Wilhelm Peterson-Berger

Olof Wilhelm Peterson-Berger (27 Şubat 1867, Ullånger, Ångermanland – 3 Aralık 1942, Östersund) İsveçli besteci ve müzik eleştirmeni . Bir besteci olarak başlıca müzikal etkilenmeleri Grieg, August Söderman ve Wagner'in yanı sıra İsveç halk deyişine dayanır.^[1]

Besteciliği

Peterson-Berger 1886-89 yılları arasında Stockholm Konservatuvarı'nda ve ardından bir yıl Dresden'de eğitim gördü.^[2]

En çok milli romantik piyano parçalarından oluşan üç albümü ile tanınır; Frösöblomster I, II ve III (Frösö çiçekleri), sıklıkla icra edilen Vid kyrka Frösö (Frösö Kilisesi'nde) ve Sommarsång (Yaz Şarkısı) başlıklı parçaları içerir. 18 yıllık bir süreçte (1896-1914) oluşturulan ve daha sonra bir koleksiyon olarak bir araya getirilen setler, zamanının romantik, milliyetçi damarında özlü bir 'İsveçliliği' temsil etme konusunda ün kazanmıştır. Parçaların en ünlüsü olan Sommarsång (Yaz Şarkısı), kuzeydeki güneşin neredeyse hiç batmadığı sıcak, sakin, uyumlu ve parlak yaz öncesi akşamları hatırlatır; bu parçalar Wilhelm için büyük bir atılımdır. Sommarsång, çoğu İsveçli tarafından, genellikle müziğe ilgisiz kişiler tarafından bile bilinir: İskandinav ülkelerindeki genç piyano öğrencilerinin çoğunluğuna bu parça öğretilmiştir. Vokal topluluğu için yaptığı şarkılar hala düzenli olarak icra edilmektedir ve İsveç korolarının çekirdek repertuvarının bir parçasıdır.

Diğer çalışmaları beş senfoni -aralarında No. 2 Sunnanfärd ve No. 3 olan Same-Ätnam genellikle en iyi olarak kabul edilir- yanı sıra Ran, Arnljot, Domedagsprofeterna (Kıyamet Peygamberleri) ve Adils'in och Elisiv (Adils ve Elisiv) adlı operalarıdır. Hem yapısal hem de çalgılama olarak daha büyük formlara olan hakimiyeti tartışmalıdır.

1908-10 yılları arasında Stockholm Operası'nda sahne yöneticisiydi. Yine de 'Arnljot' operası Jämtland eyaleti için bir sembol haline geldi. Oradaki Peterson-Berger'in eski evi Sommarhagen'e yakın olan, Frösön'deki Arnljotlägden'de bir 'müzik dram' olarak düzenli olarak sahneleniyor. Domedagsprofeterna, 17. yüzyılda Uppsala'da geçen hafif şenlikli bir müzikal komedi olan Arnljot'un anti-tezi iken, İsveççe 'talsång'in (konuşma şarkısı) en saf ifadesine ulaştığı destan Adils och Elisiv, Peterson-Berger'in hümanizm inancını ve iyiliğini öven bir eserdir.^[1]

Ayrıca, Aspåkers polska gibi, çoğu Erik Axel Karlfeldt'in şiirlerini içeren seksen şarkı yazmıştır.

Eser listesi (kısmi)

Orkestral

Senfoni No. 1, Si-bemol Majör, Baneret (Pankart), 1889-1903, [rev.1932-1933]
- Bölümler;
  - I. När vi först drogo ut
  - II. Mellan fedjerna
  - III. Vid hjältebåren
  - IV. Mot nya vårar
Symphony No. 2 Mi-bemol Majör, Sunnanfärd (Güney Rüzgarlarının Yolculuğu, 1910)
- Bölümler;
  - Stiltje - Seglats
  - II. Rosenstaden: Dionysoståget - I Eros tempel - Symposion
  - III. Hemlängtan - För sunnanvind
Senfoni No. 3, fa minör, Same Ätnam (Lappland Senfonisi), 1913-1915
- Bölümler;
  - I. Forntidsbilder
  - II. Vinterkväll
  - III. Sommarnatt
  - IV. Framtidsdrömmar
Senfoni No. 4, La Majör, Holmia (Stockholm), 1929
Senfoni No. 5, Si Majör, Solitudo (Yalnızlık), 1932-1933
Orientalisk Dans (Oryantal Dans), 1889-1890
Keman konçertosu, Fa-diyez minör, 1915-1928
Romans, Keman ve Orkestra için, re minör, 1915
Törnrosasagan (Uyuyan Güzelin Hikâyesi), 1934
Senfoni No. 6, Hellas (Yunanistan), 1935-1938 [bitmemiş]

Opera

Ran, 1899-1900
Lyckan (Mutluluk), 1903
Arnljot, 1907-1909
Domedagsprofeterna (Kıyamet Peygamberleri), 1912-1917
Adils ve Elisiv, 1921-1924

