan farkı düşük dalga boyu, dolayısıyla yüksek frekansları ve enerjileridir. Morötesi'nin ötesidir. X Işınlarının ötesi ise Gama ışınları'dır.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Zworykin</span> Rus-Amerikalı mühendis (1888 – 1982)

Vladimir Kozmich Zvorikin Rus-Amerikalı mucit, mühendis ve televizyon teknolojisinin önderi.

<span class="mw-page-title-main">Philipp Lenard</span> Alman fizikçi (1862 – 1947)

Philipp Eduard Anton von Lenard, 1905'te katot ışınları ve özellikleri araştırmasıyla Nobel Fizik Ödülü almış Alman fizikçidir. Kendisi milliyetçi ve Yahudi aleyhtarı; aktif bir Nazi ideoloji savunucusudur. 1920'lerde Adolf Hitler'i desteklemiş ve Nazi döneminde “Deutsche Physik” hareketinde önemli bir rol-model olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Peter Debye</span> Hollandalı-Amerikalı fizikçi (1884 – 1966)

Peter Joseph William Debye, Hollandalı fizikokimyacı ve Nobel ödülü sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Kozmik ışın</span> Çoğunlukla Güneş sistemi dışından kaynaklanan yüksek enerjili parçacık

Kozmik ışınlar, temelde Güneş Sistemi'nden yıldızlardan hatta uzak galaksilerden kaynaklanan, yüksek enerjili bir parçacık yağmurudur. Bu ışınlar Dünya atmosferi ile etkileştiğinde, bazen yüzeye ulaşan ikincil kozmik ışın duşlarını üretebilir. Öncelikle yüksek enerjili protonlardan ve atom çekirdeğinden oluşan bu ışınlar güneş veya güneş sistemimizin dışından kaynaklanır. Fermi Uzay Teleskobu'ndan (2013) elde edilen veriler, birincil kozmik ışınların önemli bir bölümünün yıldızların süpernova patlamalarından kaynaklandığının kanıtı olarak yorumlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Crookes tüpü</span>

Crookes tüpü, William Crookes ve arkadaşlarının 1869-1875 yılları arasında icat ettiği eski bir elektrikli gaz tüpüdür. Tüp, elektronların neden olduğu katot ışınlarının keşfedilmesini sağlayan deneyde kullanılmasıyla bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Wilhelm Wien</span>

Wilhelm Wien, Alman fizikçi. 1886'da Berlin Üniversitesi'nden fizik doktoru derecesini aldı ve aynı yerde fizikçi Hermann L.F. von Helmholt’un asistanı oldu (1890). 1896’da Aachen’de görev alan fizikçi 1900’de Würzburg Üniversitesi’nde profesörlüğe yükseldi. Yirmi yıl çalıştığı bu üniversiteden 1920'de Münih Üniversitesi’ne geçti. 1925–1926 arasında aynı üniversitenin rektörlüğünü yürüttü. Işıma yasasına ilişkin çalışmalarıyla 1911 Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı. Daha sonra optik, X ışınları ve hidrodinamik üzerine eğildi.

<span class="mw-page-title-main">Manne Siegbahn</span> İsveçli bilim insanı

Karl Manne Georg Siegbahn FRS X-ışını spektroskopisi alanında yaptığı buluşlar ve araştırmalar için 1924 yılında " Nobel Fizik Ödülü " kazanan İsveçli fizikçidir. Aynı ödülü 1981 yılında oğlu "Kai M. Siegbahn","Arthur L. Schawlow" ve "Nicolaas Bloembergen" ile paylaşmıştır. Şu ana kadar 4 kez baba ve oğul bu ödülü kazandı. Diğer baba-oğullar : William Bragg ve Lawrence Bragg (1915); Niels Bohr (1922) ve Aage Niels Bohr (1975); Joseph John Thomson (1906) ve George Paget Thomson (1937)

<span class="mw-page-title-main">Esad Feyzi Bey</span> Türk Radyolojisinin Öncüsü

Dr. Esad Feyzi Bey, Türk hekim.