Vokal

Sveagaldrar, kantat, 1897
Koro için parçalar/şarkılar:
- Tio sånger för Blandad Kör (Karışık Koro için on şarkı)
- Albüm, 8 Sånger för Blandad Kör (Karışık Koro için sekiz şarkı (J. P. Jacobsen'in 'Stemning' ve Helena Nyblom'un 'I Fyrreskoven' serileri dahil)
- Juninatt (M. J. Lermontov'un sözleri W. P.-B. Guldfågel tarafından çevrilmiştir;
- Trädet, Ingerid Sletten, Prinsessen (Sözler: Bjornstjerne Bjornson)
- Våren kom en Valborgsnatt (Bir Valborg Gecesinde Gelen Bahar)
- Hvile i Skoven - Chorus mysticus (Sözler: J. S. C. Welhaven)
- Sommarkväll (Yaz akşamı)
Solo şarkılar:
- Jamtlandsminnen (Jamtland'dan Anılar) Op. 4 (1893)
- 'När jag för mig själv i mörka skogen går' (Karanlık Ormanda Kendim için Yürürken)
- Dört İsveç halk şarkısı (Op. 5) 'Bland skogens höga furustammar' (Ormanın uzun çam gövdeleri arasında) dahil olmak üzere
- Ur Fridolins Vizör (Fridolin'in Ezgileri) [E. A. Karlfeldt sözleri üzerine] (1900),
- Ur Hösthorn (Hösthorn'dan) (1928)
- Återkomst (Dönüş)

Piyano müziği

Frösöblomster ("Fröso Flowers"), 1896, Sommarsång, Çim tenisi, Till rosorna, Gratulation ve Vid Frösö kyrka dahil 8 parça
Frösöblomster II, 1900, 6 parça
Frösöblomster III: I sommarhagen, 1914, Intåg i Sommarhagen dahil
Piyano için altı şarkı, 1897
Färdminnen, 1908
Earina, 1917, 7 parça
Italiana, 1922
Anakreontika, iki kitap, 1924 ve 1936

Eleştirmen ve yazar

Peterson-Berger, besteci olmasının yanı sıra, 1896-1930 yılları arasında Stockholm gazetesi Dagens Nyheter (Günün Haberleri) için de saygı duyulan ama çok tartışmalı bir müzik eleştirmeniydi.^[3] Muhafazakârdı ve özellikle Arnold Schoenberg ve takipçilerinden gelen müzikte modernizmin artan etkisiyle savaştı. İlerlemesi, yazıları aracılığıyla yaptığı birçok düşman tarafından engellendi; gösterişli virtüözlüğe ve kuru akademizme hicivle ama aynı zamanda katı bir vicdanla saldırdı. Kendi zevkine uymayan (ya da tipik bir örnek vermek gerekirse; genç ve kendine güveni olmayan kadın müzisyenler) besteciler ya da sanatçılar için, ciddi kişisel hakaretlerin üzerinde değildi.

Diğer yazılar arasında, hüküm süren müzik yapısına yönelik açık görüşlü ve hicivli saldırılar içeren 'Svensk Musikkultur' (İsveç müzik kültürü, 1911), 'Richard Wagner som kulturföreteelse' (Bir Kültürel Fenomen Olarak Richard Wagner, 1913), Friedrich Nietzsche’nin Trajedinin Doğuşu (1902) ve Böyle Buyurdu Zerdüşt (1919) ve Stockholm'deki bir 1909 temsili için Tristan und Isolde'nin çevirileri yer almaktadır^[4]

Bir insan olarak

Daha sonra bir tanıdık, Stockholm'den Östersund ve Frösön'e trenle seyahat ederken, büyük adam ve kötü şöhretli eleştirmen aniden gözyaşlarına boğulduğunda ve sevgili Jämtland'ın pastoral manzarası pencerenin dışında açılmaya başladığında bir çocuk gibi yumuşak hissederkenki şaşkınlığını hatırladı. Ancak bu yazar bile, Peterson-Berger'in tehditkar ve sefil fiziksel görünümünün ve tavrının asık suratlı İskandinav klişesine uyduğunu belirtti.

Östersund yakınlarındaki Frösön adasındaki evi (yazlarını 1914'ten itibaren geçirdi ve ardından 1930'dan itibaren kalıcı olarak yaşadı) besteci terk edene dek yaz aylarında halka açıktı. Alt kattaki müzik salonunda kuyruklu piyanosu (uzman bir piyanistti), bir çalışma odası (Storsjön'e bakan bir 'resim penceresi') ve kütüphane (kitap ve nota koleksiyonu ile), üst katta ise yatak odaları görülebilir. Orada bir uşak ve kedileriyle yalnız yaşıyordu. Kitapların ve CD'lerin satıldığı küçük bir kafe de vardı.

Kaynakça

^ ^a ^b Percy G. Wilhelm Peterson-Berger, An Introduction. (Stockholm, Wilhelm Peterson-Berger Society) 1982.
^ Haglund R. "Peterson-Berger" in The New Grove Dictionary of Opera ed Sadie S. Macmillan, London and New York, 1997.
^ Haglund R. Peterson-Berger in The New Grove Dictionary of Opera ed Sadie S. Macmillan, London and New York, 1997.
^ Percy G. Wilhelm Peterson-Berger, An Introduction. Stockholm, Wilhelm Peterson-Berger Society, 1982.